Grupa sono



Wprowadzanie substancji aktywnych z wykorzystaniem ultradĨwiĊków (sonoforeza) polega na wzroĞcie przepuszczalnoĞci SC [206]. Proces ten opiera siĊ na mechanizmie lokalnej zmiany przepuszczalnoĞü warstwy rogowej w wyniku kawitacji.

WłaĞciwe działanie kawitacji jest głównie indukowane w medium sprzĊgającym [207].

W wyniku interakcji z ultradĨwiĊkami dochodzi do kontaktu pĊcherzyków kawitacyjnych ze skórą pod wpływem których nastĊpuje zaburzenie dwuwarstwowych struktur lipidowych SC. Prowadzi do wzrostu lokalnej przepuszczalnoĞci bariery naskórkowej. Uporządkowany, dwuwarstwowy układ struktur lipidowych warstwy rogowej odpowiada za niską przepuszczalnoĞü skóry. Rozerwanie dwuwarstw lipidowych pod wpływem ultradĨwiĊków skutkuje wzrostem przepuszczalnoĞci opierającym siĊ na 2 mechanizmach. Pierwszy polega na zaburzeniu struktury lipoidów - zakłóceniu ich dwuwarstwowego układu oraz wzrostu współczynnika dyfuzji substancji rozpuszczonej [208]. Drugi mechanizm jest skutkiem wyĪszego poziomu

ϵϮ

zakłóceĔ i opiera siĊ na utracie integralnoĞci układów lipidowych, co skutkuje wzrostem penetracji substancji aktywnej w głąb skóry.

Mechanizmy te zachodzą we właĞciwy sposób, jedynie w przypadku, gdy uĪyte jest odpowiednie medium sprzĊgające. Poziom penetracji wprowadzanego preparatu w przewaĪającej czĊĞci zaleĪy od zastosowanej substancji sprzĊgającej [209].

Kwas migdałowy rozpuszcza siĊ w tłuszczach, alkoholu, słabiej w wodzie, preferowanym dla niego podłoĪem jest podłoĪe lipofilowe.

W badaniach własnych odnotowano brak istotnego wzrostu poziomu nawilĪenia w wyniku uĪycia 10% kwasu migdałowego i 25% glukonolaktonu o pH 4,0.

Zastosowane preparaty umieszczone zostały w podłoĪu zawierającym lekko oleistą formułĊ. Forma podłoĪa podyktowana była zawartoĞcią gliceryny w preparacie. PodłoĪe zastosowane w preparacie, stanowiło substancjĊ sprzĊgającą.

Substancje sprzĊgające wykorzystywane w terapii ultradĨwiĊkowej odpowiadają za sprzĊganie bezpoĞrednie. W przypadku zastosowania zbyt gĊstego Ğrodka sprzĊgającego tj. olej parafinowy, wazelina, dojĞü moĪe do gorszego wnikania substancji aktywnej w głąb skóry [210]. UĪycie nieodpowiedniej substancji sprzĊgającej skutkuje zmniejszoną efektywnoĞcią penetracji substancji aktywnej, w przypadku badaĔ własnych – kwasu migdałowego i glukonolaktonu.

MoĪliwe jest, Īe wykorzystanie tego typu podłoĪa, zawierającego glicerynĊ, jako medium sprzĊgające doprowadziło do powstania swojego rodzaju biologicznej bariery, obniĪającej moĪliwoĞci penetracji kwasu migdałowego i glukonolaktonu w głąb skóry, co przejawiło siĊ w postaci braku istotnego wzrostu nawilĪenia skóry.

WiĊkszoĞü danych literaturowych dotyczy skutecznoĞci penetracji leków z wykorzystaniem ultradĨwiĊków. Brak jest doniesieĔ mogących stanowiü istotną bazĊ w celach porównawczych z doĞwiadczeniami własnymi.

Niestety, równieĪ przewaĪająca liczba badaĔ dotyczy eksperymentów prowadzonych in vitro co nie pozwala wyciągaü wniosków dla potencjalnych efektów in vivo. Pomimo tego, iĪ powszechnie znany jest fakt zwiĊkszenia przepuszczalnoĞci błon komórkowych w wyniku zastosowania sonoforezy, podstawowy mechanizm wciąĪ nie jest znany ani dokładnie scharakteryzowany [211]. Szczegółowe przeĞledzenie i omówienie mechanizmu penetracji peelingów chemicznych w głąb skóry wymaga z pewnoĞcią jeszcze dalszych badaĔ.

ϵϯ

5.2 RumieĔ



Unaczynienie tĊtniczo-Īylne oraz limfatyczne obejmuje tkankĊ podskórną, skórĊ właĞciwą i dociera do granicy skórno naskórkowej. Naczynia krwionoĞne nie wpływają bezpoĞrednio na naskórek, jednakĪe jego odĪywianie odbywa siĊ na drodze dyfuzji z naczyĔ krwionoĞnych zlokalizowanych w skórze właĞciwej.

RumieĔ twarzy stanowią trwałe, rozszerzone naczynia krwionoĞne przeĞwitujące przez naskórek. Bogate unerwienie naczyĔ skórnych w okolicach twarzy wpływa na Īywą grĊ naczyniową w tym obszarze ciała stymulowaną przez czynniki egzo- i endogenne [212].

Alfa – hydroksykwasy naleĪą do grupy peelingów bardzo powierzchniowych, jednakĪe ich skutecznoĞü zaleĪna jest od kilku czynników. Do grupy parametrów, mających wpływ na efektywnoĞü działania AHA naleĪą: biodostĊpnoĞü, pH, moc i stĊĪenie kwasu, rodzaj podłoĪa, stan skóry [213]. 

Badania Yu i Scotta wskazują, Īe kwas glikolowy w wolnej postaci wykazuje wiĊkszą biodostĊpnoĞü niĪ jego sól, która powstaje w wyniku neutralizacji kwasu [214].

Na skutek reakcji neutralizacji sól ulega dysocjacji do jonu metalu i jonu kwasowego.

W tej postaci nie jest w stanie przeniknąü przez warstwĊ rogową naskórka. Oznacza to, Īe AHA w formie niezdysocjowanej – wolnej, są w stanie przenikaü przez SC, natomiast w postaci soli działają wyłącznie nawilĪająco [215].

PojĊcie biodostĊpnoĞci jest ĞciĞle związane z pH kwasu. WartoĞü pH musi byü niska, poniewaĪ jedynie w tej formie wiĊkszoĞü cząsteczek kwasu moĪe pozostaü w formie wolnej i penetrowaü SC. Wzrost wartoĞci pH powoduje zwiĊkszenie iloĞci kwasu zdysocjowanego a co tym idzie nastĊpuje obniĪenie skutecznoĞci biologicznej i utrudnienie penetracji penetracji.

Moc kwasu – pKa, jest parametrem, od którego równieĪ zaleĪna jest skutecznoĞü AHA. WartoĞü pKa mierzona jest zdolnoĞcią do dysocjacji danego kwasu w roztworze.

Jest to liczba stała dla danego kwasu, dla kwasu migdałowego wynosi 3,41 [216]. PKa AHA wykorzystywana jest przy ustaleniu optymalnego pH kwasu, które wpływa na jego skutecznoĞü. W przypadku, gdy pKa jest równe pH – 50% kwasu wystĊpuje w formie wolnej, pH > pKa powoduje obniĪenie zawartoĞci wolnego kwasu w preparacie, natomiast pH < pKa wskazuje, Īe w preparacie dominuje wolna forma kwasu, co oznacza, Īe jego biodostĊpnoĞü jest wiĊksza, a tym samym wiĊksza jest moc peelingu.

ϵϰ

W badaniach własnych wykorzystano 10% kwas migdałowy z 25%

glukolaktonem o pH 4,0 oraz 40% kwas migdałowy o pH 1,5. Preparaty te róĪniły siĊ od siebie kluczowymi parametrami mającymi wpływ na głĊbokoĞü penetracji. Pierwszy z wymienionych kwasów miał pH 4,0, wiĊc wartoĞü jego pH przekraczała wartoĞü pKa.

Oznacza to, Īe w preparacie przewaĪał kwas zdysocjowany charakteryzujący siĊ ograniczoną penetracją w głąb skóry. Natomiast kwas migdałowy 40% charakteryzował siĊ pH 1,5 wiĊc jego wartoĞü pH była niĪsza od liczby pKa, co oznacza, Īe w preparacie przewaĪał niezdysocjowany, wolny kwas migdałowy wykazujący wiĊkszą biodostĊpnoĞü, przejawiającą siĊ w zdolnoĞci do głĊbszej penetracji w głąb skóry. stosowanych w wyĪszych stĊĪeniach o niĪszym pH. Natomiast zastosowanie wyĪszego stĊĪenia i niĪszego pH peelingów chemicznych prowadzi do znacznego pogrubienia warstwy rogowej naskórka [217].

Haward i wsp podają, Īe w wyniku aplikacji alfa-hydroksykwasów o róĪnym stĊĪeniu do wiĊkszego pogrubienia naskórka doszło pod wpływem AHA o wyĪszym stĊĪeniu [218]. W doĞwiadczeniu porównywano kwasy - 25% kwas glikolowy oraz 12% kwas mlekowy. Otrzymane wyniki wskazują, Īe gruboĞü warstwy rogowej naskórka uległa zwiĊkszeniu o 25% w wyniku aplikacji kwasu o wyĪszym stĊĪeniu.

Zespół Ramos-e-Silvii i wsp. takĪe potwierdzają, Īe w wyniku aplikacji wyĪszych stĊĪeĔ alfa – hydroksykwasów dochodzi do pogrubienia naskórka [219].

RównieĪ Chlebus i Serafin donoszą, Īe AHA, charakteryzujące siĊ pH od 1,5 do 2,5 mają zdolnoĞü do wywołania stanu zapalnego oraz stymulacji do odnowy skóry.

Najistotniejszy jest jednak fakt, Īe po zastosowaniu kwasu glikolowego, naleĪącego podobnie jak kwas migdałowy do grupy peelingów bardzo powierzchniowych, w serii, dochodzi do widocznych w badaniu histologicznych zmian – przebudowy warstwy ziarnistej i pogrubienie Īywych warstw naskórka [220].

Otrzymane, w badaniach własnych, wyniki mogłyby stanowiü potwierdzenie danych literaturowych. Zastosowanie kwasu migdałowego o niĪszym pH i wyĪszym stĊĪeniu – 40% i pH 1,5 mogło wpłynąü na pogrubienie naskórka i zmniejszenie widocznoĞci rumienia skóry. W badaniach własnych, istotne statystycznie, zmniejszenie

ϵϱ

rumienia otrzymano wyłącznie w grupie, w której aplikowany był 40% kwas migdałowy o pH metodą manualną.

Wysoce prawdopodobne jest, Īe zastosowany w serii, w badaniach własnych 40% kwas migdałowy o pH 1,5 był w stanie poĞrednio oddziaływaü na głĊbsze warstwy naskórka. Oddziaływanie to najprawdopodobniej związane było z jego biodostĊpnoĞcią.

W związku z przewaĪają iloĞcią niezdysocjowanego kwasu w preparacie kwas migdałowy posiadał moĪliwoĞci głĊbszej penetracji w głąb skóry. DziĊki czemu mógł oddziaływaü na przebudowĊ warstwy ziarnistej oraz pogrubienie Īywych warstw naskórka.

Pogrubienie naskórka, mogło wpłynąü na zmniejszenie widocznoĞci przeĞwitujących, rozszerzonych naczyĔ krwionoĞnych przez skórĊ, co objawiło siĊ zmniejszeniem rumienia skóry (Ryc. 6).

Preparaty stosowane do skóry naczyniowej, charakteryzującej siĊ rumieniem, mogą wpływaü na zmniejszenie zaczerwienienia na zasadzie dwóch mechanizmów:

działania przeciwzapalnego a takĪe poprzez wzmocnienie bariery skórnej. Zastosowanie preparatu, który oddziałuje na wzmocnienie bariery skórnej skutkuje łagodzeniem zaczerwienieĔ skórnych [221]. NajczĊĞciej opisywane w piĞmiennictwie preparaty opierają siĊ na działaniu przeciwzapalnym, szczególnie te dedykowane pacjentom z trądzikiem róĪowatym [222, 223]. JednakĪe mechanizm wzmocnienia i pogrubienia naskórka wydaje siĊ byü wysoce skuteczny w redukcji zaczerwienieĔ skórnych.

Brak istotnego zmniejszenia zaczerwienienie skóry w przypadku zastosowania 10% kwasu migdałowego o pH 4,0 metodą manualną i z wykorzystaniem ultradĨwiĊków, był najprawdopodobniej spowodowany zbyt ograniczoną penetracją kwasu w głąb skóry. Płytkie bardzo powierzchowne oddziaływanie 10% kwasu migdałowego na skórĊ nie wywołało istotnego statystycznie zmniejszenia rumienia.

Niewiele jest doniesieĔ dotyczących wpływu kwasu migdałowego na skórĊ naczyniową. Niedostateczne są równieĪ badania porównawcze pomiĊdzy róĪnymi stĊĪeniami i pH kwasu migdałowego. MoĪna domniemywaü, iĪ kwas migdałowy w odpowiednio wysokim stĊĪeniu i niskim pH ze wzglĊdu na swoją biodostĊpnoĞü jest w stanie oddziaływaü na głĊbsze warstwy naskórka, wpływając tym samym na jego pogrubienie. Pogrubienie naskórka tworzy barierĊ redukującą zaczerwienienie skóry, bĊdące efektem przeĞwitujących, rozszerzonych naczyĔ krwionoĞnych.

ϵϲ

Wielu autorów opisuje ogromne moĪliwoĞci terapeutyczne wynikające ze stosowania AHA [201, 224, 205, 225].. JednakĪe do tej chwili nieliczne publikacje opisują wpływ róĪnych stĊĪeĔ i pH kwasu migdałowego na zaczerwienienie skóry.

Poznanie i omówienie szczegółowych mechanizmów towarzyszących aplikacji kwasu migdałowego na skórĊ z rumieniem wymagałoby dalszych badaĔ.

5.3 Pigmentacja

Zamiany barwnikowe stanowią bardzo czĊsto problem estetyczny. Liczne badania wskazują, iĪ stosowanie peelingów bardzo powierzchniowych, tj.: kwas glikolowy, salicylowy, azelainowy i mlekowy wpływa na zaburzenia pigmentacji skóry [226-230].

Mechanizm działania kwasu glikolowego i mlekowego opiera siĊ na hamowaniu syntezy melaniny poprzez bezpoĞrednie hamowanie aktywnoĞci tyrozynazy. Kwasy te równieĪ, w wyniku wydłuĪenia czasu przejĞcia komórek, wpływają na zwiĊkszenie penetracji preparatów rozjaĞniających. Kolejny mechanizm polega na złuszczaniu keratynocytów zawierających melaninĊ, dziĊki czemu nastĊpuje zmniejszenie hiperpigmentacji skóry [231].

PodstawĊ działania kwasu salicylowego na zmiany pigmentacyjne skóry stanowią jego właĞciwoĞci keratolityczne. Poprzez obniĪenie adhezji komórek oraz rozpuszczenie cementu komórkowego usuwa zewnĊtrzne warstwy naskórka zawierające melaninĊ.

Zdecydowanie mniej danych literaturowych dotyczy zastosowania kwasu migdałowego w kontekĞcie zaburzeĔ pigmentacyjnych skóry.

Garg i wsp. w swoich doĞwiadczeniach podzielili pacjentów posiadających trądzik i hiperpigmentacjĊ na dwie grupy. Pierwszej grupie aplikowano 35% kwas glikolowy, natomiast grupie drugiej mieszaninĊ 20% kwasu salicylowego i 10%

migdałowego. W obu grupach odnotowano istotny spadek hiperpigmentacji. Pomimo faktu wizualnych róĪnic w pigmentacji, które zostały odnotowane przez autorów pracy - wiĊksze wyrównanie kolorytu skóry wystąpiło w grupie, gdzie aplikowany był kwas salicylowy i migdałowy. Nie otrzymano istotnych statystycznie róĪnic, pod wzglĊdem pigmentacji, pomiĊdzy dwoma badanymi grupami [232].

ϵϳ

Wyniki własne wskazują, Īe nie stwierdzono istotnych statystycznie zmian w pigmentacji we wszystkich badanych grupach.

Działanie depigmentacyjne kwasu migdałowego opiera siĊ na złuszczaniu komórek zawierających melaninĊ. W wyniku redukcji spójnoĞci pomiĊdzy korneocytami dochodzi do procesu złuszczania, co w konsekwencji moĪe prowadziü do wyrównania kolorytu skóry. Prawdopodobne jest, iĪ złuszczające właĞciwoĞci kwasu migdałowego, zastosowanego w badaniach własnych (wysokie stĊĪenie i niskie pH) były niewystarczające aby wpłynąü na zaburzenia pigmentacyjne.

Inne peelingi (kwas glikolowy, mlekowy, salicylow) naleĪące równieĪ, podobnie jak kwas migdałowy, do grupy peelingów działających bardzo powierzchniowo charakteryzują siĊ mniejszymi cząsteczkami. DziĊki tym właĞciwoĞciom mogą intensywniej penetrowaü i złuszczaü komórki naskórka, zawierające melaninĊ, a tym samym wyrównywaü koloryt skóry. Dodatkowo charakteryzują siĊ równieĪ zdolnoĞcią do inhibicji tyrozynazy odpowiedzialnej za syntezĊ melniny.

Pomimo faktu, iĪ odnotowano wizualną poprawĊ kolorytu skóry we wszystkich grupach, nie otrzymano istotnego statystycznie wpływu na zmniejszenie pigmentacji skóry.

Wysoce prawdopodobne jest, iĪ zastosowanie kwasu migdałowego i glukonolaktonu z innymi peelingami, tj. kwas glikolowy, kojowy, salicylowy lub mlekowy wpłynĊłoby na istotne zmniejszenie hiperpigmentacji skóry. JednakĪe teza ta wymaga potwierdzenia dalszymi badaniami.

5.4 Sebum



Kwas migdałowy charakteryzuje siĊ obecnoĞcią pierĞcienia aromatycznego, który decyduje o jego lipofilowych właĞciwoĞciach i pozwala mu na penetracjĊ w obrĊbie gruczołów łojowych. Dodatkowo, budowa przewodu mieszkowo - łojowego moĪe wpływaü na zwiĊkszone przenikanie substancji aktywnych. Warstwa rogowa przewodu ulega stopniowemu ĞcieĔczeniu w głĊbi kanału mieszkowego i niemal zanika w miejscu styku z przewodem łojowym. Knaggs donosi, Īe w tym miejscach SC moĪe stanowiü niekompletną barierĊ, dziĊki czemu ułatwiona jest penetracja substancji aktywnych w głąb skóry [233].

ϵϴ

5.4.1 Grupa 10%



W badaniach własnych, w grupie 10%, w której kwas migdałowy aplikowany był metodą manualną nie odnotowano istotnej zmiany z poziomie wydzielania sebum.

Wynik ten byü moĪe jest konsekwencją otrzymanego w badaniach własnych znacznego wzrostu nawilĪenia skóry w tej grupie.

Stan nawodnienia SC pełni rolĊ swoistego czujnika biologicznego. Oznacza to, iĪ w wyniku obniĪenia poziomu nawodnienia skóry aktywacji ulegają róĪnorodne procesy mające na celu powrót do homeostazy – uzyskania właĞciwego nawilĪenia skóry. Dochodzi do korekty homeostazy bariery skórnej [234].

PiĞmiennictwo donosi, Īe jedną z funkcji, które pełni sebum jest udział w zapewnieniu szczelnoĞci bariery naskórkowej [235]. Rola ta przypisywana jest endogennemu glicerolowi, który jest głównym składnikiem trójglicerydów zawartych w łoju skórnym. Fluhr i wsp. donoszą, Īe spadek nawodnienia skóry zachodzi równolegle do spadku poziomu endogennego glicerolu [236]. Badania te sugerowaü mogą, iĪ spadek poziomu nawilĪenia moĪe stymulowaü pracĊ gruczołów łojowych do produkcji sebum, w którym zawarte są trójglicerydy i ich główny składnik – glicerol, który przywraca właĞciwy stopieĔ uwodnienia .

Wysoce prawdopodobne jest, Īe w wyniku zastosowania na skórĊ suchą preparatu wpływającego istotnie na wzrost nawilĪenia skóry i uzyskaniu homeostazy bariery naskórkowej poziom wydzielania sebum pozostanie bez zmian. MoĪliwe jest, iĪ takie mechanizmy zaszły w wyniku uĪycia 10% kwasu migdałowego i 25%

glukonolaktonu aplikowanego manualnie. Zastosowanie w badaniach własnych AHA i PHA w istotny sposób oddziaływało na wzrost poziomu nawilĪenia. Homeostaza bariery naskórkowej została zachowana, przez co nie zostały uruchomione mechanizmy prowadzące do wzrostu wydzielania sebum,. MoĪna załoĪyü, iĪ procesy związane ze stymulacją gruczołów łojowych do produkcji łoju, zostałyby uruchomione w przypadku obniĪonego poziomu nawilĪenia SC w skórze suchej. W wyniku zastosowania AHA i PHA, doszło do inicjacji odmiennych mechanizmów wpływających na wzrost poziomu nawilĪenia na skutek których poziom wydzielania sebum pozostał bez zmian.

W badaniach własnych odnotowano równieĪ istotną korelacjĊ pomiĊdzy poziomem nawilĪenia a sebum. Wraz ze wzrostem nawilĪenia malało wydzielanie sebum. Tłumaczy to takĪe uzyskane w badaniu własnym wyniki związane z wydzielaniem sebum. Wysoce prawdopodobne jest, iĪ w wyniku osiągniĊcia przez

ϵϵ

skórĊ odpowiedniego poziomu nawilĪenia, dochodzi do wyregulowania pracy gruczołów łojowych oraz utrzymania wydzielania sebum na stałym poziomie.

5.4.2 Grupa 40%



Odmienne mechanizmy zaszły w wyniku aplikacji 40% kwasu migdałowego, pod wpływem którego doszło do istotnego wzrostu wydzielania sebum.

WiĊkszoĞü badaĔ w kwestii sebum dotyczy stosowania AHA i BHA na skórĊ trądzikową [237-240].

Liczne doĞwiadczenia wykazały, iĪ kwas salicylowy w wyniku kontaktu za skórą z łatwoĞcią przenika przez warstwĊ rogową naskórka [241]. JednakĪe autorzy wspominają jedynie o skutecznoĞci jego działania w kontekĞcie właĞciwoĞci komedolitycznych, które polegają na przeciwdziałaniu zatykania mieszków w skórze trądzikowej .

Z kolei Wiecheres i wsp donoszą, iĪ w wyniku aplikacji na zdrową skórĊ 10%

i 20% kwasu azelainowego nie odnotowano istotnego wpływu na poziom wydzielania sebum. Autorzy wspominają jednak o fakcie penetracji ponad połowy 20% kwasu azelainowego do okolicy gruczołów łojowych [242].

Niewiele jest doniesieĔ dotyczących stosowania bardzo powierzchniowych peelingów chemicznych na suchą skórĊ w kontekĞcie stymulacji wydzielania sebum.

Jedynie Wójcik z zespołem aplikowała 20% kwas azelainowy i 40% kwas migdałowy w serii 5 zabiegów co dwa tygodnie. Otrzymano istotny statystycznie wzrost wydzielania sebum w wyniku zastosowania obu kwasów [243]. Wyniki te są toĪsame z wynikami otrzymanymi w badaniach własnych, w których równieĪ zaobserwowano istotny wzrost poziomu wydzielania sebum. Fakt ten tłumaczyü moĪna wysoką biodostĊpnoĞcią zastosowanego w badaniach własnych kwasu migdałowego.

Jak juĪ wczeĞniej wspomniano, zastosowany w pracy 40% kwas migdałowy charakteryzował siĊ duĪą biodostĊpnoĞcią, co zdecydowanie wpłynĊło na głĊbokoĞü jego penetracji. Samuelov wraz z zespołem potwierdzają, Īe skutecznoĞü penetracji zaleĪna jest od dostĊpnoĞci wolnego kwasu, stĊĪenia i pH [244]. Prawdopodobne jest, Īe kwas migdałowy zastosowany w wysokim stĊĪeniu i niskim pH wpłynął stymulująco na gruczoły łojowe, czego skutkiem była wzmoĪona produkcja łoju skórnego.

ϭϬϬ

Byü moĪe w wyniku długotrwałego działania 40% kwasu migdałowego, który penetruje głĊbiej, przez co wpływa na warstwy Īywe naskórka, doszłoby do wiĊkszego wzrostu nawilĪenia a tym samym braku zmiany w wydzielaniu sebum. Prawdopodobne jest, Īe kwas migdałowy stosowany w wyĪszym stĊĪeniu i niĪszym pH potrzebuje dłuĪszego czasu na wyrównanie homeostazy bariery naskórkowej niĪ ten sam kwas stosowany w niĪszym stĊĪeniu i wyĪszym pH. MoĪliwe jest takĪe, Īe efekty związanie ze wzrostem poziomu nawilĪenia po aplikacji 40% kwasu migdałowgo byłby bardziej długotrwałe niĪ w przypadku 10% kwasu stosowanego na skórĊ odwodnioną.

Wnioski te wymagałyby jeszcze potwierdzenia kolejnymi doĞwiadczeniami, które mogłyby polegaü na obserwacji wydzielania sebum i poziomu nawilĪenia w wydłuĪonym czasie od zakoĔczenia serii aplikacji 40% kwasu migdałowego o pH 1,5.

Szczegółowy mechanizm wpływu peelingów chemicznych na wydzielanie sebum nie został jeszcze do koĔca poznany i wyjaĞniony. Oczywisty jednak wydaje siĊ fakt korelacji poziomu nawilĪenia z iloĞcią wydzielanego sebum.

5.4.3 Grupa sono



Otrzymane wyniki w badaniach własnych wskazują, iĪ 10% kwas migdałowy aplikowany metodą z wykorzystaniem ultradĨwiĊków wpłynął na istotny wzrost iloĞci wydzielanego sebum.

Działanie biologiczne ultradĨwiĊków na tkanki wywołuje zmiany pierwotne i wtórne. Do grupy zmian pierwotnych naleĪą zjawiska: termiczne, mechaniczne oraz fizykochemiczne [245]. Reakcje termiczne objawiają siĊ we wzroĞcie temperatury miejsca, któremu poddawany jest zabiegowi.

Draper i wsp wskazali, iĪ w wyniku 10 minutowego nadĨwiĊkowania falą ciągłą o czĊstotliwoĞci 1 MHz miĊĞnia brzuchatego łydki doszło do wzrostu temperatury o 5

°C na głĊbokoĞü 3cm [246]. RównieĪ Merino i wsp donoszą o efektach termicznych objawiających siĊ we wzroĞcie temperatury w nastĊpstwie stosowania sonoforezy [247].

Wzrost temperatury powstały w wyniku zadziałania sonoforezy zaobserwowali równieĪ Brucks i Machet z zespołem [248, 249].

DostĊpne dane literaturowe wykazują, iĪ w wyniku podwyĪszenia temperatury o 1° C dochodzi do wzrostu wydzielania sebum o 10% [250].

ϭϬϭ

Wysoce prawdopodobne jest, iĪ w wyniku podwyĪszenia temperatury, wynikającego z zastosowania ultradĨwiĊków mogło dojĞü do istotnego wzrostu wydzielania sebum. Wyniki otrzymane w badaniach własnych potwierdzają tĊ tezĊ.

W wyniku kontaktu fali ultradĨwiĊkowej ze skórą, mogło dojĞü do podwyĪszenia temperatury do 45 °C czego skutkiem była wzmoĪona aktywnoĞü gruczołów łojowych objawiająca siĊ zwiĊkszonym wydzielaniem sebum.

Ze wzglĊdu na brak dostĊpnych danych mówiących a wpływie ultradĨwiĊków na pracĊ gruczołów łojowych i wydzielanie sebum analiza porównawcza wyników otrzymanych w badaniach własnych jest utrudniona. Z pewnoĞcią mechanizm stymulacji gruczołów łojowych w wyniku zastosowania ultradĨwiĊków wymaga jeszcze szczegółowego przeĞledzenia.