Jakość życia w mieście

9

4.2. Jakość życia w mieście

Pojęcie jakości życia nie jest jednoznacznie zdefiniowane w naukach społecznych.

W tym miejscu można przywołać wiele sposobów ujęcia tego terminu, które dość znacznie się różnią (choć nie zawsze są wzajemnie sprzeczne), np. nieco inne podejście do tego zagadnienia prezentują socjologowie, psychologowie, ekonomiści, przedstawiciele nauk medycznych czy specjaliści z obszaru polityki społecznej. Na potrzeby tego opracowania można przyjąć, że pomiar jakości życia oznacza próbę odpowiedzi na pytanie o poziom rozwoju społeczno-ekonomicznego (w ujęciu porównawczym), a także ocenę zadowolenia z życia – w różnych aspektach, w tym w odniesieniu do działalności władz samorządowych i stopnia zaspokajania potrzeb lokalnych (np. poprzez świadczenie usług publicznych).

Z jednej strony oznacza to próbę poszukiwania możliwie obiektywnych wskaźników jakości życia (tj. na podstawie danych zastanych), z drugiej – odwołanie się do subiektywnych przekonań mieszkańców (mierzonych na podstawie badań deklaratywnych).

Jednym z najbardziej rozpoznawalnych przykładów zestawień porównawczych są coroczne rankingi czasopisma samorządowego „Wspólnota”, odzwierciedlające stan zamożności poszczególnych samorządów (poziom dochodów poszczególnych gmin, miast i powiatów w przeliczeniu na liczbę ludności). Według rankingu za rok 2019 realny dochód na jednego mieszkańca Jastrzębia–Zdroju wynosił około 3 900 zł, co oznaczało dość odległe, 40. miejsce w regionie⁵. Natomiast według raportu firmy doradczej Curulis, opublikowanego w 2019 r. Jastrzębie–Zdrój jest najtańszym miastem w województwie śląskim pod względem ceny usług komunalnych, a także kosztów życia⁶. Z kolei według danych Głównego Urzędu Statystycznego przeciętne wynagrodzenie brutto w Jastrzębiu-Zdroju zdecydowanie przekracza średnią krajową, a także jest wyższe niż np. w mieście stołecznym Warszawie⁷. Prawdopodobnie wynika to ze specyficznej struktury gospodarczej miasta, opartej na dominacji branży górniczej, w tym wiodącego pracodawcy, jakim jest Jastrzębska Spółka Węglowa S.A. Co niezmiernie istotne, tak opracowane dane nie

5 por. „Raport o stanie miasta Jastrzębie-Zdrój za rok 2019”

6 Tamże

7 Tamże

10

obejmują mikroprzedsiębiorstw, co w dużym stopniu deformuje prawdziwy obraz struktury wynagrodzeń w populacji mieszkańców miasta. Wspomniane zestawienie zostało przedstawione w poniższej tabeli.

Tabela 2. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w relacji do średniej krajowej 2018 r.⁸

POLSKA 100,0 %

ŚLĄSKIE 99,8 %

Powiat m. Kraków 111,0 %

Powiat m. Katowice 117,9 %

Powiat m. Płock 118,0 %

Powiat m. st. Warszawa 133,1 %

Powiat lubiński 163,7 %

Powiat m. Jastrzębie-Zdrój 168,0 %

Jak już wspomnieliśmy, zagadnienia związane z oceną jakości życia mogą być przedmiotem badań opinii mieszkańców. W tym miejscu warto odwołać się do danych z badania ankietowego, przeprowadzonego na potrzeby niniejszej analizy.

Wykres 3. Ogólna ocena jakości życia w Jastrzębiu-Zdroju⁹.

8 Tamże

9 Lokalne Badania Społeczne dla Urzędu Miasta Jastrzębie-Zdrój, badanie ilościowe, CATI, N=400, 2020 r.

11

W świetle badań ankietowych prawie połowa mieszkańców uważa, że jakość życia w Jastrzębiu-Zdroju utrzymuje się na średnim poziomie – tego rodzaju opinię najczęściej podzielają respondenci w przedziale wiekowym 60 i więcej lat (57 proc.). 23 proc. badanych uważa, że jakość życia w mieście jest niska (są to zarówno umiarkowanie, jak i skrajnie negatywne oceny). Krytyczne opinie współwystępują z negatywną oceną działalności obecnych władz samorządowych. Dodajmy, że tego rodzaju zależności są istotne statystycznie na poziomie 95 proc. Średnia wynosi 3,05, co jest równoznaczne z opinią zbliżoną do środkowej kategorii w skali pięciostopniowej.

Tabela 4. Ocena jakości życia w podziale na osiedla i sołectwa (średnia w skali 1-5)¹⁰

Sołectwo Moszczenica Sołectwo Ruptawa i Cisówka Osiedle Zdrój Osiedle Złote Łany Osiedle Arki Bożka Osiedle Gwarków Osiedle Jastrzębie Górne i Dolne Osiedle Zofiówka Osiedle Staszica Osiedle Chrobrego Osiedle Pionierów Osiedle Bogoczowiec Osiedle Morcinka Osiedle Tuwima Sołectwo Szeroka Osiedle Przyjaźń Sołectwo Bzie Osiedle Barbary Osiedle 1000-lecia Szeroka Sołectwo Borynia Sołectwo Skrzeczkowice

3,5 3,36 3,28 3,25 3,22 3,21 3,14 3,13 3,09 3,07 3,03 2,93 2,93 2,93 2,91 2,84 2,83 2,81 2,81 2,75 2

Powyższe oceny jakości życia ze względu na miejsce zamieszkania należy potraktować ostrożnie, ze względu na niskie liczebności mieszkańców poszczególnych osiedli lub sołectw. Wato jednak zaznaczyć, że – w świetle uzyskanych wyników – nie widać istotnych statystycznie różnic między mieszkańcami wszystkich osiedli łącznie (średnia E dla tych jednostek wynosi 3,06) w porównaniu z sołectwami (3).

Serię pytań o jakość życia w mieście zadano również w badaniu zrealizowanym poprzez platformę internetową (CAWI). Również w tym przypadku uzyskano dość zbliżony

10 Tamże

12

rezultat: przeszło połowa badanych uważa, że poziom życia w Jastrzębiu-Zdroju jest przeciętny, ani wysoki, ani niski. Średnia wynosi 3, co jest równoznaczne z kategorią środkową w skali pięciostopniowej¹¹.

Tabela 5. Ocena jakości życia lub usług publicznych w poszczególnych obszarach (w proc.)¹²

jakość usług publicznych szkół jakość usług publicznych przedszkoli stan terenów zielonych w mieście jakość usług publicznych żłobków czystość i porządek w mieście jakość pracy miejscowej policji oferta sportowo-rekreacyjna w mieście jakość usług pomocy społecznej komunikacja publiczna (autobusowa) stan dróg i chodników w mieście jakość i cena usług komunalnych (woda, ścieki, ogrzewanie, śmieci) stan budynków komunalnych oferta wydarzeń kulturalnych sytuacja gospodarcza w mieście sytuacja na lokalnym rynku pracy jakość powietrza w mieście

bardzo źle

Ankietowani mieszkańcy oceniali jakość życia lub usług publicznych w wyszczególnionych obszarach, posługując się skalą od 1 do 5. Należy podkreślić, że żaden z omawianych obszarów nie uzyskał średniej oceny zbliżonej do „4” („raczej dobrze”).

Zdecydowanie najbardziej krytycznie oceniono jakość powietrza w mieście oraz sytuację na lokalnym rynku pracy. Obie kategorie uzyskały średnią ocen nieznacznie poniżej 3, czyli

11 Lokalne Badania Społeczne dla Urzędu Miasta Jastrzębie-Zdrój, badanie CAWI, 2020 r.

12 Lokalne Badania Społeczne dla Urzędu Miasta Jastrzębie-Zdrój, badanie ilościowe, CATI, N=400, 2020 r.

13

„średnio, ani źle, ani dobrze”. Sytuację na lokalnym rynku pracy zdecydowanie najgorzej ocenili respondenci, którzy są również krytyczni wobec jakości życia w Jastrzębiu-Zdroju (48 proc.), a także osoby, które nie wiążą przyszłości (swojej i swojej rodziny) z miastem.

Najwyższe oceny uzyskały: jakość usług publicznych szkół, jakość usług publicznych przedszkoli, a także stan terenów zielonych w mieście. Są one, podobnie jak w przypadku najniżej ocenionych kryteriów, także skorelowane z rozkładem odpowiedzi na temat perspektyw przyszłości w mieście oraz ogólną oceną jakości życia w Jastrzębiu-Zdroju, a także z oceną działalności obecnych władz samorządowych.

Wykres 6. Ogólna ocena działalności obecnych władz samorządowych Jastrzębia-Zdroju (w proc.)¹³

W świetle wyników badań ankietowych ogólna opinia na temat działalności obecnych władz samorządowych Jastrzębia-Zdroju jest nieco wyższa od środkowej kategorii w skali 1-5, oznaczającej ocenę neutralną lub ambiwalentną. Średnia wynosi 3,28.

Dodajmy, że oceny pozytywne (42 proc.) przeważają nad negatywnymi (17 proc.). Na uwagę zasługuje niski stopień polaryzacji danych, co oznacza przewagę ocen umiarkowanych przy niskim poziomie odpowiedzi skrajnych (pozytywnych lub negatywnych).

13 Tamże

14

W badaniu ankietowym (CATI) poruszono również zagadnienia związane z korzystaniem z usług Urzędu Miasta lub innych lokalnych instytucji publicznych, jak również oceną jakości tych usług. Prawie połowa badanych mieszkańców (46 proc.) w okresie ostatnich 2 lat (od daty realizacji pomiaru) korzystała z usług Urzędu Miasta Jastrzębie-Zdrój, przy czym szczególnie często są to miejscowi przedsiębiorcy (76 proc.).

31 proc. respondentów zadeklarowało korzystanie z usług Miejskiej Biblioteki Publicznej (relatywnie wysoki wynik wśród kobiet - 37 proc.), 23 proc. korzystało z usług Miejskiego Ośrodka Kultury, natomiast 22 proc. to klienci Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji.

Najniższy odsetek, 7 proc. stanowią badani, którzy korzystali z usług miejscowego OPS¹⁴. Uczestnicy pomiaru zostali zapytani również o poziom zadowolenia z usług tych instytucji, z których usług skorzystali. Najwyżej oceniona została Miejska Biblioteka Publiczna, która uzyskała średnią 4,59 (w skali pięciostopniowej). Na kolejnych pozycjach znalazły się: MOSiR – 4,16 i MOK – 4,15. Urząd Miasta Jastrzębie-Zdrój uzyskał średnią na poziomie 3,98, a więc zbliżoną do kategorii oceny nr „4” („raczej zadowolony(a)”). Najniższe noty przyznano Ośrodkowi Pomocy Społecznej (3,43), lecz należy zaznaczyć, że tego rodzaju placówki mają swoją specyfikę i całkowicie odmienną grupę klientów, ponadto relatywnie często wydają decyzje, które nie są zgodne z subiektywnymi oczekiwaniami odbiorców¹⁵. 4.3. Planowanie przestrzenne i infrastruktura techniczna

Ważną cechą miasta jest brak przestrzeni publicznych o charakterze reprezentacyjnym, w tym wyodrębnionego obszaru centralnego, co wynika z uwarunkowań historycznych. Na podstawie analizy zamieszczonej w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego w Jastrzębiu-Zdroju można wyróżnić obszary zabudowy wielorodzinnej (wysokie bloki, najczęściej zarządzane przez spółdzielnie mieszkaniowe, zlokalizowane głównie w centrum miasta) oraz jednorodzinnej (niskiej, przede wszystkim w sołectwach). W pierwszym z nich znajdują się obiekty wymagające modernizacji ze względu na stan techniczny i poziom wyposażenia (np. remontów instalacji elektrycznej,

14 Tamże

15 Tamże

15

sanitarnej i CO), a także termomodernizacji oraz wymiany elementów azbestowych. Prawie wszystkie mieszkania (ok. 99 proc.) posiadają dostęp do wodociągu, łazienkę i centralne ogrzewanie¹⁶¹⁷.

W roku 2019 miasto dysponowało 104 budynkami mieszkalnymi, w tym 1 591 lokalami oraz 8 pomieszczeniami tymczasowymi. Obecnie zarządza lub współzarządza 87 budynkami wspólnot mieszkaniowych poprzez Miejski Zarząd Nieruchomości. Wspomniana jednostka organizacyjna administruje również 6 budynkami komunalnymi i 12 budynkami mieszkalnymi socjalnymi, ponadto w mieście funkcjonuje Jastrzębskie Towarzystwo Budownictwa Społecznego „Daszek” sp. z o.o.¹⁸.

W tym miejscu warto zwrócić uwagę na niską liczbę wydawanych pozwoleń na budowę i – w konsekwencji – niewystarczającą liczbę inwestycji mieszkaniowych.

„Nowoczesne mieszkalnictwo wielorodzinne rozwija się w tempie nieprzystającym do potrzeb. Źródeł (…) upatrywać należy przede wszystkim w trudnościach inwestycyjnych związanych z wyższymi kosztami tego typu budynków, wyczerpywaniem się gruntów przeznaczonych pod ten typ zabudowy i jednocześnie nieobciążonych szkodami górniczymi.

Efektem tej sytuacji jest suburbanizacja miasta, co przekłada się na wzrost kosztów funkcjonowania miasta, konieczność ponoszenia nakładów na rozwój infrastruktury sieciowej, odpływ mieszkańców…”¹⁹.

Warto dodać, że w mieście nie występują istotne problemy, związane z infrastrukturą energetyczną, gazową czy komunalną, a potrzeby inwestycyjne w tym obszarze są związane z budową nowych obiektów mieszkaniowych²⁰. Infrastruktura techniczna jest dobrze rozwinięta. Dotyczy to m.in. sieci cieplnej przesyłowej i energetycznej. Cały obszar miasta został skanalizowany i zwodociągowany (prawie wszyscy mieszkańcy mają dostęp do sieci wodociągowej). Przeszło 80 proc. mieszkańców Jastrzębia-Zdroju posiada dostęp do instalacji gazowej²¹.

16 por. „Lokalny Program Rewitalizacji Jastrzębia-Zdroju do 2020 roku”

17 por. „Przegląd strategiczny. Ewaluacja Strategii Rozwoju Miasta Jastrzębie-Zdrój do roku 2020”

18 por. „Raport o stanie miasta Jastrzębie-Zdrój za rok 2019”

19 Tamże

20 por. „Lokalny Program Rewitalizacji Jastrzębia-Zdroju do 2020 roku”

21 por. „Przegląd strategiczny. Ewaluacja Strategii Rozwoju Miasta Jastrzębie-Zdrój do roku 2020”

16

Jeśli chodzi o zagospodarowanie przestrzenne, 99 proc. powierzchni miasta zostało objętych Miejscowymi Planami Zagospodarowania Przestrzennego (łącznie 41 dokumentów). W październiku roku 2018 r. rozpoczęto opracowywanie dokumentu pn.

„Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Jastrzębie-Zdrój”²².

W 2019 roku Rada Miasta uchwaliła 5 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, które zostały opublikowane w Dzienniku Urzędowym Województwa Śląskiego²³.

4.4. Infrastruktura komunikacyjna i komunikacja miejska

W świetle dostępnych informacji można stwierdzić, że stan infrastruktury drogowej w mieście jest zadowalający, choć – ze względu na rosnące natężenie ruchu – wymagane są dalsze inwestycje. Istotnym problemem jest rosnąca liczba zarejestrowanych pojazdów, brak alternatywy dla istniejących połączeń drogowych z Aglomeracją Śląską, a także szkody górnicze. W Jastrzębiu-Zdroju istnieją drogi wojewódzkie (18,0 km, droga nr 933: Racibórz - Wodzisław Śląski – Jastrzębie-Zdrój – Pszczyna, droga nr 937: Jastrzębie-Zdrój – Cieszyn), powiatowe (61,6 km) i gminne (186,3 km o nawierzchni twardej i 20,2 km o nawierzchni gruntowej). Mieszkańcy miasta mają dogodny dostęp do przebiegającej w pobliżu autostrady A1 dzięki obwodnicy Jastrzębia-Zdroju na odcinku od DW 933 – ul. Pszczyńska w Jastrzębiu-Zdroju do węzła autostrady w Mszanie²⁴.

Od roku 2001 miasto nie posiada pasażerskiej komunikacji kolejowej. We wszystkich kluczowych dokumentach programowych uruchomienie bezpośredniego połączenia kolejowego Jastrzębia-Zdroju z Aglomeracją Górnośląską definiowane jest jako strategiczny cel rozwoju systemu komunikacji (szerzej na ten temat piszemy w kolejnym

22 Projekt studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Jastrzębie-Zdrój wraz z prognozą oddziaływania na środowisko projekt został wyłożony do publicznego wglądu od 14.07.2020 do 4.09.2020 r., a dyskusja odbyła się 2.09.2020 r., https://bip.jastrzebie.pl/artykul/4404/62398/ogloszenie-prezydenta-miasta-jastrzebie-zdroj, data dostępu: 18.08.2020 r.

23 por. „Raport o stanie miasta Jastrzębie-Zdrój za rok 2019”

24 por. „Przegląd strategiczny. Ewaluacja Strategii Rozwoju Miasta Jastrzębie-Zdrój do roku 2020”

17

rozdziale). Warto nadmienić, że w Jastrzębiu-Zdroju wykorzystywane są niezależne linie górniczego transportu kolejowego²⁵.

Komunikacja miejska oferuje połączenia między osiedlami i sołectwami Jastrzębia-Zdroju. Od roku 2019 w Jastrzębiu-Zdroju wyznaczono 6 stref przepływu pasażerów, oznaczonych osobnymi kolorami. W ramach wspomnianych stref funkcjonują linie o zasięgu miejskim i ponadlokalnym²⁶. W ramach komunikacji zewnętrznej „…uruchomione są połączenia z okolicznymi miejscowościami: Wodzisławiem Śląskim, Rybnikiem, Żorami i Zebrzydowicami. Głównym środkiem transportu komunikacji pasażerskiej są autobusy, a także szczególnie rozwijające się w ostatnich latach linie tzw. „busów”. Poza przedsiębiorstwami z grupy PKS, które obsługują połączenia z wieloma ośrodkami południowej Polski…”²⁷.

Według stanu na rok 2019 w Jastrzębiu-Zdroju oddano ok. 200 km tras i szlaków rowerowych. W tym okresie w mieście funkcjonował system rowerów miejskich pod nazwą JASkółka, w ramach którego uruchomiono 20 stacji i 61 rowerów (i dodatkowo 3 stacje i 15 rowerów we współpracy z JSW S.A.)²⁸.

4.5. Ochrona zdrowia

Najważniejszą placówką ochrony zdrowia w mieście jest Wojewódzki Szpital Specjalistyczny nr 2, który posiada rozbudowane zaplecze diagnostyczno-terapeutyczne, dostępne w oddziałach, poradniach specjalistycznych, Zakładzie Diagnostyki Obrazowej, jak również w innych pracowniach diagnostycznych. W Jastrzębiu-Zdroju funkcjonuje również Wojewódzki Szpital Rehabilitacyjny dla Dzieci, posiadający poradnię oraz dwa oddziały rehabilitacyjne (tzw. wczesna interwencja dla dzieci do 18. miesiąca życia), a także Szpital Dziecięcy im. Janusza Korczaka. W tym miejscu warto zaznaczyć, że wszystkie te podmioty są prowadzone przez Samorząd Województwa Śląskiego²⁹.

25 Tamże

26 por. „Raport o stanie miasta Jastrzębie-Zdrój za rok 2019”

27 por. „Przegląd strategiczny. Ewaluacja Strategii Rozwoju Miasta Jastrzębie-Zdrój do roku 2020”

28 por. „Raport o stanie miasta Jastrzębie-Zdrój za rok 2019”

29 por. „Przegląd strategiczny. Ewaluacja Strategii Rozwoju Miasta Jastrzębie-Zdrój do roku 2020”

18

Według stanu na rok 2018 placówki ochrony zdrowia w Jastrzębiu-Zdroju dysponowały 564 łóżkami w szpitalach ogólnych. Dla porównania – w powiecie wodzisławskim było to 557 łóżek, w Rybniku – 710, natomiast w Żorach – 175³⁰.

4.6. Edukacja publiczna i niepubliczna

W roku 2019 w Jastrzębiu-Zdroju funkcjonowały 23 przedszkola gminne, w tym 1 specjalne, które sprawowały opiekę nad 2 727 dziećmi w 129 oddziałach. Miasto było organem prowadzącym dla 16 szkół podstawowych, 1 szkoły podstawowej specjalnej, 2 liceów ogólnokształcących działających samodzielnie, 7 zespołów szkół, w tym jeden zespół szkół specjalnych, 1 Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, 1 Międzyszkolnego Ośrodka Sportowego oraz 1 Centrum Kształcenia Zawodowego. W ww. placówkach uczyło się 14 349 uczniów, natomiast liczba oddziałów w szkołach wyniosła 755. W miejscowych placówkach edukacyjnych prowadzone były działania na rzecz kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (rewalidacyjne, korekcyjno-kompensacyjne, nauczanie indywidualne, terapie). Kształcenie specjalne było realizowane w 3 placówkach przedszkolnych oraz 4 szkołach podstawowych. Łączna liczba dzieci objętych kształceniem specjalnym ogółem wyniosła 548 (w szkołach publicznych). W placówkach publicznych i niepublicznych, dla których organem prowadzącym nie jest JST 407 uczniów zostało objętych wczesnym wspomaganiem rozwoju dziecka. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana jest w trakcie bieżącej pracy z dzieckiem, w ww. placówkach szkolnych i przedszkolnych, jak również poradni psychologiczno-pedagogicznej. W roku 2019 wspomniana placówka udzieliła wsparcia 1 956 dzieciom. Ponadto funkcjonują również niepubliczne placówki oświatowe oraz publiczne prowadzone przez osoby fizyczne lub prawne dla których miasto jest organem rejestrowym. W analogicznym okresie były to:

przedszkola niepubliczne (272 dzieci), 1 punkt przedszkolny (25 dzieci), szkoły podstawowe

30 Bank Danych Lokalnych GUS

19

(170 uczniów), 1 technikum niepubliczne (134 uczniów), 5 niepublicznych liceów ogólnokształcących (501 uczniów) oraz 5 szkół policealnych (480 osób)³¹.

Zagadnienia związane z edukacją zajmują istotne miejsce w wielu lokalnych dokumentach o charakterze programowym i strategicznym. Z punktu widzenia aktualnych trendów społeczno-demograficznych zwraca się uwagę na konieczność dostosowywania miejscowego systemu oświaty do dynamicznie zmieniających się potrzeb. W szczególności chodzi tu o spadek liczby uczniów, zmniejszającą się liczbę mieszkańców miasta, a jednocześnie starzejącą się infrastrukturę i rosnące nakłady finansowe na wydatki bieżące w oświacie (przy obniżających się dochodach miasta)³².

W dotychczasowej Strategii Rozwoju Miasta założono, że konieczne jest wzmocnienie atrakcyjności oferty edukacyjnej, również w zakresie programów realizowanych przez placówki edukacyjne, a także promowanie programów kształcenia ustawicznego. Ponadto niezmiernie ważnym ustaleniem jest konieczność rozwoju systemu kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego rynku pracy³³.

4.7. Poziom bezpieczeństwa

W roku 2018 w Jastrzębiu-Zdroju miejscowa policja stwierdziła 1 905 przestępstw w zakończonych postępowaniach przygotowawczych. Oznaczało to spadek w porównaniu z rokiem poprzednim, w którym analogiczna liczba wyniosła 2 702. W tym okresie obniżył się wskaźnik wykrywalności przestępstw z 81,7 proc. w 2017 r. do 69,7 proc. w 2018 roku³⁴. „Wzrosła liczba stwierdzonych przestępstw o charakterze kryminalnym, z 1210 w roku 2017 do 1267 w 2018, zmalała liczba stwierdzonych przestępstw o charakterze gospodarczym (z 1200 do 311), a także przestępstw drogowych i przeciwko mieniu. Wzrost natomiast odnotowano w odniesieniu do stwierdzonych przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu (2017 – 132, a w 2018 – 171)…”³⁵.

31 por. „Raport o stanie miasta Jastrzębie-Zdrój za rok 2019”

32 por. „Program rozwoju oświaty w Jastrzębiu-Zdroju w latach 2015-2020 z perspektywą do 2025 r.”

33 por. „Przegląd strategiczny. Ewaluacja Strategii Rozwoju Miasta Jastrzębie-Zdrój do roku 2020”

34 por. „Przegląd strategiczny. Ewaluacja Strategii Rozwoju Miasta Jastrzębie-Zdrój do roku 2020”

35 Tamże

20

W świetle dostępnych informacji, najwięcej popełnianych przestępstw dotyczy kradzieży, oszustw i przestępstw narkotykowych. W przypadku ostatniego z wymienionych rodzajów przestępstw można mówić o narastaniu problemu w dłuższej perspektywie.

„Najczęstszymi miejscami ich [narkotyków – przyp. aut.] dystrybucji są klatki schodowe (…), dyskoteki, kompleksy handlowe czy szkoły (…). Niepokojącym zjawiskiem jest również wzrost popełnianych (…) oszustw, jak i przestępstw przeciwko funkcjonariuszom…”³⁶.

W tym miejscu warto uzupełnić powyższe zagadnienia o kwestię poziomu bezpieczeństwa w ruchu drogowym. W roku 2019 odnotowanych zostało 916 zdarzeń drogowych, w tym 57 wypadków (w których zginęły 3 osoby, a 67 osób odniosło rany), jak również 859 kolizji. W porównaniu z rokiem poprzednim zwiększyła się liczba kolizji, natomiast liczba wypadków pozostała na identycznym poziomie³⁷.

Wykres 7. Poczucie bezpieczeństwa w Jastrzębiu-Zdroju (w proc.)³⁸

Jak wynika z badania, około 2/3 mieszkańców Jastrzębia-Zdroju czuje się bezpiecznie w swoim mieście. Średnia w skali pięciostopniowej wynosi 3,73. Warto

36 Tamże

37 por. „Raport o stanie miasta Jastrzębie-Zdrój za rok 2019”

38 Lokalne Badania Społeczne dla Urzędu Miasta Jastrzębie-Zdrój, badanie ilościowe, CATI, N=400, 2020 r.

21

wspomnieć, że wysoki poziom poczucia bezpieczeństwa znacznie częściej deklarują mężczyźni w porównaniu z kobietami. Mieszkańcy sołectw nieco częściej czują się bezpiecznie w swojej okolicy (79 proc.) niż osoby zamieszkujące na osiedlach Jastrzębia-Zdroju (64 proc.). Dodajmy, że 14 proc. ankietowanych deklaruje, że w Jastrzębiu-Jastrzębia-Zdroju są miejsca (np. ulice, osiedla), które omijają ze względu na brak poczucia bezpieczeństwa³⁹. 4.8. Rozwój przedsiębiorczości i rynek pracy

Jak już wspomnieliśmy, w strukturze gospodarczej Jastrzębia-Zdroju dominuje branża górnicza, a największym pracodawcą i zarazem największym płatnikiem podatków do budżetu miasta jest Jastrzębska Spółka Węglowa S.A. Warto szczególnie podkreślić, że co czwarty członek załogi jest mieszkańcem Jastrzębia-Zdroju. Dodajmy, że kondycja wspomnianej grupy kapitałowej silnie oddziałuje na sytuację społeczno-gospodarczą miasta (wyniki finansowe wpływają na koniunkturę gospodarczą i budżet miasta). W Jastrzębiu-Zdroju działa również liczna grupa firm, specjalizujących się w świadczeniu usług na rzecz JSW S.A. Ponadto funkcjonują również podmioty gospodarcze, reprezentujące inne branże, m.in.: Prymat Sp. z o.o., ELPLAST+ Sp. z o.o., Centralne Laboratorium Pomiarowo-Badawcze Spółka z o.o., Spółka Energetyczna JASTRZĘBIE S.A., Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Górnicze ROW-JAS Sp. z o.o., Drogerie Polskie, Błysk, Haga, Progres-Mechatronika⁴⁰.

Tabela 8. Wybrane wskaźniki aktywności gospodarczej mieszkańców⁴¹

40 por. „Przegląd strategiczny. Ewaluacja Strategii Rozwoju Miasta Jastrzębie-Zdrój do roku 2020”

41 Bank Danych Lokalnych GUS

22

Powyższe dane są kolejnym potwierdzeniem specyficznej struktury gospodarczej Jastrzębia-Zdroju, opartej na dominacji jednego, wiodącego podmiotu gospodarczego (a raczej grupy kapitałowej), a także – jak można przypuszczać – utrwaleniu pewnych wzorców aktywności zawodowej, związanych z zatrudnieniem w przemyśle wydobywczym. Na tej podstawie można zauważyć, że liczba podmiotów wpisanych do rejestru REGON na 10 tys.

ludności oraz liczba osób prowadzących działalność gospodarczą na 10 tys. ludności w mieście jest znacząco niższa od wskaźników ogólnopolskich i regionalnych, a także odbiega od wartości tych wskaźników dla ościennych jednostek samorządu terytorialnego.

Dodajmy, że ww. wskaźniki rosną w latach 2017-2019 (dotyczy to wszystkich porównywanych jednostek, oprócz Wodzisławia Śl., w którym można mówić o stagnacji).

Warto zaznaczyć, że miasto prowadzi działania na rzecz wsparcia aktywności gospodarczej. W tym kontekście można wymienić m.in. następujące przedsięwzięcia:

 działalność Rady Biznesu przy Prezydencie Miasta Jastrzębie-Zdrój,

 „Biznes na okrągło” (przestrzeń do spotkań i biuro na godziny dla małych firm),

 „Jasne, że Jastrzębie” (akcja na rzecz lokalnego patriotyzmu gospodarczego),

 „Jastrzębski Pasaż Rzemiosła” (program wsparcia dla rzemieślników),

 „Jastrzębska Karta Przedsiębiorcy” (program partnerski dla lokalnych

 „Jastrzębska Karta Przedsiębiorcy” (program partnerski dla lokalnych

W dokumencie Identyfikacja warunków rozwoju Jastrzębia-Zdroju w świetle Strategii Rozwoju Miasta do 2030 r. (Stron 9-0)