Eksport na rachunek własny przedsiębiorstw z terenu województwa katowickiego w okresie styczeń-lipiec 1984 roku osiągnął w cenach transakcyjnych 168,4 mld zł, z tego do I obszaru płatniczego 64,4 ntld zł, do II obszaru płatniczego 104,0 mld zł.
Akumulacja na eksporcie rozumiana jako różnica między sprzedażą w cenach transakcyj
nych a kosztem własnym sprzedaży wyniosła ogółem 20,1 mld zł. Wskaźnik poziomu kosztów własnych sprzedaży eksportowej kształtował się na poziomie 88,0 % /dia I obszaru płat
niczego 103,7 % dla II obszaru 78,3 % / • Efektywność sprzedaży liczona j&ko akumulacja na 1000 zł sprzedaży wyniosła ogółem 119,6 /dia I obszaru płatniczego - 38,2 dla II obszaru 217,1/. Lepsze wskaźniki poziomu kosztów i efektywności sprzedaży uzysku
jemy z II obszarem płatniczym. '
Na rachunek własny /oprócz MHZ/ tradycyjnie już najwięcej eksportowały przedsię
biorstwa resortów hutnictwa i przemysłu maszynowego około 13,3 mld zł oraz górnictwa i energetyki ponad 9 mld zł. Wskaźnik poziomu kosztów dotyczący eksportu na rachunek własny wyniósł w tych resortach odppwiednio 86,0 ,ó i 63,5 %, natomiast efektywność sprzedaży 140,0 i 365,4.
Eksport na rachunek własny przedsiębiorstw województwa /oprócz MHZ/ koncentruje się w następujących resortach: górnictwa i energetyki, hutnictwa i przemysłu maszyno
wego, przemysłu chemicznego i lekkiego, budownictwa i przemysłu materiałów,budowlanych.
Na wymienione 4 resorty w okresie I-VII 1984 roku przypadało 17,1 % eksportu na rachu
nek własny, tj. 28,9 mld.
Przez Ministerstwo Handlu Zagranicznego realizowane jest 82,7 % eksportu województwa tj. 139,2 nld.
Największą wartością eksportu na rachunek własny według działów gospodarki narodowej /pomijając handel zagraniczny/legitymują się przedsiębiorstwa z działu prze
mysł .24,5 mld zł, a w szczególności przemysłu maszynowego 14,6 mld zł, chemicznego 2,7 mld zł, precyzyjnego 2,2 mld zł oraz z udziału budownictwo 4,6 mld zł.
Import przedsiębiorstw województwa na rachunek własny realizowany jest w całości przez jednostki handlu zagranicznego. V/ okresie I-VII 1984 roku wyniósł on 7^1 mld zł w cenach traneakcyjnych,z tego z I obszaru płatniczego 57,1 mld zł, z II obszaru 20,0 mld zł. Akumulacja na imporcie jest ujemna i wynosi -6,9 mld zł, co wpływa niekorzystnie na wskaźnik poziomu kosztów /108,9 % / i efektywności sprzedaży /-89,1/..
W stosunku do sześciu miesięcy br wskaźniki te uległy nieznacznej poprawie.
Eksport przedsiębiorstw na rachunek własny w okresie I-VII 1984 roku w porówna
niu z analogicznym okresem roku ubiegłego wzrósł z .135,0 mld zł do 168,4 mld zł,
tj. o 24,7 % w cenach bieżących. Większy wzrost eksportu nastąpił do II obszaru płatni
czego/o 33,5 % / niż do I obszaru /o12,7 % / .
Import wzrósł z 65,7 mld zł do 77,1 mld zł, tj. o 17,4 % w cenach bieżących. Import z II obszaru płatniczego wzrósł o 16,4' % , z I obszaru, o 17,7 % •
W okr e s i e I-VII 1984 roku saldo obrotów handlu zagranicznego /różnica między war
tością eksportu i importu w cenach transakcyjnych • dodatnie saldo występuje gdy wartość eksportu jest wyższa od wartości importu/'było dodatnie i wyniosło 91,3 mld zł.
W obrotach z I obszarem płatniczym saldo wyniosło +7,3 mld zł, z II obszarem +84,0 mld zł Pogorszeniu uległ wskaźnik poziomu kosztów w eksporcie z 85,3 % w okresie I-VII 1983 r.
do 83,0 /v w tym samym okresie br. W imporcie uległ nieznacznej poprawie i wynosił odpowiednio 111,6 % oraz 108,9 % .
Największą dodatnią akumulację na eksporcie na rachunek własny w przemyśle uspołecznio
nym za 7 miesięcy br posiadają takie przedsiębiorstwa Jak: Fabryka Obrabiarek "Rafamet"
w Kuźni Raciborskiej, Raciborska Fabryka Kotłów "Rafako", Fabryka Zmechanizowanych
Han d e l z a g r a n i c z n y 27
Obudów Ścian "Fazos" w Tarnowskich Górach, Fabryka Maszyn Górniczych im. J. Łebskiego
"Famur” w Katowicach. Natomiast z przedsiębiorstw budowlanych: Przedsiębiorstwo Eksportu Budownictwa "Piecoexport" w Gliwicach, Przedsiębiorstwo Robót Górniczych w Katowicach, Przedsiębiorstwo Robót Montażowych "Montochem" w Gliwicach, Przedsię
biorstwo Budowy Kopalń Rud w Bytomiu.
Największą ujemną akumulacją legitymują się takie przedsiębiorstwa przemysłowe jak: Zakłady Mechaniczne "Łabędy" w Gliwicach, Huta "Pokój" w Rudzie Śląskiej,
Huta "Silesia" w Rybniku. Natomiast z przedsiębiorstw budowlanych: Śląskie Przedsię
biorstwo Konstrukcji Stalowych i Urządzeń Przemysłowych "Mostostal" w Zabrzu, Katowickie Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych Budownictwa Przemysłowego
"Hydrobudowa-Sląsk-1" w Katowicach, Będzińskie Przedsiębiorstwo Konstrukcji Stalowych i Urządzeń Przemysłowych "Mostostal" w Będzinie.
Analizując eksport na rachunek własny przedsiębiorstw województwa katowickiego należy mieć na uwadze fakt,że eksporterem podstawowego towaru eksportowego województwa - węgla-jest CHZ "Węglokoks" a nie poszczególne kopalnie. Eksport tej Centrali
/wraz z koksem/ w okresie I-VII 1984 roku wyniósł w cenach transakcyjnych ponad 110 mld zł. Stanowiło to ponad 65 % eksportu województwa. *
— ' i
ZATRUDNIENIE I WYNAGRODZENIA
i
Kształtowanie się przeciętnego zatrudnienia w podstawowych działach gospodarki przedstawia poniższe zestawienie:
Przeciętne zatrudnienie WYSZCZEGÓLNIENIE
1983 1984
I-XII I III VI VII VIII I-VIII
W PRZEDSIĘBIORSTWACH: i.
PRZEMYSŁOWYCH OGÓŁEM
w tys... . . 849,7 850,2 850,1 840,'8 845,5 .843,2 846,1 odpowiedni okres ubiegłego
roku = 1 0 0 ... ... 99,3 99,5 99,9 99,5 99,4 99,5 99,7 w tym w przeds. przemysłu:
wydobywczego ... 412,9 415,7 416,0 413,1 415,8 415,9 415,0 przetwórczego ... 436,8 434,5 434,1 427,7 429,7 427,3 431,0 BUDOWLANO-MONTAŻOWYCH
w tys... . 163,7. 163,8 164,3 163,1 166,0 165,3 166,2 odpowiedni okres ubiegłego
roku = 100 ... 98,3 99,9 100,6 100,5 99,6 99,7 100,5 w tym przedsiębiorstwa bu
downictwa:
ogólnego ... 45,5 45,6 45,5 44,8 44,7 46,5 47,0 produkcyjno-usługowego 65,9 65,9 66,3 65,8 65,6 66,9 66,7 spec jalistycznego.... 46,0 45,9 46,0 46,7 46,8 46,8 46,4 TRANSPORTU SAMOCHODOWEGO
OGÓŁEM w tys... 42,0 42,2 39,6 38,8 38,9 38,9 39,2 odpowiedni okres ubr-100.. 96,6 96,7 96,2 94,9 94,0 94,5 95,3 w tym: w transporcie publi
cznym /PKS/... 7.8 8,0 7,6 7,5 7,5 7,6 7,5
w transporcie branżo
wym. ... ... 34,2 32,5 32,0 v 31,3 31,4 31,3 31,7 HANDLU w tys.... ... . 116,3 116,2 117,2 115,2 115,0
116,0
116,3 odpowiedni okres ubr=100.. 104,0 98,2 100,7 100,4 100,3 101,3 100,8W okresie styczeń-sierpień 1984 roku przedsiębiorstwa budownictwa specjalis
tycznego zatrudniały więcej osób niż w tym samym okresie.ub. r. o 0,9 % tj. o 418 osób, przy wzroście liczby robotników produkcji podstawowej o 1,1 % tj. o 312 osób. Spadek poz.'omu zatrudnienia ogółem wykazały przedsiębiorstwa budownictwa ogólnego o 1,0 %,
tj. o 460 osób.
Przeciętne zatrudnienie w uspołecznionym przedsiębiorstwach handlu detalicznego wyniosło w okresie; 8 miesięcy 1984 roku 116,3 tys. osób. W sierpniu 1934 roku w stosun
ku do lipca 1984 roku zatrudnienie w handlu wzrosło o 0,9 %. Zatrudnienie ogółem w ; uspołecznionych przedsiębiorstwach handlu wewnętrznego w okresie I-VITI br wzrosło w • porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego o 0,8 % .
:
1
W okresie I-VIII 1984 roku stosunkowo znacznie wzrosły wypłaty wynagrodzeń osobowych w gospodarce uspołecznionej województwa i kształtowały się następująco:
/
1
WYSZCZEGÓLNIENIE
Wypłaty wynagrodzeń osobowych
ogółem'
/W tym wypłaty z zysku i nad
wyżki bilanso
wej
lynamika wyna
grodzeń osobo- /ych analogi
czny okres łb. r. = 100
w min zł
udział w wypła tach ogó łem w#
ogółeił/
bez wy płat z zysku nadwyż ki bila -sowęj
PRZEMYSŁ ... ... 20721,0 134,8 0,7 115,2 115,2 D 167724,0 6366,6 3,8 118,2 117,0 BUDOWNICTWO ... 3482,7 9,0 0,3 114,6 115,7 b 28010,8 1441,4 5,1 126,6 124,9 TRANSPORT SAMOCHODOWY ... 676,9 , 2,6 0,3 111,1 112,2
b 5)69,4 334,1 6,2 114,8 112,5
HANDEL ... 1546,0 19,8 1,3 114,3 113,5
b 12644,7 662,0 5.2 119,4 117,6
1/ Z wypłatami z zysku do podziału i nadwyżki bilansowej w 'spółdzielniach.
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie 1 zatrudnionego w przedsiębiorstwach, przemysłowych, budowlano-montażowych, transportu samochodowego oraz handlu ilustruje poniższe zestawienie:
WYSZCZEGÓLNIENIE
Przeciętne wynagrodzenie miesięczne 1 zatrudn.
1983 1984
I-XII IIIa/ VIa/ VIIa/ VIIIa/ I-VIIIa/
W PRZESIgBIORSTWACH PRZEMYSŁOWYCH OGÓŁEM
w złotych ... . 22316
123,2
28914 24096 2525Z 114,9
24668 24574 24414 115.7
24780 23040 118.6 odpowiedni okres ubiegłego
roku a 100
T u m
118.4
24221 119.0
114,3 110,6 115,2 115,8 117,4
dok. tabi.
Przeciętne wynagrodzenie miesięczne 1 zatrudn.
WYSZCZEGÓLNIENIE 1983 1984
I-XII IIIa/ Via/ VIIa/ VIIIa/ I-VIIIa/
w tym w przedsiębiorstwach przemysłu:
wydobywczego... 29111 38703 30826 30929 31483
31374
37901 29722 30Ż58 31227 30797 odpowiedni okres ubiegłego1.18,8 114,2
i i ż!j
115,9
116,2 148.6 T w i - 116,9
118,2 115,9
15581 19534 17597 18610 17848 18432 i 16236 17062 18380 17782 T7T52' odpowiedni okres ubiegłego
130,3 126.2 112,5 118,8 111.8 120.7 117,6 116,4 119,9 TT2,6 119,0 W PRZEDSIĘBIORSTWACH BUDOWLANO-
MONTAŻOWYCH w złotych... 18208 21127 19686
19854 19633
21727 21579
21075 21021
21064 19980 odpowiedni okres ubiegłego
132,1 116,3 124.6 114,9 126.2
121,0 124,2 124,3 116,0 124,6 w tym w przedsiębiorstwach budo
wnictwa:
16050 18011 17875 20152 19952
19131 19102
18906
16434 17803 17923
odpowiedni okres ubiegłego
135,9 127.7
# 3
108.7
t t tJt
125,7
127,1
16560 18107
17955
20856 19716 19372 16821.T782B 20837 T9703 18304 odpowiedni okres ubiegłego135,3 124.0 118,5 126.5 118,0 123.6
118,6
122,3 128,1 118,4 127,8 specjalistycznego .... ... 23085 2925827528
24827 24344
25009 24703
25376 25297
26153 24337 odpowiedni okres'ubiegłego
125,9 126.4 1 1 ^ 4 122,2 116,2 123.9
\l TRANSPORCIE SAMOCHODOWYM w
zło-120,7 124,1 121,5 117,1 "121,7 14975 17000 16874 16368
15290
17397 17108
14120 16504 37330 16044
odpowiedni okres ubiegłego
123,1 114.2 119,1
109,2 1.11,6 117.6 120,5 117,7 112,1 117,7 118,1 14604 19396
13990
16702 16058 16919 16973 i6bi4 15968 16618 1591Ż 15060 16426
14153
16914 . 16442
77§5Z
17141
16472 1636?, 16075
11949 12906 12285
14822
m
13332
13594
T4435 13161 1ZÓ3Z
odpowiedni okres ubiegłego •
roku » 100... ... 126,0
m
117.1118.3 112.8 118,5 119,5 102,1 112,0 116,7 a/ W liczniku z rekompensatami pracowniczymi i wypłatami z zysku do podziału 1 nadwyżki
bilansowej, w mianowniku bez wypłat z zysku i nadwyżki bilansowej.
Zmiany przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w sierpniu br w stosunku do lip- ca kształtowały się następująco:
w przedsiębiorstwach przemysłowych wzrost o 0 ,4 tyś. zł
v/ przedsiębiorstwach budowlano-montażowych spadek o 1 ,6 tyś. zł w przedsiębiorstwach transportu samochodowego wzrost o 0,3 tye. zł w przedsiębiorstwach handlowych spadek o 0,4 tye. zł
*
Przedsiębiorstwa przemysłu uspołecznionego zatrudniały w sierpniu 1984 r.
843,2 tys. osób, t j. o 0,6# /4,7 tys. osób/ mniej niż w sierpniu poprzedniego roku.
W porównaniu do stycznia 1984 roku przeciętne zatrudnienie w przemyśle uspołecznionym- zmalało o 0,8#. Przeciętne zatrudnienie w okresie styczeń-sierpień br wyniosło 846,1 tys. osób, tj. o 0 , 3 % /2,8 tys. osób/ mniej w stosunku do analogicznego okresu 1 y03 roku.
We wszystkich gałęziach przemysłu, podobnie jak w przemyśle ogółem wystąpił spadek prze
ciętnej liczby zatrudnionych za wyjątkiem przemysłu: węglowego, energetycznego, precyzyj
nego, odzieżowego i skórzanego. Najgłębszy spadek zatrudnienia wystąpił w przemyśle pa
liw o 4,1# oraz drzewnym o 4,6#. Szczegóły w tym zakresie przedstawiono w części tabela
rycznej.
Przedsiębiorstwa budowlano-montażowe zatrudniały w sierpniu 1984 r. 165,3 tys.
osób, w tym 80,1 tys. robotników produkcji podstawowej. Jest to odpowiednio o 0,3 mniej i o 0,6 więcej niż w sierpniu roku ubiegłego. Przeciętne zatrudnienie w okresie styczeń- -sierpień 1904 roku w przedsiębiorstwach budowlano-montażowych wyniosło 166,2 tys. osób, o 429 osób /o 0 , 3 % / więcej niż w analogicznym okresie roku ubiegłego, natomiast zatrud
nienie robotników produkcji podstawowej kształtowało się na poziomie 80,7 tys. osób i było wyższe o 1244 osób /o 1,6#/ od liczby robotników produkcji podstawowej zatrudnio
nych w okresie 8 miesięcy 1983 roku. Utrzymuje się tendencja do wzrostu udziału zatrud
nienia robotników produkcji podstawowej w ogólnym poziomie zatrudnienia, co ilustruje poniższe zestawienie:
MIESIĄCE
Udział robotników produkcji pod
stawowej w zatrudnieniu ogółem w %
1982 1983 1984
Styczeń... ... 45,9 47,6 47,7
Luty... ... 45,9 47,5 47,9
Marzeo... 46,4 47,5 48,0
Kwiecień... . 46,6 47,8 48,2
Maj... ... 46,8 47,9 48,4
Czerwiec... 47,3 47,7 48,4
Lipiec... 47,4 48,2 48,6
Sierpień... 47,3 I
48,1 48,5 (
W ujęciu branżowym udziały robotników produkcji podstawowej w zatrudnieniu ogółem kształtowały się następująco: - *
WYSZCZEGÓLNIENIE
Udział robotników produkcji pod
stawowej w zatrudnieniu ogółem w %
sierpień styczeń-sierpi eń
1983 1984 1983 1984
PRZEDSIĘBIORSTWA
BUDOWLANO-MONTAŻOWE ogółem... 40,1 48,5 47,9 48,6 w tym:
przedsiębiorstwa budownictwa: «
- ogólnego... 44,1 43,9 43,5 44,3 produkcyjno-usługowego.,, 47,5 48,2 47,5 48,3 spec jalis tyc znęgo... 59,5 59,5 59,5 59,6
w przedsiębiorstwach transportu samochodowego wzrost o 0,3 tys. zł w przedsiębiorstwach handlowych spadek o 0,4 tys. zł
Nadal dynamika wzrostu płacy nominalnej przewyższa dynamikę wydajności pracy.
■Kształtowanie się dynamiki wydajności pracy w przemyśle i budownictwie or&z przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przedstawia poniższe zestawienie:
WYSZCZEGÓLNIENIE
wydajność pracy
Przeciętne wynagrodze
nie miesię
czne
Różnica dynamik w punktach odpowiedni okres roku
poprzedniego = 1 0 0
Przedsiębiorstwa przemysłu uspołecz 1982 106,5 168,5 62,0
nionego 1983 109,1 123,2 14,1
' I kwartał 1984 106,8 120,9 14,1
I półrocze 1984 10518 118,7 12,9
8 miesięcy 1984
przedsiębiorstwa budowlano-montażowe 1982 102,9 155,2 52,3
1983 118,8 132,1 13,3
I kwartał 1984 121,6 128,6 7,0
I półrocze 1984 116,1 127,6 11,5
8 miesięcy 1984 111,0 126,2 15,2
Z powyższego wynika pozytywny trend zmniejszania się różnic pomiędzy dynamiką/
wydajności pracy i przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.
Sytuacja na rynku pracy w miesiącu sierpniu br' charakteryzuje się tak jak i w poprze
dnich miesiącach dużą ilością wolnych miejsc pracy w stosunku do poszukujących jej.
W końcu sierpnia br w ewidencji terenowych organów zatrudnienia i spraw socjal
nych było zarejestrowanych tylko 70 osób poszukujących pracy, w tym 67 kobiet.
Liczba wolnych miejsc pracy zgłoszonych do wydziału zatrudnienia i spraw socjal
nych przez uspołecznione zakłady poszukujące pracowników wyniosła w końcu sierpnia br 57,4 tys. o 4,5 % mniej aniżeli w lippu br i o 7,3 % więcej niż w sierpniu ub. roku.
Z ogólnej liczby wolnych miejsc pracy 51,1 tys. to jest 89,0 % przypada na robotników. „ Absolwentom oferowano 5,6 tys. wolnych miejsc pracy, wobec 21 zarejestrowanych poszukujących pracy.
Liczba osób skierowanych do pracy w sierpniu br zmniejszyła się w porównaniu z analogicznym miesiącem 1983 roku 0 4,4 % osiągając poziom 21,1 tys., z tego 15,0 tys.
mężczyzn i 7,1 tys. kobiet. W okresie od stycznia do sierpnia 1984 roku do pracy skierowano 159,0 tys. osób, w tym 112,2 tys. mężczyzn. Z ogólnej liczby /159,0 tys./
osób skierowanych do pracy 142,0 tys. tj. 89,3 % przypada na robotników.