L i p e c k i (chodząc po pokoju). Znów kar nawał marnuje. Radziłem mu, ażeby ju ż na sery o zaczął starać się o jaką pannę. Ale to szalony człowiek. Drwi ze wszystkiego. Cze ka chyba na łysinę a w ted y j któż za niego co da... to... chciałem powiedzieć, która za niego pójdzie. Hrabio, zlituj się—użyj swej powagi, wpłyń na niego, niech się oświad czy— zaręczy... W iesz pan co—najlepiej bę dzie, jeśli wymożesz na nim słowo, że on ożeni się przedtem, nim Julcia pójdzie za- mąż... co? Hrabio, wpłyń na niego.
Hr. C a s e r t a . N igdy na świecie! Ja mam swoje pojęcia o małżeństwie.
L i p e c k i . Julcię przecież chcesz Ayydać zamąż.
Hr. C a s e r t a . To co innego. Panna p o winna iść zamąż. Mężczyzna nie powinien sięrnigdy żenić... W szak prawda, piękna pani?
(Ostatnie słowa mówi do wchodzącej W andy).
S C E N A V I I I . Ciż i W A N D A .
W a n d a . Nie słyszałam, o czem była mowa.
Hr. C a s e r t a . O niczem m ów ić nie m o gę w tej chwili, tylko o tualecie pani. Cóż za wspaniała szata! A fryzura!... Adm iruj, dyrektorze!
W a n d a . Niechże nas pan nie namawia do tej wspólnej przykrości.
Hr. C a s e r í a .
0
!... W idzę, iż miałem ra cy ę przed chwilą, debinując małżeństwo... a mówiliśmy właśnie o małżeństwie i to z racyi Stania.W a n d a . Dlaczego z racyi Stania?
Hr. C a s e r í a . Mąż pani żądał, ażebym namawiał Stania do jaknaj szybszego ożenie nia się.
W a n d a (zdenerwowana). Mój mąż zaw sze miesza się do tego, co do niego nie na leży... A hrabia cóż na to?
Hr. C a s e r í a . Ja odm ówiłem interwen- cyi. Uważam małżeństwo za niedowcipny wynalazek. Przedewszystkiem trwa za długo
a zaczyna się od stłuczenia najkosztow niej szych cacek. A ty co myślisz, dyrektorze? v
L i p e c k i (patrząc w przestrzeń). Ja m y ślę, że g d yb y Stanio nie uwiązł w jakim ś niedorzecznym romansie, wszystko wzięłoby inny obrót.
W a n d a (szybko). Zkąd wiesz, że Stanio ma romans z mężatką?
L i p e c k i (udając zdziwienie). Z mężatką? Czy ja tu co mówiłem o mężatce?
(Chwila milczenia).
Hr. C a s e r í a (pragnąc załagodzić). Ja także... tak rzecz zrozum iałem ja k pani.
L i p e c k i . B yć może.
Hr. C a s e r í a (półgłosem — usiłując utrzy
ŻYCIE NA ŻART. 23
24 GABRYELA ZAPOLSKA.
mać nóż do rozcinania kart na dłoni). Ekwi- librystyka!
L i p e c k i . Co mówisz, hrabio? Nic? Chodź m y .d o mego gabinetu. W ypalim y cygaro.
W a n d a . Ale hrabia do mnie powróci? Hr. C a s e r t a (z kurtuazyą). Myślę pozo stać zawsze przy pani...
(W ychodzą obaj do pokoju dyrektora).
S C E N A IX. W A N D A .— MARCELA.
(Wanda szybko biegnie do stołowego pokoju i woła):
W a n d a . Marcelo!
M a r c e l a . Słucham jaśnie pani.
W a n d a (w yjm uje list z zagorsu). Marce lo, proszę—pobiegnij... oddaj ten list.
M a r c e l a . Goście się lada chwila zejdą. W a n d a . Tylko dwi e ulice. To musi być oddane dzisiaj, moja Marcelo!
M a r c e l a . Jeśnie pani się tak denerwuje. Jeszcze jaśnie pani zachoruje.
W a n d a Moja Marcelo, niech Marcela idzie. A jeśli jeszcze nic w rócił z Krako w a — niech się Marcela dowie, kiedy i któ rym pociągiem wraca.
M a r c e l a . Dobrze, lecę! (W ybiega).
(W anda rzuca się na sofę i przez chwilę ta rza się spazmatycznie, głową po podusz
kach),
W a n d a (łkając cicho). Skonam, sko nam!...
(Słyszy dzwonek, zrywa się, biegnie do lu stra, przygładza włosy, uśmiecha się, rozsze rzając sobie palcami usta, drzwi się otwie-
rają, W anda ucieka, w ołając cicho): Nie mogę, nie mogę!
S C E N A X.
PIWOŃSKI, później MOŚCICKI.— CHEŁCZYŃSKI.
(Piwoński, duży, rosły, rumiany, zdrów męż czyzna, ubrany niby modnie a niezgrabnie; mina szlagona. W chodzi, rozgląda się doko ła. Niema scena: siada na rozmaitych krze słach i próbuje różnych póz — przez pokój przebiega Bona, on porywa się i kłania je j bardzo nizko, sunie do niej, aby ją po
całow ać w rękę. Bona ucieka).
P i w o ń s k i (wracaj ąc na swoj e krzesło) Pom yliłem się.
(Po chwili zaczyna świstać i chw yta się za usta z przestrachem — drzwiami w ejściow em i
ŻYCIE NA ŻART. 25
26 GABRYELA ZAPOLSKA.
wpada Mościcki— ślicznie ubrany, elegancki, m łody człowiek—ogląda się dokoła, kłania się Piwońskiemu i siada na krześle—naresz cie zryw ają się równocześnie i prezentują
sie wspólnie): „Piw oński“ — „M ościcki“ .
M o ś c i c k i . Jakoś nie widać nikogo? co? he? Zwykle są w salonie... pan jeszcze nie widział nikogo z dom owych?
P i w o ń s k i . Nie.
M o ś c i c k i . To ślicznie... Pan nie tu tej szy?...
P i w o ń s k i . Ja? z Ukrainy. Na karnawał do Lwowa. A jakże. N iby rodzice chcieli do Warszawy, ale ja się uparłem do Lwowa i przez Z w iryn ky Brody do Lwowa.
M o ś c i c k i . A co... ja zaraz poznałem. Pan dobrodziej taki czerstwy, zdrów, duży...
P i w o ń s k i (śm iejąc się hałaśliwie). Niby tak na naszej brasze.
M o ś c i c k i (grzecznie). Właśnie, właśnie... (Po chwili).
Pan zapewne w zamiarach matrymonial nych?
P i w o ń s k i . I... i., nie. Ja tak znów na panny nie lecę. Jakby się tam która trafiła, taka co to... no, może — ale poco... niech ja trochę u żyję.
C h e ł c z y ń s k i (wchodzi, w ysm ukły, wspa niały m ło d y człowiek).
M o ś c i c k i . Servus! mój clrogi, ślicznie żeś przyszedł, 110, no... ślicznie.
C h e ł c z y ń s k i . Czy masz ja k i do mnie interes?
M o ś c i c k i . Nie, nie... tak się cieszę. Ja ką masz śliczną krawatkę — śliczna, śliczna, milusia... panowie się znacie?
C h e ł c z y ń s k i . Miałem przyj emność, w czo raj na balu w namiestnictwie.
P i w o ń s k i . W ie pan.... to był b yczy bal! (Mościcki i Chełczyński patrzą na siebie
chwilę).
M o ś c i c k i . O tak... ślicznie... ślicznie, mi- lusio...
C h e ł c z y ń s k i . Cóż to znaczy, pań je s z cze nie ma?
ŻYCIE NA ŻART. 27
S C E N A XI.
Ciż sami.— MERY.— JULCIA, później W A N DA. — NORA. - KSIĘŻNA.— KSIĘŻNICZKA MIRONO W
1
CZO WA. — W E R Y H O . — LILI.— ORDĘGA.— ORDĘŻANKA.— HARTINGOWA.— NUNIA i LUNIA HARTINGÓWNY. M e r y . D obry wieczór... a pan ślicznie, milusio... ślicznie pan zrobił, że pan przy
szedł.
M o ś c i c k i . Milusio, milusio.
http://dlibra.ujk.edu.pl
28 GABRYELA ZAPOLSKA.
J u l c i a (do Chełczyńskiego). Dlaczego tak późno?
C h e ł c z y ń s k i . Matka moja przyjechała i to na skutek mego listu.
J u l c i a (z uśmiechem). Matka pana... to pan musi b y ć szczęśliwy!
Me r y . Panie Piwoński, siadaj pan, pro szę...
(Piwoński ogląda małe secesyjne krzesełko). P i w o ń s k i . Czy to się na tern siada? M e r y . Nie... z tego się czarną kawę pije. P i w o ń s k i . Bo niby taż to człowiek roz- gruchocze odrazu.
M e r y . To lepiej niech pan nie siada. P i w o ń s k i . To pani dobrodziko, pocóż takie krzesła, co na nich siąść nie można.
M e r y . Żeby się pan miał o co pytać. (Biegnie do drzwi).
Wańdziu, Wańdziu!
P i w o ń s k i (do Mościckiego). Zanadto cię ta — potem za cienka w pasie... nie dla Ukraińca.
(W chodzi Wanda, wita się z mężczyznami, siada koło kominka, bierze ekran w rękę
i zasłania się nim od ognia).
W a n d a . Jakże po wczorajszym balu? bar dzo panowie zmęczeni?
M o ś c i c k i . Ślicznie... milusio... kotylion... caca...
ŻYCIE NA ŻART. 29 P i w o ń s k i . Nie widziałem kotyliona, bo się zdrzemnąłem w karcianym pokoju.
Me r y . Miałam ochotę pana obudzić, przy pinając panu order w ielkiego stogu siana.
W a n d a (surowo). Mery!
Me r y . Cóż? księżniczka wniosła projekt, ażeby ponadawać nazwy orderom, na wzór prawdziwych orderów. Był order tuberozy, hyacentu, róży, lewkonii... no i order stogu siana. Prawda, Julciu?
J u l c i a (która rozmawiała z Chełczyń- skim). Prawda, Mery.
N o r a (wchodzi — śliczna trzydziestoletnia kobieta, ubrana niezmiernie szykownie, stroj nie. Wanda, Mery witają się z nią z demon- stracyami wielkich czułości). Zgadnijcie zkąd wracam?
Me r y . Od spowiedzi.
No r a , Point du tout. Byłam w szpitalu. Moja panna służąca zachorowała—ju ż się ma lepiej, odcięli je j palec... Zawiozłam je j fioł ków. Jeszcze mam pełną torebkę.
(Rzuca w powietrze masę fiołków). Powąchajcie mnie — muszę pachnieć kar bolem.
M o ś c i c k i . Prawda... ślicznie... milusio... (Siadają koło kominka. Wszystkie te sceny muszą iść z nadzwyczajną lekkością i ele-
gancyą).
30 GABRYELA ZAPOLSKA.
N o r a . Co ci jest, moja Wandziu? Jesteś trochę blada. Może to efekt twej sukni —
czarująca — te em piry są bardzo awanta- żowne.
M e r y . Ja nie znajduję, to k ryje figurę. M o ś c i c k i (przysuw ając się pomiędzy ko biety). Mnie to zachwyca. C’est...
M e r y . Milusio?
M o ś c i c k i . W łaśnie to dodaje majestatu... A pani, panno Julio?
M e r y . Pst... dajcie im pokój, nie przesz kadzajcie...
W s z y s c y (zaciekawieni). A, a!...
(Piwoński przez/, ten czas chciał usiąść na brzeżku fotela, ale nie śmie — ziewa ukrad
kiem. W chodzi Hartingowa z dwiema córka mi, ubrane mi jednakowo, bardzo szykownie; przywitanie dość hałaśliwe — w szyscy cisną się do kominka— Mościcki m iędzy kobietami,
koło Nory).
H a r t i n g o w a . W racam y prosto ze śliz gawki—wspaniały lód.
M e r y . My pójdziem y jutro... Będziemy tańczyć kadryla z kolorowemi latarkami.
W s z y s c y (prócz W andy). Ach, tak, tak! to będzie śliczne!
W e r y c h o (wchodzi— elegancki czterdzie stoletni mężczyzna). Słyszę ju ż w progu
gwar zachw yconych głosów. Cóż za nadzwy czajny fakt? Czy mogę wiedzieć?
No r a . Mówimy o jutrzejszej ślizgawce. W e r y c li o. A... tak... zamawiam sobie ka dryla.
N o r a . Jeżeli nie zapomnę.
M o ś c i c k i . Kadryla, ja z panią Norą tań czę jutro.
N o r a . Ja z panem tańczyć nie chcę. M o ś c i c k i . Dlaczego?
N o r a . Pan mnie kompromitujesz — pan tylko ze mną tańczysz. A ja tego nie chcę. Pan wie... mnie nazywają gronostajem...
W e r y c h o (przechodząc koło Piwońskie go). Dzień dobry!— cóż pan tak stoisz, ja k słup soli?
P i w o ń s k i (chce usiąść, chw ytając go za ramię). Niech pan nie siada, to się roz leci...
(W chodzi Ordęga, stary, wysoki, siwy męż czyzna, za nim je g o córka— zgrabna, strojna
panienka).
M e r y (biegnąc do Liii). A... Liii... jaka dzisiaj śliczna!
L i i i . To ty jesteś śliczna,! moja droga! A, Julcia!
(Chce witać się z Julcią).^ M e r y . Daj pokój... nie przeszkadzaj... L i i i . A!...
(Lokaje wnoszą herbatę, ciastka i kanapki— panna Marcela kieruje usługą— panny odsu
w ają się od kominka).
ŻYCIE NA ŻART. 31
M e r y . Chodźcie do gołębnika!
(Idą na prawo, gdzie zajm ują kącik). N o r a . W eźcie i mnie ze sobą.
Me r y . O, nie, przepraszam, tu same pa nienki... to nasz gołębnik.
W e r y c h o . Jastrząb jednak i do gołębni ka zajrzeć ma prawo.
Me r y . Chyba po to jedynie, aby porwać jednego gołębia.
O r d ę g a (do W andy). Czy męża pani dziś ujrzym y?
W a n d a . Za chwilę. Jest w swoim gabine cie z hrabią Casertą. Załatwiają jakieś inte resa.
(W chodzi księżna i księżniczka, obie bardzo modnie ubrane, mają jednak w sobie coś
prowincyonalnego).
W a n d a . Bardzo wdzięczna jestem księż nie, że nie zapomniała o moim domu.
K s i ę ż n a. Dość mi Minusia głowę su szyła.
M e r y . Panno Minusiu, proszę tu, do nas. W s z y s t k i e p a n n y . Do gołębnika! W e r y c h o (do Piwońskiego). Czy ona na prawdę księżna?
P i w o ń s k i . Taka... od kurchana... Pan wie, u nas na Ukrainie, taki tam na polu pagórek i zaraz od niego jakieś kniazie. Pan to pije? Ja myślałem, że to także nie do pi 32