Działania na rzecz poprawy jakości powietrza

Zgodnie z zapisami uchwały Nr XXVII/464/20 Sejmiku Województwa Podkarpackiego z dnia 28 września 2020 r., której załącznik stanowi „Program ochrony powietrza dla strefy miasto Rzeszów - z uwagi na stwierdzone przekroczenia poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10 i poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM2,5 wraz z rozszerzeniem związanym z osiągnięciem krajowego celu redukcji narażenia i z uwzględnieniem poziomu docelowego benzo(a)pirenu oraz z Planem Działań Krótkoterminowych”, organem wykonawczym Programu

52 źródło: „Program ochrony powietrza dla strefy miasto Rzeszów - z uwagi na stwierdzone przekroczenia poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10 i poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM2,5 wraz z rozszerzeniem związanym z osiągnięciem krajowego celu redukcji narażenia i z uwzględnieniem poziomu docelowego benzo(a)pirenu oraz z Planem Działań Krótkoterminowych”, Załącznik do Uchwały Nr XXVII/464/20 Sejmiku Województwa Podkarpackiego z dnia 28 września 2020 r.

| 37 jest Prezydent Miasta Rzeszowa. W Programie wskazano do realizacji do końca 2026 sześć priorytetowych zadań:

• ograniczanie emisji zanieczyszczeń do powietrza z ogrzewania indywidualnego,

• prowadzenie działań kontrolnych,

• wspomaganie miasta Rzeszowa i mieszkańców miasta we wdrażaniu uchwały antysmogowej,

• stworzenie przez samorząd gminny systemu wsparcia wymiany źródeł ciepła na ekologiczne dla osób fizycznych,

• zwiększanie udziału zieleni w strefie miasto Rzeszów,

• edukację ekologiczną.

Narzędziem wspierającym realizację działań na rzecz poprawy jakości powietrza w mieście Rzeszowie jest również uchwała antysmogowa obowiązująca na terenie województwa podkarpackiego od 1 czerwca 2018 r., przyjęta przez Sejmik Województwa Podkarpackiego w dniu 23 kwietnia 2018 r. (Nr LII/869/18). Uchwała zakazuje stosowania w piecach i kotłach (centralnego ogrzewania i wydzielających ciepło) paliw niskiej jakości, tj. węgla brunatnego, mułów i flotokoncentratów, paliw o uziarnieniu poniżej 5 mm i zawartości popiołu powyżej 12% oraz mokrego drewna, którego wilgotność w stanie roboczym przekracza 20%. Dodatkowo przedmiotowa uchwała wprowadziła okresy przejściowe na wymianę starych, wysokoemisyjnych kotłów c.o. i pieców wydzielających ciepło, tzw. kopciuchów. Ponadto ww. uchwała w § 8 ust. 1 precyzuje okresy przejściowe na wymianę istniejących kotłów na paliwo stałe:

• do 31 grudnia 2021 roku w przypadku instalacji eksploatowanych w okresie powyżej 10 lat od daty ich produkcji lub nieposiadających tabliczki znamionowej,

• do 31 grudnia 2023 roku w przypadku instalacji eksploatowanych w okresie od 5 do 10 lat od daty ich produkcji,

• do 31 grudnia 2025 roku w przypadku instalacji eksploatowanych w okresie poniżej 5 lat od daty ich produkcji,

• do 31 grudnia 2027 roku w przypadku instalacji spełniających wymagania w zakresie emisji zanieczyszczeń określonych dla klasy 3 lub klasy 4 według normy PN-EN 303-5:2012

a w § 8 ust. 2 precyzuje okres przejściowy na wymianę istniejących ogrzewaczy ( piece, kominki) na paliwo stałe:

• do 31 grudnia 2022 roku,

• bądź wskazuje modernizację poprzez wyposażenie w urządzenia redukcji emisji pyłu do określonych norm.

Ograniczenie emisji z sektora mieszkalnictwa i usług odbywa się od wielu lat w Rzeszowie poprzez likwidację indywidualnych systemów grzewczych i podłączenie do sieci cieplnej lub zmianę sposobu ogrzewania. Mieszkańcy miasta realizują wymianę kotłów korzystając z programów regionalnych i krajowych, w tym m.in. RPO WP na lata 2014 - 2020, Program Czyste Powietrze, Mój Prąd oraz Ulga termomodernizacyjna. Realizacja działań ma na celu efektywne zmniejszenie

38 |

emisji z wysokoemisyjnych źródeł spalania paliw. Zlikwidowane urządzenia bezklasowe, zostają zastępowane przez: kocioł gazowy, olejowy, ogrzewanie elektryczne lub pompę ciepła, nowoczesne kotły na węgiel lub biomasę.

Realizacja przyjętych Planów i Programów przez Prezydenta Miasta Rzeszowa przyczynia się do:

• poprawy jakości powietrza, którym oddychają mieszkańcy miasta, poprzez obniżenie ponadnormatywnych poziomów stężeń zanieczyszczeń,

• poprawy jakości życia i zdrowia mieszkańców miasta Rzeszowa,

• uzyskania konkretnego efektu ekologicznego,

• spełnienia obowiązków prawnych wynikających z zobowiązań, które Polska przyjęła na siebie wstępując do Unii Europejskiej.

Dodatkowo na terenie miasta Rzeszowa prowadzone są działania polegające na modernizacji nawierzchni dróg, utwardzeniu dróg i poboczy, które pozwalają na ograniczenie emisji wtórnej, z unoszenia pyłu PM10 z powierzchni jezdni i pobocza. Corocznie prowadzone są działania edukacyjne, które mają na celu podnoszenie świadomości mieszkańców w zakresie przyczyn złej jakości powietrza.

Każdego roku Prezydent Miasta Rzeszowa przedkłada sprawozdanie z realizacji zadań Programu ochrony powietrza do Zarządu Województwa Podkarpackiego.

Na podstawie diagnozy stanu jakości powietrza, dokonano analizy SWOT dla obszaru „Ochrona klimatu i jakości powietrza”, której wyniki zamieszczono w tabeli na kolejnej stronie.

| 39

Analiza SWOT

MOCNE STRONY (czynniki wewnętrzne) SŁABE STRONY (czynniki wewnętrzne)

• Realizacja przyjętych planów i programów z zakresu ochrony powietrza.

• Likwidacja indywidualnych systemów grzewczych na terenie miasta Rzeszowa.

• Termomodernizacja budynków na terenie miasta Rzeszowa.

• Rozwój sieci transportu publicznego i modernizacja taboru autobusowego (transport bezemisyjny i niskoemisyjny) na terenie miasta Rzeszowa.

• Dostępność zieleni dla mieszkańców miasta, która stanowi również jego strefę przewietrzania.

• Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym instalacji fotowoltaicznych w instytucjach miejskich i w budynkach mieszkalnych.

• Zmniejszanie zużycia energii potrzebnej do oświetlania ciągów komunikacyjnych, poprzez zastosowanie energooszczędnych lamp.

• Ogrzewanie zbiorowe budynków z miejskiej sieci ciepłowniczej w miejscach gdzie jest to technicznie możliwe.

• Rozwój i modernizacja miejskiej sieci ciepłowniczej.

• Niekorzystna struktura paliw w sektorze usług i mieszkalnictwa (wysoki udział paliw stałych).

• Wzrost natężenia ruchu samochodowego w granicach miasta.

SZANSE (czynniki zewnętrzne) ZAGROŻENIA (czynniki zewnętrzne)

• Zwiększanie świadomości ekologicznej mieszkańców w zakresie szkodliwości niskiej emisji.

• Wzrost zainteresowania ekologicznymi formami transportu, popularyzacja komunikacji zeroemisyjnej.

• Możliwość pozyskania środków finansowych programów krajowych i regionalnych, przeznaczonych na rozwój komunikacji publicznej na terenie miasta.

• Napływ zanieczyszczeń z obszarów ościennych.

• Pojazdy niespełniające norm emisyjnych, które wjeżdżają do miasta,

• Niewystarczająca liczba środków finansowych programów krajowych wspierająca działania zmierzające do poprawy jakości powietrza.