Zgodnie z art. 134 ust. 3 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w przypadku negatywnej oceny rodziny zastępczej kolejna ocena jest dokonywana nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia dokonania tej oceny. W przypadku kolejnej negatywnej ostatecznej oceny organizator rodzinnej pieczy zastępczej kieruje do sądu wniosek o uchylenie postanowienia o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej.
W 2020 r. 13 rodzin zastępczych spokrewnionych i niezawodowych otrzymało łącznie 17 ocen negatywnych.
W przypadku 4 rodzin były to pierwsze oceny negatywne i nie formułowano wniosku do sądu o ich rozwiązanie. Ustalono warunki, jakie rodziny te muszą spełnić, aby następną ocenę zakończyć z pozytywnym wynikiem. W sprawie kolejnych 4 rodzin zastępczych nie formułowano wniosku o rozwiązanie rodziny, lecz zobowiązano je do podjęcia określonych działań - np. do uzyskania diagnozy dotyczącej dziecka w poradni psychologiczno-pedagogicznej lub do podjęcia pracy, poprawy warunków bytowych. W przypadku 5 rodzin zastępczych złożono w sądzie łącznie 8 wniosków o zmianę zarządzeń opiekuńczo-wychowawczych wobec dzieci oraz o rozwiązanie rodzin zastępczych z powodu:
- niewywiązywania się przez rodzinę zastępczą z ustaleń i zobowiązań;
- niespełniania podstawowych warunków wynikających z ustawy (m.in. brak stałego źródła dochodu, orzeczona eksmisja);
- niskich umiejętności wychowawczych rodziców zastępczych oraz braku gotowości do podnoszenia kompetencji i kwalifikacji wychowawczych.
W przypadku 2 rodzin zastępczych sąd nie podjął jeszcze działań, 1 rodzina otrzymała nadzór kuratorski, a wobec 1 rodziny zastępczej toczy się postępowanie i wyznaczono termin rozprawy (styczeń 2021 r.).
Ponadto jeden wniosek o rozwiązanie rodziny zastępczej sąd oddalił.
W 2020 r. 3 rodziny podjęły decyzję o rezygnacji z powierzonej im roli i zawnioskowały do sądu o rozwiązanie rodziny zastępczej. Z tego powodu 2 dzieci umieszczono w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, a opiekę nad 1 dzieckiem przejęła jego dalsza krewna.
Wskaźniki realizacji:
Lp. Nazwa wskaźnika 2018 r. 2019 r. 2020 r.
1 Liczba sporządzonych ocen sytuacji dziecka - ocen zasadności dalszego pobytu dziecka
w pieczy zastępczej ogółem, w tym: 746 649 567
- w rodzinach zastępczych zawodowych 112 71 69
- oceny negatywne 18 10 7
2 Liczba sporządzonych ocen rodzin
zastępczych, ogółem w tym: 157 174 114
- liczba ocen negatywnych 20 20 17
3 Liczba dzieci, które opuściły rodzinną 72 87 58
pieczę zastępczą, ogółem w tym: (w tym 31 dzieci (w tym 22 dzieci (w tym 20 dzieci z zawodowych z zawodowych z zawodowych
rodzin rodzin rodzin zastępczych)
zastępczych) zastępczych)
- powrót do rodziny pochodzenia 9 11 4
(w tym 6 (w tym 6 (w tym 3
z zawodowych z zawodowych z zawodowych
rodzin rodzin rodzin zastępczych)
zastępczych) zastępczych)
- adopcja 6 17 10
(z zawodowych (w tym 14 (wszystkie rodzin z zawodowych z zawodowych zastępczych) rodzin rodzin zastępczych)
zastępczych)
- przeniesienie do pieczy instytucjonalnej 16 9 10
(w tym 3 (w tym 6
z zawodowej z zawodowych
rodziny
zastępczej) rodzin zastępczych)
- przeniesienie do innej rodziny zastępczej 16 4 1
(w tym 15 (w tym 1 (w tym 1
z rodzin z zawodowej z zawodowej zastępczych rodziny rodziny zastępczej) zawodowych) zastępczej)
- inne ogółem, w tym: 25 46 35
■ powierzenie w pieczę 3 1 0
■ wyprowadzenie się do innego miasta 7 1 4
■ śmierć rodziny zastępczej 1 4 1
■ usamodzielnienie 13 37 27
■ pełnoletniość matki naturalnej i
przekazanie dziecka pod jej opiekę 1 1 0
■ umieszczenie w ZOL lub DPS 0 2 2
(w tym 1 (w tym 2
z zawodowej z zawodowej rodziny rodziny zastępczej) zastępczej)
■ śmierć wychowanka 0 0 1
Zmniejszenie liczby ocen sytuacji dziecka i zasadności jego pobytu w pieczy zastępczej wynika bezpośrednio z wieku wychowanków, pozostających w rodzinach zastępczych. Sukcesywnie zwiększa się bowiem liczba dzieci powyżej lat 3, które przebywają w spokrewnionych i niezawodowych rodzinach zastępczych. Ponadto w 2020 r. 38 dzieci osiągnęło pełnoletność i zdecydowało się pozostać w dotychczasowej rodzinie zastępczej lub rozpocząć proces usamodzielnienia się. Z kolei na liczbę ocen sporządzanych w zawodowych rodzinach zastępczych duży wpływ ma rotacja dzieci oraz fakt, iż w zawodowych rodzinach zastępczych umieszczane są dzieci poniżej 3 roku życia.
W 2020 r. sporządzono tylko 17 negatywnych ocen rodzin zastępczych, co jest bezpośrednim efektem zintensyfikowanej pracy z rodzinami, prowadzonej przez koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej i specjalistów, zatrudnionych w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Katowicach. Celem pracy z rodzinami zastępczymi jest wzmacnianie ich zasobów i kompetencji, budowanie relacji oraz zwiększanie otwartości na rozwiązywanie bieżących problemów. Wszystkie podejmowane do tej pory działania będą nadal kontynuowane.
W 2020 r. tylko 4 dzieci (w tym 3 dzieci z zawodowych rodzin zastępczych) powróciło do rodziny naturalnej, co może wskazywać na potrzebę bardziej intensywnej pracy z rodzicami naturalnymi dzieci i ich stałego motywowania do współpracy - w formie bezpośredniego wsparcia asystentów rodziny i rodzin wspierających, a także w formie uczestniczenia w treningach i programach podnoszących kompetencje wychowawcze rodziców.
CEL SZCZEGÓŁOWY 7: Usamodzielnianie wychowanków rodzinnej oraz instytucjonalnej pieczy zastępczej 1. Zapewnienie pomocy finansowej* i rzeczowej* oraz wsparcia osobom opuszczającym w związku
z osiągnięciem pełnoletniości rodzinne oraz instytucjonalne formy pieczy zastępczej:
- świadczenia na kontynuowanie nauki, - świadczenia na usamodzielnienie, - świadczenia na zagospodarowanie,
- pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, - pomoc w uzyskaniu zatrudnienia,
- pomoc prawna i psychologiczna.
Osobom usamodzielnianym na podstawie przepisów ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, przysługuje wsparcie ekonomiczne oraz inne formy wsparcia ze strony organizatora rodzinnej pieczy zastępczej, którego zadania w mieście Katowice wypełnia Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej.
Koordynatorzy rodzinnej pieczy zastępczej zatrudnieni w Zespole ds. Rodzinnej Pieczy Zastępczej Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Katowicach udzielają różnych form pomocy usamodzielnianym wychowankom rodzinnej pieczy zastępczej. Pozostali usamodzielniani wychowankowie (w tym wychowankowie rodzin zastępczych i placówek, nieobjęci pomocą i wsparciem koordynatora), w 2020 r. korzystali ze wsparcia pracowników socjalnych w Terenowych Punktach Pomocy Społecznej. W 2020 r. koordynatorzy rodzinnej pieczy zastępczej Zespołu ds. Rodzinnej Pieczy Zastępczej w Katowicach współpracowali ze 141 usamodzielnianymi wychowankami, spośród których 82 wychowankom udzielono indywidualnego wsparcia, w większości - w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych.
Wskaźniki realizacji:
Lp. Nazwa wskaźnika 2018 r. 2019 r. 2020 r.
1 Liczba wychowanków rodzinnej pieczy zastępczej oraz instytucjonalnej pieczy zastępczej, którzy skorzystali z pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki
154 156 149
- łączna wartość świadczeń ( w zł) 639 360,21 zł 595 538,71 zł 678 177,53 zł 2 Liczba wychowanków rodzinnej pieczy
zastępczej oraz instytucjonalnej pieczy zastępczej, którzy skorzystali z pomocy pieniężnej na usamodzielnienie
36 29 37
- łączna wartość świadczeń ( w zł) 123 891,03 zł 132 401,43 zł 152 529,07 zł 3 Liczba wychowanków rodzinnej pieczy
zastępczej oraz instytucjonalnej pieczy zastępczej, którzy skorzystali z pomocy w formie rzeczowej
24 32 36
- łączna wartość świadczeń ( w zł) 39 144,99 zł 63 865,97 zł 64 657,00 zł 4 Usamodzielniani wychowankowie, którym
koordynatorzy udzielili wsparcia ogółem
w tym: 57 40 82
- w uzyskaniu odpowiednich warunków
mieszkaniowych 42 35 44
- w uzyskaniu zatrudnienia 22 17 24
- w uzyskaniu dostępu do pomocy prawnej
i psychologicznej 28 20 25
Wychowankowie, którzy z uwagi na osiągnięcie pełnoletności opuszczają rodzinne i instytucjonalne formy pieczy zastępczej, objęci zostali wsparciem i pomocą, w tym finansową. Wychowankowie mają możliwość korzystania z kilku form pomocy jednocześnie. Zwiększenie wydatków na świadczenia częściowo powodowane zostało waloryzacją w 2019 r., a ponadto wynika z większej liczby usamodzielnianych wychowanków korzystających ze świadczeń.
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Katowicach będzie kontynuował udzielanie wychowankom jednocześnie pomocy na usamodzielnienie oraz pomocy rzeczowej, ponieważ pozwala to na bardziej racjonalne wykorzystanie środków w przypadku konieczności wyposażenia pierwszego własnego mieszkania.
W zależności od indywidualnych potrzeb wychowanka pomoc jest przyznawana w kilku etapach, dlatego nie oblicza się średniego świadczenia, gdyż nie odzwierciedla ono kwoty faktycznie przyznanej i realizowanej pomocy na rzecz każdego wychowanka. Jeden wychowanek w zależności od formy i okresu pozostawania w systemie pieczy zastępczej może otrzymać łącznie 1 735,00 zł lub 3 470,00 zł lub 6 939,00 zł pomocy pieniężnej na usamodzielnienie oraz 1 577,00 zł lub 3 154,00 zł pomocy rzeczowej. Świadczenie na kontynuowanie nauki wynosi obecnie 526,00 zł miesięcznie.
KOSZT REALIZACJI „Powiatowego programu rozwoju pieczy zastępczej na lata 2018-2020"
W 2020 r. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Katowicach kontynuował wykonywanie zadań organizatora rodzinnej pieczy zastępczej. Na realizację powierzonych zadań, związanych z zapewnieniem dzieciom pieczy zastępczej w rodzinach zastępczych spokrewnionych, niezawodowych i zawodowych oraz zadań związanych z usamodzielnianiem pełnoletnich wychowanków, opuszczających rodziny zastępcze i placówki opiekuńczo
-wychowawcze, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Katowicach miał zabezpieczone środki w planie finansowym.
Ogólny koszt realizacji „Powiatowego programu rozwoju pieczy zastępczej na lata 2018-2020" za 2020 r.
wyniósł 7 639 437,47 zł. Łączny koszt realizacji całego „Powiatowego programu rozwoju pieczy zastępczej na lata 2018-2020" to 23 481 896,28 zł. Szczegółowe dane przedstawia poniższa tabela.
Lp. Rodzaj wydatku 2018 r. 2019 r. 2020 r.
(zł) (zł) (zł)
1 Cel szczegółowy 1: Promocja rodzinnych
form pieczy zastępczej* - -
-2 Cel szczegółowy 2: Szkoleniei kwalifikacja kandydatów* 12 340,00 29 160,00 25 320,00 3 Cel szczegółowy 3: Prowadzenie rejestru
danych o osobach zakwalifikowanych oraz pełniących funkcj'ę rodziny zastępczej*
- -
-4 Cel szczegółowy 4: Przygotowanie rodziny zastępczej na przyjęcie dziecka*
Zadanie 2:
Przyznanie i realizacja świadczeń
pieniężnych dla rodziny zastępczej: 4 741 700,10 4 569 145,89 4 235 140,81 - jednorazowe świadczenie pieniężne na
pokrycie wydatków związanych z przyjęciem dziecka,
27 625,00 24 496,08 26 007,00
- pomoc pieniężna na utrzymanie dziecka, 4 411 296,32 4 253 666,51 3 996 561,24 - dodatek na dziecko niepełnosprawne, 72 732,13 90 101,60 95 253,57
- dofinansowanie do wypoczynku, 85 581,91 85 927,53 6 450,00
- dofinansowanie kosztów utrzymania
mieszkania, 132 957,45 108 667,24 108 367,29
- dofinansowanie kosztów remontu 11 407,29 6 186,93 1 021,71
mieszkania zawodowej rodziny zastępczej - świadczenia związane z wystąpieniem
zdarzenia losowego 100,00 100,00 1 480,00
5 Cel szczegółowy 5: Rozwój sieci zawodowych rodzin zastępczych
- koszt wynagrodzeń zawodowych rodzin zastępczych, rodzin pomocowych oraz osób do pomocy w gospodarstwie
domowym i w opiece nad dziećmi wraz ze składkami pracodawcy
678 951,88 687 703,88 816 527,04
6 Cel szczegółowy 6: Ocena sytuacji dziecka umieszczonego w pieczy
zastępczej oraz rodzin zastępczych* - -
-7 Cel szczegółowy 7: Usamodzielnianie wychowanków rodzinnej oraz instytucjonalnej pieczy zastępczej Zadanie 1:
Zapewnienie pomocy finansowej i rzeczowej oraz wsparcia osobom
opuszczającym w związku z osiągnięciem 802 396,23 791 806,11 895 363,60
pełnoletniości rodzinne oraz
1 717 106,39 1 812 148,33 1 667 086,02
9 Całkowity koszt realizacji „Powiatowego programu rozwoju pieczy zastępczej na
lata 2018-2020" 7 952 494,60 7 889 964,21 7 639 437,47
*cele oznaczone gwiazdką realizowane są w ramach bieżącej działalności Zespołu ds. Rodzinnej Pieczy Zastępczej Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Katowicach
PODSUMOWANIE
Zgodnie z ustawą z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w placówkach opiekuńczo-wychowawczych nie powinny być umieszczane dzieci poniżej lat 7 - do 31 grudnia 2019 r., a od 1 stycznia 2020 r. - dzieci poniżej lat 10. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Katowicach jako organizator pieczy zastępczej, w latach 2018-2020 realizował zaplanowane w „Powiatowym programie rozwoju pieczy zastępczej na lata 2018-2020" działania mające na celu pozyskiwanie kolejnych kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej oraz zawodowej, co w perspektywie długofalowej powinno prowadzić do minimalizowania zjawiska umieszczania dzieci poniżej 10 roku życia w placówkach opiekuńczo- wychowawczych, a także skrócić czas oczekiwania małych dzieci na umieszczenie w stałej rodzinie zastępczej, na przykład po opuszczeniu pogotowia rodzinnego.
Dzięki realizacji zaplanowanych działań w latach 2018-2020 do rodzin zastępczych przyjęto 151 dzieci (w tym 88 do zawodowych rodzin zastępczych). Jednocześnie 217 dzieci (w tym 73 z zawodowych rodzin zastępczych) opuściło system rodzinnej pieczy zastępczej. Dobrym sposobem na zapewnienie pieczy zastępczej większej ilości potrzebujących dzieci jest dążenie do pełnego wykorzystania miejsc w zainteresowanych tego typu współpracą niezawodowych rodzinach zastępczych (przepisy dopuszczają jednoczesny pobyt w rodzinie zastępczej 3 dzieci) oraz do umieszczania w tych rodzinach kolejnych dzieci po usamodzielnieniu dotychczasowych wychowanków. Ponadto ważne są działania motywujące wybrane, bardzo dobrze wypełniające obowiązki opiekuńcze i wychowawcze rodziny zastępcze spokrewnione i niezawodowe, do przekształcenia w zawodowe rodziny zastępcze. Wymaga to kontynuacji pracy koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej, psychologów i pedagoga, którzy wspierają rodziny w podjęciu niełatwej decyzji o przyjmowaniu kolejnych dzieci.
W latach 2018-2020 Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Katowicach z powodzeniem realizował
„Powiatowy program rozwoju pieczy zastępczej na lata 2018-2020", którego głównym celem jest rozwijanie lokalnego systemu pieczy zastępczej. Na terenie miasta Katowice funkcjonowało średniorocznie 337 rodzin zastępczych, w tym 9 zawodowych. Ogółem zapewniono opiekę i wychowanie średniorocznie 453 dzieci (w tym 62 w zawodowych rodzinach zastępczych).
Koordynatorzy rodzinnej pieczy zastępczej zapewniali rodzinom oraz przebywającym w nich dzieciom stałe wsparcie, w tym psychologiczne, pedagogiczne oraz prawne. Sporządzono łącznie 1962 szczegółowe analizy sytuacji poszczególnych dzieci oraz 445 ocen rodzin zastępczych, a na ich podstawie wnioskowano odnośnie
zasadności dalszego pobytu. W wyniku wspólnych działań rodzin zastępczych i koordynatorów, 217 dzieci (w tym 73 z zawodowych rodzin zastępczych) opuściło system rodzinnej pieczy zastępczej, z czego 33 dzieci adoptowano (w tym 30 z zawodowych rodzin zastępczych), 77 usamodzielniło się, a tylko 24 dzieci (w tym 15 z zawodowych rodzin zastępczych) mogło powrócić do swoich rodziców. Pracę z rodzicami dzieci, przebywających w pieczy zastępczej, prowadzą asystenci rodziny oraz pracownicy socjalni. Działania naprawcze w większości przypadków wymagają wielu lat intensywnych, niełatwych starań ze strony rodziców, ale przede wszystkim - zrozumienia swojej sytuacji, wyrażenia gotowości do zmian i pozostawania w stałym kontakcie z pracownikami służb wsparcia rodziny.
Koordynatorzy rodzinnej pieczy zastępczej z powodzeniem realizowali zadanie umożliwienia rodzinom zastępczym podnoszenia ich kwalifikacji oraz nawiązywania i utrzymywania wzajemnych kontaktów.
Prowadzono szkolenia, których tematyka została dostosowana do zgłaszanych przez rodziny zastępcze potrzeb, a dodatkowo od kilku lat funkcjonuje otwarta grupa wsparcia dla rodzin zastępczych. Podczas spotkań grupy wsparcia rodziny zastępcze mają możliwość dzielenia się swoimi doświadczeniami w radzeniu sobie z trudnymi problemami dzieci, umieszczonych w pieczy zastępczej. Z uwagi na specyfikę działania zawodowych rodzin zastępczych, grupa ta spotyka się oddzielnie. W 2020 r. z uwagi na stan epidemii i znaczne ograniczenia kontaktów społecznych, nie było możliwości regularnej organizacji spotkań, ale w zamian rodziny zastępcze (w tym zawodowe) korzystały z telefonicznych porad i rozmów wspierających.
Mając na uwadze trud i osobiste poświęcenie oraz zaangażowanie rodzin zastępczych, z okazji obchodów Dnia Rodzicielstwa Zastępczego, rokrocznie organizowano uroczyste obchody. Stan epidemii uniemożliwił realizację zaplanowanej na ten rok konferencji i imprez towarzyszących, w maju 2020 r. rodzinom zastępczym przekazano dyplomy uznania.
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Katowicach w kolejnych latach będzie kontynuował działania zarówno wspierające obecnie funkcjonujące rodziny zastępcze, jak też nakierowane na pozyskiwanie nowych kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej i zawodowej. Sporo uwagi zostanie poświęconych szkoleniom, podnoszącym kwalifikacje i rozwijającym kompetencje rodzin zastępczych, a ponadto będą kontynuowane działania, promujące ideę rodzicielstwa zastępczego, między innymi podczas kolejnych uroczystych obchodów Dnia Rodzicielstwa Zastępczego.
DOKUMENT PODPISANY ELEKTRONICZNIE
Dane podpisywanego dokumentu
Typ dokumentu Uchwała
Numer dokumentu XXXIII/718/21
Data dokumentu 2021-03-25
Organ wydający Rada Miasta Katowice
Przedmiot regulacji w sprawie przyjęcia sprawozdania z realizacji „Powiatowego programu rozwoju pieczy zastępczej na lata 2018-2020” za 2020 rok
Identyfikator dokumentu 9DECFC34-CEA6-4967-90CF-1A4DB602C5B0
Informacje o złożonych podpisach elektronicznych Podpis:
Sygnatura Signature-842279395
Numer seryjny 6ED7E323297E4C50F3CA63F191D89519CB596C2C
Osoba podpisująca Maciej Marek Biskupski
Instytucja Urząd Miasta Katowice
Kraj PL
Data złożenia podpisu 25.03.2021 13:28:00
Zakres podpisu Cały dokument
Wystawca certyfikatu VATPL-5260300517 COPE SZAFIR - Kwalifikowany Krajowa Izba Rozliczeniowa S.A. PL