współpracy kryminologów
mgr Justyna Włodarczyk-MadejskaZakład Kryminologii, Instytut Nauk Prawnych PAN
Sprawozdanie z seminarium naukowego „Mowa nienawiści – czy i jak skutecznie penalizować?”, INP PAN, 14.01.2016 r.
Dnia 14.01.2016 r. w Instytucie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk odbyło się seminarium naukowe, pt. „Mowa nienawiści – czy i jak skutecznie penalizować?”, zorganizowane przez Zakład Kryminologii INP PAN oraz Kampanię przeciw Homofobii. Do dyskusji nad problemem uregulowania m.in. czynów z art. 256 k.k., art. 257 k.k. oraz art. 119 k.k. wprowadzili: dr Aleksandra Gliszczyńska-Grabias (Instytut Nauk Prawnych PAN), dr Piotr Kładoczny (Uniwersytet Warszawski, Helsińska Fundacja Praw Człowieka), prok. Michał Prauziński (Prokuratura Rejonowa Poznań-Grunwald), dr Mateusz Woiński (Akademia Leona Koźmińskiego). Moderatorem spotkania był dr Witold Klaus (Instytut Nauk Prawnych PAN). Paneliści zastanawiali się m.in. nad potrzebą i zakresem penalizacji mowy nienawiści tak, by odstraszała potencjalnych sprawców, jak również rozważali problem penalizowania działań dyskryminacyjnych.
Jako pierwsza głos zabrała dr Aleksandra Gliszczyńska-Grabias, która zauważyła, że zmiany w dotychczasowym uregulowaniu mowy nienawiści generują ryzyko konfliktu na płaszczyźnie prawa europejskiego. Prelegentka poruszyła kwestię zakresu ochrony prawnej poszczególnych grup, w tym dodania do przepisów prawnokarnych ochrony kolejnych grup, i zaznaczyła, że dotychczasowe badania dość jednoznacznie wskazują, iż najczęstszym obiektem mowy nienawiści są osoby nieheteroseksualne. Panelistka podniosła także problem niezbadanego zjawiska, jakim jest wiktymizacja osób niepełnosprawnych przestępstwami motywowanymi uprzedzeniami. Dr Gliszczyńska-Grabias zastanawiała się również nad potrzebą karania mowy nienawiści. Wskazała także na konieczność większej ochrony osób LGBT.
Kolejny wprowadzający do dyskusji głos – dra Piotra Kładocznego – odnosił się do zagadnienia kontrawencjonalizacji mowy nienawiści. Prelegent uznał jednak, że jest to niemożliwe. Nie dostrzegł on powodów depenalizacji, ale również nie zauważył potencjalnych z niej zysków. Depenalizacja wiązałaby się bowiem z przeniesieniem odpowiedzialności za ściganie tych czynów w pełni na policję. Przeniesienie to może zaś generować problemy interpretacyjne. Dodatkowo obniży rangę przestępstwa. Panelista podniósł również, iż zdefiniowanie dyskryminacji w kodeksie karnym jest wręcz niewykonalne. Wskazał także, iż penalizacja podżegania do dyskryminacji jest
141
niemożliwa, z uwagi na fakt braku penalizacji tej ostatniej. Uznał również podżeganie do wrogości za niemożliwe do spenalizowania ze względu na potencjalną możliwość ingerencji w wolność słowa.
Moderator zwrócił uwagę na kwestię ekonomiczną, tj. że postępowanie mandatowe będzie szybsze i tańsze. Dostrzegł również pewne absurdy, jak zajmowanie się przez prokuraturę „napisami na murach”.
W dalszej kolejności głos zabrał prok. Michał Prauziński, postulując penalizację mowy nienawiści. Jak podkreślił, z uwagi na wykonywany zawód, dostrzega oddźwięk tych spraw oraz ich wpływ na świadomość społeczną. Zauważył narastanie pewnych zachowań, wskazując na problem ich wykrycia, ustalenia motywacji sprawców oraz odpowiedniego zakwalifikowania. Podniósł, iż nadzór prokuratora nad omawianymi sprawami jest niezbędny, z uwagi na posiadaną przez niego wiedzę prawniczą i umiejętność dokonywania kwalifikacji prawnej. Odpowiednie zakwalifikowanie jest o tyle trudne, iż spraw tych w żaden sposób nie można określić mianem sztampowych, wręcz przeciwnie każda z nich jest inna i wymaga bardzo szczegółowej analizy. Wytyczne Prokuratora Generalnego wskazują prokuratorów przeznaczonych do prowadzenia tego typu spraw, tworząc tzw. nieformalne specjalizacje. Ważne – jak podkreślił prelegent – jest przy tym „zwracanie uwagi na drobiazgi”. Subsumpcja przepisów oraz stosowanie ich w praktyce będzie rodziła problemy. Poza tym, grupa policjantów, mających zajmować się tą problematyką, powinna zostać przeszkolona. Jako problem zauważa jeszcze dwie kwestie, mianowicie: funkcjonariusze policji w sprawach o wykroczenia nie będą mogli wnioskować do prokuratury o bilingi czy zwolnienie z tajemnicy służbowej. Ponadto znacznie skróciłby się okres przedawnienia, który przy wykroczeniach wynosi 1 rok. W przypadku spraw z aspektem zagranicznym, zakładających trwającą minimum rok procedurę prośby o udzielenie pomocy prawnej, oznaczałoby to całkowitą utratę możliwości ukarania sprawcy.
Jako ostatni głos zabrał dr Mateusz Woiński. Prelegent podkreślił, iż decyzja ramowa z 2008 r. stanowi podstawę odpowiedzi na pytanie o penalizowanie mowy nienawiści, wskazując iż depenalizacja jest równoznaczna z brakiem realizacji zobowiązań wynikających z ww. aktu prawnego. Prelegent zaznaczył, iż uregulowanie mowy nienawiści w kodeksie wykroczeń skutkowałoby problemami interpretacyjnymi. Absurdem, jak zauważył, jest negowanie wskazanej możliwości regulacji, bowiem mowa nienawiści jako wykroczenie zostałaby ograniczona wyłącznie do kilku symboli, co wiązałoby się z automatyczną, wręcz bezmyślną interpretacją. Dlatego – jak uznał – nadzór prokuratora nad prowadzeniem postępowań przygotowawczych w tych sprawach jest niezbędny. Dodatkowo, podżeganie do publicznej dyskryminacji – bez zdefiniowania samego pojęcia dyskryminacji – nie powinno mieć miejsca (nie jest to wymóg konwencji i protokołu dodatkowego), co za tym idzie – skoro sam czyn nie podlega penalizacji niezasadne wydaje się karanie za podżeganie do jego popełnienia.
W dyskusji udział wzięli przedstawiciele różnych instytucji i organizacji, w tym Biura Rzecznika Praw Obywatelskich, Prokuratury Rejonowej Warszawa-Ochota, Komendy Stołecznej Policji, Kampanii bez nienawiści, Fundacji Trans-fuzja, Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz przedstawiciele organizatorów spotkania. Do głównych kwestii podniesionych przez ww. należy zaliczyć: potrzebę wpisania przesłanki płci do katalogu przesłanek prawnie chronionych wymienionych w przepisach kodeksu karnego przed przemocą motywowaną uprzedzeniami (Mirosława Makuchowska, Kampania Przeciw Homofobii), zalety przeniesienia mowy nienawiści do kodeksu wykroczeń, tj. szybkość postępowań i finansowa dotkliwość kar (Anna Mazurczak, Departament ds. Równego Traktowania Biura Rzecznika Praw Obywatelskich), obniżenie rangi przestępstwa mowy nienawiści przy przeniesieniu go na grunt kodeksu wykroczeń, konieczność
142
utrzymania nadzoru prokuratora nad postępowaniem prowadzonym w sprawach dotyczących mowy nienawiści (Iwona Biernacka, Prokuratura Rejonowa Warszawa-Ochota), problematykę skuteczności kary w postaci zobowiązania do oglądania, np. „Cudu Purymowego” i konieczność rozważenia zastosowania kary ograniczenia wolności w przypadkach karania za mowę nienawiści (Kampania bez nienawiści).
Kilka ważnych kwestii podniósł także przedstawiciel Komendy Stołecznej Policji. Zwrócił on uwagę na problem przedawnienia - gdyż większość czynów jest popełniana za pośrednictwem Internetu. Wyjaśniał również, że nie można prowadzić spraw w postępowaniu mandatowym, jeśli sprawca nie zostanie zatrzymany na gorącym uczynku. Podniósł kwestię organizowanych dotychczas szkoleń w zakresie przestępstwa mowy nienawiści, uwzględniających głównie funkcjonariuszy pionu dochodzeniowo-śledczego oraz kryminalnego. Wykroczeniami zajmuje się zaś pion prewencyjny, co oznacza, iż docelowa grupa nie posiada odpowiedniego przeszkolenia, a dotychczas nabyta przez funkcjonariuszy wiedza nie zostałaby wykorzystana. Wskazał także na dwie kwestie: potrzebę konsolidacji osób zajmujących się sprawami mowy nienawiści oraz konieczność precyzyjnego sformułowania przepisów, która wykluczyłaby możliwości „bezgranicznej interpretacji”.
Obszerny głos w dyskusji należał do prof. Mirosława Wyrzykowskiego (Wydział Prawa i Administracji UW). Poinformował zebranych, iż Europejska Komisja przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji zakończyła pracę nad dokumentem zawierającym definicję mowy nienawiści. Wskazał, iż celem podjętych działań jest obniżenie poziomu mowy nienawiści oraz zachowań nią uwarunkowanych. Prof. Wyrzykowski rozważał kwestie: wpływu mediów na przeciwdziałanie zjawisku mowy nienawiści oraz skutków oddziaływania mowy nienawiści na płaszczyźnie indywidualnej (dla konkretnej ofiary), jak i społecznej (w sytuacji braku reakcji na to zjawisko). Podkreślał ograniczony zasięg oddziaływania tzw. „dobrych praktyk” i coraz częstsze zastępowanie ich regulacjami prawnymi. Jako istotne zagadnienie wskazał również nadrzędność prewencji nad karaniem, sugerując podejmowanie skuteczniejszych oddziaływań wobec sprawców przy jednoczesnym pozostawianiu ich w społeczeństwie.
W podsumowaniu dyskusji dr Woiński rozważał, iż znacznie łatwiejsze byłoby zastosowanie przepisów administracyjnych, jednak uznał, że takie rozwiązanie wiązałoby się z niebezpieczeństwem utraty określonych uprawnień przez strony postępowania, szczególnie oskarżonego. Dr Woiński odpowiedział m.in. na pytanie Magdaleny Grzyb (Uniwersytet Jagielloński) dotyczące uregulowania kwestii płci w omawianych przepisach. Wyjaśnił, iż regulacja ww. w kontekście dóbr prawnie chronionych niosłaby za sobą zagrożenie dla mniejszości, tj. wykluczyłaby z ochrony mężczyzn (98/100 przypadków dotyczy wiktymizacji kobiet). Panelista zapewnił, iż braku regulacji ww. kwestii nie należy utożsamiać z próbą pomniejszenia przestępstw mniej licznych na rzecz głównych, najczęściej popełnianych.
Na zakończenie przedstawicielka Biura Rzecznika Praw Obywatelskich poprosiła prowadzących spotkanie o spojrzenie na kwestię przeniesienia mowy nienawiści do kodeksu wykroczeń jako rozwiązania pozytywnego. Wyłącznie prok. Prauziński podjął się zadania, stwierdzając: „mielibyśmy mniej pracy i większą swobodę wypowiedzi”.
Seminarium, pt. „Mowa nienawiści – czy i jak skutecznie penalizować?” należy uznać za zdecydowanie udane. Pozwoliło bowiem nie tylko na wymianę treści merytorycznych, ale również przyczyniło się do podjęcia dyskusji przez przedstawicieli różnych środowisk, doprowadzając tym samym do konfrontacji różnych opinii, ale także do poznania problemów, z jakimi zmagają się instytucje/organizacje zajmujące się podjętą w trakcie seminarium tematyką.
143
Biuletyn PTK Nr 23 Warszawa 2016
mgr Diana Dajnowicz, dr Emilia Jurgielewicz-Delegacz
Zakład Prawa Karnego i Kryminologii, Katedra Prawa Karnego Wydział Prawa, Uniwersytet w Białymstoku
Sprawozdanie z I Ogólnopolskiego Forum Młodych Kryminologów Białystok, 19-20 maja 2016 r.
W dniach 19-20 maja 2016 r. na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Białymstoku odbyło się I Ogólnopolskie Forum Młodych Kryminologów. Jest to pionierskie przedsięwzięcie w skali krajowej, będące ideą prof. zw. dr. hab. Emila W. Pływaczewskiego, znanego i cenionego kryminologa, który wzorem studenckich forów naukowych funkcjonujących na całym świecie, pragnie również i w Polsce stworzyć platformę naukową, służącą wymianie doświadczeń młodych kryminologów. Celem OFMK jest integracja grona młodych naukowców (m.in. prawników, kryminologów, socjologów, pedagogów, psychologów czy lekarzy), reprezentujących różne gałęzie wiedzy oraz stworzenie dla nich miejsca do merytorycznej wymiany informacji, doświadczeń i osiągnięć badawczych z zakresu rozważań o charakterze kryminologicznym. OFMK ma szansę stać się pierwszą w Polsce platformą współpracy z zakresu badań i rozważań kryminologicznych nie tylko między młodymi naukowcami, lecz także przedstawicielami praktyki, w tym m.in. aplikantami adwokackimi czy radcowskimi, zajmującymi się zagadnieniami związanymi ze współczesną przestępczością i patologiami społecznymi.
Ogólnopolskie Forum Młodych Kryminologów to kolejna inicjatywa, która została powołana do życia przy białostockim ośrodku kryminologicznym, jakim jest Zakład Prawa Karnego i Kryminologii Katedry Prawa Karnego Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku. Dla przykładu należy wskazać, że inne platformy umożliwiające dysputy pomiędzy znakomitymi naukowcami i praktykami reprezentującymi różne dziedziny nauki to m.in.:
„Forum Naukowe: Podlasie – Warmia i Mazury”, które w 2012 r. zmieniło nazwę na Sieć Naukową – „Polska sieć badawcza – Badania naukowe i prace rozwojowe na rzecz bezpieczeństwa państwa i obywateli”; jest to pewnego rodzaju międzyuczelniane partnerstwo, w ramach którego współpracują trzy jednostki naukowe, prężnie działające na wschodzie Polski: Wydział Prawa Uniwersytetu w Białymstoku, Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie oraz Wydział Administracji Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie;
„Forum Naukowe – Prawne i medyczne aspekty zdrowia człowieka”, będące „pomostem” pomiędzy prawem a medycyną; w ramach Forum w dniu 8 listopada 2014 r. odbyło się uroczyste podpisanie umowy międzynarodowej Sieci Naukowej pod nazwą „Badania naukowe i prace rozwojowe na rzecz rozwiązywania prawnych i medycznych problemów zdrowia człowieka” – partnerami tej Sieci są: Królewski Uniwersytet w Cambridge (Royal University of Cambridge,
144
Wielka Brytania), Wydział Prawa Uniwersytetu w Białymstoku (lider sieci), Uniwersytet Medyczny w Białymstoku oraz Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach1
.
Te i wiele innych działań (np. realizowanie projektów badawczych, organizowanie seminariów – w tym międzynarodowych) podejmowanych przez Wydział Prawa UwB wskazuje na duże zaangażowanie w rozwój kryminologii w Polsce. Istotnym jest fakt, iż w działaniach tych niepomijani są młodzi naukowcy zainteresowani tą nauką. Stąd też koordynacja OFMK została powierzona młodym naukowcom. Koordynatorem jest dr Emilia Jurgielewicz-Delegacz, zaś zastępcą koordynatora mgr Diana Dajnowicz.
Tegoroczna pierwsza edycja Ogólnopolskiego Forum Młodych Kryminologów, odbyła się pod hasłem „Współczesna przestępczość i patologie społeczne z perspektywy interdyscyplinarnych badań kryminologicznych”. Pierwszego dnia – 19 maja 2016 r. – prof. zw. dr hab. Emil W. Pływaczewski, Dziekan Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku uroczyście otworzył I Ogólnopolskie Forum Młodych Kryminologów. Na początku przywitał gości honorowych, którzy przybyli na obrady OFMK: dr. hab. Wiesława Pływaczewskiego, prof. UWM; insp. dr hab. Izabelę Nowicką, prof. WSPol – Prorektor ds. studenckich Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie; mł. insp. dr. Janusza Bryka – Dziekana Wydziału Administracji WSPol; Radosława Ignatiewa – Prokuratora Oddziału IPN w Białymstoku oraz Jana Dudzika – aplikanta adwokackiego reprezentującego Kancelarię Adwokatów i Radców Prawnych P. J. Sowisło & Topolewski. Następnie prof. zw. dr hab. Emil W. Pływaczewski wspomniał o ważnych partnerach OFMK, którzy jednak nie mogli przybyć na otwarcie: mecenasie Pawle Sowisło reprezentującym kancelarię Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych P. J. Sowisło & Topolewski; mecenasie Piotrze Bołtryku reprezentującym Prywatną Kancelarię Adwokacką Adwokata Piotra Bołtryka; mecenasie Mariuszu Charkiewiczu; przedstawicielach Europejskiego Instytutu Bezpieczeństwa Wewnętrznego.
W swoim przemówieniu Dziekan Wydziału Prawa podziękował instytucjom i podmiotom, które udzieliły patronatów honorowych OFMK, a byli to: Jego Magnificencja Rektor Uniwersytetu w Białymstoku – prof. zw. dr hab. Leonard Etel; Minister Sprawiedliwości – Zbigniew Ziobro; Wojewoda Podlaski – Bohdan Paszkowski; Marszałek Województwa Podlaskiego – Jerzy Leszczyński; Prezydent Miasta Białegostoku – dr hab. Tadeusz Truskolaski, prof. UwB; Komendant Główny Policji – nadinspektor dr Jarosław Szymczyk; Komendant Wojewódzki Policji w Białymstoku – inspektor Daniel Kołnierowicz; Kierownik Instytutu Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego Policji – insp. Adam Frankowski; Fundacja Akademia de Virion, Fundacja; Krajowa Reprezentacja Doktorantów.
W dalszej części wystąpienia prof. zw. dr hab. Emil W. Pływaczewski podziękował partnerom i sponsorom OFMK, którzy wspierając finansowo ideę OFMK umożliwili wielu młodym kryminologom udział w obradach, a także Wydawnictwom, jakie przekazały upominki na rzecz OFMK. W gronie tychże podmiotów znaleźli się: Partner Główny – Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych P. J. Sowisło & Topolewski; Okręgowa Rada Adwokacka w Białymstoku; Prywatna Kancelaria Adwokacka Adwokat Piotr Bołtryk; MALOW Spółka z o.o.; Wydawnictwo Temida 2 – Wydawnictwo Stowarzyszenia Absolwentów Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku; Wydawnictwo Difin; Wydawnictwo C.H. Beck; Wydawnictwo Od.Nowa; Europejski Instytut Bezpieczeństwa Wewnętrznego; Rada Uczelniana Samorządu Doktorantów Uniwersytetu w Białymstoku.
1
Zob. więcej: E. Jurgielewicz-Delegacz, E. M. Truskolaska, Międzynarodowa konferencja nt. „Prawne,
kryminologiczne i medyczne aspekty wykluczenia społecznego” (11–14 maja 2015 r., Supraśl), Prokuratura i Prawo
145
Dziekan Wydziału Prawa UwB – prof. zw. dr hab. Emil W. Pływaczewski wymienił także media, które swoim patronatem objęły OFMK: portal internetowy Edukacji Prawniczej; Polskie Radio Białystok; TVP 3 Białystok; Miejski Portal Informacyjny bstok.pl; portal internetowy student.LEX.pl.
Na zakończenie uroczystego otwarcia Dziekan Wydziału Prawa UwB przedstawił kilka faktów dotyczących organizacji OFMK. Otóż nadesłano 60 propozycji z referatami wystąpień podczas OFMK, spośród nich zostało wybranych 27 tematów wystąpień, które zostały zaprezentowane w czterech panelach w ciągu dwóch dni obrad. Wszystkich uczestników czynnych i biernych OFMK, którzy wnieśli opłaty konferencyjne było około 80 osób i byli to przedstawiciele takich jednostek naukowych jak:
Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie,
Wydział Administracji Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie,
Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego,
Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Rzeszowskiego,
Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego,
Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu,
Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego,
Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego,
Wydział Prawa Uniwersytetu w Białymstoku,
Wyższa Szkoła Administracji i Biznesu w Gdyni,
Wydział Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku,
Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach,
Wydział Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej,
Wydział Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego,
Wydział Lekarski Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach,
Instytut Wymiaru Sprawiedliwości,
Instytut Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk,
Instytut na rzecz Kultury Prawnej ORDO IURIS,
Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego,
Międzywydziałowe Indywidualne Studia Matematyczno-Przyrodnicze Uniwersytetu Warszawskiego,
Wydział Zarządzania Politechniki Białostockiej.
Rozważania naukowe przeprowadzono podczas czterech paneli, w których uczestniczyli naukowcy będący na różnych etapach rozwoju naukowego, bowiem referaty wygłaszali studenci, doktoranci, doktorzy, aplikanci. W dniu 19 maja 2016 r. pierwszemu z nich – poświęconemu badaniom empirycznym w służbie kryminologii – przewodniczyła dr hab. Ewa M. Guzik-Makaruk, prof. UwB – Prodziekan ds. Nauki Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku. Wzięło w nim udział sześciu panelistów:
dr Emilia Jurgielewicz-Delegacz (UwB), referat: „Symptomatologia wypadków w ruchu drogowym”,
dr Maciej Duda (UWM), referat: „Przestępstwa z nienawiści jako współczesne wyzwanie dla kryminologii”,
146
dr Paweł Ostaszewski (IWS), referat: „Realizacja programów korekcyjno-edukacyjnych dla sprawców przemocy w rodzinie w świetle wyników badania ankietowego”,
mgr Joanna Klimczak (UW), referat: „Czy „dożywocie” ma oznaczać dożywocie?”,
mgr Justyna Włodarczyk-Madejska (PAN), referat: „Reakcja sądu wobec nieletnich sprawców czynów karalnych
Klaudia Łuka (UWM), referat: „Kradzieże w hotelach”.
Tego samego dnia odbył się jeszcze jeden panel „Nowe kierunki badań kryminologicznych”, który był koordynowany przez dr. hab. Wiesława Pływaczewskiego, prof. UWM. Podczas tego panelu wygłoszono siedem referatów, w tym dwa zaprezentowały aplikantki adwokackie:
adw. dr Michał, referat: „Zagrożenia systemu zamówień publicznych w perspektywie prawno-kryminologicznej”,
dr Joanna Narodowska (UWM), referat: „Kryminogeneza przestępstw kłusownictwa rybackiego w świetle badań”,
mgr Michał Górski (UW), referat:, „Zastosowania i metody profilowania geograficznego”,
mgr Iga Kalinowska-Maksim (UwB, aplikantka adwokacka), referat: „Przestępstwo fałszowania produktów leczniczych – wybrane aspekty prawne i kryminologiczne”,
mgr Katarzyna Ciulkin-Sarnocińska (UwB, aplikantka adwokacka), referat: „Wybrane kryminologiczne aspekty macierzyństwa zastępczego. Etiologia, fenomenologia i profilaktyka w zjawisku surogacji”,
Arkadiusz Leśniak-Moczuk (UR), referat: „Wykorzystanie map problemów społecznych w analizie kryminologiczno-socjologicznej w świetle dokonań szkoły chicagowskiej”,
Maciej Wyrzykowski (UPH Siedlce), referat: „Kryminologiczny aspekt minimalizowania przestępczości i patologii poprzez Secure by design”.
Warto nadmienić, iż udział w powyższym panelu był obowiązkowy dla aplikantów adwokackich Okręgowej Rady Adwokackiej w Białymstoku, stąd też wzięło w nim udział dodatkowo około 100 osób.
Drugiego dnia – 20 maja 2016 r. – odbyły się również dwa panele. Panelowi trzeciemu pt. „Współczesne zagrożenia w ujęciu kryminologicznym” przewodniczyła dr hab. Izabela Nowicka, prof. WSPol – Prorektor ds. studenckich Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie. Wygłoszono w nim siedem referatów:
dr Karol Konaszewski (UwB), referat: „Tożsamość nieletnich umieszczonych w Młodzieżowych Ośrodkach Wychowawczych”,
nadkom. dr Kornelia Stępień (WSPol), referat: „Fenomenologia przestępczości nieletnich dziewcząt w świetle badań”,
mgr Diana Dajnowicz (UwB), referat: „Orzekanie w sprawach karnych o porwania rodzicielskie – tendencje i perspektywy w świetle badań aktowych”,
mgr Andrzej Marek Kisiel (UwB), Maciej Kisiel (SUM), referat: „Kryminologiczne aspekty produkcji i wprowadzania do obrotu metamfetaminy”,
mgr Marta Rajkowska (UW), referat: „Stalking jako przestępstwo współczesne”,
mgr Sebastian Zieliński (UW), referat: „O polskich „bestiach” – charakterystyka osób stwarzających zagrożenie”,
Agata Pietrzak (UWr), referat: „Resocjalizacja przestępców seksualnych – czy to ma sens?”.
147
Koordynatorem ostatniego panelu „Interdyscyplinarne problemy kryminologii XXI wieku” była dr hab. Katarzyna Laskowska, prof. UwB. Wystąpiło w nim z referatami siedmiu panelistów:
dr Magdalena Grzyb (UJ), referat: „Prawo karne wobec konfliktu kultur. Reakcja krajów europejskich na szkodliwe praktyki kulturowe”,
dr Joanna Kufel-Orłowska (UPH Siedlce), referat: „Przemoc wobec ludzi starszych i jej zapobieganie”
dr Magdalena Perkowska (UwB), referat: „Przestępczość cudzoziemców w Polsce w dobie europejskiego kryzysu migracyjnego – aspekty kryminologiczne”,
dr Natalia Daśko (UMK), referat: „Zjawisko podrabiania towarów – etiologia, fenomenologia i skutki. Praktyka polskich organów ścigania oraz wymiaru sprawiedliwości w zakresie zwalczania handlu podróbkami”,
mgr Marcin Rau (Ordo Iuris), referat: „Tomb Raiders vs White Collars. Profile kryminologiczne sprawców kradzieży dzieł sztuki”,
Radosław Jasiński (WSPol), referat: „Wory w zakonie” – kryminologiczny obraz elity rosyjskiego świata przestępczego”,
mgr Marlena Stradomska (UMCS), referat: „Kryminologia a bezpieczeństwo jednostki w XXI wieku z perspektywy psychologicznej”.
Każdy z panelów kończył się dyskusją uczestników obrad OFMK, paneliści otrzymywali pytania, byli proszeni o pogłębienie omawianego zagadnienia, a nawet i sami uczestnicy przedstawiali swój głos w dyskusji. W tych częściach obrad aktywni byli zarówno doświadczeni naukowcy, jak i młodzi kryminolodzy czy aplikanci. Pokłosiem wygłoszonych referatów oraz rozważań podjętych podczas Ogólnopolskiego Forum Młodych Kryminologów będzie monografia pokonferencyjna.
Warto również wskazać, że wiodącą ideą Ogólnopolskiego Forum Młodych Kryminologów jest stworzenie cyklicznych spotkań umożliwiających wymianę doświadczeń i wyników badań młodych naukowców i praktyków, których zainteresowania badawcze bądź doświadczenie zawodowe wiążą się z kryminologią. Niemniej jednak Organizatorzy pragnąc przybliżyć uczestnikom Forum kulturę Podlasia, zorganizowali wieczór integracyjny i wyjazd na kolację do Folwarku Nadawki, serwującego tradycyjne dania podlaskie. Co więcej, uczestnicy konferencji mieli możliwość odwiedzenia Białostockiego Muzeum Wsi, gdzie zwiedzili m.in. ekspozycję Leśna