Efekty delokalizacji produkcji dla krajów UE-27

Największe korzyści z delokalizacji kraje UE-14 odniosłyby w sytuacji zastąpienia czę-ści dostaw półproduktów i wyrobów gotowych z Chin produkcją krajową – scenariusz S2 oraz S4 (wykres 13). Skala tych korzyści byłaby wypad-kową rozmiarów gospodarek poszczególnych krajów i struktury produkcji ich gospodarek.

W ujęciu absolutnym najwięcej zyskałyby zatem Niemcy. Z tytułu delokalizacji (scenariusz S4) powstawałoby w Niemczech 8,3 mld USD wię-cej wartości dodanej rocznie po zakończeniu do-stosowań w światowej gospodarce (wykres 13).

Dużym beneficjentem przeniesienia produkcji byłaby także Francja (4,4 mld USD) oraz Wło-chy (3,3 mld USD). W ujęciu względnym przyro-sty wartości dodanej wahałyby się w granicach od 0,12 proc. (Portugalia) do 0,26 proc. (Niemcy) oraz 0,27 proc. (Austria) – wykres 14.

Kraje UE-14 mogą również odnieść korzy-ści z delokalizacji nawet wtedy, kiedy produkcja z Chin nie zostanie przeniesiona do ich gospoda-rek (scenariusz S1 oraz S3). W szczególności doty-czy to sytuacji, gdy część dostaw z Chin zostałaby zastąpiona produkcją z sześciu nowych państw członkowskich. Z uwagi na silne powiązania

29

Strumienie handlu i globalne łańcuchy dostaw przed i po pandemii

z krajami UE-13 największe korzyści z tego tytu-łu mogłyby w ujęciu względnym odnieść Niemcy i Austria. Realizacja scenariusza S3 skutkowałaby

wytworzeniem w tych krajach wartości dodanej wyższej o odpowiednio 0,06 proc. oraz 0,08 proc.

rocznie po okresie dostosowawczym.

↘ Wykres 13. Szacunki zmian wartości dodanej w wybranych krajach UE związane z częściowym zastąpieniem chińskich dostaw półproduktów i usług oraz wyrobów finalnych (w mld USD rocznie po okresie dostosowawczym)

S1 S2 S3 S4

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Węgry Słowacja Rumunia Polska Czechy Bułgaria Włochy Niemcy Niderlandy Hiszpania Francja Austria

Źródło: jak w wykresie 7.

Kraje UE-13 najbardziej mogą zyskać na de-lokalizacji produkcji z Chin w scenariuszu S3 oraz S4. W ujęciu absolutnym największe korzyści mo-głaby odnieść Polska. W scenariuszu S4 korzyści te mierzone dodatkowo wytworzoną wartością

dodaną przekroczyłyby 8,3 mld USD rocznie po zakończeniu dostosowań w gospodarce świa-towej i byłyby nawet nieznacznie wyższe niż ko-rzyści uzyskane przez gospodarkę niemiecką.

Z tytułu delokalizacji produkcji zyskałyby także

30

Rumunia (2,6 mld USD). Jeśli weźmiemy pod uwa-gę względne zmiany wartości dodanej najwięcej zyskałyby najbardziej umiędzynarodowione go-spodarki krajów UE-13 o relatywnie dużym uza-leżnieniu od dostaw półproduktów i wyrobów finalnych z Chin. Z tytułu delokalizacji zgodnie ze scenariuszem S4, wartość dodana wytworzona na Słowacji po zakończeniu dostosowań byłaby

wyższa o 2,84 proc. w porównaniu z okresem wyjściowym, w Czechach – o 2,75 proc., a na Wę-grzech – o 2,36 proc. W Polsce zaś można byłoby spodziewać się wzrostu wartości dodanej wy-tworzonej w gospodarce w skali roku o 1,87 proc.

Ten nieco niższy wynik tłumaczymy relatywnie mniejszym – w porównaniu z innymi gospodarka-mi regionu – zaangażowaniem Polski w globalne łańcuchy wartości.

↘ Wykres 14. Szacunki zmian wartości dodanej w wybranych krajach UE związane z częściowym zastąpieniem chińskich dostaw półproduktów i usług oraz wyrobów finalnych (w proc. rocznie po okresie dostosowawczym w porównaniu z sytuacją sprzed delokalizacji)

S1 S2 S3 S4

0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0

Węgry Słowacja Rumunia Polska Czechy Bułgaria Włochy Niemcy Niderlandy Hiszpania Francja Austria

Źródło: jak w wykresie 7.

31

Strumienie handlu i globalne łańcuchy dostaw przed i po pandemii

Aneks

↘ Tabela A1. Grupy krajów przyjęte na potrzeby badania

Grupa krajów Kraj

UE-14 Austria, Belgia, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Irlandia, Luksemburg, Niderlandy, Niemcy, Portugalia, Szwecja, Włochy,

UE-13 Czechy, Estonia, Węgry, Łotwa, Litwa, Polska, Słowacja, Słowenia, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Malta, Rumunia Pozostałe europejskie Islandia, Norwegia, Szwajcaria, Wielka Brytania

WNP Kazachstan, Rosja

Azja Wschodnia (bez Chin) Japonia, Korea Płd., Hongkong, Tajwan

Azja Południowo-Wschodnia Brunei Darussalam, Filipiny, Indonezja, Kambodża, Malezja, Singapur, Tajlandia, Wietnam

Ameryka Północna Kanada, Meksyk, Stany Zjednoczone

Ameryka Południowa i Środkowa Argentyna, Brazylia, Chile, Kolumbia, Kostaryka, Peru Australia i Oceania Australia, Nowa Zelandia

Afryka Północna i Bliski Wschód Arabia Saudyjska, Izrael, Maroko, Tunezja, Pozostałe kraje Turcja, RPA, pozostałe kraje

Źródło: opracowanie własne PIE.

32

↘ Tabela A2. Scenariusze zmian w gospodarce światowej przyjęte do szacunków Scena- riuszOpisZastępowanie dostaw chińskich półproduktów i usług wykorzystywanych do produkcji w innych krajach

Zastępowanie dostaw chińskich wyrobów finalnych dostawami z innych krajów S1Kraje Azji Południowo- Wschodniej częściowo zastępują Chiny

S1A: Wszystkie kraje świata (z wyjątkiem Chin) zmniejszają wsad importowy pochodzący z Chin o 5 proc. zastępując go wsadem importowym pochodzącym z krajów ASEAN (Brunei, Tajlandia, Malezja, Indonezja, Wietnam, Filipiny, Kambodża) oraz Indii i Tajwanu – proporcjonalnie do ich dotychczasowego udziału we wsadzie importowym do produkcji w poszczególnych krajach S1B: Wszystkie kraje świata zmniejszają dostawy wyrobów finalnych z Chin o 5 proc. zastępując je importem z krajów ASEAN (Brunei, Tajlandia, Malezja, Indonezja, Wietnam, Filipiny, Kambodża) oraz Indii i Tajwanu – proporcjonalnie do ich dotychczasowego udziału w imporcie dóbr finalnych poszczególnych krajów S2

Narodowy patriotyzm – przesunięcie dostaw z Chin do gospodarek krajowych S2A: Wszystkie kraje świata (z wyjątkiem Chin) zmniejszają wsad importowy pochodzący z Chin o 10 proc. zastępując go wsadem krajowym

S2B: Wszystkie kraje świata zmniejszają dostawy wyrobów finalnych z Chin o 10 proc. zastępując je produkcją krajową S3Kraje Europy Środkowej umacniają rolę „fabryki Europy” dla krajów UE

S3A: Kraje UE-27 zmniejszają dostawy półproduktów i usług z Chin o 10 proc. zastępując je wsadem importowym pochodzącym z krajów Europy Środkowej (Polski, Czech, Słowacji i Węgier) oraz Bułgarii i Rumunii – proporcjonalnie do ich dotychczasowego udziału we wsadzie importowym do produkcji w poszczególnych krajach

S3B: Kraje UE-27 zmniejszają dostawy wyrobów finalnych z Chin o 10 proc. zastępując je dostawami z krajów Europy Środkowej (Polski, Czech, Słowacji i Węgier) oraz Bułgarii i Rumunii – proporcjonalnie do ich dotychczasowego udziału w imporcie dóbr finalnych krajów UE-27 S4

Miks narodowego patriotyzmu i wzrostu znaczenia krajów Europy Środkowej S4A: Kraje UE zmniejszają dostawy półproduktów i usług z Chin o 20 proc.: 10 proc. wsadu zastępuje krajowa produkcja, a kolejne 10 proc. pochodzi z krajów Europy Środkowej oraz Bułgarii i Rumunii S4B: Kraje UE-27 zmniejszają dostawy wyrobów finalnych z Chin o 20 proc.: 10 proc. tych dostaw zastępuje produkcja krajowa, a kolejne 10 proc. pochodzi z krajów Europy Środkowej oraz Bułgarii i Rumunii Źródło: opracowanie własne PIE.

33

Strumienie handlu i globalne łańcuchy dostaw przed i po pandemii

↘ Tabela A3. Szacunki zmian wartości dodanej związane z częściowym zastąpieniem chińskich dostaw półproduktów i usług oraz wyrobów finalnych (w mln USD rocznie po okresie dostosowawczym) Grupa krajów

Efekty częściowego zastąpienia chińskich dostaw półproduktów i usługEfekty częściowego zastąpienia chińskich dostaw wyrobów finalnychEfekty częściowego zastąpienia chińskich dostaw półproduktów i wyrobów finalnych S1AS2AS3AS4AS1BS2BS3BS4BS1S2S3S4 UE-14586,0 11 785,1 2 017,6 12 411,3 445,2 11 125,3 1 895,5 11 708,2 1 031,2 22 910,4 3 913,2 24 119,5 UE-1332,3 2 105,9 9 280,1 11 721,3 24,1 1 692,6 8 914,1 10 419,756,4 3 798,5 18 194,2 22 141,0 Pozostałe kraje europejskie295,6 3 810,2 210,3 527,2258,2 4 514,2 202,5 462,3 553,8 8 324,4 412,7 989,4 WNP47,1 2 240,0 244,9 373,6 46,0 1 931,5 187,6 256,4 93,1 4 171,5 432,5 629,9 Chiny-45 333,4 -94 122,3 -11 770,4 -23 810,0 -37 314,9 -77 884,4 -10 666,0 -21 607,6 -82 648,3 -172 006,8-22 436,4 -45 417,6 Azja Wschodnia (bez Chin)7 035,2 14 115,0 -399,0 -891,8 4 416,4 7 933,2 -427,0 -980,6 11 451,6 22 048,1 -826,0 -1 872,4 Azja Południowo- Wschodnia21 326,2 8 505,2 -116,8 -238,9 16 855,3 2 690,7 -108,6 -246,5 38 181,5 11 195,9 -225,5 -485,4 Indie13 271,5 3 735,7 19,8 44,4 13 193,4 2 633,3 22,5 44,3 26 464,9 6 369,0 42,3 88,8 Ameryka Północna586,2 29 387,8 -52,1 12,4 439,2 24 983,8 -43,3 -15,7 1 025,5 54 371,6 -95,4 -3,3 Ameryka Południowa i Środkowa20,1 3 093,9 -59,6 -87,4 47,5 4 087,5 -40,4 -67,0 67,6 7 181,4 -100,0 -154,3 Australia i Oceania211,8 1 949,8 -106,7 -217,3 278,5 2 118,9 -69,7 -145,5 490,3 4 068,7 -176,4 -362,8 Afryka Północna i Bliski Wschód559,2 2 269,3 69,6 125,2 386,2 3 527,2 80,7 133,7 945,4 5 796,5 150,2 258,9 Pozostałe kraje1 362,2 11 123,8 15,6 10,2 1 010,2 10 646,2 52,3 38,2 2 372,4 21 770,0 67,9 48,5 Uwaga: Grupy krajów opisano w Tabeli A1. Źródło: obliczenia własne PIE na podstawie: Trade in Value Added (2018).

34

↘ Tabela A4. Szacunki zmian wartości dodanej związane z częściowym zastąpieniem chińskich dostaw półproduktów i usług oraz wyrobów finalnych (w proc. rocznie po okresie dostosowawczym w porównaniu z sytuacją sprzed delokalizacji) Grupa krajów

Efekty częściowego zastąpienia chińskich dostaw półproduktów i usługEfekty częściowego zastąpienia chińskich dostaw wyrobów finalnychEfekty częściowego zastąpienia chińskich dostaw półproduktów i wyrobów finalnych S1AS2AS3AS4AS1BS2BS3BS4BS1S2S3S4 UE-140,010,100,020,110,000,100,020,100,01 0,20 0,03 0,21 UE-130,000,170,750,950,000,140,720,850,00 0,31 1,48 1,80 Pozostałe kraje europejskie0,010,100,010,010,010,120,010,010,01 0,22 0,01 0,03 WNP0,000,150,020,030,000,130,010,020,01 0,28 0,03 0,04 Chiny-0,43-0,90-0,11-0,23-0,36-0,74-0,10-0,21-0,79 -1,64 -0,21 -0,43 Azja Wschodnia (bez Chin)0,110,22-0,01-0,010,070,12-0,01-0,020,18 0,34 -0,01 -0,03 Azja Południowo- Wschodnia0,920,37-0,01-0,010,730,120,00-0,011,65 0,48 -0,01 -0,02 Indie0,660,190,000,000,660,130,000,001,32 0,32 0,00 0,00 Ameryka Północna0,000,140,000,000,000,120,000,000,01 0,27 -0,00 -0,00 Ameryka Południowa i Środkowa0,000,100,000,000,000,140,000,000,00 0,24 -0,00 -0,01 Australia i Oceania0,020,14-0,01-0,020,020,16-0,01-0,010,04 0,30 -0,01 -0,03 Afryka Północna i Bliski Wschód0,030,120,000,010,020,190,000,010,05 0,31 0,01 0,01 Pozostałe kraje0,020,190,000,000,020,180,000,000,04 0,37 0,00 0,00 Uwaga: jak w tabeli A3. Źródło: jak w tabeli A3.

35

Strumienie handlu i globalne łańcuchy dostaw przed i po pandemii

↘ Tabela A5. Szacunki zmian wartości dodanej w krajach UE-27 związane z częściowym zastąpieniem chińskich dostaw półproduktów i usług oraz wyrobów finalnych (w mln USD rocznie po okresie dostosowawczym) KrajS1AS2AS3AS4AS1BS2BS3BS4BS1S2S3S4

UE-14

Austria19,4356,1158,0472,814,4388,8144,6492,133,8745,0302,6965,0 Belgia41,1425,476,7429,831,4377,871,2379,372,5803,2147,9809,1 Dania19,6248,530,8232,516,2231,929,3221,035,9480,360,1453,4 Finlandia16,1248,321,9245,013,7216,219,9212,929,8464,641,8457,8 Francja69,32 036,8199,92 035,546,62 309,3184,52 317,8116,04 346,1384,44 353,4 Grecja13,3138,823,2132,110,4152,619,6146,623,7291,442,8278,6 Hiszpania40,01 255,897,01 214,832,41 299,885,81 236,872,42 555,6182,82 451,6 Niderlandy68,2716,1115,9697,052,1564,5114,6558,6120,31 280,6230,41 255,6 Irlandia22,3258,538,9221,821,4215,239,5181,943,7473,778,4403,6 Luksemburg5,639,710,936,74,537,610,134,610,177,221,071,3 Niemcy165,43 789,5918,74 419,4117,43 288,5855,73 882,4282,87 078,01 774,48 301,8 Portugalia2,6121,116,1113,32,1121,518,0110,84,8242,634,1224,1 Szwecja31,1387,458,1378,527,4376,451,8365,758,5763,7109,9744,3 Włochy71,81 763,2251,61 782,255,11 545,3250,91 567,6126,83 308,5502,43 349,8

UE-13

Bułgaria0,546,4386,0435,11,141,5347,4380,91,687,9733,4816,0 Chorwacja0,623,16,812,00,425,06,827,71,048,113,639,6 Cypr1,613,62,912,11,212,22,711,62,725,85,623,7 Czechy4,6464,02 106,62 608,93,1325,91 995,42 291,67,7789,84 101,94 900,6 Estonia1,841,43,039,71,531,43,230,13,372,96,169,8 Litwa3,430,89,132,72,533,48,635,05,964,217,767,7 Łotwa0,616,93,617,10,516,43,616,61,133,37,333,7 Malta-0,55,30,36,4-0,44,30,25,4-0,99,50,511,8 Polska13,9845,63 320,74 402,511,1779,93 201,03 910,125,01 625,46 521,88 312,6 Rumunia1,8142,91 124,11 341,30,9134,31 162,31 279,82,7277,22 286,42 621,0 Słowacja0,1204,21 068,61 293,3-0,6133,7982,31 102,9-0,5337,92 050,82 396,2 Słowenia2,068,523,883,91,753,421,466,33,6122,045,2150,2 Węgry1,9203,31 224,71 436,21,1101,11 179,31 261,83,0304,42 403,92 698,1 Źródło: jak w tabeli A3.

36

↘ Tabela A6. Szacunki zmian wartości dodanej w krajach UE-27 związane z częściowym zastąpieniem chińskich dostaw półproduktów i usług oraz wyrobów finalnych (w proc. rocznie po okresie dostosowawczym w porównaniu z sytuacją sprzed delokalizacji) KrajS1AS2AS3AS4AS1BS2BS3BS4BS1S2S3S4

UE-14

Austria0,010,100,040,130,000,110,040,140,010,210,080,27 Belgia0,010,100,020,100,010,090,020,090,020,190,030,19 Dania0,010,090,010,080,010,080,010,080,010,170,020,16 Finlandia0,010,110,010,110,010,100,010,100,010,210,020,21 Francja0,000,090,010,090,000,100,010,100,010,190,020,19 Grecja0,010,080,010,070,010,080,010,080,010,160,020,15 Hiszpania0,000,110,010,110,000,110,010,110,010,230,020,22 Niderlandy0,010,100,020,100,010,080,020,080,020,180,030,17 Irlandia0,010,090,010,080,010,080,010,070,020,170,030,14 Luksemburg0,010,070,020,070,010,070,020,060,020,140,040,13 Niemcy0,010,120,030,140,000,100,030,120,010,220,060,26 Portugalia0,000,070,010,060,000,070,010,060,000,130,020,12 Szwecja0,010,080,010,080,010,080,010,080,010,160,020,16 Włochy0,000,100,010,100,000,090,010,090,010,190,030,19

UE-13

Bułgaria0,000,100,840,940,000,090,750,830,000,191,591,77 Chorwacja0,000,050,020,030,000,060,020,060,000,110,030,09 Cypr0,010,070,020,070,010,070,010,060,010,140,030,13 Czechy0,000,261,181,460,000,181,121,290,000,442,302,75 Estonia0,010,200,010,190,010,150,010,140,020,350,030,33 Litwa0,010,080,020,080,010,090,020,090,020,170,050,17 Łotwa0,000,070,010,070,000,070,010,070,000,130,030,13 Malta0,000,050,000,070,000,040,000,05-0,010,100,000,12 Polska0,000,190,750,990,000,180,720,880,010,371,471,87 Rumunia0,000,090,670,800,000,080,700,770,000,171,371,57 Słowacja0,000,241,261,530,000,161,161,310,000,402,432,84 Słowenia0,000,170,060,210,000,130,050,170,010,310,110,38 Węgry0,000,181,071,260,000,091,031,110,000,272,112,36 Źródło: jak w tabeli A2.

37