Konsekwencje depopulacji dla lokalnego rynku nieruchomości

Ubytek ludności w województwie sprawia, że maleje liczba potencjalnych klientów rynku nieruchomości. Wzmożona podaż mieszkań na wtórnym rynku pracy, dostępnych z powodu emigracji ludności i zgonów mieszkańców, spra-wia, że zainteresowanie kupnem nowego mieszkania jest znacznie mniejsze niż w regionach niedepopulacyjnych. Ponadto, powszechność dziedziczenia miesz-kania po dziadkach sprawia, że popyt na mieszmiesz-kania jest mniejszy, co nie pozo-staje bez wpływu na ceny lokali w regionie. Niższe ceny mieszkań w woje-wództwie łódzkim w porównaniu z województwem mazowieckim, małopol-skim czy wielkopolmałopol-skim nie stanowią jednak magnesu przyciągającego miesz-kańców z innych regionów kraju.

Dobrym przykładem wpływu depopulacji na ceny mieszkań na lokalnym ryn-ku nieruchomości jest Łódź, która w porównaniu z pozostałymi wielkimi mia-stami, charakteryzuje się jednymi z niższych cen zakupu mieszkania (tab. 8.5.). W Łodzi średnia ceną mieszkania wynosiła we wrześniu 2016 r. 3970 zł/ m2. To jedyna lokalizacja, w której stawka za lokal z rynku wtórnego nie przekroczyła 4 000 zł/ m2. Dla porównania w Warszawie i Krakowie kształtowała się na śred-nim poziomie odpowiednio ok. 8 700 zł/ m2 i 6 500 zł/ m2.

Tabela 8.5. Przeciętne ceny mieszkań w największych miastach Polski we wrześniu 2016 r. (zł/ m2)

Miasto Wielkość lokalu (w m2) ^Rynek

pierwotny Wtórny Kraków ^{0–38 7272 7440} 38–60 6626 6844 60–90 7180 6920 Łódź _{0–38 5012 3684} 38–60 4968 3970 60–90 5414 4229 Poznań _{0–38 7277 6318} 38–60 6376 5930 60–90 6003 5619 Warszawa _{0–38 8131 8934} 38–60 7719 8266 60–90 7952 8532 Wrocław _{0–38 6402 6628} 38–60 5927 5945 60–90 6041 5746

Źródło: Bankier.pl na podstawie danych serwisu Otodom.pl dostęp na dzień 10.03.2017 r.

Utrzymywanie się w kolejnych dekadach depopulacji regionu nie stanie się czynnikiem wpływającym korzystnie na ceny nieruchomości. Według Szukal-skiego (2015), naturalną konsekwencją ubytku liczby ludności w województwie jest spadek cen nieruchomości, wynikający z mniejszego zapotrzebowania na nowe mieszkania. W przyszłości poprawę sytuacji może stanowić budownictwo senioralne, przystosowane do potrzeb osób starszych z zapleczem usług skie-rowanych do seniorów.

8.6. Podsumowanie

Intensywność przemian demograficznych sprawia, że ich konsekwencje stają się coraz częściej tematem debat publicznych. Efekty depopulacji i starzenia się ludności są szczególnie widoczne w regionie łódzkim, a zwłaszcza w jego stolicy – Łodzi. Towarzyszące zmianie liczby ludności zmiany strukturalne stanowią nowe wyzwania dla samorządów lokalnych przedsiębiorców. Zmiany te dotyczą w zasadzie wszystkich sfer życia, od gospodarki począwszy, w tym rynku pracy, infrastruktury mieszkaniowej, poprzez edukację, naukę i ochronę zdrowia.

Województwo łódzkie, nie będzie jedynym, które doświadczy problemów zmniejszania się liczby mieszkańców i ich starzenia. Już w nieodległej przy-szłości (2020 r.) ubytek ludności będzie dotyczył większości województw (13). Tylko 3 województwa: małopolskie, mazowieckie i pomorskie będą charakte-ryzować się dodatnim przyrostem rzeczywistym ludności. To, co będzie odróż-niać region łódzki od pozostałych, to jedno z wyższych temp depopulacji i sta-rzenia się ludności.

Przeobrażenia demograficzne doprowadzą do wielu społeczno-ekonomicz- nych konsekwencji, z których nie wszystkie będą negatywne. Jednak postępujący proces depopulacji w regionie łódzkim, jak również dynamiczny wzrost odsetka osób starszych w województwie powinny w zasadniczy sposób zwracać uwagę decydentów w celu podjęcia środków zaradczych. W kolejnych dekadach w wo-jewództwie łódzkim subpopulacja osób starszych wymagających opieki i wspar-cia przewyższy subpopulację najmłodszych dzieci w wieku 0–4 lata. Seniorzy będą „rośli w siłę”, stanowiąc bardzo liczną grupę konsumentów, co będzie sprzyjać rozwojowi srebrnej gospodarki.

Utrzymywanie się regresu demograficznego w dłuższym okresie doprowadzi do spadku, już i tak niskiej atrakcyjności osiedleńczej stolicy województwa (m.in. można spodziewać się spadku wartości nieruchomości, osłabienia zainte-resowania inwestorów).

Rozwój funkcjonalnego regionu Łodzi, zamieszkałego przez ludność zdecy-dowanie charakteryzującą się miejskim stylem życia, silnie powiązaną z Łodzią przez codzienne dojazdy do pracy, wymusi konieczność całościowego myślenia o dostarczaniu usług publicznych mieszkańcom formalnie różnych z punktu widzenia administracyjnego obszarów.

Jednym ze sposobów łagodzenia w przyszłości procesu depopulacji i starze-nia się ludności jest wzrost napływ cudzoziemców do regionu, co może zmniej-szyć skalę deficytu pracowników na lokalnym rynku pracy.

Bibliografia

Bankier.pl na podstawie danych serwisu Otodom.pl.

Duszczyk M., Góra M., Kaczmarczyk P. (2013), Costs and Benefits of Labour Mobility between

the EU and the Eastern Partnership Countries – case of Poland,

http://www.econstor.eu/bitstream/10419/89815/1/dp7664.pdf.

Gmaj K. (2005), Imigranci na polskim rynku pracy w świetle opinii pracodawców, Raporty i Analizy, nr 3/05, Centrum Stosunków Międzynarodowych, http://mighealth.net/ pl/images/3/34/Imigranci_zarobkowi.pdf.

Gołata E., Kuropka I. (2015), Zmiany demograficzne i ich następstwa dla wybranych obszarów

polityki społecznej w dużych miastach w Polsce, Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe

Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach 2015, nr 223 s. 162–173.

Janiszewska A. (2015), Depopulacja ludności w województwie łódzkim, [w:] Procesy

demogra-ficzne w województwie łódzkim w XXI wieku, P. Szukalski (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu

Łódzkiego, Łódź, s. 11–32.

Kałuża-Kopias D. (2015), Migracje w województwie łódzkim, [w:] Procesy demograficzne

w województwie łódzkim w XXI wieku, P. Szukalski (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu

Łódzkiego, Łódź, s. 109–144.

Kałuża-Kopias D. (2016), Migracje w województwie łódzkim, Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, nr 290 s. 187–197.

Katsarova I. (red.) (2008), Regiony wyludniające się: nowy paradygmat demograficzny i

teryto-rialny, Studium, Parlament Europejski, Bruksela, http://v europarl.europa.eu/

/meetdocs/2004_2009/documents/dv/pe408928_ pe408928_ex_pl.pdf.

Prognoza ludności na lata 2014–2050 (2014), Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.

Prognoza dla powiatów i miast na prawie powiatu oraz podregionów na lata 2014–2050;

http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/prognoza-ludnosci/prognoza-dla-powiatow-i-miast-na-prawie-powiatu-oraz-podregionow-na-lata-2014-2050-opracowana-w-2014-r-,5,5.html. Rysz-Kowalczyk B., Szatur-Jaworska B. (2004), Polityka społeczna wobec cyklu życia. Faza

starości, [w:] Nasze starzejące się społeczeństwo. Nadzieje i zagrożenia, T. Kowaleski,

P. Szukalski (red.), Wydawnictwo UŁ, Łódź.

Szukalski P. (2012), Sytuacja demograficzna Łodzi, Wydawnictwo Biblioteka, Łódź; http://dspace.uni.lodz.pl:8080/xmlui/handle/l 1089/3445.

Szukalski P. (2015a), Demograficzno-społeczne konsekwencję depopulacji w województwie

łódzkim, „Problemy Społeczne, Polityka Społeczna w Regionie Łódzkim” 2015, Regionalne

Centrum Polityki Społecznej w Łodzi, . 3–20.

Szukalski P (red.) (2015b), Procesy demograficzne w województwie łódzkim w XXI wieku, Wy-dawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 171.

Szweda-Lewandowska Z. (2016), Potrzeby opiekuńcze niesamodzielnych osób starszych Usługi

społeczne skierowane do osób starszych, Ekspertyza, dostępna na stronie:

CZĘŚĆ III

WYZWANIA POLITYKI SPOŁECZNEJ