Krótka historia aplikacji mobilnych

Czy można w ogóle mówić o jakiejkolwiek historii aplikacji mobilnych? Spróbuję wyjść poprzez kryterium „techniczne”, aspekt medium, do fundamentów – poszczególnych systemów operacyjnych, tworzących chronologiczny szkielet i układ odniesienia.

Aplikacje mobilne w pierwszej kolejności kojarzone są z telefonami komórkowymi, przede wszystkim jednak: smartfonami⁵² i tabletami oraz phabletami, będącymi hybrydą dwóch wcześniej wymienionych urządzeń. Nie ulega wątpliwości, że „komórka” coraz częściej jest określeniem potocznym, jedynie odpowiednie parametry techniczne umożliwiają działanie odpowiedniego systemu operacyjnego i dedykowanych mu aplikacji.

1.4.1 Krótka historia telefonu komórkowego

Wróćmy jednak do korzeni, momentu w historii medialnej mobilności, kiedy to telefon był (paradoksalnie) „tylko” telefonem. W roku 1983 w sprzedaży pojawiła się Motorola DynaTAC 8000X – miała 2 kg wagi (powszechnie nazywana „cegłą”) i

52 Benchmark.pl: D. Szymaoski: zwiększył się rynek smartfonów w II kw. 2013 roku - liderem wciąż Samsung. *dostęp: 27.07.2013+. URL: <http://www.benchmark.pl/aktualnosci/idc-ranking-producentow-smartfonow-2q-2013-roku-samsung-liderem.html>.

pozwalała na nieco ponad pół godziny rozmowy (funkcja książki kontaktów była swoistym luksusem)⁵³. W tym okresie zaczęły pojawiać się pierwsze gry na

„komórkę” – wśród nich popularny Snake, dzięki któremu Nokia zaczęła zyskiwać na popularności. W konsumentach stopniowo rozbudzała się „potrzeba” korzystania z aplikacji, wartości dodanej telefonów komórkowych. Szansą na rozwój tego obszaru było opracowanie standardu WAP – Wireless Application Protocol („Najprościej rzecz ujmując WAP stanowił okrojoną wersję protokołu http, będącego podstawą dzisiejszego internetu. W odróżnieniu od tradycyjnych przeglądarek WWW przeglądarki WAP były projektowane pod kątem działania na telefonów, dysponujących ograniczoną pamięcią oraz połączeniem z internetem o niewielkiej przepustowości”)⁵⁴. W pewnym sensie pierwszymi „aplikacjami” dostępnymi na komórkę były obiekty, które można było ściągnąć za pośrednictwem WAP - tapety, dzwonki i gry, które umożliwiały częściową personalizację telefonu komórkowego.

Po krótkim okresie prosperity, na niektórych rynkach doszło do krytyki pomysłu korzystania z internetu za pośrednictwem komórki: nie ulegało większej dyskusji, że przeglądanie stron internetowych na małym ekranie było niekomfortowe. Narodziła się nowa potrzeba i niedługo trzeba było czekać na zapełnienie owej luki. W początkach lat 90. zaprojektowano pierwsze palmtopy (wzór stanowił stworzony przez firmę Apple Newton Message Pad) – był to niewątpliwy kamień milowy w ewolucji przyszłego smartfona. Podstawowe funkcje tego urządzenia – w skrócie PDA (Personal Digital Assistant) lub (w zależności od modelu) Pocket PC – ograniczały się do kalendarza, terminarza, kalkulatora, notesu (możliwości sporządzania odręcznych notatek dzięki rysikowi) i książki adresowej (smartfon, zatem, to po prostu palmtop z funkcją klasycznego telefonu). Konsumenci trwali w nieświadomości, w oczekiwaniu na idealne narzędzie komunikacji (pomijając Simona, zaprezentowanego przez koncern IBM w 1992 roku – pierwszy „smartfon”

w nazwie, wedle funkcji wciąż jednak był PDA).

53 S. Conder, L. Darcey: Android: programowanie aplikacji na urządzenia przenośne. Przeł. P. Rajca.

Gliwice 2011, s. 38.

54 Ibidem, s. 38-40.

1.4.2 Mobilne systemy operacyjne

Łatwo można się domyślić, że główna oś nowomedialnej mobilności rozpościera się pomiędzy smartfonami i tabletami. Urządzenia te, wymagały jednak swoistego dopełnienia:

„Telefon komórkowy, jak mogliśmy się przekonać, okazał się sprzętem niepozbawionym dość wielu nieprzewidywalnych wad. Do najbardziej denerwujących należy, paradoksalnie, to, że im częściej posługujemy się komórkami, im bardziej nam się przydają, im sprawniej działają, tym większe niezadowolenie budzi w nas to, że czegoś zrobić nie mogą. Kiedy jakieś urządzenie jest absolutną nowością, każda usługa jaką nam oddaje, wydaje się czymś cudownym. Gdy się do niego przyzwyczajamy, przestajemy tę usługę doceniać, a brak dodatkowych funkcji wywołuje niezadowolenie, a nawet wydaje się nieznośny”⁵⁵. Prostą odpowiedzią na ten problem stały się właśnie aplikacje mobilne, zatopione w opowiednim systemie operacyjnym wybranego urządzenia.

Wyróżniamy zatem następujące środowiska:

 Symbian (powstanie: początki lat 80.), zastosowany np. w telefonach Nokia, napisany w C++⁵⁶,

 Palm OS/Garnet OS (1996),

 J2ME - Java ME, Java MicroEdition,

 BlackBerry OS (1999),

 Binary Runtime for Wireless/ BREW (2001), telefony Benq-Siemens,

 Windows Mobile (PDA, od 2003)/ Windows Phone (2011), np. Nokia Lumia,

 iPhone OS/ iOS (2007), dla telefonów iPhone i tabletów iPad firmy Apple, Objective-C,

 Android (2008), dla telefonów Samsung Galaxy, Sony Ericsson, Sony Xperia, HTC, Motorola, Nexus oraz tabletów,

 bada OS (2009) dla telefonów Samsung Wave⁵⁷,

 Firefox OS (2013), dla aplikacji w HTML5, telefon: Alcatel One Touch Fire.

55 P. Levinson: Telefon komórkowy..., op. cit., s. 210.

56 Zob. M. Gajewski: Koniec symbiana. Historia abdykującego króla. *dostęp: 23.07.2013+. URL:

<http://www.spidersweb.pl/2013/01/koniec-symbiana-krotka-historia-abdykujacego-krola.html>.

57 S. Conder, L. Darcey: Android: programowanie aplikacji…, op. cit., s. 42; wyróżnione: najważniejsze systemy operacyjne na rynku.

Wyżej wymienione systemy, bez wyjątku, zostały zaprojektowane jako rozwiązania dla ograniczeń technicznych, występujących przy tworzeniu aplikacji dla telefonów komórkowych, PDA, smartfonów i tabletów⁵⁸. Mniejsza ilość pamięci (choć najnowocześniejsze smartfony mogą obecnie konkurować z wydajnością przeciętnego komputera), czy wyświetlacz, dzięki odpowiedniemu środowisku, nie odbiera przyjemności z doświadczania tychże mediów. To właśnie te poszczególne

„matryce”, otworzyły telefon komórkowy na nowe możliwości, tak by „[...] stał się urządzeniem typu szwajcarskiego scyzoryka”, z „[...] potencjałem >>wchłonięcia wszystkiego<<”⁵⁹, zaspokojenia wszystkich potrzeb.

1.4.3 Transformacje telefonu komórkowego – podsumowanie

Bardzo szybko zostawiamy w tyle „starą” rzeczywistość mobilną. Kwestie poruszane przez badaczy kilka lat wcześniej i wówczas uważane za swego rodzaju odkrycia w analizowanej materii, gwałtownie tracą swój termin ważności. Tego typu publikacją może być książka Paula Levinsona Telefon komórkowy. Jak zmienił świat najbardziej mobilny ze środków komunikacji, wydana w 2004 roku (w Polsce - 2006). Autor dokonał w niej wyczerpującej analizy bieżących zastosowań komórki w początkach XXI wieku, otworzył również szerokie pole do interpretacji potencjalnych, następujących w kolejnych latach trendów. Telefon komórkowy opierał się wówczas o swoją podstawową funkcję-komunikację głosową i tekstową (SMS). Jego subtelnym rozszerzeniem była możliwość wysyłania wiadomości e-mail, tworzenia i wysyłania zdjęć. Ubogi potencjał graficzny i brak możliwości (jego ograniczenie lub wysokie koszty) korzystania z internetu nie pozwalały na pobieranie i instalację pożądanych gier, nowych elementów interfejsu. Amator „komórkowej” rozrywki musiał zadowolić się prostym Snake‟iem.

Inne z ukutych przez badaczy pojęć, mogą zostać zaktualizowane w oparciu o bieżące trendy w konsumpcji nowych mediów. Rich Ling i Jonathan Donner piszą o zjawisku „konwergencji mobilnej”:

„Z każdym mijającym dniem, >>mądrzejsze<<, potężniejsze aparaty i sieci umożliwiają nam dokonanie w określonym czasie coraz większej liczby czynności.

58 Zob. Czym jest platforma J2ME, zwana również Java ME? *dostęp: 23.07.2013+. URL:

<http://www.java.com/pl/download/faq/whatis_j2me.xml>.

59 R. Ling, J. Donner: Komórka. Komunikacja mobilna. Przeł. T. Płudowski. Warszawa 2012, s. 67.

Możemy na przykład: słuchać muzyki, grać w gry, robić zdjęcia i kręcić filmy wideo, gromadzić ważne informacje finansowe i zdrowotne, organizować dzień, sprawdzać pocztę elektroniczną i łatwiej uzyskiwać dostęp do internetu i sieci www”⁶⁰.

Komórka jest „czymś więcej”, ów multitasking, wielozadaniowość, nie wynika z podstawowej funkcji telefonu (komunikacji głosowej) – to pochodna zaimplementowanych w tkance intefejsu aplikacji. Na poniższym wykresie widać bardzo wyraźnie, że klasyczna „rozmowa”, wciąż zajmuje wysoką pozycję w zestawieniu, skutecznie jednak staje się częścią pewnego ekosystemu różnych zastosowań.

Wykres 1.1 Raport Generation Mobile 2013: Sposoby używania smartfona

(źródło: http://antyweb.pl/wp-content/uploads/2013/06/Zrzut-ekranu-2013-06-11-o-19.46.57.png)

Tożsamość użytkownika urządzeń mobilnych jest bez wątpienia wyrażana językiem zainstalowanych programów (przykładowo: już na początku lat 90.

Umberto Eco w eseju pod znamiennym tytułem: Jak nie korzystać z telefonu komórkowego, opisał pięć kategorii posiadaczy tego gadżetu: chorzy, „zawodowcy”, cudzołożnicy, grupy ryzyka)⁶¹. Według Edwina Bendyka, współcześnie mamy do czynienia z homo mobilis. Ów „człowiek mobilny zrośnięty ze swym przedłużeniem, telefonem komórkowym, żyje życiem taktowanym różnymi, często skonfliktowanymi rytmami. Na naturalny rytm codziennego życia wynikający z cyklów

60Ibidem, s. 186-187.

61 U. Eco: Jak nie korzystad z telefonu komórkowego. W: Zapiski na pudełku od zapałek, s. 78-79. URL:

<http://pl.scribd.com/doc/19389207/41/JAK-NIE-KORZYSTA%C4%86-Z-TELEFONU-KOMORKOWEGO>.

fizjolologicznych nakłada się rytm urządzenia wzywającego do działania zgodnie z logiką zglobalizowanego świata”⁶².