W latach 80. XX w. także w innych bydgoskich świątyniach odprawia-ły się Msze św. w intencji ojczyzny, podczas których zbierali się wierni i działacze lokalnej opozycji antykomunistycznej. Wielokrotnie przy tych okazjach przywoływano męczennika „Solidarności” i modlono się o jego beatyfikację. Do najbardziej aktywnych w tym względzie należeli duszpa-sterze i środowiska związane z kościołami pw. św. Józefa, św. Wincentego
57 Marian Włazik stał się m.in. pomysłodawcą upamiętnienia pamiątkowym głazem bł. Czesława Jóźwiaka, męczennika II wojny światowej i wychowanka oratorium salezjań-skiego w Poznaniu, który został odsłonięty we wrześniu 2017 r. w miejscu jego urodzenia, nieistniejącej już wsi Łażyn k. Bydgoszczy. Por. J. Wąsowicz, Sprawozdanie z uroczystości
upamiętniających 75. rocznicę męczeńskiej śmierci „Poznańskiej Piątki”: Czesława Jóźwia-ka, Edwarda Kaźmierskiego, Franciszka Kęsego, Edwarda KliniJóźwia-ka, Jarogniewa Wojciechow-skiego. Poznań 9–11 czerwca 2017 r., „Kronika Inspektorialna” 2017, nr 38, s. 61–63.
58 Relacja Mariana Włazika, Bydgoszcz 7 września 2017 r. (W zbiorach ks. Jarosła-wa Wąsowicza), Sprawozdanie z uroczystości upamiętniających 75. rocznicę męczeńskiej
śmierci „Poznańskiej Piątki”: Czesława Jóźwiaka, Edwarda Kaźmierskiego, Franciszka Kęse-go, Edwarda Klinika, Jarogniewa Wojciechowskiego. Poznań 9–11 czerwca 2017 r.,
„Kroni-ka Inspektorialna” 2017, nr 38, s. 61–63.
59 Por. K. Bogucka, Ksiądz Jerzy Popiełuszko ma swoich rycerzy. Przyjeżdżają do niego
także z Bydgoszczy,
á Paulo, św. Andrzeja Boboli i Świętych Polskich Braci Męczenników, w któ-rych regularnie odbywały się msze w intencji ojczyzny60.
Pamięć o ks. Jerzym Popiełuszce na terenie Bydgoszczy przybierała na przestrzeni minionych lat różną formułę, o niektórych już wspomnieli-śmy w powyższych rozważaniach. Niektóre formy przyjęły trwałą postać. Bydgoszcz ma dzisiaj ul. ks. Jerzego Popiełuszki w pobliżu sanktuarium na Wyżynach. W Alei Dębów przy bazylice pw. św. Wincentego a’ Paulo 22 kwietnia 2004 r. został posadzony dąb ks. Jerzego Popiełuszki. Zasadziło go wspólnie kilkadziesiąt osób, które w październiku 1984 r. uczestniczyły w ostatniej mszy odprawionej przez kapelana „Solidarności”61.
W kościele jezuitów nadal każdego 13 dnia miesiąca odbywa się zapo-czątkowany w stanie wojennym zwyczaj odprawiania Mszy św. i modlitwy różańcowej w intencji ojczyzny. Modlitwa jest odmawiana na różańcu, na którym ks. Jerzy modlił się w kościele Świętych Polskich Braci Męczen-ników pamiętnego 19 października 1984 r. Według jednej z relacji ks. Osiń-ski pożyczył wówczas ten różaniec do odmawiania księdzu Popiełuszce i z czasem został podarowany jezuitom w Bydgoszczy62. W kościele pw. św. Andrzeja Boboli z okazji 20 rocznicy śmierci ks. Jerzego odbyły się reko-lekcje Ludzi Solidarnych63. Ksiądz Popiełuszko jest także patronem jednej ze wspólnot Oazy Rodzin diecezji bydgoskiej, mianowicie kręgu przy parafii pw. św. Mikołaja w Dźwiersznie Wielkim przy 2008 r.64
Księdza Jerzego Popiełuszkę upamiętnia także szereg imprez sporto-wych. W 1992 r. odbył się pierwszy Sztafetowy Bieg Szlakiem Męczeń-skiej Drogi Księdza Jerzego Popiełuszki. Jego pomysłodawcą był
Euge-60 Por. I. Mazanowska, Msze za ojczyznę i inne nabożeństwa patriotyczne w
byd-goskich parafiach rzymskokatolickich w okresie 1981–1989, [w:] Szkice z dziejów NSZZ „Solidarność” na Pomorzu Nadwiślańskim i Kujawach (1980–1990), red. I. Hałagida,
Byd-goszcz–Gdańsk 2012, s. 95–103.
61 Por. Przedstawienie ważniejszych wydarzeń w historii miasta, http://www2.um.byd-goszcz.pl/miasto/poznaj_miasto/kalendarium.aspx?option=print (dostęp: 12.09.2018).
62 Por. Ostatnia Msza św. ks. Jerzego, http://www.swietyduch.pl/parafialna/2016/11/ ostatnia-msza-sw-ks-jerzego (dostęp: 10.09.2018).
63 Por. Bydgoszcz – ostatnia msza ks. Popiełuszki, https://ekai.pl/bydgoszcz-ostatnia--msza-ks-popieluszki (dostęp: 10.09.2018).
64 Por. Bł. Ks. Jerzy Popiełuszko, https://dk.bydgoszcz.pl/b-ks-jerzy-popieuszko (do-stęp: 10.09.2018).
niusz Połtyn – prezes Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej „Orzeł” w Bydgoszczy. Ta sportowa impreza zawsze rozpoczyna się w Sanktu-arium Nowych Męczenników na bydgoskich Wyżynach. Tradycją bie-gu jest także wspólna modlitwa, zapalenie zniczy i złożenie kwiatów w miejscach związanych z męczeństwem ks. Popiełuszki. Od 1999 r. jed-nym ze współorganizatorów tego wydarzenia jest Zarząd Regionu Byd-goskiego NSZZ „Solidarność”. Z jego ramienia koordynatorem biegu był Ryszard Sieradzki65. Wszyscy uczestnicy kolejnych edycji biegu otrzymu-ją pamiątkowy medal oraz puchar dla drużyny. Kolejny etap w popula-ryzacji tej inicjatywy nastąpił w 2000 r., kiedy bieg został zatwierdzony w ogólnopolskim kalendarzu imprez Krajowego Stowarzyszenia Kultury Zdrowotnej i Sportu NSZZ „Solidarność”. Dzięki temu uczestników z roku na rok przybywało. W tę imprezę sportową z czasem włączyły się rów-nież organizacje kościelne, kluby biegaczy z terenu województwa ku-jawsko-pomorskiego, oraz z innych regionów Polski, m.in.: ze Stalowej Woli, Płocka, Poznania, Ostrowa Wielkopolskiego, Chojnic. W 2014 r. do organizatorów biegu dołączyła Fundacja „Światło-Życie”. Meta biegu obecnie znajduje się na terenie Centrum Edukacji Młodzieży w Górsku. Po zakończeniu zawodów ich uczestnicy mogą zwiedzić Muzeum Księ-dza Popiełuszki, znajdujące się w CEM66.
W 2016 r. odbyła się pierwsza edycja III Maratonu Szlakiem Męczeń-skiej Drogi Bł.Ks. Jerzego Popiełuszki. Trasa biegu wygląda następująco: start przy kościele Św. Polskich Braci Męczenników w Bydgoszczy, na-stępnie jedna runda dookoła kościoła, ul. ks. Prałata Romualda Biniaka; ul. Wybieg; ul. Majora Henryka Hubala-Dobrzańskiego; ul. Szpitalną; ul. Wojska Polskiego; ul. Chemiczną, ul. Hutniczą, ul. Toruńską, ul. Sporną, ul. Fordońską; Drogą Krajową 80 przez most fordoński i dalej w kierunku Gór-ska, gdzie za pomnikiem pamięci ks. Jerzego Popiełuszki zawodnicy skrę-cają na metę, która znajduje się przy Centrum Edukacji Młodzieży im. ks. Jerzego Popiełuszki.
65 Por. M. Jarzembowski, M. Piątkowski, Pobiegli szlakiem męczeńskiej drogi bł. ks.
Jerzego Popiełuszki,
http://diecezja.bydgoszcz.pl/2017/10/15/pobiegli-szlakiem-meczen-skiej-drogi-bl-ks-jerzego-popieluszki (dostęp: 12.10.2018).
66 Por. Maraton i bieg sztafetowy szlakiem męczeńskiej drogi Bł.Ks. Jerzego
Natomiast Stowarzyszenie Rowerowa Brzoza organizuje Pielgrzymkę Rowerową Szlakiem Męczeńskiej Śmierci Błogosławionego Księdza Jerzego Popiełuszki na trasie Bydgoszcz – Parafia Św. Polskich Braci męczenników, Górsk, Toruń, Włocławek – Krzyż przy tamie i Sanktuarium we Włocławku. W 2018 r. miała miejsce piąta edycja pielgrzymki. Zawsze rozpoczyna się ona Mszą św., kończy modlitwą w Sanktuarium Błogosławionego ks. Jerze-go Popiełuszki we Włocławku. W inicjatywie tej bierze każdorazowo udział ok. stu rowerzystów67. W dniu 28 maja 2017 r. do Sanktuarium Nowych Męczenników dotarł również I Rajd Motocyklowy śladami bł. ks. Jerzego Popiełuszki, zorganizowany przez Stowarzyszenie Międzynarodowy Rajd Katyński pod hasłem „Zło dobrem zwyciężaj”68.
Warto na koniec dodać, że sprawa upamiętnienia postaci księdza Jerzego znajduje mocne wsparcie w samorządzie wojewódzkim. W ramach projektu „Szlak męczeństwa bł. ks. Jerzego Popiełuszki”69, zrealizowanego z udziałem środków z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko--Pomorskiego, dokonano m.in. modernizacji oraz wyposażenia sali pamięci w kościele Świętych Polskich Braci Męczenników w Bydgoszczy. Na zlece-nie Urzędu Marszałkowskiego powstał też komiks Ksiądz Jerzy Popiełuszko.
Cena wolności (scenariusz Maciej Jasiński, rysunki Krzysztof Wyrzykowski,
współpraca historyczna prof. dr hab. Waldemar Rozynkowski UMK)70.