Tabela 1. Szczegółowe wymagania kwalifikacyjne, jakie powinni spełniać pracownicy na poszczególnych stanowiskach pracy w jednostkach ochrony przeciwpożarowej
Źródło: załącznik nr 1 do rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych z 10 listopada 2015 r. w sprawie wymagań kwalifikacyjnych oraz szkoleń dla strażaków jednostek ochrony przeciwpożarowej [5]
* lub osoba zajmująca równorzędne stanowisko ustalone w regulaminie jednostki ochrony przeciwpożarowej
►
Kwalifikacje – stanowiska – stopnie
Tabela 2. Wymagania dotyczące stanowisk i stopni oficerskich w Państwowej Straży Pożarnej oraz kwalifikacje dla strażaków jednostek ochrony przeciwpożarowej do wykonywania zawodu inżyniera pożarnictwa
Strażacy jednostek ochrony przeciwpo-żarowej
(art. 16a ust. 4b ustawy o ochronie przeciwpo-żarowej)
Na stanowisko oficerskie w Państwowej Straży Pożarnej mianuje się lub powołuje strażaka, który:
(art. 36 ust. 3 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej)
Pierwszy stopień oficerski
art. 53 ust.1 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej
Kwalifikacje dla strażaków jednostek ochrony przeciwpożarowej do wykonywania zawodu inżyniera pożarnictwa
Na stanowisko oficerskie w Państwowej Straży Pożarnej związane z kierowaniem działaniami ratowni-
ratowni-czymi mianuje się lub powołuje się strażaka, który: (art. 36.4 ustawy o P
aństwowej Straży Pożarnej)
1) ma tytuł zawodowy inżyniera pożarnictwa albo
Pierwszy stopień oficerski nadaje się strażakowi, który:
ukończył SGSP w ramach służby kandydackiej, albo
uzyskał tytuł zawodowy technika pożarnictwa w SA PSP lub w CS PSP i tytuł zawodowy inżyniera pożarnictwa w ramach skierowania do SGSP
Pierwszy stopień oficerski może być nadanystrażakowi, który spełnia wymagania (art. 53.2 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej)
np. uzyskał tytuł zawodowy technika pożarnictwa w SA PSP lub w CS PSP i tytuł zawodowy inżyniera pożarnictwa w ramach zgody na studiowanie w SGSP, ale bez skierowania
2) ma tytuł zawodowy inżyniera oraz kwalifikacje wymagane do wyko-nywania zawodu strażaka i ukończył przeszkolenie zawodowe przygoto-wujące do zajmowania stanowisk oficerskich w PSP
oraz przeszkolenie zawodowe przygotowujące do zajmowania stanowisk związanych z kierowaniem działaniami ratowniczymi, albo Kwalifikacje
dla strażaków jedno-stek ochrony przeciw-pożarowej do wykonywania zawodu inżyniera pożarnictwa
3) ma tytuł zawodowy inżyniera w zakresie inżynierii bezpieczeństwa w specjalności inżynieria bezpieczeństwa pożarowego uzyskany w SGSP oraz kwalifikacje wymagane do wykonywania zawodu strażaka i ukoń-czył przeszkolenie zawodowe przygotowujące do zajmowania stanowisk związanych z kierowaniem działaniami ratowniczymi, albo 4) ma wykształcenie wyższe oraz kwalifikacje wymagane do zajmowa-nia stanowisk aspiranckich i ukończył przeszkolenie zawodowe przygo-towujące do zajmowania stanowisk oficerskich w PSP oraz przeszkole-nie zawodowe przygotowujące do zajmowania stanowisk związanych z kierowaniem działaniami ratowniczymi, albo
5) ma wykształcenie wyższe oraz kwalifikacje wymagane
do zajmowania stanowisk aspiranckich i ukończył przeszkolenie zawodowe przygoto-wujące do zajmowania stanowisk oficerskich w PSP, albo
6) ma wykształcenie wyższe oraz kwalifikacje wymagane do wykonywania zawodu strażak oraz ukończył przeszkolenie zawodowe przygotowujące do zajmowania stanowisk oficerskich w PSP.
Kwalifikacje dla strażaków jedno-stek ochrony przeciw-pożarowej do wykonywania zawodu inżyniera pożarnictwa
ma tytuł zawodowy inżyniera oraz tytuł zawodowy magistra inżyniera w zakresie inżynierii bezpieczeństwa w specjalności inżynieria bezpieczeństwa pożarowego uzyskany w SGSP i kwalifikacje do wykonywania zawodu technika pożarnictwa oraz ukończył w SGSP przeszkolenie zawodowe przygotowujące do zajmowania stanowisk związanych z kierowaniem działaniami ratowniczymi
żynierii bezpieczeństwa w specjalności inżynieria bezpieczeństwa pożarowego uzyskanego w SGSP), a w PSP – tylko wykształcenia wyższego, czyli na przy-kład ukończenia studiów I stopnia –
licen-cjackich o profilu humanistycznym (po-równaj treść pkt 4 środkowej kolumny z treścią ostatniego wiersza w tabeli 2).
Obaj technicy pożarnictwa po ukończeniu przeszkolenia zawodowego w SGSP będą
przygotowani do kierowania działaniami ratowniczymi w każdym zakresie.
Powstaje zatem pytanie: czy strażakom jednostek ochrony przeciwpożarowej po-stawiono za wysokie wymagania pod
Źródło: opracowanie własne na podstawie obwieszczenia marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 27 stycznia 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o ochronie przeciwpożarowej [1], a także treści ustawy z 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej [3]
ORGANIZACJA
względem wykształcenia ogólnego, czy też dla strażaków PSP te wymagania są za niskie? Odpowiedzi mogą być różne, w zależności od tego, kto oraz z jakim wy-kształceniem ogólnym i tytułem zawodo-wym będzie ich udzielał. Zastanawiając się nad powyższym pytaniem, warto
uwzględnić również fakt, że w okresie od grudnia 2006 r. do połowy lutego 2008 r., zgodnie z treścią nieobowiązującego już rozporządzenia ministra spraw wewnętrz-nych i administracji z 17 listopada 2006 r.
w sprawie przeszkolenia zawodowego strażaków Państwowej Straży Pożarnej [8]
– technik pożarnictwa kierowany na prze-szkolenie zawodowe w SGSP musiał mieć m.in. dyplom ukończenia studiów wyż-szych i tytuł zawodowy inżyniera.
Z treści rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z 18 lutego 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad
►
KIEROWANIE INTERWENCYJNE
Obowiązek przejęcia kierowania – właściwy ze względu na obszar chroniony:
1) członek OSP,
2) komendant gminny ochrony ppoż., jeśli jest członkiem OSP,
3) strażak jednostki ochrony ppoż., 4) dowódca zastępu PSP, 5) dowódca sekcji PSP,
Może przejąć kierowanie:
osoby wymienione polu w kierowania strategicznego i taktycznego, strażacy PSP mający kwalifikacje do zajmowania stanowisk podoficer-skich, strażacy jednostek ochrony przeciwpożarowej mający kwa-lifikacje do wykonywania zawodu strażaka oraz członkowie ochotniczej straży pożarnej, którzy ukończyli szkolenie przygotowujące do dowodze-nia lub mają kwalifikacje do wykonywadowodze-nia zawodu strażaka (art. 22 ust. 1a ustawy o ochronie przeciwpożarowej)
Stanowiska oficerskiew PSP związane z kierowaniem działaniami ratowniczymi
6) zastępca dowódcy zmiany PSP;
7) dowódca zmiany PSP;
8) zastępca dowódcy JRG KP(M) PSP, 9) dowódca JRG KP(M) PSP.
W przypadku braku ww. osób – ratownik z podmio-tu KSRG niebędącego jednostką ochrony ppoż.
1) oficer wyznaczony przez komendanta powiato-wego (miejskiego) PSP do kierowania w jego imieniu i na jego polecenie, 2) komendant powiatowy (miejski) PSP, 3) oficer wyznaczony przez komendanta woje-wódzkiego PSP do kierowania w jego imieniu i na jego polecenie,
4) komendant wojewódzki PSP,
5) oficer wyznaczony przez komendanta główne-go PSP do kierowania w jegłówne-go imieniu i na jegłówne-go polecenie,
6) komendant główny PSP.
KIEROWANIE TAKTYCZNE
w stałym lub ruchomym stanowisku dowodzenia, usytuowanym w miejscu umożliwiającym ocenę rozwoju sytuacji
Obowiązek przejęcia kierowania ma:
1) zastępca dowódcy JRG KP(M) PSP, 2) dowódca JRG KP(M) PSP,
3) oficer wyznaczony przez komendanta powiato-wego (miejskiego) PSP do kierowania w jego imieniu i na jego polecenie, 4) komendant powiatowy (miejski) PSP.
Może przejąć kierowanie:
1) oficer wyznaczony przez komendanta woje-wódzkiego PSP
do kierowania w jego imieniu i na jego polecenie, 2) komendant wojewódzki PSP,
3) oficer wyznaczony przez komendanta główne-go PSP do kierowania w jegłówne-go imieniu i na jego polecenie,
4) komendant główny PSP.
osoby wymienione w polu kierowania strategicznego, strażacy PSP ma-jący kwalifikacje do zajmowania stanowisk aspiranckich oraz strażacy jednostek ochrony przeciwpożarowej mający kwalifikacje zawodowe co najmniej technika pożarnictwa
(art. 22 ust. 1a ustawy o ochronie przeciwpożarowej)
KIEROWANIE STRATEGICZNE
w stałym lub ruchomym stanowisku dowodzenia
usytuowanym poza strefą kierowania taktycznego lub w stanowisku kierowania KSRG Obowiązek przejęcia kierowania ma:
1) oficer wyznaczony przez komendanta wojewódzkiego PSP do kierowania w jego imieniu i na jego polecenie, 2) komendant wojewódzki PSP,
3) oficer wyznaczony przez komendanta głównego PSP do kierowania w jego imieniu i na jego polecenie,
4) komendant główny PSP.
Kierowanie strategiczne podczas działań ratowniczych z wykorzystaniem batalionów COO KSRG może być prowadzone przez dowódcę odwodu operacyjnego na obszarze województwa.
strażacy PSP mający kwalifikacje do zajmowania stanowisk oficerskich związanych z kierowaniem działaniami ratowniczymi
(art. 22 ust. 1a ustawy o ochrone przeciwpożarowej)
Tabela 3. Poziomy kierowania działaniem ratowniczym w KSRG
KP(M) PSP – komenda powiatowa (miejska) Państwowej Straży Pożarnej
JRG – jednostka ratowniczo-gaśnicza komendy powiatowej (miejskiej) Państwowej Straży Pożarnej COO – centralny odwód operacyjny
KSRG – krajowy system ratowniczo-gaśniczy
Źródło: opracowanie własne na podstawie treści obwieszczenia marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 27 stycznia 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o ochronie przeciwpożarowej [1] oraz rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z 18 lutego 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego [7] fot. Jerzy Linder/arch. PP
[1] Ustawa z 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustaw regulujących warunki dostępu do wykonywania niektórych zawodów (DzU z 2015 r. poz. 1505).
[2] Obwieszczenie marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 27 stycznia 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o ochronie przeciwpożarowej (DzU z 2016 r.
poz. 191).
[3] Ustawa z 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (DzU z 1991 r. nr 88, poz. 400, ze zm.).
[4] Rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 2 grudnia 2015 r. w sprawie trybu kierowania strażaków Państwowej Straży Pożarnej na przeszkolenie zawodowe (DzU z 2015 r. poz. 2084).
[5] Rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych z 10 listopada 2015 r. w sprawie wymagań kwalifikacyjnych oraz szkoleń dla strażaków jednostek ochrony przeciwpoża-rowej (DzU z 2015 r. poz. 1962).
[6] Obwieszczenie ministra spraw wewnętrznych z 11 kwietnia 2013 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji w sprawie szczegółowych zasad kierowania i współdziałania jednostek ochrony przeciwpożarowej biorących udział w działaniu ratowniczym (DzU z 2013 r.
poz. 709).
[7] Rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 18 lutego 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego (DzU z 2011 r. nr 46, poz. 239).
[8] Rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 17 listopada 2006 r. w sprawie przeszkolenia zawodowego strażaków Państwowej Straży Pożarnej (DzU z 2006 r. nr 221, poz. 1626).
[9] Rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i admini-stracji z 17 lipca 1998 r. w sprawie terenu działania jednostek ochrony przeciwpożarowej, okoliczności i warunków udziału tych jednostek w działaniach ratowniczych poza terenem własnego działania oraz zakresu, szczegółowych warunków i trybu zwrotu poniesionych przez nie kosztów (DzU z 1998 r. nr 94, poz. 598, ze zm.).
organizacji krajowego systemu ratowni-czo-gaśniczego [7] wynika, że strażak jednostki ochrony przeciwpożarowej bę-dącej podmiotem KSRG w hierarchii obo-wiązku przejmowania kierowania działa-niem ratowniczym stoi niżej od strażaka PSP poza terenem własnego działania (tabela 3). Inaczej może być „w zakładach, w których funkcjonują zakładowe służby ratownicze lub zakładowe straże pożarne, gdyż w takich zakładach zasady urucha-miania i kolejność przejmowania kierowa-nia interwencyjnego i taktycznego okre-ślają właściwe terytorialnie plany ra- townicze”. Podobny zapis odnoszący się do strażaków jednostek ochrony przeciw-pożarowej znajduje się w treści obwiesz-czenia ministra spraw wewnętrznych z 11 kwietnia 2013 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji w sprawie szczegółowych zasad kierowa-nia i współdziałakierowa-nia jednostek ochro- ny przeciwpożarowej biorących udział w działaniu ratowniczym [6], gdzie zapi-sano, że „zasady kierowania działaniem ratowniczym na terenie zakładów posiada-jących jednostki ochrony przeciwpożaro-wej określone są w planach działań ratow-niczych zakładu. Jeżeli w planach działań ratowniczych zakładu przewiduje się udział innych jednostek ochrony przeciw-pożarowej, plany te powinny być uzgod-nione z komendantem powiatowym (miej-skim) PSP”.
W nawiązaniu do hierarchii obowiązku przejmowania kierowania działaniem ra-towniczym strażaków jednostek ochrony przeciwpożarowej i strażaków PSP należy też wspomnieć, że treść ustawy z 5 sierp-nia 2015 r. o zmianie ustaw regulujących warunki dostępu do wykonywania niektó-rych zawodów [2] wprowadziła zmiany w treści obwieszczenia marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 27 stycznia 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o ochronie przeciwpożaro-wej [1], dodając m.in. treść art. 22 ust. 1a, dotyczącego uprawnień do kierowania działaniem ratowniczym.
Jak wiadomo, poza KSRG kierowanie działaniem ratowniczym są obowiązani przejąć, według następującego porządku, ratownicy z jednostek ochrony przeciwpo-żarowej mający kwalifikacje do kierowa-nia działaniem ratowniczym [6]:
1) członek ochotniczej straży pożarnej, 2) komendant gminny ochrony przeciw-pożarowej, jeśli jest członkiem ochotni-czej straży pożarnej,
3) strażak jednostki ochrony przeciwpo-żarowej.
Kierującym działaniem ratowniczym jest pierwszy przybyły na miejsce zdarze-nia ratowniczego dowódca z jednostki ochrony przeciwpożarowej, do czasu przy-bycia osoby mającej uprawnienia do prze-jęcia kierowania. Jeśli na miejsce zdarze-nia ratowniczego przybyły ochotnicze i zawodowe jednostki ochrony przeciwpo-żarowej, do przejęcia kierowania działa-niem ratowniczym zobowiązany jest do-wódca z zawodowej jednostki ochrony przeciwpożarowej. Jeżeli zaś na miejscu zdarzenia obecni są dowódcy tej samej hierarchii, obowiązany do przejęcia kiero-wania działaniem ratowniczym jest do-wódca z jednostki ochrony przeciwpo- żarowej, dla której miejsce zdarzenia ra-towniczego stanowi teren własnego dzia-łania [6, 9].
Z chwilą przybycia na miejsce działań ratowniczych jednostki ochrony przeciw-pożarowej będącej podmiotem KSRG kie-rowanie działaniem ratowniczym odbywa się na zasadach określonych w przepisach w sprawie szczegółowych zasad organiza-cji KSRG [6], co przedstawiono w uprosz-czony sposób w tabeli 3. ■