KONSEKWENCJE DLA POLSKI - NEW OBLIGATIONS FOR THE PUBLIC ADMINISTRATION IN POLAND Summary: This

PUBLICZNEGO: NOWE OBOWIĄZKI DLA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ W POLSCE

NEW OBLIGATIONS FOR THE PUBLIC ADMINISTRATION IN POLAND Summary: This paper analyses the European Union`s Directive on the accessibility

8. KONSEKWENCJE DLA POLSKI

W Polsce w zakresie dostosowywania stron internetowych do potrzeb osób niepełnosprawnych lub starszych obowiązuje rozporządzenie, które ustanawia Krajowe Ramy Interoperacyjności [Dz. U. 2016, poz. 113]. Jednak, co trzeba podkreślić, w niewielkim stopniu odnosi się ono bezpośrednio do osób niepełno-sprawnych, stanowiąc jedynie w § 19, że w systemach teleinformatycznych podmiotów realizujących zadania publiczne służące prezentacji zasobów infor-macji należy zapewnić spełnienie przez ten system wymagań WCAG 2.0. Szcze-gółowe standardy zostały doprecyzowane w załączniku 4 do rozporządzenia zatytułowanym „Wymagania Web Content Accessibility Guidelines (WCAG 2.0) dla systemów teleinformatycznych w zakresie dostępności dla osób niepełno-sprawnych”. Wiąże on zasady dostępności z wymaganiami, pozycją w WCAG 2.0 oraz poziomem, który ma być zapewniony (od A do AA).

Analizując rozporządzenie dotyczące KRI można zauważyć dwie istotne rze-czy. Po pierwsze, podobnie jak przy dyrektywie, głównym punktem odniesienia są standardy zdefiniowanego w WCAG 2.0, co pokazuje znaczenie tego doku-mentu. Po drugie, polski akt wykonawczy wymagania te nakłada jedynie na

74 Filip Tereszkiewicz „prezentacje zasobów informacji”, a więc zakres jego zastosowania jest znacze-nie węższy niż dyrektywy w sprawie dostępności. Nie dotyczy on bowiem cało-ści stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów sektora publicznego, a jedynie obszaru prezentowania przez nie zasobów informacji. Istotnym błędem wydaje się być pominięcie w tym rozporządzeniu obszarów dotyczących sposo-bów załatwiania spraw z zakresu administracji publicznej przy wykorzystaniu technik teleinformatycznych [Śledziewska, Zięba2016].

Pomimo stosunkowo niewielkiego zakresu zastosowania istniejące regulacje są mało skuteczne, bowiem w 2016 r. niecałe 23% stron internetowych podmio-tów sektora publicznego spełniało wymogi dostępności. Warto jednak zaznaczyć, że w ciągu ostatnich lat nastąpiła znacząca poprawa, bowiem w 2015 r. standardy te wypełniało jedynie blisko 13% stron internetowych [Od 1 czerwca…], a w 2013 r. tylko 2% [Zwoliński2016]. Ponadto należy pamiętać, iż w 2015 r. wszystkie strony internetowe organów sektora publicznego miały spełniać wy-mogi dostępności [Dz. U. 2016, poz. 113: § 22] i celu tego nie udało się osiągnąć nawet rok później.

Wejście w życie dyrektywy z pewnością będzie wymagało dostosowania roz-porządzenia o KRI do nowych wymagań unijnych. Przede wszystkim Polska będzie musiała rozszerzyć stosowanie swojego prawodawstwa dotyczącego do-stępności poza obszar „prezentowania zasobów informacji”. Tak więc organy sektora publicznego będą musiały już nie tylko poprawić dostępność w obszarze określonym w § 9 rozporządzenia, ale również innych stron internetowych i aplikacji mobilnych. Poza tym Polska będzie musiała wprowadzić wymagane przez dyrektywę oświadczenia o dostępności, ale także opracować procedurę zgłaszania skarg na jej brak. Ponadto w ciągu dwudziestu jeden miesięcy od wejścia w życie dyrektywy rząd będzie musiał wskazać lub powołać instytucję odpowiedzialną za monitoring oraz sprawozdawczość dotyczącą wdrażania dy-rektywy oraz stanu dostępności stron internetowych i aplikacji mobilnych orga-nów sektora publicznego [Szczygielska2016]. Wydaje się, iż istotnym wyzwa-niem będzie zobowiązanie podmiotów do dostosowywania w ciągu 14 dni mul-timediów, które zamieszczone będą jako transmisja na żywo. Niewątpliwie z pewnym wysiłkiem organizacyjnym będzie również wiązało się podjęcie działań promocyjnych i szkoleniowych dotyczących dostępności oraz popularyzowania wiedzy na temat dyrektywy.

Widać więc, iż wejście w życie omawianego aktu prawnego przyniesie ze so-bą pewne zobowiązania dla Polski związane z jego implementacją. Prawdopo-dobnie będzie się to wiązało z koniecznością przyjęcia nowego rozporządzania lub gruntownego znowelizowania starego. Dużo istotniejszym wymaganiem będzie jednak stworzenie struktury instytucjonalnej odpowiadającej za wdroże-nie obowiązujących standardów oraz poprawiewdroże-nie dostępności stron interneto-wych oraz aplikacji mobilnych podmiotów sektora publicznego. Jeżeli w ciągu czterech lat nie udało się tego osiągnąć w dużo mniejszym obszarze, tj. w zakre-sie prezentowania informacji, to trudno oczekiwać, iż odbędzie się to bez kłopo-tów w niemal całości systemów teleinformatycznych.

„prezentacje zasobów informacji”, a więc zakres jego zastosowania jest znacze-nie węższy niż dyrektywy w sprawie dostępności. Nie dotyczy on bowiem cało-ści stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów sektora publicznego, a jedynie obszaru prezentowania przez nie zasobów informacji. Istotnym błędem wydaje się być pominięcie w tym rozporządzeniu obszarów dotyczących sposo-bów załatwiania spraw z zakresu administracji publicznej przy wykorzystaniu technik teleinformatycznych [Śledziewska, Zięba2016].

9. ZAKOŃCZENIE

Analizując dyrektywę dotyczącą dostępności widać, że KE projektując anali-zowany akt prawny starała się przede wszystkim poprawić sytuację niepełno-sprawnych oraz osób starszych w relacjach z organami sektora publicznego. Następujące dynamicznie zmiany technologiczne rodzą ryzyko, iż w niedługim czasie znaczna część społeczeństwa może zostać pozbawiona możliwości wy-godnego kontaktowania się z organami administracji publicznej oraz załatwienia swoich spraw bez konieczności udawania się do siedziby podmiotu sektora pu-blicznego. Należy również pamiętać, że wraz z rozwojem e-administracji będzie wzrastała ilość spraw załatwianych za pomocą stron internetowych lub aplikacji mobilnych. Już teraz na przykład bardzo często konsultacje społeczne odbywają się za pomocą kanałów internetowych, np. poprzez umieszczenie informacji, dokumentów czy planów na stronie internetowej organu administracji publicznej. Tym samym niedostosowanie jej do potrzeb osób niepełnosprawnych oraz star-szych ogranicza prawa obywatelskie tych grup społecznych. Znaczenia nabiera kwestia dostosowania stron internetowych oraz aplikacji mobilnych podmiotów sektora publicznego do potrzeb osób cechujących się szerokorozumianą niepeł-nosprawnością. Jeżeli bowiem zaniecha się tego, znaczna część społeczeństwa pozbawiona zostanie możliwości sprawnego załatwienia spraw z zakresu admini-stracji publicznej lub też aktywnego udziału w dialogu pomiędzy organem pod-miotu sektora publicznego a obywatelem, a tym samym podlegać będzie swoistej dyskryminacji ze względu na swoją niepełnosprawność lub też wiek. Należy jednak pamiętać, że niniejsza dyrektywa nie rozwiąże sama z siebie powyższych problemów i wiele będzie zależało od jej implementacji przez państwa człon-kowskie oraz determinacji w egzekwowaniu ustanowionych wymagań w obsza-rze dostępności. Historia polskiego rozporządzenia w sprawie KRI pokazuje, że przyjęcie regulacji bez efektywnego mechanizmu ich egzekwowania jest niesku-teczne. Wydaje się jednak, iż w przypadku Polski wejście w życie dyrektywy będzie stanowiło pewien punkt przełomowy. Przede wszystkim, brak jej transpo-zycji, a także nie osiągnięcie wskazanych w niej celów – a więc poprawy dostęp-ności stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów sektora publicznego – może wywołać bardzo negatywne skutki finansowe. Tak więc po to, aby nie narazić się na skierowanie sprawy przez KE przed Trybunał Sprawiedliwości UE, Polska będzie musiała nie tylko implementować dyrektywę, ale i ją wdrożyć poprzez podjęcie działań prowadzących do osiągnięcia wskazanych w niej stan-dardów. Groźba kar finansowych nakładanych przez trybunał może być istotnym czynnikiem wymuszającym dostosowywanie stron internetowych i aplikacji mobilnych polskich podmiotów sektora publicznego do potrzeb osób niepełno-sprawnych i starszych, a tym samym poprawę ich sytuacji w relacjach organ administracji publicznej – interesant.

76 Filip Tereszkiewicz

Literatura:

[1] Adamiak B., Borkowski J.: Postępowanie administracyjne i

sądowo-administracyjne. Warszawa: LexisNexis 2013.

[2] Kmiecik Z.R.: Postępowanie administracyjne, postępowanie egzekucyjne

w administracji i postępowanie sądowoadministracyjne. Warszawa: Wolters

Kluwer 2011.

[3] Komisja Europejska: Wniosek „Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady

sprawie dostępności stron internetowych instytucji sektora publicznego”.

COM(2012) 721 final, 2012/0340 (COD).

[4] Śledziewska K., Zięba D.: E-administracja w Polsce na tle Unii Europejskiej.

Jak z niej (nie) korzystamy, Warszawa: Digital Economy Lab UW 2016. Akty prawne:

[1] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego Rady (UE) nr 1025/2012 z dnia 25

października 2012 r. w sprawie normalizacji europejskiej, zmieniające dyrektywy Rady 89/686/EWG i 93/15/EWG oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 94/9/WE, 94/25/WE, 95/16/WE, 97/23/WE, 98/34/WE, 2004/22/WE, 2007/23/WE, 2009/23/WE i 2009/105/WE oraz uchylające decyzję Rady 87/95/EWG i decyzję Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1673/2006/WE, Dz. Urz. 2012 L 316/12.

[2] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego

2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylająca dyrektywę 2004/18/WE, Dz. Urz. UE 2014, L 94/65.

[3] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 października 2016 r.

w sprawie dostępności stron internetowych i mobilnych aplikacji organów sektora publicznego, PE-CONS 38/16.

[4] Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzona w Nowym

Jorku dnia 13 grudnia 2006 r., Dz. U. 2012, poz. 1169.

[5] Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego,

Dz. U. 2016 nr 0, poz. 23 ze zmn.

[6] Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, Dz. U. 2016 nr 0,

poz. 1870.

[7] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie

Krajowych Ram Interoperacyjności, minimalnych wymagań dla rejestrów publicznych i wymiany informacji w postaci elektronicznej oraz minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych, Dz. U. 2016, poz. 113.

Źródła internetowe

[1] EN 301 549 V1.1.2 (2015-04) Accessibility requirements suitable for public

procurement of ITC products and services in Europe, ETSI, CEN, CENELEC, http://www.etsi.org/deliver/etsi_en/301500_301599/301549/01.01.02_60/en_ 301549v010102p.pdf, [dostęp 3.12.2016].

[2] Gajda M.: WCAG 2.0 w skrócie – 25 najważniejszych zasad.