Edukacja wczesnoszkolna obejmuje pierwsze trzy lata nauki dziecka w szkole i ma za zadanie stopniowo przygotować dziecko do uczestnictwa w życiu społeczności szkolnej i środowiska lokalnego, a w dalszej perspektywie – do pełnoprawnego uczestnictwa w życiu społecznym.
Cele wychowania i sposób ich realizacji w niższych klasach szkoły podstawowej powinny być dostosowane do indywidualnych możliwości intelektualnych, emocjonalnych, społecznych i zdrowotnych dziecka będącego w młodszym wieku szkolnym.
Zakres wiadomości i umiejętności, jakimi ma dysponować uczeń kończący klasę III szkoły pod-stawowej oraz postaw, które ma przejawiać, ustalono tak, aby nauczyciel mógł organizować
odpowiednie sytuacje dydaktyczno-wychowawcze w przeciętnych warunkach edukacyjnych.
Jest to ważne założenie, gdyż wiadomości, umiejętności i postawy ukształtowane w klasach I–III szkoły podstawowej stanowią bazę i punkt wyjścia do prowadzenia procesu wychowawczo- -profilaktycznego na dalszych etapach kształcenia. Realizacja celów wychowania i profilaktyki na I etapie kształcenia powinna być tak zorganizowana, aby wszyscy uczniowie, niezależnie od poziomu ich rozwoju psychofizycznego, mieli możliwość zrozumienia podstawowych procesów społecznych zachodzących w najbliższym i dalszym otoczeniu oraz przejawiania adekwatnego do danej sytuacji zachowania.
Tabela nr 1. Treści wychowawczo-profilaktyczne do realizacji w klasach I–III
OBSZAR ZADANIA – KLASY I–III
Zdrowie – edukacja zdrowotna
• zapoznanie z podstawowymi zasadami dbałości o zdrowie własne i in-nych, kształtowanie umiejętności kreowania środowiska sprzyjającego zdrowemu stylowi życia;
• zapoznanie z zasadami zdrowego, racjonalnego odżywiania się, higieny osobistej i aktywności fizycznej;
• przygotowanie do podejmowania działań mających na celu zdrowy styl życia w aspekcie fizycznym i psychicznym;
• kształtowanie postawy odpowiedzialności za własne zdrowie;
• rozwijanie umiejętności podejmowania działań na rzecz ochrony przyrody w swoim środowisku;
• kształtowanie umiejętności analizy zjawisk przyrodniczych, rozumowania przyczynowo-skutkowego;
• uświadomienie wpływu przyrody nieożywionej na życie ludzi, zwierząt i roślin;
• kształtowanie wytrwałości w działaniu i dążeniu do celu, umiejętności adekwatnego zachowania się w sytuacjach zwycięstwa i porażki.
Relacje – kształtowanie postaw społecznych
• kształtowanie podstawowych umiejętności komunikacyjnych;
• rozwijanie umiejętności formułowania prostych wniosków na podstawie obserwacji i własnych doświadczeń;
• kształtowanie umiejętności przestrzegania obowiązujących reguł;
• kształtowanie umiejętności nawiązywania i podtrzymywania relacji z rówieśnikami, rozpoznawania ich potrzeb, zgodnej współpracy z innymi, z zachowaniem obowiązujących norm i reguł kultury osobistej;
• przygotowanie do sprawiedliwego i uczciwego oceniania zachowania własnego i innych ludzi;
• zapoznanie z podstawowymi prawami i obowiązkami wynikającymi z roli ucznia oraz członka szkolnej społeczności, rodziny i kraju;
• rozwijanie empatii, umiejętności podejmowania działań mających na celu pomoc słabszym i potrzebującym, umiejętności rozwiązywania konfliktów i sporów.
Kultura – wartości, normy, wzory zachowań
• kształtowanie umiejętności właściwego komunikowania się w różnych sytuacjach społecznych, dbałość o język i kulturę wypowiadania się;
• kształtowanie umiejętności analizy prostych sytuacji wychowawczych, odróżniania dobra od zła;
OBSZAR ZADANIA – KLASY I–III Kultura – wartości, normy,
wzory zachowań cd.
• kształtowanie gotowości do uczestnictwa w kulturze, poszanowania tradycji i kultury własnego narodu, a także poszanowania innych kultur i tradycji, określanie swojej przynależności kulturowej poprzez kontakt z wybranymi dziełami sztuki, zabytkami i tradycją w środowisku rodzin-nym, szkolnym i lokalrodzin-nym, uczestniczenie w życiu kulturalnym środowiska rodzinnego, szkolnego, lokalnego oraz wydarzeniach organizowanych przez najbliższą społeczność;
• kształtowanie wrażliwości estetycznej poprzez kontakt z dziełami literac-kimi i wytworami kultury, zapoznanie z wybranymi dziełami architektury i sztuk plastycznych należących do polskiego i europejskiego dziedzictwa kultury, wyzwalanie potrzeby kontaktu z literaturą i sztuką dla dzieci;
• kształtowanie postaw wyrażających szacunek dla ludzi, niezależnie od religii, statusu materialnego, wieku, wyglądu, poziomu rozwoju intelektu-alnego i fizycznego oraz respektowanie ich praw, podejmowanie działań w celu zapobiegania dyskryminacji;
• inspirowanie do podejmowania aktywności i inicjatyw oraz pracy zespo-łowej, wspomaganie działań służących kształtowaniu własnego wizerunku i otoczenia;
• przygotowanie do radzenie sobie w sytuacjach codziennych wymaga-jących umiejętności praktycznych, budzenie szacunku dla pracy ludzi różnych zawodów;
• przygotowanie do podejmowania działań mających na celu identyfikowa-nie i rozwijaidentyfikowa-nie własnych zainteresowań;
• wstępne kształtowanie postaw wyrażających szacunek do symboli i trady-cji narodowych oraz tradytrady-cji związanych z rodziną, szkołą i społecznością lokalną;
• kształtowanie umiejętności wyrażania własnych emocji w różnych for-mach ekspresji;
• kształtowanie poczucia własnej wartości dziecka, podtrzymywanie cie-kawości poznawczej, rozwijanie kreatywności i przedsiębiorczości oraz brania odpowiedzialności za swoje decyzje i działania;
• kształtowanie świadomości odmienności osób niepełnosprawnych, innej narodowości, wyznania, tradycji kulturowej oraz ich praw.
Bezpieczeństwo – profilak-tyka zachowań ryzykownych (problemowych)
• zapoznanie z podstawowymi zasadami bezpieczeństwa w różnych sytu-acjach życiowych, kształtowanie właściwego zachowania się w sytuacji zagrożenia życia i zdrowia oraz sytuacjach nadzwyczajnych;
• kształtowanie umiejętności wyszukiwania, porządkowania i wykorzysty-wania informacji z różnych źródeł, korzystania z technologii informacyj-no-komunikacyjnych, kształtowanie świadomości negatywnego wpływu pracy przy komputerze na zdrowie i kontakty społeczne oraz niebezpie-czeństw wynikających z anonimowości kontaktów, respektowanie ograni-czeń dotyczących korzystania z komputera, internetu i multimediów;
OBSZAR ZADANIA – KLASY I–III Bezpieczeństwo –
profilak-tyka zachowań ryzykownych (problemowych) cd.
• przygotowanie do bezpiecznego i rozsądnego korzystania z narzędzi i urządzeń technicznych, bezpiecznego organizowania zajęć ruchowych i poruszania się po drogach;
• przygotowanie do bezpiecznego korzystania ze środków komunikacji, zapobiegania i przeciwdziałania sytuacjom problemowym;
• kształtowanie umiejętności utrzymywania ładu i porządku wokół siebie, w miejscu nauki i zabawy.
Opracowano na podstawie Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy pro-gramowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełno-sprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej – www.dziennikustaw.gov.pl (dostęp dn. 14.03.2017r.).
W dalszej części niniejszego opracowania prezentujemy treści wychowawczo-profilaktyczne do realizacji podczas godzin będących w dyspozycji wychowawcy, z podziałem na etapy edukacyj-ne, klasy i typy szkół. Materiał uwzględnia prawidłowości rozwoju oraz specyfikę zmian zacho-dzących w danym okresie życia. Uwzględnienie zadań rozwojowych może pomóc nauczycielom nie tylko w dokonywaniu autorefleksji, ale przede wszystkim w rozumieniu wychowanków.
Realizując prezentowane poniżej treści wychowawczo-profilaktyczne, nauczyciele powinni wspierać rozwój dzieci i młodzieży m.in. przez poznawanie ich zasobów, a także wzmocnienie potencjału rozwojowego. W kreowanym przez nas obrazie oddziaływań wychowawczo-pro-filaktycznych wychowawca staje się kreatorem uczniowskiej rzeczywistości – z jednej stro-ny jest uosobieniem przedstawiastro-nych wartości i cnót, a z drugiej potrafi delikatnie zwrócić uwagę na podejmowane wybory i wskazać, w którym kierunku iść. Warto przytoczyć słowa H.J.M. Nouvena, który pisał o swoim Mistrzu: dał mi możność snucia rozważań na temat wol-nego wyboru i podejmowania decyzji, ale stwierdził, że niektóre decyzje i wybory są lepsze niż inne, pozwolił mi znaleźć własną drogę, ale nie ukrył mapy, która ukazywała właściwy kierunek25.
25 Nouwen H.J.M., (1993), Genesee: dziennik z klasztoru Trapistów, Poznań: Dom Wydawniczy REBIS, s. 11.
Tabela nr 2. Treści wychowawczo-profilaktyczne do realizacji podczas godzin do dyspozycji wychowawcy w klasach IV–VIII OBSZARYZADANIA Klasa IVKlasa VKlasa VIKlasa VIIKlasa VIII Zdrowie – edukacja zdrowotnaNabycie podstawowej wiedzy na temat stresu. Inspirowanie młodzieży do myślenia o własnej motywacji do działania. Nabywanie umiejętności gromadzenia i porządko- wania wiedzy o sobie. Kształtowanie postaw otwartych na poszukiwa- nie pomocy oraz porady, kiedy zaczynają się trud- ności i kiedy wybór jest ważny i trudny. Kształtowanie postaw prozdrowotnych poprzez promowanie aktywnego i zdrowego stylu życia.
Zachęcanie uczniów do pracy nad własną motywacją oraz analizą czynników, które ich demotywują. Kształtowanie umiejęt- ności podejmowania i realizacji zachowań prozdrowotnych. Prezentowanie sposobów pokonywania własnych słabości oraz akceptowa- nia ograniczeń i niedo- skonałości.
Kształtowanie umiejętno- ści rozpoznawania wła- snych cech osobowości. Kształtowanie konstruk- tywnego obrazu własnej osoby, np. świadomości mocnych i słabych stron. Rozwijanie właściwej po- stawy wobec zdrowia i ży- cia jako najważniejszych wartości. Doskonalenie i wzmacnianie zdrowia fizycznego.
Kształtowanie postawy proaktywnej, w której uczeń przejmuje inicjaty- wę, ale też odpowiedzial- ności za swoje działania, decyzje. Kształtowanie umiejętno- ści świadomego wyzna- czania sobie konkretnych celów. Rozwijanie umiejętności hierarchizacji zadań. Podnoszenie poczucia własnej wartości poprzez określanie osobistego potencjału. Kształtowanie świado- mości własnego ciała z uwzględnieniem zmian fizycznych i psychicznych w okresie dojrzewania.
Kształtowanie postawy uczniów nastawionej na rozwiązania – charak- teryzującej się samoświa- domością, wyobraźnią, kreatywnością. Kształtowanie umiejęt- ności wyznaczania sobie celów krótko- i długoter- minowych. Rozwijanie umiejętności ustalania priorytetów, uwzględniając kryteria ważności i pilności. Rozwijanie umiejętności oceny własnych możli- wości. Kształtowanie świadomo- ści dotyczącej wyko- rzystania ruchu w życiu człowieka jako skutecz- nego sposobu dbania o zdrowie psychiczne.
OBSZARYZADANIA Klasa IVKlasa VKlasa VIKlasa VIIKlasa VIII Relacje – kształtowanie postaw społecznychKształtowanie umiejętno- ści właściwej komunika- cji, stanowiącej podstawę współdziałania. Kształtowanie umiejętno- ści asertywnego wyraża- nia własnych potrzeb. Rozwijanie wrażliwości na potrzeby i trudności innych ludzi. Kształtowanie postawy szacunku i zrozumienia wobec innych osób. Rozwijanie zdolności do inicjowania i podtrzy- mywania znaczących głębszych relacji. Budowanie atmosfery wzajemnego szacunku w społeczności szkolnej.
Rozwijanie umiejętności rozumienia innych, która sprzyja efektywnej współ- pracy. Wyzwalanie chęci do działania na rzecz innych osób w celu poprawy ich sytuacji (wolontariat). Rozwijanie poczucia przy- należności do grupy (sa- morząd uczniowski, klub, drużyna, wspólnota). Kształtowanie otwartości na doświadczenia innych ludzi, ich sposobów roz- wiązywania problemów, na nową wiedzę. Rozwijanie świadomości dotyczącej roli osób zna- czących i autorytetów.
Kształtowanie umiejętno- ści współpracy w dążeniu do osiągnięcia celu. Uwrażliwianie na różne obszary ludzkich proble- mów i potrzeb poprzez krzewienie potrzeby udzielania pomocy (wo- lontariat). Rozwijanie umiejętności komunikacyjnych: wy- rażanie własnych opinii, przekonań i poglądów. Rozwijanie świadomości roli i wartości rodziny w życiu człowieka. Rozwijanie samorząd- ności.
Kształtowanie umiejęt- ności wchodzenia w inte- rakcje z ludźmi w sposób zapewniający zadowole- nie obydwu stron. Kształtowanie umiejęt- ności szukania inspiracji, rozwijanie własnej kre- atywności. Rozwijanie odpowiedzial- ności za siebie i innych (wolontariat).
Rozwijanie umiejętno- ści poszukiwania takich rozwiązań, które stwa- rzają korzyści dla obydwu stron. Rozwijanie umiejętności dostrzegania pozytyw- nych aspektów działania zespołowego poprzez docenienie różnic zdań i wiedzy, doświadczeń, specjalizacji, kompe- tencji. Rozwijanie potrzeby cią- głego doskonalenia siebie jako jednostki, członka rodziny i społeczeństwa. Kultura – wartości, normy i wzory zachowańZapoznanie z rolą zainte- resowań w życiu czło- wieka.
Rozwijanie zainteresowań i pasji uczniów.Rozwój zainteresowań, poszerzenie autonomii i samodzielności Popularyzowanie alterna- tywnych form spędzania czasu wolnego.
Popularyzowanie wiedzy o różnicach kulturowych oraz rozwijanie umiejęt- ności korzystania z niej w kontakcie z przedsta- wicielami innych narodo- wości.
OBSZARYZADANIA Klasa IVKlasa VKlasa VIKlasa VIIKlasa VIII Kultura – wartości, normy i wzory zachowań cd.Uwrażliwianie na kwestie moralne, np. mówienia prawdy, sprawiedliwego traktowania. Kształtowanie pozytyw- nego stosunku do proce- su kształcenia. Kształtowanie potrzeby uczestnictwa w kulturze.
Budowanie samoświado- mości dotyczącej praw, wartości, wpływów oraz postaw. Rozwijanie umiejętno- ści wyrażania własnych emocji. Rozwijanie umiejętności właściwego zachowania się z uwzględnieniem sytuacji i miejsca.
Rozwijanie umiejętności krytycznego myślenia w kontekście analizy wpływów rówieśników i mediów na zachowanie. Dokonywanie analizy postaw, wartości, norm społecznych, przekonań i czynników które na nie wpływają. Rozwijanie szacunku dla kultury i dorobku narodo- wego.
Rozwijanie pozytywnego stosunku do procesu kształcenia i samokształ- cenia, zaangażowania w zdobywanie wiedzy i umiejętności. Rozwijanie takich cech jak: pracowitość, odpo- wiedzialność, prawdo- mówność, rzetelność i wytrwałość. Umacnianie więzi ze spo- łecznością lokalną.
Popularyzowanie wiedzy i rozwijanie świadomości na temat zasad humani- taryzmu. Rozwijanie poczucia odpowiedzialności spo- łecznej poprzez podej- mowanie działań na rzecz lokalnej społeczności. Bezpieczeństwo – profi- laktyka zachowań ryzy- kownych (problemowych)
Redukowanie agresyw- nych zachowań poprzez uczenie sposobów roz- wiązywania problemów. Budowanie atmosfery otwartości i przyzwolenia na dyskusję. Uświadamianie zagrożeń wynikających z korzysta- nia z nowoczesnych tech- nologii informacyjnych.
Rozwijanie umiejętności prowadzenia rozmowy w sytuacji konfliktu – podstawy negocjacji i mediacji. Rozwijanie umiejętności identyfikowania przyczyn własnego postępowania. Dokonywanie analizy wpływu nastawienia do siebie i innych na moty- wację do podejmowania różnorodnych zachowań.
Dostarczanie wiedzy na temat osób i instytu- cji świadczących pomoc w trudnych sytuacjach. Budowanie atmosfery wsparcia i zrozumienia w sytuacji problemo- wej oraz promowanie rzetelnej wiedzy mającej na celu zredukowanie lęku.
Rozwijanie postaw opartych na odpowie- dzialności za dokonywane wybory i postępowanie. Dostarczenie wiedzy z za- kresu prawa dotyczącego postępowania w spra- wach nieletnich. Przeciwdziałanie ryzy- kownym zachowaniom seksualnym.
Propagowanie wiedzy na temat prawnych i moralnych skutków posiadania, zażywania i rozprowadzania środ- ków psychoaktywnych. Rozwijanie umiejętności wykorzystywania elemen- tów negocjacji i mediacji w sytuacji rozwiązywania konfliktów.
OBSZARYZADANIA Klasa IVKlasa VKlasa VIKlasa VIIKlasa VIII Bezpieczeństwo – profilaktyka zachowań ryzykownych (problemo- wych) cd.
Zwiększanie wiedzy na te- mat środków uzależnia- jących i zagrożeń z nimi związanych. Rozwijanie umiejętności troski o własne bezpie- czeństwo w relacjach z innymi.
Rozwijanie poczucia oso- bistej odpowiedzialności, zachęcanie do angażo- wania się w prawidłowe i zdrowe zachowania. Doskonalenie umiejęt- ności rozpoznawania symptomów uzależnienia od komputera i internetu.
Rozwijanie umiejętności radzenia sobie z własny- mi negatywnymi emocja- mi oraz z zachowaniami agresywnymi. Kształtowanie przekonań dotyczących znaczenia posiadanych informacji, których wykorzystanie pomaga w redukowaniu lęku w sytuacjach kryzy- sowych. Rozwijanie świadomości dotyczącej prawa do prywatności, w tym do ochrony danych osobo- wych oraz ograniczonego zaufania do osób pozna- nych w sieci.
Rozwijanie umiejętności reagowania w sytuacjach kryzysowych, niesienia pomocy dotkniętym nimi osobom oraz minimalizo- wania ich negatywnych skutków. Rozwijanie umiejętności lepszego rozumienia sie- bie poprzez poszukiwanie i udzielanie odpowiedzi na p
ytania: Kim jestem? Jakie są moje cele i zada- nia życiowe?
Rozwijanie umiejętności podejmowania działań zgodnych ze zweryfikowa- nymi źródłami wiedzy. Utrwalanie umiejętności oceny konsekwencji po- dejmowanych działań dla siebie i dla innych – okre- ślanie alternatywnych rozwiązań problemu. Rozwijanie umiejętności prowadzenia rozmowy w sytuacji konfliktu – podstawy negocjacji i mediacji.
Tabela nr 3. Treści wychowawczo-profilaktyczne do realizacji podczas godzin do dyspozycji wychowawcy w liceum OBSZARZADANIA Klasa IKlasa IIKlasa IIIKlasa IV Zdrowie – eduka- cja zdrowotnaNabycie umiejętności dostrzegania indywidualnych różnic związanych ze sposobem reagowania na stres. Doskonalenie umiejętności wy- rażania własnych uczuć: dawania i przyjmowania informacji zwrot- nej (bez obwiniania innych). Rozwijanie umiejętności dokony- wania oceny własnych umiejęt- ności życiowych i planowania ich rozwoju. Doskonalenie umiejętności plano- wania, organizowania oraz ocenia- nia własnego uczenia się, planowa- nia przyszłości oraz wyznaczania celów i ich realizacji. Utrwalanie umiejętności rozpo- znawania symptomów zagrożeń zdrowia fizycznego. Kładzenie naci- sku na dbałość o zdrowie poprzez aktywność fizyczną. Rozwijanie postawy proaktywnej, w której uczeń przejmuje inicja- tywę, ale też odpowiedzialność za swoje działania i decyzje.
Rozwijanie umiejętności stosowa- nia w praktyce strategii radzenia sobie ze stresem. Rozwijanie umiejętności radzenia sobie ze stratą i traumatycznym doświadczeniem poprzez wyko- rzystywanie sposobów mających na celu odzyskanie poczucia spraw- stwa i wpływu na własne życie. Doskonalenie umiejętności aser- tywnego radzenia sobie w rela- cjach z innymi. Kształtowanie umiejętności rozpoznawania i radzenia sobie z objawami depresji u siebie i osób ze swego otoczenia. Doskonalenie umiejętności organi- zowania zajęć oraz prawidłowego zarządzania czasem. Doskonalenie umiejętności w za- kresie przygotowania do całoży- ciowej aktywności fizycznej oraz ochrony i doskonalenia zdrowia własnego oraz innych. Rozwijanie zdolności do samore- alizacji, samokontroli i panowania nad emocjami.
Rozwijanie zdolności do szukania powiązań między indywidualnym potencjałem a planowaną w przy- szłości pracą. Kształtowanie świadomości wła- snych ograniczeń i potrzeby ciąg- łego rozwoju. Rozwijanie empatii, wrażliwości na potrzeby innych oraz umiejęt- ności udzielania wsparcia emocjo- nalnego. Doskonalenie umiejętności obni- żania napięcia spowodowanego stresem. Wykorzystywanie w praktyce wiedzy z zakresu zagrożeń psycho- fizycznych w okresie adolescencji: zaburzenia odżywiania (anoreksja, bulimia), zagrożenia związane z nadużywaniem ogólnodostęp- nych leków. Dążenie do zmiany zachowań zdrowotnych poprzez utrwalanie zachowań sprzyjających zdrowiu lub zmianę zachowań ryzykownych na prozdrowotne.
Doskonalenie umiejętności wy- korzystywania wiedzy na temat wczesnej identyfikacji zmian chorobowych we własnym ciele (np. wczesna identyfikacja zmian na skórze, potrzeba samobadania piersi u kobiet itp.) w celu ochro- ny zdrowia. Rozwijanie postaw prozdrowot- nych poprzez podejmowanie i urzeczywistnianie działań na rzecz zdrowia. Zastosowanie w praktyce umie- jętności świadomego wyznacza- nia sobie konkretnych celów. Podnoszenie poczucia własnej wartości poprzez określanie oso- bistego potencjału. Zastosowanie w praktyce umie- jętności ustalania priorytetów, uwzględniając kryteria ważności i pilności.
OBSZARZADANIA Klasa IKlasa IIKlasa IIIKlasa IV Relacje – kształ- towanie postaw społecznych
Kształtowanie umiejętności wyra- żania emocji oraz ich rozumienia. Rozwój zaangażowania w różne formy aktywności (koła zaintereso- wań, wolontariat itp.). Kształtowanie prospołecznych po- staw uczniów i rozwijanie pozytyw- nego systemu wartości w klasie. Budowanie w klasie bezpieczne- go środowiska, umożliwiającego koncentrację na nauce poprzez działania integracyjne. Rozwijanie kompetencji w zakre- sie wykorzystania różnych form grupowej pracy nad rozwiązaniem problemów (burza mózgów, dysku- sja grupowa).
Doskonalenie umiejętności tworze- nia relacji opartych na wzajemnym szacunku i zaangażowaniu obydwu stron. Kształtowanie pozytywnego poczu- cia własnej wartości, m.in. poprzez rozwój kompetencji uczniów z za- kresu wyrażania i przyjmowania pochwał. Zwiększanie umiejętności budowa- nia podmiotowych relacji z innymi, opartych na szacunku, akceptacji i zrozumieniu. Rozwijanie umiejętności stoso- wania różnych form komunikacji werbalnej i niewerbalnej w celu autoprezentacji oraz prezentacji własnego stanowiska.
Doskonalenie umiejętności zmiany postaw i zachowań poprzez stoso- wanie oraz przyjmowanie asertyw- nej krytyki. Rozwijanie kompetencji z zakresu rozwiązywania konfliktów, z zasto- sowaniem negocjacji i mediacji. Doskonalenie umiejętności szu- kania inspiracji w innych – w celu rozwijania własnej kreatywności. Kształtowanie umiejętności spostrzegania stereotypów i uprzedzeń. Rozwijanie kompe- tencji komunikacyjnych, uważności i empatii.
Podejmowanie działań na rzecz innych osób w celu poprawy ich sytuacji (wolontariat). Stosowanie w praktyce umiejęt- ności poszukiwania takich roz- wiązań, które stwarzają korzyści dla obydwu stron. Wykorzystywanie wiedzy na te- mat stereotypów do budowania pozytywnych relacji społecznych. Przygotowanie uczniów do funk- cjonowania w dorosłym życiu i akceptowania stanów psycho- fizycznych związanych z tym okresem. Kultura – warto- ści, normy, wzory zachowań
Wdrażanie do podejmowania odpowiedzialności za realizację określonych zadań lub dziedzin życia szkoły (samorząd uczniowski, klub sportowy itp.). Rozwijanie umiejętności realizacji własnych celów w oparciu o rzetel- ną pracę i uczciwość.
Rozwijanie postaw prospołecz- nych i obywatelskich w duchu poszanowania wartości uniwersal- nych, narodowych, państwowych i lokalnych. Rozwijanie umiejętności wyrażania własnych emocji oraz odczytywa- nia uczuć i emocji towarzyszących innym oraz umiejętnego reago- wania.
Dokonywanie analizy postaw, wartości, norm społecznych, prze- konań i czynników, które wpływają na zachowanie. Rozwijanie szacunku dla kultury i dorobku narodowego. Rozwijanie umiejętności właściwe- go zachowania się, z uwzględnie- niem sytuacji i miejsca.
Poszerzanie wiedzy na temat innych kultur oraz rozwijanie umiejętności korzystania z niej w kontakcie z przedstawicielami innych narodowości. Doskonalenie umiejętności wy- korzystywania wiedzy na temat praw i obowiązków obywateli. Wyrażanie własnego zdania na temat różnych problemów oraz uzasadniania go.
OBSZARZADANIA Klasa IKlasa IIKlasa IIIKlasa IV Kultura – warto- ści, normy, wzory zachowań cd.
Rozwój zainteresowań, poszerze- nie autonomii i samodzielności. Rozwijanie wiedzy na temat róż- nych kultur i ich wkładu w rozwój cywilizacji. Rozwijanie świadomości istnienia potrzeby wspólnego działania na rzecz innych osób.
Rozwój zainteresowań, poszerze- nie autonomii i samodzielności. Rozwijanie wiedzy na temat róż- nych kultur i ich wkładu w rozwój cywilizacji. Rozwijanie świadomości istnienia potrzeby wspólnego działania na rzecz innych osób.