Zróżnicowanie między ekspozycjami pod względem ich celów, w tym w zakresie zysków kapitałowych oraz celów strategicznych, a także przegląd stosowanych technik rachunkowości oraz metod wyceny, w tym zasadnicze założenia i praktyki mające wpływ na wycenę oraz wszystkie znaczące zmiany tych praktyk.
Bank stosuje zasady (politykę) rachunkowości, w tym metody wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania przychodów i kosztów, zgodne z ustawą z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości (tekst jednolity Dz. U. z 2016 roku poz. 1047, ze zm.) oraz z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 1 października 2010 roku w sprawie szczególnych zasad rachunkowości banków (tekst jednolity Dz. U. z 2013 roku poz. 329), w tym: zasady ujmowania w kapitale własnym skutków wyceny pozycji bilansowych. Kapitał własny jest prezentowany zgodnie z powyższymi regulacjami.
Na datę ujawnienia w aktywach Banku występują następujące ekspozycje w papierach kapitałowych:
Lp. Nazwa instrumentu Wartość godziwa Wartość bilansowa
1. Akcje w BPS S.A. 886 886
15. Ekspozycja na ryzyko stopy procentowej przypisane pozycjom nieuwzględnionym w portfelu handlowym- art. 448
Ryzyko stopy procentowej to ryzyko negatywnego wpływu zmian stopy procentowej na aktualny i przyszły wynik finansowy Banku oraz jego kapitał, wynikające z wrażliwości stawek oprocentowania aktywów i pasywów Banku na zmianę rynkowych stóp procentowych.
Celem polityki zarządzania ryzykiem stopy procentowej jest minimalizacja ryzyka związanego z możliwością wystąpienia niekorzystnych zmian rynkowych stóp procentowych i negatywnym wpływem tych zmian na wynik finansowy Banku, a w efekcie fundusze własne Banku.
Bank nie posiada portfela handlowego, wyznacza poziom ryzyka stopy procentowej tylko dla produktów zaliczanych do portfela bankowego.
W ramach ryzyka stopy procentowej, Bank wyróżnia następujące kategorie ryzyka:
1) ryzyko przeszacowania (ryzyko niedopasowania terminów przeszacowania)- wynika z różnic w czasie pomiędzy wystąpieniem zmian stóp procentowych aktywów, pasywów i zobowiązań pozabilansowych posiadających rożne okresy przeszacowania stóp procentowych, posiadających różne okresy przeszacowania stóp procentowych,
2) ryzyko bazowe- wynika z niedoskonałego powiązania (korelacji) stóp bazowych stosowanych w Banku, dla instrumentów generujących przychody i koszty odsetkowe;
podstawowe znaczenie ma tu rozpiętość (spread) między różnymi stopami bazowymi, która może zmienić się niespodziewanie i niesymetrycznie oraz wzajemna relacja posiadanych przez Bank aktywów i pasywów w ramach poszczególnych stawek bazowych; ryzyko bazowe związane jest również z ograniczonymi możliwościami zmiany oprocentowania poszczególnych aktywów i pasywów, z uwagi na niski poziom zastosowanych stóp procentowych; ryzyko bazowe wzmocnione jest przez stosowanie przez Bank mnożniki (wskaźniki) określających relację zmiany oprocentowania aktywów i pasywów w stosunku do zmiany stawek bazowych,
3) ryzyko krzywej dochodowości – wynika ze zmian relacji pomiędzy stopami procentowymi odnoszącymi się do różnych terminów, a dotyczącymi tego samego rynku lub indeksu; relacja ta zmienia się, kiedy kształt krzywej dochodowości dla danego rynku ulega spłaszczeniu lub
ulega odwróceniu, w wyniku którego stopy krótkoterminowe będą wyższe od stóp długoterminowych.
4) ryzyko opcji klienta – wynika z prawa (nie obowiązku) posiadanego przez klienta do zmiany wielkości i harmonogramu przepływów gotówkowych aktywów i pasywów lub pozycji pozabilansowych Banku, np. kredyty i papiery wartościowe zawierające ryzyko wcześniejszej spłaty lub ryzyko wydłużenia terminu spłat, kredyty o zmiennej stopie procentowej mające wyraźne lub ukryte opcje na górny limit stopy procentowej (lub brak opcji na dolny limit), prawo wycofania depozytu przed upływem terminu.
Najważniejsza część ryzyka stopy procentowej w Banku związana jest z ryzykiem przeszacowania oraz ryzykiem bazowym, gdyż według obserwacji historycznych, w największym stopniu wpływa na poziom zmian wyniku odsetkowego.
Pomiar ryzyka przeszacowania oraz bazowego polega na:
1) porównaniu, metodą luki stopy procentowej, wielkości aktywów Banku przeszacowywanych w danym przedziale czasowym z wartością pasywów przeszacowywanych w tym samym przedziale czasowym, w podziale na poszczególne stopy referencyjne,
2) metodę symulacji zmiany wyniku odsetkowego,
3) analizę podstawowych wskaźników związanych z ryzykiem stopy procentowych.
Ryzyko opcji klienta Bank bada na dwóch poziomach:
1) w ramach opracowywania nowych produktów lub zmian w już obowiązujących regulacjach, tak by uniknąć zawierania zobowiązań zbyt ryzykownych dla Banku,
2) poprzez analizę poziomu wykorzystywania opcji klienta, na podstawie zrywalności depozytów oraz spłat kredytów przed terminem umownym.
Ryzyko krzywej dochodowości występuje w sytuacji angażowania się Banku w instrumenty aktywne i pasywne z terminami przeszacowania powyżej 3 miesięcy.
Bank do pomiaru stopnia narażenia na ryzyko stopy procentowej stosuje:
1) metodę luki (jako podstawowe narzędzie analityczne), 2) metodę symulacji zmian wyniku odsetkowego,
3) analizę podstawowych wskaźników związanych z ryzykiem stopy procentowej, 4) metodę szacowania zmian wartości ekonomicznej banku.
Bank dokuje testów warunków skrajnych dla zaistnienia następujących sytuacji:
1. zmiany wyniku z tytułu odsetek w skali 12 miesięcy, na skutek zmian stóp procentowych NBP o 200 punktów bazowych.
2. Zmiany stóp procentowych i ich wpływ na wartość zaktualizowaną kapitału
Na dzień 31.12.2019r. wpływ zmiany stóp procentowych o 200 p. b. na wartość ekonomiczną kapitału wyniósł: 0,27%.
Na dzień sprawozdawczy obliczono potencjalną zmianę wyniku odsetkowego dla szokowego spadku stóp procentowych.
Stanowisko zarządzania ryzykami i analiz dokonuje pomiaru ryzyka stopy procentowej z miesięczną częstotliwością. Wyniki pomiaru wraz ze stosownym opisem oraz komentarzem w formie analizy przekazywane są:
- kwartalnie Zarządowi,
- półrocznie Radzie Nadzorczej.
Zarówno w zakresie ryzyka przeszacowania jak i bazowego Bank posiada dodatnią lukę niedopasowania.
Tabela 8. Zestawienie aktywów i pasywów oprocentowanych wg terminów przeszacowania wg stanu na dzień 31.12.2019r.
Marża odsetkowa wyliczona wg struktury aktywów i pasywów na dzień 31.12.2019r. wynosi 2,71%.
W celu ograniczenia poziomu ryzyka Bank przyjmuje wewnętrzne limity, wyznaczające dopuszczalny poziom ekspozycji na ryzyko stopy procentowej.