OF ECONOMIC ENTI
Wyniki finansowe podmiotów prowadzących działalność gospodarczą uzyskane w okresie pięciu miesięcy br. były niższe od wyników analogicznego okresu ub. roku.
Ocena zdolności do wygospodarowania dochodu wymaga poznania źródeł jego pochodzenia ze szczególnym uwzględnieniem elementów tworzących wynik na działalności gospodarczej. Przychody z całokształtu działalności uzyskane w okresie styczeń-maj br. wyniosły ogółem 37185,6 min zł, z tego ze sprzedaży produktów 23516,3 min zł, towarów i materiałów 11633,6 min zł, resztę 2035,7 min zł stanowiły pozostałe Przychody operacyjne i finansowe. Koszty uzyskania przychodów osiągnęły poziom 37513,2 min zł, z tego koszty wytworzenia produktów 24690,7 min zł, wartość towarów i materiałów w cenie zakupu 10668,6 min zł. Pozostałe koszty operacyjne wyniosły 721,4 min zł, natomiast koszty finansowe 1432,5 min zł.
Wynik na działalności gospodarczej będący różnicą pomiędzy przychodami ogółem a kosztami ich uzyskania za pięć miesięcy br. wyniósł minus 327,6 min zł (przed rokiem 110,8 min zł). W podziale na sektory jego wartość przedstawiała się następująco:
■ sektor publiczny minus 757,5 min zł (minus 177,3 min zł za okres I-V ub.roku)
■ sektor prywatny 429,9 min zł ( 288,1 min zł za okres I-V ub.roku)
Pogorszenie wyników w sferze działalności gospodarczej ogółu badanych podmiotów spowodowane zostało znacznym spadkiem wyników w sekcji górnictwo i kopalnictwo, strata za pięć miesięcy br. w ich przypadku Wyniosła 883,2 min zł (w roku ubiegłym 546,3 min zł). Największy udział w wypracowanym wyniku na działalności gospodarczej miały sekcje: działalność produkcyjna 180,7 min zł, zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę 163,6 min zł oraz handel i naprawy 73,7 min zł.
Niekorzystna relacja pomiędzy przychodami a kosztami ich uzyskania oraz niższe saldo strat i zysków nadzwyczajnych (spadek o 17,2 % do wartości 24,7 min zł) było powodem pogorszenia się wyniku finansowego brutto w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego. W okresie styczeń-maj br. podmioty gospodarcze uzyskały wynik brutto w wysokości minus 302,9 min zł (zysk brutto 1170,3 min zł, strata brutto 1473,2 min zł), wobec 140,6 min zł przed rokiem. W poszczególnych sektorach wartości te kształtowały się następująco:
■ sektor publiczny minus 745,5 min zł (zysk 419,4 min zł, strata 1164,9 min zł)
■ sektor prywatny 442,6 min zł (zysk 750,9 min zł, strata 308,3 min zł)
Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego brutto na koniec maja br. wyniosły 411,3 min zł, z tego ua obciążenia sektora publicznego przypadało 40,6% (166,8 min zł), a sektora prywatnego 59,4% (244,5 min zł).
Podatek dochodowy w kwocie 377,0 min zł stanowił 91,7% ogółu obciążeń. Podmioty sektora publicznego odprowadziły do budżetu z tego tytułu 142,6 min zł, natomiast podmioty sektora prywatnego 234,4 min zł. Relacja Podatku dochodowego w stosunku do zysku brutto wykazanego przez podmioty rentowne wynosiła 32,2% i była
bardziej korzystna niż w analogicznym okresie roku ubiegłego, kiedy podatek dochodowy korygował zysk brutto o 40,2%.
Wynik finansowy netto za pięć miesięcy br. wyniósł minus 714,2 min zł, podczas gdy w analogicznym okresie roku ubiegłego minus 345,9 min zł. W sektorze prywatnym odnotowano zysk w wysokości 198,1 min zł, natomiast w sektorze publicznym stratę w kwocie 912,3 min zł (głównie za sprawą straty netto podmiotów własności Skarbu Państwa w wysokości 785,5 min zł).
Wyniki finansowe podmiotów gospodarczych w wybranych sekcjach przedstawia poniższe zestawienie:
Wyszczególnienie a - I-V 1997 b - I-V 1998
Wynik finansowy
brutto Obciążenia wyniku Wynik finansowy netto w milionach złotych
OGÓŁEM... a 140,6 486,5 -345,9
b -302,9 411,3 -714,2
w tym:
Górnictwo i kopalnictw o... a -536,9 60,0 -596,9
b -874,9 10,1 -885,0
Działalność produkcyjna... a 251,6 159,8 91,8
b 196,8 158,2 38,6
Zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę . . a 308,3 146,6 161,7
b 163,3 99,6 63,7
Budownictwo... a 26,4 30,0 -3,6
b 58,8 40,4 18,4
Handel i napraw y... a 19,5 54,7 -35,2
b 72,8 58,8 14,0
Transport, składowanie i łączność... a 17,8 14,4 3,4
b -2,1 14,6 -16,7
Obsługa nieruchomości i firm ... a 43,3 16,8 26,5
b 6 8 ,0 23,7 44,3
Pozostała działalność usługowa komunalna, socjalna
i indyw idualna... .. a 9,5 3,2 6,3
b 13,8 4,3 9,5
Wskaźnik rentowności obrotu brutto za okres I-V br. wyniósł minus 0,8% i był o 1,2 pkt niższy w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego. W sektorze publicznym ukształtował się na poziomie minus 3,9%, w sektorze prywatnym 2,4%. Z uwagi na uzyskaną stratę brutto w wyniku prowadzonej działalności ujemny wskaźnik rentowności obrotu brutto charakteryzował podmioty z sekcji: górnictwo i kopalnictwo (minus 14,1%), hotele i restauracje (minus 0,4%), transport, składowanie i łączność (minus 0,2%) oraz pośrednictwo finansowe (minus 2,5%). Najwyższy wskaźnik odnotowano w sekcji pozostała działalność usługowa komunalna, socjalna i indywidualna (8,3%), edukacja (7,0%), obsługa nieruchomości i firm (4,5%) oraz zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę (4,2%).
Wskaźnik rentowności obrotu netto wyniósł minus 1,9%, tj. o 0,8 pkt mniej niż w okresie I-V ub.roku.
W poszczególnych sektorach przedstawiał się następująco:
e sektor publiczny minus 4,8% (spadek o 2,6 pkt)
e sektor prywatny 1,1% (wzrost o 0,1 pkt)
Wyniki finansowe podmiotów gospodarczych zaliczanych do sekcji górnictwo i kopalnictwo były znacznie gorsze od wyników jednostek z pozostałych sekcji. Skutkiem czego różnice pomiędzy wskaźnikami rentowności obrotu netto były znaczne. Dla jednostek z sekcji górnictwo i kopalnictwo wskaźnik ten przyjął wartość minus 14,2%, natomiast dla pozostałych sekcjach 0,6%.
Zmniejszyła się liczba podmiotów rentownych w ogólnej liczbie podmiotów (według wskaźnika rentowności obrotu netto) z 61,4% w okresie I-V 1997 roku do 60,4% w tym samym okresie 1998r. Udział podmiotów rentownych i deficytowych przedstawia poniższy wykres:
ogółem sek to r publiczny sek to r prywatny
0 r e n to w n e
l i d e fic y to w e
Sekcje w których odnotowano przewagę podmiotów rentownych to m.in: pozostała działalność usługowa komunalna, socjalna i indywidualna (69,7%), obsługa nieruchomości i firm (69,3%), handel i naprawy (64,0%), zaopatrywanie w energię elektryczna, gaz i wodę (62,1%), działalność produkcyjna (60,2%).
W odniesieniu do analogicznego okresu roku ubiegłego dynamika przychodów wyniosła 113,8%, a kosztów
*ch uzyskania 115,2%. Szybszy wzrost kosztów niż przychodów był przyczyną niekorzystnej zmiany, tj. wzrostu wskaźnika poziomu kosztów z całokształtu działalności z 99,7% do 100,9% za okres styczeń-maj br.
Pogorszenie omawianego wskaźnika wystąpiło zarówno w sektorze publicznym (o 3,2 pkt) jak i prywatnym (° 0,1 pkt). Jednostki sektora publicznego nie były w stanie pokryć poniesionych kosztów przychodami, w ich Przypadku wskaźnik ten wyniósł 104,0%. W sektorze prywatnym kwota przychodów z działalności gospodarczej przewyższała koszty poniesione na ich uzyskanie o 2,4%.
Nadwyżka kosztów nad przychodami wystąpiła w przypadku podmiotów z sekcji górnictwo i kopalnictwo, gdzie wskaźnik poziomu kosztów wyniósł 114,2% (w stosunku do okresu 1-V ub. roku wzrósł o 6,3 pkt).
W pozostałych sekcjach wskaźnik wyniósł 98,2% (o 0,8 pkt więcej niż w okresie styczeń - maj ub. roku).
Wskaźnik poziomu kosztów podmiotów gospodarczych w latach 1994-1998 w okresie styczeń-maj Przedstawia poniższy wykres:
120
110
100
1998 1996 1997
1994 1995
ogółem
górnictwo i kopalnictwo pozostałe sekcje
Majątek obrotowy na koniec maja br. osiągnął wartość 25931,5 min zł i był wyższy o 21,2% niż w analogicznym okresie ub.roku. Na podmioty sektora publicznego przypadało 53,2% majątku (13797,1 min zł), a pozostałe 46,8% na sektor prywatny (12134,4 min zł). Wartość poszczególnych elementów majątku obrotowego przedstawiała się następująco:
- zapasy - 6636,7 min zł (wzrost o 28,3%)
■ należności i roszczenia - 15357,5 min zł (wzrost o 16,5%)
■ papiery wartościowe przeznaczone do obrotu - 426,6 min zł (wzrost o 74,3%)
■ środki pieniężne - 1978,2 min zł (wzrost o 19,1%)
Wartość zobowiązań długoterminowych wyniosła 6241,0 min zł, w tym długoterminowe kredyty bankowe w wysokości 3355,8 min zł, stanowiły 53,8%. W porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego zobowiązania płatne po upływie jednego roku wzrosły o 3,6%. W przypadku podmiotów sektora prywatnego ich wzrost wyniósł 29,6% do wartości 2375,0 min zł. Zobowiązania długoterminowe podmiotów zaliczanych do sektora publicznego zmalały z 4190,0 min zł do 3866,0 min zł (wg stanu na koniec maja br.).
Zobowiązania krótkoterminowe podmiotów gospodarczych (wg stanu na koniec maja br.) wyniosły 29937,7 min zł, tj. o 33,5% więcej niż przed rokiem. Zobowiązania sektora publicznego stanowiły 64,3%
(19242,6 min zł), sektora prywatnego 35,7% (10695,1 min zł). Najwyższy wzrost wśród składników zobowiązań bieżących odnotowano w przypadku podatków (o37,l% do kwoty 2133,1 min zł). Zobowiązania z tytułu dostaw i usług wyniosły 11828,4 min zł (o 25,9% więcej ni ż przed rokiem), krótkoterminowe kredyty bankowe wzrosły o 34,0% (z 3080,1 min zł do 4126,9 min zł).
Strukturę zobowiązań krótkoterminowych według sektorów i formy własności przedstawiają wykresy:
s e k to r publiczny
20 40 60 80 100
[ 0 w łasn o ść Skarbu P aństw a
H w łasn o ść państw ow ych o só b prawnych
H w łasn o ść komunalna Q w łasn o ść m ieszan a (publiczna)
se k to r pryw atny
20 40 60 80 100
§ § w łasn o ść prywatna krajowa
IM w łasność zagraniczna
U w łasność m ieszana (prywatna)
w EN Y
PRICES
W czerwcu br. na rynku województwa katowickiego odnotowano dalsze podwyżki cen detalicznych towarów i usług. Zmiany cen artykułów żywnościowych w porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku ilustruje z e s t a w i e n i e : __________________________
Wyszczególnienie
Przetwory zbożow e, p ieczyw o, wyroby c ia stk a r s k ie ...
w tym p i e c z y w o ...
Ziemniaki, strączkowe, warzywa, grzyby, ow oce i przetwory M ięso, podroby i p r z e t w o r y ...
Ryby i przetwory r y b n e ...
Tłuszcze j a d a l n e ...
Nabiał i j a j a ...
Cukier, w yroby cukiernicze i m i ó d ...
w tym c u k i e r ...
Rawa i h e r b a t a • ■ •
V I1997 V I1998
analogiczny okres ubiegłego roku = 100
%
97,5-126,5 97,6 - 125,7 110,7 - 126,5 100,0- 120,7 70,5 - 267,8 62,9 - 190,7 105,0- 129,5 93,8-119,2 106,2-141,8 97,9 - 145,8 102,9- 140,0 91,9-129,5 100,0- 134,9 100,5 - 130,8 84,4- 139,6 101,5- 124,6
86,8 106,3
97,4-115,3 105,0- 145,4 Również w porównaniu z majem br. zaobserwowano różnokierunkowe zmiany cen towarów żywnościowych:
■ przetwory zbożowe, pieczywo i wyroby c ia stk a rsk ie...
- w tym pieczyw o...
ryby i przetwory r y b n e ...
mięso, podroby i przetw ory...
tłuszcze ja d a l n e ...
nabiał i j a j a ...
cukier, wyroby cukiernicze i m i ó d ...
ziemniaki, strączkowe, warzywa, grzyby, owoce i przetwory . . . . kawa i h erb ata...
98,4% - 103,0%
98,4% - 102,2%
97 ,2 % - 101,8%
95,3% - 102,5%
94,6% - 103,3%
93,3% - 102,4%
99,1% - 102,4%
50,8% - 153,9%
94,3% - 103,1%
Największe zróżnicowanie cen w czerwcu br. w porównaniu z majem br. (wyższe niż w poprzednich Miesiącach) wystąpiło w grupie "ziemniaki, strączkowe, warzywa, grzyby, owoce i przetwory". Najbardziej Zdrożały warzywa korzeniowe z ubiegłorocznych zbiorów: por (o 53,9%), marchew obcinana (o 40,7%), pietruszka obcinana (o 16,6%). Natomiast znacznie staniały warzywa "nowe":
ziemniaki wczesne - 49,2%
ogórki szklarniowe - 47,1 % pomidory szklarniowe - 34,3%
kalafiory - 42,7%
buraki z nacią - 21,6%
Zróżnicowanie cen niektórych warzyw w III dekadzie czerwca w wybranych miastach ilustruje zestawienie:
Wyszczególnienie Katowice Bytom Racibórz Zawiercie
Ziemniaki wczesne ( k g ) ... 1,30 1,10 1,70 0,90
Ogórki gruntowe (kg) ... 3,50 3,80 3,20 3,00
Marchew wczesna ( p ę c z e k )... 2,00 1,40 1,20 1,50
Buraki z nacią (pęczek) ... 1,20 1,00 1,00 0,80
W czerwcu br. na rynku pojawiły się owoce sezonowe - truskawki i czereśnie, ich średnie ceny były nieco niższe niż w analogicznym okresie ubiegłego roku; (truskawek - 5,43 zł wobec 4,84 zl, a czereśni 5,49 zł wobec 4,99 zł).
Zróżnicowanie średnich cen tych owoców w czerwcu br. w wybranych województwach ilustruje wykres:
Zł 6
---o
Katowickie C zęstochowskie O polskie K rakowskie Wrocławskie
0 C zereśnio MS Truskawki
W okresie od stycznia do czerwca br. wśród artykułów żyw nościowych (pom ijając rynek warzywno-owocowy, który charakteryzuje się ogromną dynamiką cen) najbardziej zdrożały:
■ ryby i przetwory r y b n e ... 100,1% - 128,0%
■ tłuszcze jadalne (zwłaszcza roślinne)... 101,7% - 123,9%
■ n a b i a ł ... 100,9%-114,7%
■ przetwory zbożowe, pieczywo i wyroby c ia stk a rsk ie 100,6% - 113,7%
■ wyroby cukiernicze... 100,1% - 111,6%
W I półroczu br. wzrosły znacznie ceny wyrobów alkoholowych, tytoniowych i używek. Najwyższe dynamiki odnotowano dla alkoholi gatunkowych ( 110,6% - 121,0%), wyrobów tytoniowych (104,4% - 119,3%) oraz kawy i herbaty ( 102,5% - 117,9%).
W związku z rozpoczęciem sezonu letniego w czerwcu br. w stosunku do ubiegłego miesiąca znacznie podrożały ceny usług turystycznych (1,7% -20,1% ). Więcej płaciliśmy także za usługi związane z remontem i odnawianiem mieszkań (0,4% - 7,7%), naprawą sprzętu gospodarstwa domowego (0,5% - 3,1%), usługi transportowe (0,7% - 1,7%), oraz naprawą sprzętu RTV (0,6% - 1,4%).
W okresie I - VI 1998 r. najbardziej wzrosły ceny usług komunalnych (0,1% - 26,8%), związanych z kulturą i wypoczynkiem (1,7% - 19,5%), transportem i przejazdami (1,6% - 18,0%) oraz naprawą sprzętu AGD (8,5% - 21,0%). Wysoki wzrost cen tych usług, a zwłaszcza transportowych związany był z podwyżką cen paliw (3,4% - 5,3%).
W czerwcu w stosunku do maja br. zanotowano również podwyżki cen artykułów konsumpcyjnych nieżywnościowych. Najbardziej wzrosły ceny artykułów gospodarstwa domowego (0,2% - 12,1%), odzieży łącznie z tkaninami (0,1% - 11,3%), mebli i elementów meblarskich (0,1 % - 5,3%). Ceny sprzętu elektronicznego wzrosły od 0,2% do 4,2% a obuwia od 0,2% do 3,2%. Wśród artykułów higieny osobistej i ochrony zdrowia najbardziej Podrożały:
■ wyroby kosmetyczne i perfum eryjne... 1,1% -8,6%
■ artykuły m edyczno-farm aceutyczne... 0,1% -4,2%
■ środki myjące i p io rą c e ... 0,5% - 3,2%
Kursy walut w połowie czerwca br. w prywatnych kantorach wybranych miast województwa katowickiego kształtowały się następująco (ceny w zł za 100 $ lub 100 DEM):
Wyszczególnienie a - sprzedaż
b - skup c - różnica
Katowice Chorzów Bytom Sosnowiec Rybnik Tychy Gliwice
Dolar amerykański . . . . a 349,50 352,00 350,00 352,00 348,00 349,90 351,00
b 346,00 346,00 348,00 342,00 344,00 346,00 347,00
c 3,50 6,00 2,00 1,00 4,00 3,90 4,00
Marka n ie m ie c k a ... a 194,50 195,00 192,00 194,50 193,00 193,90 195,00
b 191,00 193,00 189,20 192,00 191,00 192,70 192,00
, ________ c 3,50 2,00 2,80 2,50 2,00 1,20 3,00
Dolary najtaniej można było kupić w Rybniku, a marki w Bytomiu, natomiast sprzedaż dolarów najkorzystniejsza była w Bytomiu, a marek w Chorzowie.
W kraju ceny towarów i usług konsumpcyjnych były w maju br. znacznie niższe niż przed miesiącem (0,4% , wobec 0,7%), głównie w wyniku mniejszej dynamiki cen żywności i usług. Wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych w porównaniu do analogicznego okresu ub. roku wyniósł 13,3%. Najbardziej podrożały w tym okresie usługi (18,8%), a najmniej żywność (10,3%).
Dynamika cen towarów i usług konsumpcyjnych kształtowała się następująco:
Okresy Ogółem Żywność Napoje
alkoholowe
Towary
nieżywnościowe Usługi G ru d zień roku p o p r z e d n ie g o - 1 0 0
1997 V 106,6 103,9 107,8 105,3 111,7
1998 V 106,7 104,3 109,5 105,0 111,9
M ie sią c p o p r z e d n i = 100 1998
1 , . 103,1 101,4 101,0 102,1 107,1
11 101,7 100,9 105,4 101,4 102,6
H I... 100,6 100,6 101,5 100,4 100,6
IV 100,7 101,0 100,8 100,4 100,7
V ... 100,4 100,3 100,5 100,5 100,5
dok. tabl.
Okresy Ogółem Żywność Napoje
alkoholowe
Towary
nieżywnościowe Usługi A n a lo g ic zn y o k res roku p o p r z e d n ie g o = 1 0 0
1998
I ... 113,6 110,3 111,8 113,2 118,7 I I ... 114,2 110,7 115,2 113,8 119,4 I I I ... 113,9 110,9 113,4 113,0 119,2 I V ... 113,7 111,0 113,4 112,5 118,9 V ... 113,3 110,3 113,3 112,2 118,8 1 - V ... 113,7 110,6 113,4 112,9 119,0 Ceny żywności były wyższe niż w kwietniu o 0,3%. Najbardziej podrożały artykuły w grupie
"ziemniaki, strączkowe, warzywa, grzyby, owoce i przetwory" (o 1,7%), w tym najwięcej - owoce krajowe (o 6,0%) i ziemniaki (o 1,6%). Ryby i ich przetwory podrożały o 0,8%. Nieco niższe niż w kwietniu były natomiast ceny mięsa, podrobów i przetworów, a także tłuszczów jadalnych. W maju br.(w stosunku do grudnia ub. roku) wzrost cen żywności był nieco wyższy niż w analogicznym okresie ub. roku (4,3%, wobec 3,9%). Najbardziej podrożały artykuły w grupie "ziemniaki, strączkowe, warzywa, grzyby, owoce i przetwory" (o 15,8%). Nabiał był droższy niż w grudniu ub. roku o 4,6%, w tym sery dojrzewające i topione o 5,8%. Ceny pieczywa podniesiono o 3,4%.
Obniżyły się nieco ceny mięsa, podrobów i przetworów (o 0,3%)
Ceny napojów alkoholowych były wyższe niż przed miesiącem o 0,5%, w tym najbardziej podniesiono ceny piwa (o 0,7%) oraz win i miodów pitnych (o 0,6%).
Wzrost cen artykułów nieźywnościowych o 0,5% był nieco wyższy niż w kwietniu br. Znacznie powyżej przeciętnej dynamiki wzrosły ceny wyrobów tytoniowych (o 1,2%) i obuwia (o 1,0%). Odnotowano również stosunkowo wysoki wzrost cen artykułów kosmetycznych i perfumeryjnych (o 1,1 %). Ceny odzieży oraz sprzętu dla gospodarstwa domowego wzrosły po 0,7%. Maj był drugim z kolei miesiącem w którym obniżyły się nieco ceny opału (o 0,6% w maju). W dalszym ciągu obniżają się też ceny paliw i smarów do środków transportu (o 0,3% w maju).
Ceny usług wzrosły w maju br. o 0,5%, tj. najmniej od początku roku. Na ich dynamikę wpłynęły głównie wysokie podwyżki opłat za dostawę ciepłej wody (o 2,5%) oraz najem mieszkania (o 1 ,1% ), przy stosunkowo niewielkim wzroście cen remontowo-budowlanych oraz usług w zakresie opieki zdrowotnej (po 0,6%). Droższe niż przed miesiącem były usługi w zakresie sportu, turystyki i wypoczynku (o 2,0%). Relatywnie wysoki był wzrost opłat za kolonie, zimowiska dla dzieci i młodzieży (1,1% ). W drugim z kolei miesiącu obniżyły się natomiast opłaty za dostawę gazu (o 0,7%), głównie w wyniku spadku cen gazu bezprzewodowego.
.