Wsparcie nowych branż gospodarki oraz sektora nowoczesnych technologii staje się obowiązującym paradygmatem, zgodnie z założeniami strategii Europa 2020, postulującej rozwój inteligentny, czyli oparty na wiedzy i innowacji. Ich rozwinięciem są, takie koncepcje jak inteligentna specjalizacja czy kluczowe technologie wspomagające (KET), które
promują inwestycje w innowacyjne rozwiązania angażujące wysoką technikę oraz usługi wiedzochłonne. Wynikający ze wspólnotowych idei zakres wsparcia dla aglomeracji krakowskiej, wyznaczony jest przez siedem specjalizacji regionalnych, w tym cztery (ICT, life science, chemię i przemysły kreatywne), opierające się na nowoczesnych
technologiach.
W Krakowie działają 34 o środki innowacji i przedsiębiorczości, w tym dwa parki
technologiczne (z udziałami kapitału publicznego i uczelnianego), a także siedem centrów
transferu technologii (w tym pięć uczelnianych) ( przypis 4 5 . www 1, Dane Stowarzyszenia Organizatorów Ośrodków Innowacji i Przedsiębiorczości w Polsce ) . W mieście ulokowano dziewięć funduszy kapitału zalążkowego (w tym dwa z zaangażowanym kapitałem
publicznym, dwa z uczelnianym). Ich silną specjalizacją są szeroko pojęte ICT i nauki o życiu. Duży udział środków prywatnych w funduszach podwyższonego ryzyka dowodzi siły krakowskiego środowiska start up'owego i przewidywanej rentowności. Rozwój
nowoczesnych technologii stymulują uczelniane instytucje: Małopolskie Centrum
Biotechnologii (wsparcie dalszego rozwoju MCB - ukierunkowanego na komercjalizację wiedzy - jest zadeklarowane w Regionalnej Strategii Innowacji Województwa
Małopolskiego 2020 (RSI), interdyscyplinarne Centrum Promieniowania
Synchrotronowego SOLARIS, nastawione na komercjalizację wiedzy Centrum
Inteligentnych Systemów Informatycznych i Małopolski Ośrodek Medycyny Translacyjnej czy - pomyślane jako kuźnia kadry inżynierskiej, zaspokajającej rynnowy popyt na
informatyków - Centrum Informatyki AGH. Na przyciąganie innowacyjnych
przedsiębiorców nakierowane są instytucje regionalne, w szczególności Krakowski Park Technologiczny i Małopolska Agencja Rozwoju Regionalnego, w której większościowym udziałowcem jest samorząd wojewódzki.
Na niwie projektowej należy podkreślić zwłaszcza dwie inicjatywy. W ramach
przedsięwzięć Broker Innowacji oraz SPIN - Model transferu innowacji w Małopolsce, opracowano i przetestowano regionalne modele transferu innowacji z nauki do biznesu. Za projekty, realizowane w latach 2010-2015 odpowiadało województwo małopolskie w partnerstwie z KPT i UEK (Broker) oraz UJ, AGH i PK (SPIN). Projekt SPIN jest od 2016 r.
kontynuowany przez województwo w nowym formacie, pod nazwą Małopolskie Centra Transferu Wiedzy.
Str. 32
Unikalną formułą w skali kraju jest inicjatywa Business in Małopolska - realizowana wspólnie przez cztery instytucje (województwo, KPT, MARR, MPP) - do której zadań należy usprawnienie obsługi inwestora. Przez ostatnie lata instytucji zależało na
dywersyfikacji branżowej podmiotów prowadzących działalność na obszarze Małopolski, jednak - odzwierciedlając branżową strukturę zainteresowania - jej działania orientowały się głównie na obsługę inwestorów w zakresie sektorów life science, ICT i BPO. Obecnie skupia się przede wszystkim na sektorach specjalizacji regionalnej. W dalszej części omówiono specyfikę wsparcia w analizowanych w tekście branż.
Biotechnologia - co potwierdzone jest w RSI - wchodzi w skład specjalizacji life science.
Branża biotechnologii od dekady jest w Krakowie napędzana przez, stawiany za modelowy w skali kraju, Klaster Life Science, zarządzany od 2013 r. przez Fundację Klaster Life Science (współfundatorem jest MARR). W Radzie Programowej Klastra - obok przedstawicieli biznesu i nauki - są reprezentanci rządów, Małopolski i Krakowa.
Biznesowi członkowie klastra decydują się przeważnie na współpracę z Life Science Park - sprofilowanym parkiem technologicznym, oferującym wynajem laboratoriów, wsparcie kapitałowe oraz wyspecjalizowane usługi dla firm z obszaru nauk o życiu. Park zarządzany jest przez należące do UJ Jagiellońskie Centrum Innowacji. Centrum, wraz z funduszem Satus, są udziałowcami funduszu zalążkowego JCI Venture, inwestującego w projekty podwyższonego ryzyka. Z inicjatywy samorządu w 2009 r. powstał, z planem inwestycji na kwotę 18,5 mln zł, Fundusz Kapitałowy - Technologie Medyczne - MedFund, inwestujący w technologie ochrony zdrowia i inżynierii medycznej, farmację i biotechnologię.
Funduszem zalążkowym, finansującym przedsięwzięcia biotechnologiczne, jest krakowski MicroBioLab, przekształcony z firmy spin-out, powstałej z pomocą Centrum Innowacji Transferu Technologii i Rozwoju Uniwersytetu UJ. Funkcjonujące obecnie pod nazwą CTT CITTRU, mimo braku formalnego sprofilowania, specjalizuje się w naukach o życiu - spośród 86 skoordynowanych przez instytucję w 2015 r. zgłoszeń patentowych na rzecz UJ, 30 było dziełem pracowników, studentów lub doktorantów z wydziałów Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii, oraz Farmaceutycznego i Lekarskiego UJ CM ( przypis 4 6 . Raport CTT CITTRU . Uniwersytet Jagielloński, 2015) . W obszarze life science, na rzecz komercjalizacji wyników prac naukowo-badawczych, działa też Centrum Transferu Technologii Medycznych Park Technologiczny - spin-off Krakowskiego Szpitala
Specjalistycznego im. Jana Pawła 2. w Krakowie, którego organem założycielskim jest województwo małopolskie. Za pośrednictwem Klastra Life Science, prowadzona jest LSOS, czyli platforma współpracy ludzi nauki, biznesu, polityki i administracji z obszaru technologii nauk o życiu. Kulminacją współpracy są cykliczne wydarzenia networkingowe, odbywające się w Krakowie.
Str. 33
W skali międzynarodowej, idea sieciowania materializuje się w postaci The Global
Innovation Network, ułatwiającej konkurowanie filmom ze zrzeszonych regionów o profilu life science. Współzałożycielem przedsięwzięcia jest krakowski Klaster Life Science, dający swoją inicjatywą wyraz przywiązania do idei organizacji uczącej się. W dokumencie strategicznym ( przypis 4 7 . Perspektywa technologiczna. Kraków - Małopolska 2020, Wyzwania rozwojowe , 2009) , opracowanym z inicjatywy Województwa przez KPT wśród
10 technologii przyszłości, dwa przyporządkowania - inżynieria tkankowa oraz leki i technologie miejscowo niszczące nowotwory - mają wyraźny komponent
biotechnologiczny.
Usługi IT są w RSI wyszczególnione jako element specjalizacji regionalnej ICT. Ponadto w dokumencie szereg przedsięwzięć kreujących popyt na usługi wiedzochłonne w obszarze IT, został zgrupowany w priorytecie „Rozwój społeczeństwa informacyjnego”. We wsparciu firm z branży IT wyspecjalizowany jest KPT, od 20 lat zarządzający Krakowską SSE.
Instytucja ta od 8 lat inkubuje firmy IT (obecnie w ramach inkubatora proponuje im 44 biura i miejsca coworkingowe). W niedawno powstałym budynku MPTI oferuje także
powierzchnie (12 tys. m kwadratowych) dla dojrzałych firm ICT, wraz z zapleczem laboratoryjno- konferencyjnym, usługą Living Lab oraz środowiskiem informatycznym i infrastrukturą data center. Dla projektów z branży IT w KPT dostępny jest fundusz
zalążkowy, w którego portfolio znajduje się blisko 30 podmiotów, oraz utworzony w 2015 r.
INNOventure, specjalizujący się w komercjalizacji efektów prac badawczo-rozwojowych.
W ubiegłych latach lokalne inicjatywy klastrowe dla branż IT funkcjonowały pod nazwami Make IT, Małopolski Klaster Technologii Informacyjnych oraz MultiKlaster. Poza KPT, w finansowaniu wczesnej fazy rozwoju branży IT specjalizuje się kilka krakowskich,
prywatnych podmiotów, w tym IIF Seed Fund, SATUS czy Innovation Nest. Wdrażanie w firmach innowacyjnych rozwiązań opartych na własnym potencjale akademickim, oferuje Centrum Inteligentnych Systemów Informatycznych AGH, powstałe w ramach
koordynowanego przez województwo małopolskie projektu SPIN. Na przestrzeni 3 lat działalności centrum opracowało 41 wzorcowych rozwiązań dla biznesu.
Natomiast otoczenie biznesowe branży BPO/SSC jest przede wszystkim kreowane przez stowarzyszenia utworzone przez inwestorów. Województwo małopolskie od pierwszej edycji współorganizuje coroczne konferencje stowarzyszenia ASPIRE[ przypis 8 .]
odbywające się w Krakowie. Z ASPIRE współpracuje też Kraków, wydając wspólnie
„Businesspoint”, nieregularny, lokalny biuletyn dedykowany biznesowi. Mające siedzibę w Krakowie, stowarzyszenie pełni rolę instytucji otoczenia biznesu dla sektora usług IT i nowoczesnych procesów biznesowych.
Str. 34
Wobec stałego, nieindukowanego z zewnątrz wzrostu, władze samorządowe przyjmują względem sektora rolę głównie „życzliwego obserwatora”, oferując symboliczne wsparcie.
Należy zgodzić się z J. Hausnerem ( przypis 4 8 . Hausner, 2016) , że problemem Krakowa jest słaba zdolność uczelni do koewolucji z coraz bardziej zaawansowanym
kompetencyjnie sektorem zaawansowanych usług.
Sektory biotechnologii i usług IT zostały rozpoznane, a następnie potwierdzone przez władze regionalne jako strategiczne oraz jako takie, od niemal dekady, otrzymują wsparcie instytucji otoczenia biznesu. Są one tworzone w partnerstwie z uczelniami, co skraca drogę do transferu wiedzy. Finansowe wsparcie komercjalizacji wiedzy w obu sektorach odbywa się za pośrednictwem kluczowych projektów, wpisanych do dokumentów
strategicznych. W porównaniu z władzami miasta, województwo dysponuje lepszymi narzędziami, co przekłada się na większą aktywność w działaniach wspierających. W ostatecznym rozrachunku najwięcej instytucji wspierających ma kapitał i proweniencję uczelnianą. Przy dominującym wsparciu kapitału prywatnego (mimo ofert funduszy publicznych i uczelnianych) w technologiach IT oraz biotechnologii, a także na ich przecięciu, prężnie rozwija się krakowska scena start-upowa.