Partnerzy z Województwa Warmińsko-Mazurskiego w perspektywie 2014-2020 mogą ubiegać się o dofinansowanie projektów transnarodowych przy wsparciu programów: Interreg Region Morza Bałtyckiego oraz Interreg Europa Środkowa, a także współpracy międzyregionalnej Interreg Europa.
W roku 2017 ogłoszono otwarte nabory wniosków we wszystkich trzech wyżej wymienionych programach. Trzeci nabór wniosków w programie międzyregionalnym Interreg Europa trwał od 1 marca do 30 czerwca. Kolejne nabory wniosków w programach transnarodowych zostały ogłoszone we wrześniu (Program Interreg Europa Środkowa) i w październiku (Program Interreg Region Morza Bałtyckiego) i potrwają odpowiednio do stycznia i kwietnia 2018 r. Pracownicy Biura Współpracy Terytorialnej udzielali zainteresowanym instytucjom z Województwa Warmińsko-Mazurskiego informacji na temat tych programów, w tym na temat możliwości finansowania różnorakich przedsięwzięć oraz zasad aplikowania o dofinansowanie projektów.
1. Strategia Unii Europejskiej dla Regionu Morza Bałtyckiego (SUERMB)
Strategia UE dla Regionu Morza Bałtyckiego, zatwierdzona przez Radę Unii Europejskiej w październiku 2009 r., stanowi pierwszy dokument strategiczny o zasięgu makroregionalnym.
Jest ona traktowana jako projekt pilotażowy w zakresie terytorialnego podejścia do planowania i stymulowania rozwoju regionalnego. Województwo Warmińsko-Mazurskie w toku prac nad programowaniem Regionalnego Programu Operacyjnego Warmia i Mazury 2014-2020 uwzględniło powiązanie niektórych obszarów tematycznych strategii makroregionalnej z interwencją programu operacyjnego. Szczególnie istotna z punktu widzenia SUERMB jest oś priorytetowa Inteligentna Gospodarka Warmii i Mazur, która dzięki koncentracji na inteligentnych specjalizacjach: ekonomia wody, drewno i meblarstwo oraz żywność wysokiej jakości wesprze rozwój sektorów gospodarki o istotnym potencjale wzrostu w Regionie Morza Bałtyckiego.
W ramach prac nad SUERMB przedstawiciel Województwa uczestniczył w XIII spotkaniu Zespołu Roboczego ds. koordynacji wdrażania Strategii UE dla regionu Morza Bałtyckiego, gdzie uczestniczyli przedstawiciele Instytucji Zarządzających Programami Operacyjnymi, samorządów województw, właściwych ministerstw, instytucji państwowych i koordynatorów obszarów priorytetowych „Safe”, „Health”, „Secure”. Głównym celem spotkania było przedstawienie zmian w planie działań Strategii. Ponadto odniesiono się do najważniejszych procesów instytucjonalnych
44 i politycznych w ramach wielostronnej współpracy w regionie Morza Bałtyckiego w ostatnich miesiącach oraz przedstawiono stan polskiego zaangażowania w SUERMB.
W dniach 13-14 czerwca dwóch przedstawicieli Województwa uczestniczyło w VII dorocznym Forum Strategii, które odbyło się w Berlinie (Niemcy). Wydarzenie odbyło się pod hasłem
„Łączność”. Podczas wydarzenia odbyły się warsztaty tematyczne w zakresie m.in. polityk regionalnych, jako instrumentów rozwoju, powiązania strategii makroregionalnych z polityką spójności, działalności platform współpracy realizujących projekty transportowe, współpracy z Federacją Rosyjską. Dyskusja w trakcie Forum skupiła się wokół szans i zagrożeń związanych ze strategiczną współpracą bałtycką ze szczególnym uwzględnieniem sektora transportu, jako czynnika rozwoju regionalnego w makroregionie.
2. BSSSC – Konferencja Współpracy Subregionalnej Państw Regionu Morza Bałtyckiego
Przedstawiciele Województwa uczestniczyli w 25. dorocznej Konferencji Baltic Sea States Subregional Cooperation (BSSSC – Konferencja Współpracy Subregionalnej Państw Regionu Morza Bałtyckiego), która odbyła się we wrześniu w Poczdamie (Niemcy), pod hasłem „Spójność
= Wspólnota. Obywatele działający wspólnie ponad granicami w Regionie Morza Bałtyckiego”.
Konferencje BSSSC są największą siecią współpracy w Regionie Morza Bałtyckiego i corocznie goszczą najważniejszych interesariuszy ze wszystkich państw basenu Morza Bałtyckiego.
Tegoroczne wydarzenie poświęcone było m.in. tematyce spójności, Europejskiemu Dziedzictwu Kulturowemu, inteligentnym specjalizacjom oraz transgranicznej polityce transportowej. Odbyły się również sesje na temat praktycznych doświadczeń realizacji projektów Interreg oraz strategii makroregionalnych. Jako prelegenci wystąpili m.in. przedstawiciele Komisji Europejskiej, Rady Państw Morza Bałtyckiego oraz Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju.
3. Program Interreg V-A Litwa-Polska-2014-2020
Celem Programu Litwa-Polska jest wspieranie inteligentnego, zrównoważonego wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu w obszarze granicznym poprzez współpracę transgraniczną.
Program ma przyczyniać się do wzrostu regionalnego i poprawy jakości życia w ramach wzmocnionej współpracy transgranicznej między społeczeństwem a instytucjami na obszarze objętym wsparciem. Obszar Programu obejmuje:
Litwa – obwody: olicki, kowieński, mariampolski, turoski oraz wileński (bez miasta Wilno);
Polska – podregiony: białostocki, suwalski, ełcki.
Przedstawiciele Województwa uczestniczą w pracach Wspólnego Komitetu Monitorującego (WKM), który jest najwyższym organem decyzyjnym Programu i podejmuje decyzje m.in.
dotyczące wyboru projektów do finansowania ze środków Programu. W dniach 8-9 lutego miało miejsce III Posiedzenie Wspólnego Komitetu Monitorującego, na którym omówiono dokumenty wdrożeniowe w ramach II otwartego naboru wniosków i ustalono dalszy harmonogram działań.
Kolejne spotkanie WKM odbyło się w dniach 25-27 października w Białymstoku.
45 W Urzędzie Marszałkowskim w Olsztynie działa także Regionalny Punkt Kontaktowy (RPK) Programu w województwie warmińsko-mazurskim. Jego funkcjonowanie reguluje porozumienie zawarte 20 kwietnia 2016 r. pomiędzy Samorządem Województwa a Wspólnym Sekretariatem Technicznym w Wilnie, pełniącym funkcję Wspólnego Sekretariatu Programu Współpracy Interreg V-A Litwa-Polska, działającym w imieniu Instytucji Zarządzającej Programem – Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Republiki Litewskiej.
4. Program Współpracy Transgranicznej Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa Polska-Rosja 2014-2020
W nowej perspektywie finansowej trójstronny Program Współpracy Transgranicznej Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa Litwa-Polska-Rosja 2007-2013 został zastąpiony dwoma programami bilateralnymi, w tym Programem Polska-Rosja. Jego głównym celem jest wspieranie transgranicznej współpracy w sferze społecznej, środowiskowej, gospodarczej i instytucjonalnej. Terytorialnie obszar programu obejmuje:
Polska – podregiony: suwalski, ełcki, olsztyński, elbląski, trójmiejski, gdański, starogardzki oraz białostocki i słupski jako obszary przyległe.
Rosja – obwód kaliningradzki.
Dotychczas odbyły się dwa spotkania Wspólnego Komitetu Monitorującego Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Rosja 2014-2020 (WKM) w lutym i marcu, podczas których przeprowadzono dyskusję na temat dużych projektów infrastrukturalnych, tzw. LIP, planowanych do wsparcia ze środków programu. Ustalono również harmonogram dalszych prac nad projektami oraz podjęto decyzje o zmianach niektórych zapisów Regulaminu WKM.
Przedstawiciel RPK uczestniczył również w Forum Pozyskiwania Partnerów zorganizowanym w czerwcu w Olsztynie przez Wspólny Sekretariat Techniczny Programu. Na listopad planowane jest kolejne spotkanie Wspólnego Komitetu Monitorującego Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Rosja 2014-2020.
Na październikowej sesji Sejmik Województwa Warmińsko-Mazurskiego wyraził zaniepokojenie przedłużającym się procesem zatwierdzania Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Rosja na lata 2014-2020 przez polski rząd.
Sejmik podkreślił, że niezatwierdzanie Programu przez Rząd RP stanowi zaprzeczenie przeprowadzonych przez Instytucję Zarządzającą (Ministerstwo Rozwoju) działań. Proces legislacyjny Programu został zatrzymany w październiku 2016 r. Nie sprecyzowano terminu jego przyjęcia przez Rząd RP, a sam projekt wciąż znajduje się w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów.
5. Program Współpracy Transgranicznej Interreg V-A
Polska-Dania-Litwa-Niemcy-Szwecja (Południowy Bałtyk) 2014-2020
46 Głównym celem Programu Interreg V-A Południowy Bałtyk 2014-2020 jest zwiększenie potencjału niebieskiego i zielonego rozwoju obszaru Południowego Bałtyku poprzez współpracę transgraniczną. Obszar Programu obejmuje:
Dania – Gmina Regionalna Bornholm i subregiony Zelandii: Østsjælland, Vest-og Sydsjælland.
Litwa – okręgi Kłajpedy oraz Taurogi i Tylża.
Niemcy – powiaty kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie:
Nordwestmecklenburg, Rostock, Vorpommern-Rügen, Vorpommern-Greifswald oraz Miasto Rostok.
Polska – subregiony: elbląski, szczeciński, koszaliński, słupski, gdański, trójmiejski.
Szwecja – regiony terytorialne Kalmar, Blekinge, Skania i Kronoberg.
Przedstawiciele Województwa biorą udział we wdrażaniu Programu Interreg V-A Południowy Bałtyk 2014-2020 poprzez udział w pracach Komitetu Monitorującego (KM) Programu.
IV spotkanie Komitetu, które odbyło się w maju, poświęcone było przede wszystkim tematyce wyboru projektów złożonych w trzecim naborze wniosków, w tym m.in. zatwierdzeniu zmian w podręczniku Programu przygotowanych przez grupę roboczą ds. uproszczeń. Przedstawiono także informacje o stanie wdrażania Programu oraz stanie realizacji Projektu Pomocy Technicznej, w ramach którego funkcjonują Wspólny Sekretariat oraz Punkty Kontaktowe Programu. Kolejne, piąte spotkanie KM odbyło się listopadzie.
W Departamencie Polityki Regionalnej funkcjonuje także Regionalny Punkt Kontaktowy Programu Południowy Bałtyk w województwie warmińsko-mazurskim, który udziela informacji na temat możliwości aplikowania o środki Programu, konsultuje pomysły projektowe oraz prowadzi poszukiwania partnerów dla potencjalnych beneficjentów z województwa warmińsko-mazurskiego, w tym organizuje warsztaty generowania projektów.
W 2017 roku, w Programie Południowy Bałtyk 2014-2020 odbyły się dwa nabory wniosków projektowych:
na projekty przygotowawcze tzw. Seed Money (styczeń), których celem jest wsparcie opracowania koncepcji projektowych gotowych do złożenia w ramach regularnych naborów wniosków w Programie;
czwarty otwarty nabór wniosków, który odbył się na przełomie maja i czerwca. Decyzja o wyborze projektów złożonych w czwartym naborze wniosków oraz o zakresie i harmonogramie kolejnych naborów zostanie podjęta podczas posiedzenia KM w listopadzie.
6. RIS3 Support in Lagging Regions
W styczniu Samorząd Województwa nawiązał oficjalną współpracę ze Wspólnym Centrum Badawczym Komisji Europejskiej (JRC) w ramach projektu pn. „RIS3 Support in Lagging Regions” („Wsparcie RIS3 dla słabiej rozwiniętych regionów”) realizowanego we współpracy z DG REGIO. Przedmiotowy projekt ma na celu zapewnienie szczególnego wsparcia skierowanego do wybranych regionów z 7 państw członkowskich UE oraz opracowanie
47 przekrojowego podejścia do kluczowych kwestii dotyczących monitoringu i zarządzania inteligentnymi specjalizacjami. Projekt skierowany jest do dwóch typów regionów:
obszary niskiego wzrostu – regiony państw członkowskich, w których PKB na mieszkańca (PPS) kształtuje się poniżej średniej UE (stan w 2012 roku) lub, w których wartość PKB jest zbieżna ze średnią UE w latach 2002 i 2012, czyli wybrane regiony Grecji, Włoszech, Hiszpanii i Portugalii;
regiony słabo rozwinięte są to regiony, w których PKB na mieszkańca według parytetu siły nabywczej wynosi poniżej 50% średniej UE w 2011 roku, czyli regiony w Bułgarii, na Węgrzech, w Polsce i Rumunii.
Zaplanowane w projekcie zadania mają na celu, m.in.:
wsparcie wybranych regionów w identyfikacji ekonomicznych przewag konkurencyjnych oraz w wykorzystaniu potencjału innowacyjności, w oparciu o proces przedsiębiorczego odkrywania;
zapewnienie wsparcia na rzecz rozwoju, doskonalenia oraz bieżącego wdrażania strategii inteligentnej specjalizacji i działań pokrewnych w wybranych regionach słabiej rozwiniętych;
zapewnienie spójnego, skoordynowanego i zrównoważonego podejścia w celu wzmocnienia zaangażowania wszystkich zainteresowanych środowisk (przedsiębiorców, środowisk akademickich, organizacji badawczych i społeczeństwa).
W roku 2017 przedstawiciele Departamentu Polityki Regionalnej wzięli udział w 3 warsztatach dotyczących monitoringu inteligentnych specjalizacji, zorganizowanych w Barcelonie w następujących terminach: 15-17 luty, 3-5 maja oraz 6-7 lipca. Podczas spotkań dyskutowano nt. kluczowych metodologicznych i praktycznych aspektów monitorowania inteligentnych specjalizacji. Warsztaty łączyły prezentacje i sesje interaktywne, w tym prezentacje ekspertów, przedstawicieli regionalnych m.in. na temat dobrych praktyk oraz narzędzi monitorowania.
Uczestnicy pracowali nad systemami monitoringu inteligentnych specjalizacji, w tym opracowywali przekrojowe podejście do kluczowych kwestii dotyczących rozwoju i zarządzania opartego na inteligentnych specjalizacjach w regionach.
W dniu 23 czerwca przedstawiciele JRC wzięli udział w XXI posiedzeniu Regionalnego Komitetu Sterującego ds. Regionalnej Strategii Innowacyjności Województwa Warmińsko-Mazurskiego.
Eksperci podczas spotkania omówili zagadnienia związane z zaangażowaniem interesariuszy w proces przedsiębiorczego odkrywania w obszarach inteligentnych specjalizacji.
IV. Społeczny wymiar współpracy międzynarodowej Województwa
Warmińsko-Mazurskiego
48
1. Konkurs dla organizacji pozarządowych
Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego organizuje otwarty konkurs ofert w obszarze współpracy międzynarodowej na wykonanie zadań Samorządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego przez organizacje pozarządowe oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Konkurs jest doskonałym narzędziem intensyfikacji aktywności lokalnych społeczności z Warmii i Mazur na arenie międzynarodowej.
Dzięki wsparciu Samorządu Województwa dofinansowywane są projekty m.in. z obszaru współpracy organizacji z zakresu kultury i edukacji oraz sportu angażujące różne grupy, w tym w szczególności osoby starsze i młodzież.