EKSPORT TOWARÓW I USŁUG NA POZIOMIE PODREGIONÓW

R

A

CHUNKI

NARODO

WE

I

REGIONALNE

Celem pracy badawczej było opracowanie metodologii ba-dania pozyskującego informacje na temat eksportu towarów oraz eksportu usług na poziomie podregionów, a następnie na jej podstawie przeprowadzenie badania pilotażowego. In-formacje te stanowią uzupełnienie danych dotychczas opraco-wywanych w ramach regularnych badań statystyki publicznej prowadzonych w obszarze handlu zagranicznego towarami i międzynarodowego handlu usługami.

METODYKA BADANIA

Praca badawcza była realizowana w trzech etapach. Pierwszy etap przeprowadzony został w okresie od kwietnia 2017 r. do września 2017 r. Polegał on na opracowaniu metodologii bada-nia pilotażowego pozyskującego bezpośrednio od podmiotów zaangażowanych w eksport towarów i/lub eksport usług infor-macji na temat lokalizacji faktycznego producenta eksporto-wanych towarów, czy usługodawcy. Istotnym elementem było ustalenie zasad metodologicznych badania pilotażowego oraz opracowanie prototypu formularza wykorzystanego do zebra-nia danych od respondentów. Produktem stanowiącym efekt działań zrealizowanych w ramach pierwszego etapu pracy ba-dawczej był zeszyt metodologiczny „Eksport towarów i usług na poziomie podregionów”, w którym opisane zostały wyszcze-gólnione powyżej elementy zasad metodologiczno-organiza-cyjnych badania pilotażowego.

Drugi etap prac trwał od października 2017 r. do maja 2018 r. W okresie tym przeprowadzone zostało m.in. badanie pilota-żowe zgodnie z zasadami metodologicznymi wypracowanymi w ramach pierwszego etapu prac. Formularz badania pilota-żowego został udostępniony jednostkom sprawozdawczym 20 listopada 2017 r., a proces zbierania danych został ostatecz-nie zamknięty 31 grudnia 2017 r. Analiza uzyskanych wyników wykazała, iż ze względu na niską kompletność badania pilota-żowego oraz nierównomierny rozkład odpowiedzi uzyskanych w trakcie badania pilotażowego w układzie regionalnym dane uzyskane w trakcie badania pilotażowego nie mogą być bez-pośrednio wykorzystane do opracowania informacji na temat wartości eksportu towarów i usług na poziomie województw,

czy podregionów. Dane te mogą jednak zostać wykorzystane do opracowania informacji na temat eksportu towarów i usług na poziomie województw, czy podregionów przy zastosowa-niu odpowiednich metod statystycznych. Zgodnie z wnioska-mi oraz rekomendacjawnioska-mi odnośnie dalszych kierunków działań podejmowanych w pracy badawczej rozpoczęto prace nad trzecim etapem działań, które przeprowadzono w okresie od czerwca 2018 r. do września 2018 r. Były to głównie prace kon-cepcyjne związane z weryfikacją założeń metodologiczno-or-ganizacyjnych badania pilotażowego.

WYNIKI BADANIA

W wyniku przeprowadzonej pracy badawczej planowane jest wdrożenie do statystyki publicznej nowego badania, którego celem będzie opracowywanie informacji na temat wartości eksportu towarów oraz wartości eksportu usług na poziomie podregionów. Badanie będzie realizowane zgodnie z zasada-mi opisanyzasada-mi w zeszycie metodologicznym „Eksport towarów i usług na poziomie podregionów”, który został opracowany w ramach pracy badawczej.

Zgodnie z koncepcją badania prezentowaną w zeszycie meto-dologicznym badanie eksportu towarów i usług na poziomie podregionów realizowane byłoby w ramach dwóch odrębnych modułów, z których jeden dedykowany byłby eksportowi to-warów, drugi natomiast eksportowi usług.

W ramach każdego z modułów zaplanowana jest realiza-cja co 5 lat badania cyklicznego pozyskującego bezpośred-nio od podmiotów zaangażowanych w wymianę handlową z zagranicą informacji na temat lokalizacji faktycznego pro-ducenta eksportowanych towarów, czy lokalizacji siedziby faktycznego usługodawcy.

W przypadku badania cyklicznego poświęconego eksportowi towarów na poziomie podregionów konieczne byłoby wdro-żenie do statystyki publicznej nowego badania pozyskujące-go wymagane dane. Informacje dotyczące wartości eksportu towarów opracowywane są na podstawie danych zbieranych przez służby celne. Dlatego też, uruchomienie nowego badania wymagałoby nawiązania współpracy z grupą respondentów, która dotychczas nie była objęta obowiązkami sprawozdaw-czymi przez statystykę publiczną.

EKSPORT TOWARÓW I USŁUG NA POZIOMIE PODREGIONÓW

R

A

CHUNKI

NARODO

WE

I

REGIONALNE

W celu wdrożenia badania cyklicznego poświęconego eks-portowi usług na poziomie podregionów rozszerzeniu ule-głby zakres przedmiotowy badania - Międzynarodowy han-del usługami. Informacje na temat lokalizacji faktycznego usługodawcy byłyby zbierane w ramach odrębnego modułu uzupełniającego ww. badania.

Ponadto, dla lat pomiędzy okresami badawczymi ustalonymi dla badania cyklicznego realizowane byłyby badania wtórne polegające na opracowywaniu informacji na temat wartości eksportu towarów, czy wartości eksportu usług ogółem na po-ziomie podregionów zgodnie z procedurami wypracowanymi w ramach pracy badawczej.

W przypadku eksportu towarów planowane jest wykorzy-stanie danych na temat wartości przychodów ze sprzedaży na eksport zbierane w ramach formularza SP (Roczna an-kieta przedsiębiorstw), czy też informacje charakteryzujące jednostki sprawozdawcze dostępne w Bazie Jednostek Sta-tystycznych (BJS). W przypadku eksportu usług ogółem na poziomie podregionów rozwiązanie to nie jest natomiast rekomendowane ze względu na niski odsetek wartości usług świadczonych nierezydentom przez inne przedsiębiorstwo niż jednostka sprawozdawcza. Wartość usług dostarczanych niere-zydentom na poziomie podregionów powinna być opracowy-wana poprzez przyporządkowywanie wartości eksportu usług do poszczególnych podregionów zgodnie z lokalizacją siedziby jednostki sprawozdawczej.

Przed przystąpieniem do realizacji badań założenia przyjęte w procedurze naliczania danych na temat wartości eksportu towarów, czy wartości eksportu usług na poziomie podregio-nów powinny być zweryfikowane w oparciu o wyniki uzyskane w ramach pierwszej edycji badania cyklicznego pozyskującego dane bezpośrednio od respondentów. Następnie założenia te powinny być aktualizowane na podstawie wyników uzyskiwa-nych w ramach kolejuzyskiwa-nych edycji badania cyklicznego.

Ponadto, ze względu na nieustannie rosnący udział wartości eksportu towarów realizowanego przez jednostki niebędące podmiotami gospodarki narodowej (tj. nieposiadające nume-ru REGON) rekomendowane jest cykliczne przeprowadzanie wśród tych jednostek ankiety, której celem będzie pozyskanie informacji, czy towary eksportowane przez te jednostki z

tery-torium kraju zostały wytworzone na terytery-torium Rzeczypospo-litej Polskiej, a jeśli tak, to w którym podregionie. Działanie to wymaga jednak nawiązanie stałej współpracy z jednostkami, które nie są podmiotami gospodarki narodowej.

Należy jednak uwzględnić, że metodologie badania eksportu towarów na poziomie podregionów oraz badania eksportu usług na poziomie podregionów opisane w poszczególnych modułach zeszytu metodologicznego „Eksport towarów i usług na poziomie podregionów” uwzględniają aktualny stan wiedzy na temat zjawisk zachodzących w wymianie handlowej z zagra-nicą, a także dostępne obecnie dla statystyki publicznej zasoby informacyjne. Dlatego też, w momencie wdrażania ww. badań do systemu statystyki publicznej opracowane rozwiązania mogą ulec modyfikacji.

Koordynatorzy badania: Ewa Adach-Stankiewicz E-mail: e.stankiewicz@stat.gov.pl Agnieszka Matulska – Bachura E-mail: a.matulska@stat.gov.pl

***

.POJUPSPXBOJF