Gospodarowanie wodami

Wody powierzchniowe

Miasto Koszalin leży w obszarze dorzecza Odry, w regionie wodnym Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego. Główną rzeką przepływającą przez miasto jest Dzierżęcinka, stanowiąca oś hydrologiczną dla całego miasta. Rzeka przepływając głęboką pradoliną przez Koszalin zasila swoimi wodami, zlokalizowany w Parku Książąt Pomorskich, staw o powierzchni 1,50 ha. Prawymi dopływami Dzierżęcinki są skanalizowane strumienie i cieki, spływające z Góry Chełmskiej oraz jej skłonu. Jedynym zachowanym dopływem powierzchniowym jest struga przepływająca przez Dzierżęcino, które leży w południowo-wschodniej części Koszalina. W północnej części miasta, z Dzierżęcinką łączy się rów Glinianka.

Południowa część miasta położona jest nad Jeziorem Lubiatowskim, zaklasyfikowanym do

jezior morenowych. Jest ono płytkim zbiornikiem polodowcowym, którego powierzchnia

wynosi 296 ha. Maksymalna głębokość to 2,4 m, a długość linii brzegowej oszacowano na

136

źródło: geoserwis.gdos.gov.pl Rysunek 11. Położenie rzeki i jezior na tle miasta Koszalina

Obszar analizowanej jednostki terytorialnej leży w zlewniach 1 jeziornej oraz 6 rzecznych jednolitych części wód powierzchniowych (JCWP), które zostały przedstawione w tabeli poniżej.

Tabela 26. Jednolite Części Wód Powierzchniowych znajdujące się na obszarze miasta Koszalina

Kod JCWP Nazwa JCWP

LW20909 Lubiatowo Północne

RW60000456149 Dzierżęcinka z jeziorami Lubiatowo Pn i Pd

RW600017456129 Strzeżenica

RW6000174561869 Unieść do Polnicy

RW60002344889 Czarna

10 Program Ochrony Środowiska Miasta Koszalina na lata 2017-2020 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2021-2024, Koszalin 2017.

137

RW600024456189 Unieść od Polnicy do ujścia

źródło: PGW WP

Stan wód powierzchniowych

Obowiązek badania i oceny jakości wód powierzchniowych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska wynika z art. 349 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne (Dz.

U. 2018 poz. 2268 ze zm.) przy czym zgodnie z ust. 3 i 5 tego artykułu badania jakości wód powierzchniowych w zakresie elementów fizykochemicznych, chemicznych i biologicznych oraz obserwacje elementów hydromorfologicznych na potrzeby oceny stanu ekologicznego należą do kompetencji organów Inspekcji Ochrony Środowiska. Do końca 2017 r. oceny stanu jednolitych części wód powierzchniowych dla obszaru województwa dokonywał Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, a od 2018 r. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Regionalny Wydział Monitoringu Środowiska.

W 2017 r. monitoring wód rzecznych prowadzono w ramach monitoringu diagnostycznego, operacyjnego, badawczego oraz monitoringu obszarów chronionych w 66 punktach pomiarowo-kontrolnych, z których żaden nie był zlokalizowany na terenie Miasta Koszalina.

Jedyny punkt na JCWP obejmujących swym zasięgiem analizowane miasto znajdował się w miejscowości Dobiesławiec w JCWP Dzierżęcinka z jeziorami Lubiatowo Pn i Pd

. Wyniki badań za 2018 r. zostaną opublikowane pod koniec 2019 r.

Tabela 27.Stan rzecznych JCWP obejmujących swym zasięgiem teren Miasta Koszalina, monitorowanych w 2017 r.

Wskaźnik Wartość

Nazwa JCWP Dzierżęcinka z jeziorami Lubiatowo Pn i Pd

Nazwa punktu pomiarowo-kontrolnego Dzierżęcinka - ujście do jeziora Jamno (m.

Dobiesławiec)

Statut SZCW (silnie zmieniona część wód)

Klasa elementów biologicznych -

Klasa elementów hydromorfologicznych -

Klasa elementów fizykochemicznych -

Klasa elementów fizykochemicznych – specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne

i niesyntetyczne

2

Stan/potencjał ekologiczny -

Stan chemiczny poniżej dobrego

Stan JCWP zły stan wód

źródło: WIOŚ w Szczecinie

11 Stan środowiska w województwie zachodniopomorskim. Raport 2018, WIOŚ w Szczecinie 2018.

138 Cały obszar miasta Koszalina znajduje się w zasięgu Jednolitej Części Wód Podziemnych (JCWPd) nr 9. Składa się ona z trzech pięter wodonośnych: czwartorzędowego, czwartorzędowo-paleogeńsko-neogeńskego i kredowo-jurajskiego. Na ich litologie składają się piaski różnoziarniste, piaski, wapienie, margle i piaskowce. Wody podziemne są drenowane przez cieki powierzchniowe oraz Morze Bałtyckie. Zasilanie następuje w wyniku infiltracji wód opadowych

.

Stan wód podziemnych

W 2017 r. badania wód podziemnych prowadzone były na terenie województwa zachodniopomorskiego w 27 punktach kontrolno-pomiarowych przez Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, w ramach monitoringu operacyjnego. Zarówno na terenie Miasta Koszalina jak i JCWPd nr 9 nie było zlokalizowanego punktu pomiarowego.

Wyniki badań za 2018 r. zostaną opublikowane pod koniec 2019 r. Monitoring diagnostyczny prowadzony w 2016 r. w Bobolicach i Świeszynie – punktach zlokalizowanych najbliżej Koszalina, wykazał dobry stan JCWPd nr 9

.

Osady rzek

Zanieczyszczenie osadów gromadzonych na dnie zbiorników i cieków wodnych substancjami o właściwościach toksycznych jest ważnym problemem środowiskowym, ze względu na ich potencjalnie szkodliwe oddziaływanie na biocenozę, a pośrednio także na zdrowie człowieka.

W osadach gromadzona jest większość zanieczyszczeń, które docierają do wód powierzchniowych wraz ze ściekami i spływami powierzchniowymi.

Monitoring osadów rzek i jezior wykonywany jest w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Celem badań jest analiza długoterminowych trendów zmian stężeń substancji priorytetowych i innych zanieczyszczeń ulegających bioakumulacji, a także kontrola stężeń metali ciężkich i szkodliwych substancji organicznych akumulowanych w osadach. Badania osadów rzek na obszarze województwa zachodniopomorskiego w 2017 roku wykonane zostały w 17 punktach pomiarowych zlokalizowanych na 8 rzekach i w 14 punktach zlokalizowanych na 14 jeziorach, w tym na rzece Dzierżęcinka przepływającej przez Koszalin

. Wyniki badań za 2018 r. zostaną opublikowane pod koniec 2019 r.

Tabela 28. Wyniki oceny zanieczyszczenia osadów rzek w 2017 r. na terenie Miasta Koszalina

Wskaźnik Wartość

Nazwa punktu Dzierżęcinka – Koszalin

Nazwa rzeki Dzierżęcinka

Ocena geochemiczna pozaklasowe (osady silnie zanieczyszczone) Wskaźniki determinujące – metale

 w klasie I (osady niezanieczyszczone)

 Ag, As, Ba, Cd, Co, Cu, Hg, Pb, Zn, Sr/Ca

12 Hydrogeologia – Jednolite Części Wód Podziemnych (172) podział obowiązujący w latach 2016-2021, PIG-PIB, Warszawa.

13 Stan środowiska w województwie zachodniopomorskim. Raport 2018, WIOŚ w Szczecinie 2018.

14 Stan środowiska w województwie zachodniopomorskim. Raport 2018, WIOŚ w Szczecinie 2018.

139

 pozaklasowe (osady silnie zanieczyszczone)

 Ni

Ocena ekotoksygologiczna z wykorzystaniem wartości TEC*, MEC**, PEC***

poziom 4 (osady często szkodliwie oddziaływujące na organizmy żywe) Wskaźniki determinujące – metale i trwałe

związki organiczne przekraczające wartości progowe PEC

CR, Ni

Ocena ekotoksygologiczna z wykorzystaniem

wartości EQS**** brak oceny

źródło: WIOŚ w Szczecinie

*TEC – wartość progowa poniżej której nie przewiduje się szkodliwego oddziaływania na organizmy bentosowe,

**MEC – wartość progowa po przekroczeniu której toksyczny wpływ na organizmy wodne jest spodziewany i prawdopodobny,

*** PEC – wartość progowa stanowiąca wartość średnią pomiędzy wartościami TEC i PEC,

****EQS – wartości progowe uwzględniające substancje priorytetowe i niektóre inne substancje zanieczyszczające.

Z powyższego zestawienia wynika, że osady są silnie zanieczyszczone metalami

i przekroczono wartości progowe PEC, co wskazuje na występowanie osadów często

szkodliwe oddziaływujących na organizmy wodne.