Ilość wszczętych procedur wpisowych (w toku)
INTEGRACJA OCHRONY DZIEDZICTWA, KRAJOBRAZU KULTUROWEGO I OCHRONY PRZYRODY
I.2.1. Opracowanie Audytu Krajobrazowego Województwa Zachodniopomorskiego.
PLAN:
powołanie zespołu eksperckiego z zakresu ochrony przyrody i dziedzictwa kulturowego, którego zadaniem będzie przygotowanie Audytu zawierającego m.in.: określenie obszarów stanowiących o tożsamości województwa, walorach krajobrazowo-kulturowo-przyrodniczych z wykorzystaniem Obszarów Kulturowo-Krajobrazowych (OKK), wytyczne do ochrony określonych obszarów,
popularyzacja idei zintegrowanej ochrony krajobrazu i Obszarów Kulturowo-Krajobrazowych OKK27,
publikacja opracowania dotyczącego Obszarów Kulturowo-Krajobrazowych województwa zachodniopomorskiego28.
Koordynator:
Zespół Parków Krajobrazowych WZ.
REALIZACJA:
W związku z wejściem w życie przepisów29, województwo jest zobligowane do przygotowania audytu krajobrazowego. W audycie mają zostać wskazane m.in. granice i lokalizacja parków narodowych oraz parków kulturowych, obiekty znajdujące się, lub proponowane do umieszczenia na listach prowadzonych przez UNESCO, obiekty wskazane w art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r.
o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Sejmiki województw są zobowiązane do uchwalenia audytu krajobrazowego w terminie 3 lat od dnia wejście w życie ustawy.
27 OKK opisane w Planie Zagospodarowania Województwa Zachodniopomorskiego, przywołane w niniejszym WPONZ WZP.
Uchwała Nr XLV/53 0/10 Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego z dnia 19 października 2010 w sprawie uchwalenia zmiany Planu zagospodarowania przestrzennego województwa zachodniopomorskiego.
28 Wytyczne i zasady zagospodarowania w Obszarach Kulturowo-Krajobrazowych, BDZ 2010 r.
29Ustawa z dnia 24 kwietnia 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu (Dz. U. z 2015 r. poz. 774) oraz zapisami art. 38b ust.1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 778, ze zm.).
W 2017 i 2018 r. szczegółowy zakres i metodologia audytu krajobrazowego nie były znane – brak było przepisów wykonawczych dla realizacji zadania – projekt rozporządzenia z dnia 28 września 2016 r.
był na etapie uzgodnień międzyresortowych.
W związku z brakiem aktów wykonawczych do ustawy Województwo Zachodniopomorskie nie mogło wykonać w ustawowym terminie audytu krajobrazowego.
Rada Ministrów przyjęła 11 stycznia 2019 r. w trybie obiegowym rozporządzenie w sprawie sporządzania audytów krajobrazowych30.
Regionalne Biuro Gospodarki Przestrzennej WZ prowadzić będzie prace związane z inwentaryzacją wskazanych w rozporządzeniu zasobów środowiska przyrodniczo-kulturowego oraz planuje zająć się rozpoznaniem dóbr kultury współczesnej w województwie.
Według informacji przekazanych przez Regionalne Biuro Gospodarki Przestrzennej WZ zadanie I.2.1.
będzie wymagało kompleksowej weryfikacji zapisów.
Audyt krajobrazowy został ujęty w planie pracy Regionalnego Biura Gospodarki Przestrzennej WZ, przyjętym przez Zarząd WZ jako zadanie przygotowywane, nie ujęte w planie finansowym jednostki.
Głównym zadaniem audytu będzie identyfikacja krajobrazów występujących na obszarze województwa oraz ustalenie lokalizacji krajobrazów priorytetowych, w obrębie których wyznaczone zostaną strefy ochrony krajobrazu. Celem będzie wskazanie zagrożeń dla zachowania wartości obszarów i obiektów i przygotowanie rekomendacji oraz wniosków dotyczących kształtowania i ochrony krajobrazów, w tym wskazanie obszarów, które powinny zostać objęte nowymi formami ochrony przyrody.
Wydział Zarządzania Strategicznego przekazał uwagę:
W związku z reorganizacją WZS i włączeniem działającego w jego ramach Biura ds. Planowania Przestrzennego w struktury RBGP, a także pracami nad audytem krajobrazowym należy założyć, że koordynatorem zadań I.2.1 i I.2.2, będzie Regionalne Biuro Gospodarki Przestrzennej, jednak za ich realizację powinny odpowiadać zgodnie z kompetencjami właściwe komórki Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego, w tym w szczególności Wydział Kultury, Nauki i Dziedzictwa Narodowego oraz Wydział Ochrony Środowiska.
Zarząd Parków Krajobrazowych WZ uzyskał dofinansowanie dla projektu opracowania planów ochrony parków krajobrazowych, które mają zawierać postanowienia audytu, co przyczyni się do jego rzeczywistego wdrożenia.
Uzyskano środki na wdrożenie w przyszłości postanowień mogących znaleźć się w audycie krajobrazowym województwa. Postanowienia ustawowe wiążą treść aktu prawnego ustanawiającego plan ochrony dla parku krajobrazowego z zakresem wynikającym z opracowania audytu krajobrazowego – m.in. ustanowienie zakazów lokalizowania nowych obiektów budowlanych odbiegających od lokalnej formy architektonicznej, niszczenia i uszkadzania obiektów o istotnym znaczeniu historycznym i kulturowym wskazanych w planie ochrony.
Działania Zarządu Parków Krajobrazowych WZ będą mogły być podjęte po opracowaniu audytu.
30 https://bip.kprm.gov.pl/kpr/form/r2445,Projekt-rozporzadzenia-Rady-Ministrow-w-sprawie-sporzadzania-audytow-krajobrazow.html
I.2.2. Wzmocnienie ochrony i wykorzystania potencjału dziedzictwa przez budowę systemu ochrony krajobrazu kulturowego.
PLAN:
powołanie zespołu eksperckiego do spraw budowania systemu ochrony w skali województwa,
propagowanie idei tworzenia parków kulturowych, jako zintegrowanej formy ochrony krajobrazu i lokalnych wartości kulturowych, wykorzystania zapisów Audytu Krajobrazowego;
propagowanie idei identyfikacji obszarów kulturowo-krajobrazowych, w oparciu o zapisy Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Zachodniopomorskiego,
współdziałanie z lokalnymi samorządami w zakresie przygotowywania i dofinansowywania opracowań studialnych i projektowych stanowiących podstawę merytoryczną do utworzenia parków kulturowych.
Koordynator:
Regionalne Biuro Gospodarki Przestrzennej WZ.
REALIZACJA:
W 2017 r. Biuro Dokumentacji Zabytków w Szczecinie, we współpracy z Uniwersytetem Szczecińskim (Wydziałem Filologicznym, Instytutem Polonistyki i Kulturoznawstwa, Zakładem Współczesnego Języka Polskiego) zleciło opracowanie dokumentacji ludowych nazw terenowych obiektów fizjograficznych na obszarze dawnej Prowincji Pomorze pn. „Zbiór materiałów onomastycznych, sporządzony w latach 30.XX wieku przez dr Roberta Holstena we współpracy z pracownikami oświaty Prowincji Hinterpommern (Niemcy). Historia, zawartość i korelacja elementów, dotychczasowe wykorzystanie oraz perspektywy”.
Zarząd Parków Krajobrazowych WZ w ramach prowadzonej działalności, m.in. w ramach projektu
„Budowa infrastruktury turystycznej w parkach krajobrazowych województwa zachodniopomorskiego w celu zmniejszenia antropopresji – etap II”, realizował tablice edukacyjno-informacyjne dotyczące m.in. lokalnych walorów kulturowych regionu. W wydawanych mapach turystycznych zawierane są informacje dotyczące lokalnych walorów kulturowych.
I.2.3.Tworzenie systemu opieki nad zabytkową zielenią w tym zabytkowymi parkami, cmentarzami i alejami przydrożnymi (kontynuacja i integracja działań)
PLAN:
kontynuacja rozpoznania i dokumentowania, ewidencji, scalenie zebranych informacji o nekropoliach, upamiętnieniach, parkach, alejach,
kontynuacja rozpoznania stanu ochrony prawnej zabytkowych parków, alei i cmentarzy,
założenie bazy danych o stanie inwentaryzacji i ochrony zabytkowych parków, alei i cmentarzy,
przygotowanie materiałów do publikacji n.t. zabytkowych parków, alei i cmentarzy,
prace nad dokumentacją dotyczącą alternatywnych rozwiązań projektowych dotyczących budowy i modernizacji – promocja „dobrych praktyk”.
Koordynator:
Biuro Dokumentacji Zabytków REALIZACJA:
Biuro Dokumentacji Zabytków w Szczecinie rozpoczęło w 2017 r. digitalizację istniejącej dokumentacji zabytkowych cmentarzy z terenu woj. zachodniopomorskiego. Wykonano skanowanie kart ewidencyjnych zabytkowych cmentarzy z zasobu archiwalnego Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Szczecinie oraz Delegatury w Koszalinie i zbudowano bazę danych. Obecnie baza zawiera 701 plików zdjęciowych (skanów). Zadanie będzie kontynuowane w kolejnych latach.
W 2018 r. w BDZ wykonano 60 kart zespołów zieleni komponowanej (cmentarzy, parków, alei) oraz 62 karty ewidencyjne cmentarzy żydowskich z terenu woj. zachodniopomorskiego.
Zespół specjalistów Biura dokonał oceny liczby i stanu zachowania cmentarzy żydowskich w województwie zachodniopomorskim oraz historycznych cmentarzy i pomników z I i II wojny światowej z gmin Płoty, Trzebiatów i Mieszkowice oraz parków i ogrodów projektowanych przez Paula Lennego na Pomorzu Zachodnim.
W ramach działań BDZ realizowany był udział w konferencjach i cyklicznych spotkaniach, np. :
w ramach spotkań otwartej „wszechnicy” prowadzonej przez pracowników BDZ „Z zabytkami na ty” odbył się wykład „Cmentarze żydowskie Pomorza Zachodniego”;
w ramach II Międzynarodowej Konferencji Historycznej „Od Wedlów do Ostenów”
przeprowadzony został wykład „Historyczne cmentarze gminy Płoty” (w ramach obchodów 740 rocznicy nadania Płotom praw miejskich);
w ramach Nadodrzańskich Spotkań z Historią w Mieszkowicach przeprowadzony został wykład „Upamiętnienia wojenne sprzed 1945 r. na terenie gminy Mieszkowice”.