Jednym z wielu środków wyuczania zachowań, które w sposób sku teczny będą chronić podstawowe wartości i dobra osobiste, są warsztaty' dla młodzieży i wszystkich chętnych, uczestników mające na celu uwraż liwienie na problemy agresji, uzależnień oraz wielu antyprawnych zacho wań zagrażających społecznemu porządkowi i bezpieczeństwu. Zajęcia te mają również na celu zaangażowanie środowisk studenckich w różne ruchy i organizacje o charakterze woluntarnym, których zadaniem jest pomoc osobom będącym ofiarami przestępstw, uwrażliwianie młodych ludzi na wszelkie niepokojące zdarzenia i edukowanie o odpowiednich reakcjach na newralgiczne sytuacje oraz prewencja w zakresie inercji postaw społecznych wobec niebezpiecznych sytuacji. W zakres takich warsztatów, jak wskazują amerykańskie dane, wchodzą: lekcje samo obrony, wykłady, odczuty, dyskusje, ćwiczenia, specjalnie poświęcone problematyce postrzegania bezpieczeństwa na terenie danego campusu czaty internetowe.7
Wolontariat w zakresie swoich działań obejmuje także: współpracę z komitetami do spraw bezpieczeństwa na terenie campusu, tworzenie programów, które mają zapewnić skuteczne działania uczelnianych orga nów bezpieczeństwa, finansowanych przez stworzone do pomocy takim przedsięwzięciom fundusze. Do zadań wolontariatu zalicza się również monitorowanie realizacji tych planów oraz poszukiwanie i zdobywanie sponsorów, którzy poprzez zainwestowane środki pieniężne przyczynią się do skutecznej inkorporacji założeń programów, postulatów, planów w rzeczywistość społeczeństwa, którego dotyczą; wydawanie i rozdawanie czasopism studentom, które poruszają problem zaistniałych i zagrażających przestępstw, a także swoją treścią obejmują wywiady z psychologami, lekarzami, innymi specjalistami oraz samymi studentami. Zamieszczone
7 Źródło informacji internetowej: w ww .schreiner.edu/em ergency/section_10.htm l, www.havaii.edu/security/com (13.02.2005).
40 Joanna Ktdiitrska, Magdalena lagdan, Sabina Witek
teksty odgrywają rolę prewencyjną szczególnie w kwestiach odpowie dzialnego postępowania. Poruszają również problem i konsekwencje stosowania używek, wskazówek, jak radzić sobie w sytuacjach zagrożenia i niepokojących wydarzeń. Na łamach tych czasopism umieszczane są także relacje z osobistych doświadczeń studentów, którzy zetknęli się bezpośrednio lub pośrednio z zachowaniami i sytuacjami zagrażającymi ich zdrowiu, życiu, bezpieczeństwu.
Wymagania stawiane przed chętnymi pragnącymi zostać członkami wolontariatu to przede wszystkim: wpis na listę studentów, umiejętność pracy samodzielnej i współpracy, obsługi komputera, komunikacja i skuteczność organizacji pracy.
Formą zapobieganie przestępczości na terenie campusu jest także informacja dla studentów o sposobach zachowania się, które mogą się przyczynić do ochrony dóbr osobistych. Na stronach internetowych można znaleźć następujące broszury' z informacjami i wskazówkami:
1. Bierz udział w metodach zapobiegania przestępczości, in formując o wszystkich podejrzanych osobach i sytuacjach odpowiednie władze.
2. Jeśli zauważysz, że ktoś cię śledzi, nie odwracaj się, nie wahaj się zatrzymać jadący samochód.
3. Cokolwiek robisz w zakresie swojej ochrony, rób to właściwie: kupuj odpowiednie zamki, oznaczaj numerami identyfikacyjny mi wszystkie swoje cenne rzeczy (komputer, telewizor, rower). Dobra identy fikacja składa się z inicjałów twojego imienia i nazwiska oraz kilku cyfr. Taka identyfikacja umożliwi policji w szybki i łatwy sposób określić właściciela rzeczy i po odzy skaniu zwrócić je.
4. Zamykaj okna za każdym razem, gdy wychodzisz z pokoju. 5. Staraj się nigdy nie zostawiać cennych rzeczy w widocznym
miejscu.
6. Musisz pamiętać, że terytorium campusu jest wygodnym i łatwym obiektem kradzieży.
7. Zawsze myśl, czuwaj, nie bądź łatwym celem i ofiarą dla kogoś.8
8 Źródło informacji internetowej:
www.edinboro.edu.htm l; www .web.priceton.edu/sites/publicsafety/CrimeTips.html (12.12.2004).
Cmpi kalin. 41
Na terenie campusu istnieją komitety, których zadaniem jest czuwa nie na bezpieczeństwem i szeroko zakrojona działalność prewencyjna. Przy współpracy z wolontariatem studenckim prowadzą między innymi kampanię plakatowe, których celem jest informacja społeczności stu denckiej o zagrożeniach, miejscach, gdzie mogą otrzymać pomoc, telefo nach alarmowych itp. Z wolontariatem i komitetami do spraw bezpie czeństwa współpracuje miejscowa policja, której posterunki znajdują się na terenie campusu.
Do zadań zapobiegawczych, które spełniane są przez komitety7 i jednostki policyjne (na przykład Departament Policji), należy publiko wanie i opisanie osób podejrzanych o określone przestępstwa, tworzenie baz informacyjnych zawierających dane o kategorii poszczególnych prze stępstw, które są przeznaczone do wglądu dla wszystkich studentów.9 Bazy te mają być gwarancją zapewnienia studentom prawa do ochrony, obron)’ i bezpieczeństwa, do którego na terenie amerykańskich campu sów uniwersyteckich przywiązuje się ogromna uwagę. Jedną z wielu form gwarantujących społeczności studenckiej prawo do informacji o istnieją cych zagrożeniach są dane znajdujące się na specjalnie do tego utworzo nych stronach internetowych, na których publikowane są opisy podej rzanych o określone przestępstwa. lin k i z adresami internetowymi za wierającymi takie informacje, znajdują się na głównych stronach interne towych poszczególnych uniwersytetów. Wśród w'ielu takich linków są również te, które udostępnione zostały przez policję.10 W swej treści mieszczą między innymi: statystyki policyjne, dzienne raporty zawierające bieżące informacje, obejmujące codziennie zgłaszane spraw)', dane o sprawach nierozwiązanych, numer)' telefonów zaufania czynnych całą dobę (na przykład strona www Komendy Policji Uniwersytetu Georgia). Wśród tych wszystkich informacji istnieją również enumeratywnie opisa ne prawa ofiary’ (na przykład, w jaki sposób ofiary' mogą starać się o odszkodowanie i pomoc materialną, którą rozdysponowuje asystent gubernatora do spraw ofiar) oraz wszelkie dane o działających porad
9 Żródto informacji internetowej: www.police.ua.edu/csr/text.htm l (11.12.2004). 10 Źródło informacji internetowej:
42 Joanna Kędzierska, Magdalena lagdan, Sabina Witek
niach na terenie campusu, miejscowości, stanu (między innymi Criminal Justice Coordinationg Council).
Oprócz informacji zamieszczonych na stronach internetowych poli cji stanowych, podobne dane znajdują się na stronach uniwersyteckich departamentów policyjnych (The University o f Alabama Police Departament [UEDPJ), które między innymi corocznie publikują raport o stanie bez pieczeństwa (tzw. A nnual Campus Security Raport. Obejmuje on statystyki popełnionych, wykrytych i niewykrytych przestępstw, procedury działań organów bezpieczeństwa itp. Na stronach tych znajduje się także Safer lJvin g Guide opisujący cechy Campus Security i zawierający wskazówki dla społeczności uniwersyteckiej, których zastosowanie ma przyczynić się do zapewnienia bezpiecznej egzystencji na terenie campusu, jak również poza nim.
Programy dotyczące podobnych działań stworzone zostały także w innych uniwersytetach. W mieście Oklahoma powołany został Depar tament Ochrony Uniwersytetu (Oklahoma City University Security Departa ment), który' jest odpowiedzialny za utrzymanie niezbędnych warunków bezpieczeństwa obejmujących środowiska naukowe. O pracach biura Departamentu informują kompleksowo strony www, gdzie zamieszczo ne są informacje dotyczące godzin urzędowania. Warto tutaj zaznaczyć, iż po godzinach pracy Departamentu jego zadania przejmują Centrale umiejscowione na stanowisku informacyjnym lobby siedziby administra cji, co zapewnia koordynację zadań w zakresie ochrony campusu przez dwadzieścia cztery godziny na dobę. Wszyscy oficerowie ochrony wypo sażeni są w radia i mogą kontaktować się z Centralą w każdym czasie. Studenci, pracownicy i wszyscy goście campusu są proszeni o pełną współpracę z Ochroną Campusu i zgłaszanie wszelkich przestępstw lub podejrzanych zjawisk do Departamentu Ochrony. Informuje się także, iż fałszywe zgłoszenia jak również przeszkadzanie w dochodzeniu może pociągać za sobą sankcje w postaci kar pieniężnych lub innych środków dyscyplinarnych stosowanych przez Oklahoma City University'. Dla za pewnienia bezpieczeństwa swych studentów, pracowników i gości Okla homa City University' stara się utrzymać zamknięty campus i zniechęcić inne osoby do naruszania terenu uniwersyteckiego. Studenci oraz pra cownicy zobowiązani są do stałego noszenia przy sobie kart identyfika cyjnych wydanych przez administrację Uniwersytetu Oklahoma i muszą
je okazywać oficerom na każcie żądanie. W godzinach nocnych wszystkie obiekty znajdujące się na terenie campusu są oświedane i monitorowane, co ma między innymi zapewnić w bezpieczny powrót studentów do akademików. Aby zapobiec nieszczęśliwym wydarzeniom, studenci mogą wezwać telefonicznie eskortę, która zapewni im niezakłócony powrót do miejsc mieszkalnych. Numery7 telefonów takiej eskorty7 podaje Centrala Uniwersytetu. Działania te oparte są o program Sefeimlk Escort) 1
Studenci, pracownicy i osoby odwiedzające chcące uzyskać dostęp do budynków akademickich proszeni są o pozostawianie swych identyfi katorów oraz zapisanie godziny wejścia i wyjścia w rejestrze znajdującym się w recepcji każdego akademika. Karty7 identyfikacyjne zostają zwróco ne przy wypisie. Władze uczelni ustalają godziny możliwych odwiedzin. Studenci są zobowiązani do zapoznania się z treścią Student Handbook oraz innych regulacji, które zostają wprowadzone przez władze jednostek noclegowych i dotyczą kwestii bezpieczeństwa.
Zauważenie problemów jest łatwiejsze, kiedy dokonujemy stałego monitoringu wszelkich wydarzeń. Taka obserwacja wspomaga odnajdy7- wanie głównych, newralgicznych sytuacji w campusie, ze szczególnym naciskiem na zachowania przestępne i interpersonalną przemoc. Dal szym etapem postępowania jest ocena działań, które szkoła, uczelnia wykorzystuje w rozwiązywaniu wszelkich niepokojących sytuacji, wyda rzeń i zachowań, a następnie ich nazwanie poprzez dookreślanie i stworzenie definicji nazwowych zaistniałych wydarzeń budzących ko nieczność zastosowania środków powstrzymujących zagrożenia i straty', jakie wywołały, wywołują lub mogą jeszcze wywołać w przyszłości. Ta kie katalogowanie ułatwia stworzenie statystyk, które pomagają dokonać wnikliwych ocen skuteczności procedur, jakie zostały stworzone do przeciwdziałania zachowaniom niezgodnym z prawem i zasadami życia społecznego oraz doprowadzają do oszacowania ukazującego, jak pro blem istnienia i intensyfikacji zjawisk przestępczych, jak również sytuacje kryzysowe wpływają na wrażliwość osób mających z nimi styczność.
Do zadań formacji odpowiedzialnych za działania na polu porządku i bezpieczeństwa powinno należeć także zbieranie i gromadzenie infor macji dotyczących oznaczeń na terenie campusu, które informują
4 4 Joanna Kędzierska, Magdalena Iagdan, Sabina Witek
0 miejscach schronienia w razie newralgicznych sytuacji, instytucjach udzielających pomocy i wspomagających realizację planu kryzysowego. Istotnym w tym 2akresie jest stworzenie mapy całego campusu wraz z oznaczeniem miejsc, w który ch znajdują się wyjścia awaryjne, wszelkie środki bezpieczeństwa (np. maski gazowe, gaśnice, telefony alarmowe itp.).12Aby umożliwić szybkie i skuteczne reagowanie na zagrożenie, należy dokonywać systematycznej inwentaryzacji i sprawdzania użytecz ności niezbędnego sprzętu, by okazał się przydatny w odpowiednim momencie.