Finlandia – życie polityczne na miarę potrzeb nowoczesnego społeczeństwa

na miarę potrzeb nowoczesnego społeczeństwa

W latach 1998–2002 Finlandią rządził koalicyjny gabinet socjaldemokra-ty Paavo Lipponena, złożony z socjaldemokratów, konserwasocjaldemokra-tystów, Szwedz-kiej Partii Ludowej, Związku Lewicowego i Związku Zielonych (Vihreä Liit-to). Koalicja rządowa była wewnętrznie rozbita, bo poszczególne partie miały różne interesy, wykazywały niepewność stawianych celów i zadań we wza-jemnej współpracy i działaniu. Do dużych osiągnięć tego gabinetu należało uchwalenie w marcu 2000 roku nowej konstytucji (dawna ustawa zasadnicza obowiązywała w Finlandii od czerwca 1919 roku).

W latach 90. XX wieku dyskutowano sprawę reformy konstytucyjnej, przez dziesiątki lat obowiązywała bowiem ustawa zasadnicza z 1919 roku.

Z dyskusji nad nową konstytucją wyłaniała się koncepcja ograniczenia

kom-petencji prezydenta kosztem ich rozszerzenia w pracach rządu (np. w spra-wach polityki bezpieczeństwa i kontaktów międzynarodowych). Proponowa-no również powiększenie uprawnień nie tylko gabinetu (głównie premiera), lecz również władzy prawodawczej parlamentu.

W marcu 1999 roku parlament przegłosował tekst konstytucji większo-ścią dwóch trzecich głosów i od 1 marca 2000 roku nowa ustawa zasadnicza weszła w życie. Z państwa o silnej władzy prezydenckiej Finlandia stała się typową republiką parlamentarną. Postanowienia konstytucyjne musiały być uaktualnione i zmodernizowane ze względu na nową sytuację wewnętrzną i w związku z przystąpieniem kraju do Unii Europejskiej. Reforma konstytu-cyjna w znacznym stopniu ograniczyła uprawnienia prezydenta. Do 2000 roku prezydent powoływał premiera, a co ważniejsze, decydował wyłącznie o polityce zagranicznej państwa, w dodatku bezpośrednio kierował pracami rządu. Miał istotne kompetencje w zakresie stanowienia prawa, podejmował decyzję o rozwiązaniu parlamentu oraz zarządzeniu nowych wyborów. Wła-ściwie nie ponosił żadnej odpowiedzialności przy rozstrzyganiu często waż-nych spraw.

W nowej konstytucji zatem to premier, a nie prezydent, decyduje o poli-tyce zagranicznej, bezpieczeństwie, gospodarce kraju i życiu społecznym.

Prezydent odtąd nie może z własnej inicjatywy zdymisjonować premiera i rozpisać nowych wyborów. Nie ma też żadnego bezpośredniego wpływu na działalność fińskiego rządu. Premiera wyłania parlament w toku dyskusji oraz uzgodnień między stronnictwami politycznymi. Najważniejszym partne-rem rządu jest parlament, którego kompetencje znacznie rozszerzono. Rzą-dowe projekty ustaw przedkładane są parlamentowi, a prawo prezydenta do ich zawetowania zostaje ograniczone. Prezydent w nowej konstytucji nie po-nosi odpowiedzialności za kwestie polityki zagranicznej, bo w tym zakresie kompetentny jest wyłącznie rząd. Z powodu szerokich kompetencji i siły wy-konawczej w wielu sprawach pozycja premiera w istocie rośnie. Tryb wybie-rania prezydenta i czas jego kadencji nie uległy zmianom. W myśl zapisów nowej ustawy zasadniczej przede wszystkim zrezygnowano z wiodącej roli prezydenta w procesie formowania rządów i fińskiej polityki zagranicznej oraz obronnej.

W nowej konstytucji utrzymano podstawowe prawa obywatelskie jednost-ki, a zatem nienaruszalność jej godności oraz szeroki zakres przysługujących jej praw i obowiązków (np. prawo do powszechnej oświaty, bezpieczeństwa społecznego, zatrudnienia, zdrowia i opieki medycznej, ochrony środowiska naturalnego). Istotne zmiany wprowadzono także do fińskiego sądownictwa (np. zreformowano prokuraturę). Konstytucja wprowadza demokrację repre-zentatywną przy dużej pozycji parlamentu jako najwyższego organu władzy.

W nowej konstytucji zatem mocno podkreślono parlamentarną formę rzą-dów, zwłaszcza w sprawach społecznych i gospodarczych (np. w nadzorze nad finansami).

W lutym 2000 roku odbyły się wybory prezydenckie, zgodnie z założe-niami nowej konstytucji, a zatem w powszechnym głosowaniu, a nie przez kolegia elektorów.

Żaden z siedmiu kandydatów na urząd prezydenta nie uzyskał wymaga-nych 50% głosów. W pierwszej turze wyborów pani Tarja Halonen, doświad-czony polityk, socjaldemokratyczny minister spraw zagranicznych, uzyskała 40% głosów i pokonała lidera opozycyjnej Partii Centrum Esko Aho. Tarja Halonen była atakowana, przede wszystkim przez konserwatystów, za to tyl-ko, że wystąpiła z Kościoła i żyła w nieformalnym związku małżeńskim. Za-deklarowała jednak, że jeśli zostanie prezydentem, stanie przedtem na ślub-nym kobiercu ze swoim narzeczoślub-nym. Dobrze natomiast znano i pozytywnie oceniano jej działalność społeczną i polityczną. Halonen była znakomitą dzia-łaczką związkową – broniła praw ludzi biednych, pokrzywdzonych, emigran-tów, mniejszości etnicznych i grup homoseksualnych.

Tarja Kaarina Halonen (ur. 1943) – polityk fiński i prezydent (2000–2012). Z za-wodu prawnik, od 1971 roku działała w partii socjaldemokratycznej (m.in. jako prawnik w centrali fińskich związków zawodowych). Była wieloletnią radną w radzie miejskiej Helsinek (1977–1996) oraz posłanką socjaldemokratyczną do parlamentu (1979–

–2000). W latach 1987–1990, w okresie pogarszającej się sytuacji gospodarczej, pełniła funkcję ministra spraw społecznych i zdrowia, a w latach 1990–1991 była ministrem sprawiedliwości. Wreszcie w latach 1995–2000 pełniła funkcję ministra spraw zagra-nicznych. Była politykiem doświadczonym i sprawdzonym w praktycznej działalności, chociaż nie przez wszystkich lubianym.

W drugiej turze wyborów, 6 lutego 2000 roku, Tarja Halonen otrzymała 51,6% głosów – po raz pierwszy w dziejach Finlandii kobieta została prezy-dentem kraju, reprezentując lewe skrzydło socjaldemokracji. Zgodnie z nową konstytucją, nie miała już w polityce zagranicznej i wewnętrznej takich uprawnień jak jej poprzednicy na tym stanowisku – Urho Kekkonen, Mauno Koivisto i Martii Ahtisaari.

Pani prezydent ożywiła natychmiast kontakty międzynarodowe własnego kraju. 21 kwietnia 2001 roku, na zaproszenie prezydenta Aleksandra Kwa-śniewskiego, złożyła wizytę w Warszawie. W trakcie rozmów zapewniała o wsparciu, jakiego Finlandia udziela Polsce w sprawie przystąpienia naszego kraju do Unii Europejskiej. Na podstawie własnych doświadczeń ministra spraw zagranicznych podkreślała potrzebę ciężkiej i systematycznej pracy,

aby sprostać wymaganiom unijnym. Fińska scena polityczna w początkach XXI wieku wcale nie była aż tak ustabilizowana.

Wiosną 2002 roku w Finlandii zauważalny był kryzys polityczny, ponie-waż rząd socjaldemokraty Paavo Lipponena, aby ratować napiętą sytuację energetyczną, podjął decyzję o budowie nowych elektrowni atomowych. Wy-wołało to ostrą krytykę opozycji, a z rządu wystąpił Związek Zielonych. W mar-cu 2003 roku, po ośmiu latach sprawowania władzy, gabinet Paavo Lipponena podał się do dymisji. Równocześnie odbyły się wybory do fińskiego parla-mentu. Chłopska Partia Centrum (Suomen Keskusta, KESK) uzyskała 55 miejsc w 200-osobowym parlamencie i było to jej prawdziwe zwycięstwo wyborcze. O dwa mandaty mniej w Eduskuncie dostali socjaldemokraci, któ-rym nadal przewodził Paavo Lipponen. Konserwatyści otrzymali 40 miejsc i nadal przedstawiali poważną siłę polityczną. Pomimo wielopartyjności, na scenie politycznej ostały się trzy największe partie: Centrum, socjaldemokra-ci i konserwatyśsocjaldemokra-ci. Łącznie zdobyli 116 mandatów.

Powstał nowy rząd koalicyjny, złożony z socjaldemokratów, Partii Cen-trum i Szwedzkiej Partii Ludowej. Po raz pierwszy w dziejach Finlandii na czele rządu stanęła kobieta – prawnik z wykształcenia i przewodnicząca Par-tii Centrum – Anneli Tuulikki Jäätteenmäkki. W swoim programie wybor-czym domagała się przeznaczania większych środków z budżetu na sprawy zdrowia, oświaty i szkolnictwa, ponieważ traktowała te dziedziny jako new-ralgiczne dla przyszłego rozwoju kraju, a szczególnie jego polityki społecznej.

Premier liczyła na wsparcie parlamentu i społeczeństwa, tak niezbędne dla wprowadzenia nowych reform społecznych oraz przyspieszonego rozwoju ekonomicznego kraju. Gabinet ambitnej polityk przetrwał jedynie dwa mie-siące. W czasie kampanii wyborczej ujawniła bowiem tajne dokumenty, a zwłaszcza korespondencję amerykańskiego prezydenta George’a W. Busha z premierem Paavo Lipponenem co do stanowiska Finlandii wobec wojny w Iraku. Udział w tej wojnie powszechnie uznawano za naruszenie zasad fińskiej konstytucji. Jäätteenmäkki chciała zdyskredytować polityka o dużym doświadczeniu, jakim był Lipponen, co zresztą jej się udało. 18 czerwca pani premier podała się do dymisji. W tej sytuacji 5 października 2003 roku na czele rządu stanął również działacz Centrum Matti Vanhanen.

W styczniu 2006 roku odbyły się nowe wybory prezydenckie, w których ponownie zwyciężyła Tarja Halonen, uzyskując 52% głosów. Niestety, w fiń-skiej polityce pojawiły się niebezpieczne trendy populistyczne i nacjonali-styczne. Na scenie politycznej Finlandii od pewnego czasu działała nowa par-tia polityczna – Parpar-tia Prawdziwych Finów (Perussuomalaiset, Perus S). Na jej czele stanął Timo Juhani Soini – polityk o wyraźnie populistycznym pro-gramie działania (populizmem zajmował się jako absolwent politologii

Uni-wersytetu w Helsinkach). Partia, założona w 1995 roku, odwoływała się do narodowych i chłopskich „fińskich wartości”. Jej nastawienie było zdecydo-wanie antyeuropejskie, ponieważ Unię Europejską traktowała jako zagroże-nie polityczne, społeczne oraz religijno-moralne dla Finlandii. Prawdziwi Finowie współpracowali z paneuropejską konserwatywną organizacją Liber-tas, która m.in. odrzucała postanowienia układu lizbońskiego.

Matti Vanhanen (ur. 1955) – polityk fiński, premier (2003–2010). Urodził się w rodzinie politologa i sam również studiował nauki polityczne na uniwersytecie w Helsinkach. Od 1975 roku związał się z partią Centrum, przewodnicząc organizacji młodzieżowej tego ugrupowania. Od 1991 roku jako poseł w parlamencie zajmował się przede wszystkim problematyką ekologiczną, przeciwstawiając się zdecydowanie bu-dowie piątej elektrowni atomowej w Finlandii. Należał do konsekwentnych przeciwni-ków przynależności Finlandii do Unii Europejskiej. Znany był z tego, że konsekwentnie bronił interesów środowiska wiejskiego.

Po 2000 roku w polityce zagranicznej, także gabinetu Matti Vanhanena, przeważały trendy realistyczne oraz pragmatyczne. Finlandia dalej prowadzi-ła politykę możliwie dobrych kontaktów z Rosją, absolutnie nie angażując się w jakiekolwiek inicjatywy polityczne, które te relacje by pogorszyły. Zrezy-gnowano ostatecznie, pomimo oporu ze strony miejscowych Karelów, z fiń-skich aspiracji terytorialnych wobec Karelii. Dla Finów pojęcie polityczne

„finlandyzacji” nie miało już sensu, ale w kontaktach z Rosją utrzymywanie korzystnej wymiany handlowej było sprawą najważniejszą (Rosja była głów-nym dostawcą ropy naftowej dla Finlandii!).

Podobnie jak w latach 90., również po 2000 roku Finowie rozszerzali kontakty polityczne, a bardziej jeszcze gospodarcze i kulturalne z pozostały-mi krajapozostały-mi skandynawskipozostały-mi. Stanowiło to sens nordyckiej polityki Finlandii.

Ponad 60% obrotów handlowych kraju kierowano do rozwiniętych gospodar-czo i technologicznie społeczeństw Europy Zachodniej oraz krajów Unii Eu-ropejskiej i dlatego Finowie tak silnie podkreślali orientację prozachodnią w polityce zagranicznej i międzynarodowych kontaktach gospodarczych.

W fińskiej polityce zagranicznej pojawił się również wątek transatlantyc-ki, ponieważ Finowie zainteresowali się rozszerzeniem związków gospodar-czych ze Stanami Zjednoczonymi, przy jednoczesnym wykluczeniu jakiejkol-wiek kooperacji natury militarnej (np. w ramach NATO), niekorzystnej i szkodliwej dla dobrych relacji z Rosją. Mądrość decyzyjną i ostrożność w działaniu fińskich polityków w kontaktach z tym krajem ceniono w Europie i świecie.

10 grudnia 2008 roku w Sztokholmie Pokojową Nagrodę Nobla otrzymał były prezydent Martti Ahtisaari. W orzeczeniu Komitetu Noblowskiego pod-kreślano rolę tego doświadczonego polityka i dyplomaty jako rozjemcy z ra-mienia ONZ i Unii Europejskiej, m.in. w Bośni, Hercegowinie i Kosowie.

Nagroda Nobla dla Ahtisaariego symbolizowała sens i charakter etosu fiń-skiej polityki zagranicznej, opartej na zasadach pokoju, pojednania i współ-pracy między narodami, niezależnie od różnic ideologicznych i rasowych.

W tym samym czasie Finowie znacznie rozszerzyli swoje kontakty z Unią Europejską. Większość Finów uważała, że Unia gwarantuje im bezpieczeń-stwo ekonomiczne, polityczne, a nawet wojskowe. Była zarazem ważnym obszarem fińskiej ekspansji gospodarczej. Przystąpienie do Unii okazało się korzystne dla fińskich konsumentów, ponieważ wzrost konkurencyjności i uczestnictwo w wymianie handlowej z tym blokiem ekonomicznym spowo-dowało znaczne obniżenie cen żywności, a przed akcesją do UE Finlandia była szczególnie drogim rynkiem żywności w Europie. Uważano, że Finlandia zwiększyła swoją pozycję międzynarodową przez uczestnictwo w procesie decyzyjnym Unii, a nawet wywiera określony wpływ na kształtowanie polityki tej wspólnoty. Wstąpienie Finlandii do Unii spowodowało, że kraj ten nie zajmuje już peryferyjnego położenia oraz pośledniej pozycji polityczno- -gospodarczej na kontynencie europejskim. Konserwatywni przeciwnicy uważali jednak, że akcesja unijna przyczyni się do napływania obcego kapitału do Finlandii, od którego kraj będzie coraz bardziej zależny (np. w inwesty-cjach). Konkurencyjni na rynku pracy okażą się również napływający imigranci jako tania siła robocza z Europy oraz Azji i Unia stanie się im nader pomocna.

Przystąpienie do Unii spowoduje, jak sądzili konserwatyści, że Finlandia nie będzie w stanie obronić rodzimej kultury, zagrożonej przez zachodnioeuropej-ski, angielski i amerykański „imperializm kulturowy”. Część Finów powtarza-ła, że skandynawska Norwegia nie przystąpiła do Unii, a przecież wykazuje bardzo wysoki poziom rozwoju gospodarczego.

W końcu Finowie zaakceptowali w sensie finansowym przynależność Fin-landii do Europejskiej Unii Walutowej, a od 1 marca 2002 roku euro, w miej-sce marki, stało się oficjalną walutą w Finlandii. Unia uszanowała to wszyst-ko, co Finlandia wypracowała dla ochrony środowiska naturalnego. Bruksela wcale nie przeszkadzała w tym, by Finowie mogli zachować własną tożsa-mość narodową, cywilizacyjną oraz kulturową. Na inną kwestię warto jeszcze zwrócić uwagę.

W ramach Unii Wyspy Alandzkie nadal cieszyły się szczególnym statusem.

Archipelag zamieszkały przez ludność pochodzenia szwedzkiego (w 2009 roku – 28 tys. mieszkańców) utrzymał lokalną władzę ustawodawczą i wykonaw-czą. O najważniejszych sprawach mieszkańców decyduje 30-osobowy

parla-ment (Lagting), wybierany co cztery lata. Miejscowy rząd tworzy gubernator Peter Lindbäck, a szefową rządu ze strony miejscowej ludności jest od listo-pada 2007 roku, wywodząca się z Partii Liberalnej – Viveka Eriksson.

W wyborach do parlamentu uczestniczy aż sześć partii, jednak w głosowaniu do Lagtingu z października 2011 roku najważniejszymi partiami polityczny-mi były chłopskie Centrum i Liberałowie. Wyspy Alandzkie są przykładem wyrozumiałej i tolerancyjnej polityki fińskiej wobec odrębnych kulturowo Szwedów, od setek lat zamieszkujących archipelag.

Działalność Finlandii w ramach Unii Europejskiej jest systematyczna, konkretna i moralnie uczciwa, zwłaszcza jeśli jest pomocna w procesie uno-wocześnienia i większej efektywności produkcyjnej fińskiej gospodarki, kra-ju, który jest uczulony na wszelkie sprawy związane z korupcją i przestępczo-ścią. 22 września 2011 roku w ramach Unii Europejskiej Finlandia, razem z Holandią, zawetowały przystąpienie Bułgarii i Rumunii do strefy Schengen, tłumacząc, że są to kraje z nadal wysoką przestępczością oraz korupcją.

Z kolei w samej Finlandii korupcja jest śladowa, a przestępczość raczej nie-zbyt wysoka.

W marcu 2007 roku wybory do parlamentu zasadniczo nie zmieniły fiń-skiej sceny politycznej, z niewielkim jedynie zwrotem w kierunku centrowo-prawicowym. Centrum wprowadziło 51 deputowanych do parlamentu, a socjaldemokraci (Suomen Sosialidemokraattinen Puolue, SDP) – 45 re-prezentantów (ze stratą ośmiu mandatów). Związek Lewicowy (Vasemmisto-liitto, VAS), niegdyś tak silny i wpływowy w działalności DZNF, otrzymał 17 miejsc. W porównaniu z poprzednimi wyborami, Konserwatywna Koalicja Narodowa (Kansallinen Kokoomus, KOK)], zyskała 10 nowych miejsc i ra-zem wprowadziła do parlamentu 50 posłów. Związek Zielonych (Vihreä Liit-to, VIHR), którą w parlamencie reprezentowało 15 posłów, głosiła, że Fino-wie są autentycznie uwrażliFino-wieni na sprawy środowiska naturalnego.

Nacjonalistyczna partia Prawdziwi Finowie zdobyła pięć miejsc (w poprzed-nich wyborach z 2003 roku – trzy) i uznała to za swój sukces wyborczy. Ga-binet rządowy ponownie utworzył konserwatysta Matti Vanhanen, dla które-go sprawy które-gospodarcze i społeczne były najważniejsze i najbardziej pilne do rozwiązania.

Tymczasem w latach 2008–2010 pojawiły się w gospodarce fińskiej sytu-acje kryzysowe, spowodowane załamaniem fińskiego eksportu i kłopotami finansowymi. Oznaczało to spowolnienie produkcyjne gospodarki. W latach 2006–2011 roczna średnia inflacja wynosiła 2,3%, a w 2011 roku – już 3,5%.

Wzrosły koszty surowców oraz energii, co było niekorzystne dla rozwoju go-spodarczego. Poza granicami kraju spadło zapotrzebowanie na fińską elek-tronikę i papier (w trudnej sytuacji produkcyjnej i eksportowej znalazła się

Nokia). Kłopoty produkcyjne i eksportowe odczuwały wielkie koncerny pro-dukujące papier, takie jak Stora Enso Oyj i UPM. Przemysł celulozowo- -papierniczy rzeczywiście stracił na znaczeniu w ekonomice fińskiej.

W 2008 roku przyrost dochodu narodowego wyniósł niecały 1%, ale w 2010 roku produkt narodowy brutto wzrósł o 3% i gospodarka fińska oraz stan finansowy kraju znalazły się chwilowo w korzystniejszej sytuacji.

W 2012 roku ekonomika państwa znów spowolniała i rząd zmuszony był podwyższyć VAT (moms) do 24%, a wydatki państwa zmniejszono o ponad 1 mld euro. Kłopoty przeżywało większość gospodarek europejskich i Finlan-dia nie stanowiła wyjątku.

22 czerwca 2010 roku Matti Vanhanen podał się do dymisji, zarzucano mu bowiem nieudolną politykę gospodarczą. Nowym premierem z Partii Centrum została ponownie kobieta, pani Mari Johanna Kiviniemi, o być mo-że mniejszym doświadczeniu politycznym, a większym gospodarczym. W jej gabinecie znaleźli się ministrowie z Partii Konserwatywnej, Związku Zielo-nych i Szwedzkiej Partii Ludowej.

Wybory do parlamentu odbyły się w kwietniu 2011 roku. Najwięcej gło-sów otrzymała konserwatywna Konserwatywna Koalicja Narodowa i do par-lamentu wprowadziła 44 deputowanych (w poprzednich wyborach – 50).

Liczba przedstawicieli socjaldemokratów spadła do 42 deputowanych. Praw-dziwą sensacją stał się awans, jako trzeciej siły parlamentarnej, Prawdziwych Finów (Perus S), którzy mieli teraz w parlamencie 39 posłów (w poprzednich wyborach – tylko pięciu!). W politycznym krajobrazie Finlandii wyłoniła się bowiem kwestia bardziej krytycznego stosunku do Unii Europejskiej w obli-czu kryzysu finansowego niektórych śródziemnomorskich jej członków (np. Portugalii, Grecji i Włoch). Liczba eurosceptyków rosła, a Prawdziwi Finowie byli przeciwnikami współuczestniczenia, zwłaszcza finansowego, w pakiecie antykryzysowym. Członkostwo w Unii zobowiązywało do ustosun-kowania się wobec europejskiego kryzysu gospodarczo-finansowego – w tym przypadku nacjonaliści i populiści mieli dużo do powiedzenia jako euroscep-tycy. W samej Finlandii narastały trendy nacjonalistyczne.

Duże straty w wyborach poniosła tradycyjnie chłopska Partia Centrum (Suomen Keskusta, KESK), kierowana przez premier dotychczasowego rzą-du, panią Mari Kiviniemi, która uzyskała jedynie 35 mandatów (w poprzed-niej kadencji w Eduskuncie zasiadało 51 reprezentantów tej partii). Liczba deputowanych Związku Lewicowego zmniejszyła się do 14 przedstawicieli, a Związku Zielonych – do 10 (w poprzednich wyborach do parlamentu we-szło 15).

Po niekorzystnych dla Centrum wyborach gabinet Kiviniemi podał się do dymisji. Misji utworzenia nowego rządu podjął się konserwatysta Jyrki

Ta-pani Katainen. Początkowo bezskutecznie prowadził rozmowy z socjaldemo-kratami. Prawdziwi Finowie również nie zamierzali wejść do nowego gabine-tu, ponieważ Finlandia skłonna była udzielić w ramach Unii Europejskiej pomocy finansowej znajdującej się w kłopotach Portugalii. Po rozmowach z socjaldemokratami, Katainen zyskał ich poparcie w tej sprawie i socjalde-mokraci weszli do jego tworzącego się rządu.

Gabinet koalicyjny Jyrki Tapani Katainena powstał 17 czerwca 2011 roku.

Tworzyli go konserwatyści, socjaldemokraci, Związek Lewicowy, Związek Zielonych, Szwedzka Partia Ludowa oraz Fińskie Zrzeszenie Chrześcijańskie (Suomen Kristillinen Liitto, SKL). W 200-osobowym parlamencie partie wchodzące w skład nowo utworzonego gabinetu miały aż 126 posłów. W za-przysiężonym rządzie ministrem spraw zagranicznych został socjaldemokra-ta Erkki Tuomioja, który obiecał prowadzić politykę prounijną, bardziej otwartą na świat.

Po 2000 roku, zgodnie z założeniami nowej fińskiej konstytucji, wybory prezydenckie miały charakter bezpośredni. Odbyły się 5 lutego 2012 roku przy prawie 70-procentowej frekwencji. Konserwatyści wysunęli na prezy-denta swego kandydata, Sauli Niinistö.

Sauli Niinistö (ur. 1948) – polityk fiński, prezydent (od 2012). Ukończył studia prawnicze na uniwersytecie w Turku. Z przekonań politycznych jest konserwatystą (w latach 1994–2011 przewodniczył Konserwatywnej Koalicji Narodowej). Ceniono go za wiedzę ekonomiczną – pełnił funkcję ministra finansów (1996–2003). Od 1987 roku był posłem w parlamencie (a w latach 2001–2011 był jego przewodniczącym). Udzielał się również w fińskim ruchu sportowym (m.in. jako prezes Fińskiego Związku Piłki Nożnej).

Jest to niezwykle szanowany i doświadczony polityk oraz parlamentarzy-sta. W 2006 roku kandydował na urząd prezydenta, ale przegrał z Tarją Ha-lonen. W wyborach z lutego 2012 roku uzyskał natomiast 62,6% głosów.

Zwycięstwo nad kontrkandydatem ze Związku Zielonych, Pekką Haavisto, było bezdyskusyjne.

W kwietniu 2014 roku dotychczas urzędujący konserwatywny premier Jyrki Katainen niespodziewanie podał się do dymisji, chociaż w parlamencie miał szeroką koalicję złożoną z konserwatystów, socjaldemokratów, Związku Zielonych, Szwedzkiej Partii Ludowej i Fińskiego Zrzeszenia Chrześcijań-skiego. 23 czerwca tego roku na stanowisko premiera parlament powołał konserwatystę Alexandra Stubba. 46-letni szef rządu należy do niezwykle doświadczonych i aktywnych polityków. Wykształcenie zdobył na uczelniach

amerykańskich, na francuskiej Sorbonie i w Kolegium Europejskim w Belgii.

Zaczął od pracy naukowej, uzyskując stopień naukowy doktora na angielskiej prestiżowej uczelni London School of Economics. Był nie tylko profesorem Kolegium Europejskiego, lecz także bardzo aktywnym przedstawicielem Fin-landii przy Unii Europejskiej w Brukseli (m.in. jako ekspert w negocjacjach rządowych w sprawie traktatu konstytucyjnego). W Parlamencie Europej-skim jako konserwatysta wchodził w skład Europejskiej Partii Ludowej. Co ciekawe, w jednym z raportów obliczył, że koszty tłumaczeń dokumentów Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej i Rady Europejskiej na kil-kanaście obcych języków w 2005 roku wyniosły aż 511 mln euro, chociaż – jak sam przyznawał – owa działalność translatorska, pomimo ogromnych kosztów, jest jednak niezbędna. Polityk o takim obyciu i różnorodnych kon-taktach 1 kwietnia 2008 roku, ze względu na konsekwentnie prounijną po-stawę polityczną, został ministrem spraw zagranicznych. W sierpniu tego roku Stubb, jako przedstawiciel OBWE, razem z francuskim ministrem spraw zagranicznych Bernardem Kouchnerem, pośredniczył w konflikcie gruzińsko- -rosyjskim. W połowie 2014 roku został przewodniczącym fińskich konser-watystów. W polityce zagranicznej twardo broni zasady niemieszania się w konflikty międzynarodowe, chociaż zapewnia, że w najbliższych latach Finlandia wejdzie do NATO (m.in. z powodu imperialnej polityki Rosji wobec Ukrainy). Alexander Stubb ma w parlamencie pięciopartyjną koalicję, dlate-go większych zmian w polityce, zwłaszcza wewnętrznej, nie przewiduje.

Zaczął od pracy naukowej, uzyskując stopień naukowy doktora na angielskiej prestiżowej uczelni London School of Economics. Był nie tylko profesorem Kolegium Europejskiego, lecz także bardzo aktywnym przedstawicielem Fin-landii przy Unii Europejskiej w Brukseli (m.in. jako ekspert w negocjacjach rządowych w sprawie traktatu konstytucyjnego). W Parlamencie Europej-skim jako konserwatysta wchodził w skład Europejskiej Partii Ludowej. Co ciekawe, w jednym z raportów obliczył, że koszty tłumaczeń dokumentów Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej i Rady Europejskiej na kil-kanaście obcych języków w 2005 roku wyniosły aż 511 mln euro, chociaż – jak sam przyznawał – owa działalność translatorska, pomimo ogromnych kosztów, jest jednak niezbędna. Polityk o takim obyciu i różnorodnych kon-taktach 1 kwietnia 2008 roku, ze względu na konsekwentnie prounijną po-stawę polityczną, został ministrem spraw zagranicznych. W sierpniu tego roku Stubb, jako przedstawiciel OBWE, razem z francuskim ministrem spraw zagranicznych Bernardem Kouchnerem, pośredniczył w konflikcie gruzińsko- -rosyjskim. W połowie 2014 roku został przewodniczącym fińskich konser-watystów. W polityce zagranicznej twardo broni zasady niemieszania się w konflikty międzynarodowe, chociaż zapewnia, że w najbliższych latach Finlandia wejdzie do NATO (m.in. z powodu imperialnej polityki Rosji wobec Ukrainy). Alexander Stubb ma w parlamencie pięciopartyjną koalicję, dlate-go większych zmian w polityce, zwłaszcza wewnętrznej, nie przewiduje.