Leśnictwo wraz z leśną przestrzenią produkcyjną

Grunty leśne zadrzewione i zakrzewione w gminie Dębowa Kłoda obejmują obszar o powierzchni 5 962 ha, co stanowi 31,7% powierzchni gminy.¹⁵ Analizując rozmieszczenie lasów dostrzec można, iż największy kompleks leśny znajduje się w zachodnio - południowej części gminy stanowiący Rezerwat Przyrody Lasy Parczewskie i Rezerwat Przyrody Królowa Droga. Na terenie gminy występują również rozproszone stosunkowo niewielkie zespoły leśne.

Zdecydowana większość gruntów leśnych znajduje się w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe - 5 039 ha, co daje 84,5% ogółu gruntów leśnych zadrzewionych i zakrzewionych, 629 ha (10,6%) to grunty należące do osób fizycznych, a 266 ha (4,46%) to grunty wspólnot gruntowych. W skład gminnego zasobu nieruchomości wchodzi jedynie 9 ha (mniej niż 1%).¹⁶.

15 Dane Urzędu Gminy, stan na 04.2017 r.

16 Dane Urzędu Gminy, stan na 04.2017 r.

Wykres 7. Zmiana powierzchni lasów w gminie Dębowa Kłoda w latach 2006 - 2016

Źródło: opracowanie własne na podstawie BDL GUS

Lesistość gminy Dębowa Kłoda od 2012 roku uległa zmniejszeniu, z około 6 000 ha do niewiele ponad 5 750 ha. Pomimo to gmina pod względem lesistości ogólnej posiada wciąż wysoki wskaźnik, wyższy od średniej dla powiatu parczewskiego (24,7%) i województwa lubelskiego (23,2%) , a także przewyższa średnią krajową (29,4%) .

Lasy na terenie gminy zaliczane są do siedliska kontynentalnego boru mieszanego, świeżego i lasu mieszanego, w których drzewostanie dominuje sosna, sporadycznie pojawia się brzoza i dąb.

Odmienne siedliska występują w dolinach rzecznych, pojawiają się tu łęgi i olsy.

Występującymi gatunkami są topole i wierzby. Analiza występujących w gminie typów siedliskowych lasu wskazuje na zdecydowaną dominację borów.

Rysunek 4. Rozmieszczenie różnych typów siedliskowych lasów występujących na terenie gminy Dębowa Kłoda

Źródło: Interaktywna mapa ochrony przyrody RDLP Lublin

Tabela 11. Zestawienie typów siedliskowych lasów Państwowego Gospodarstwa Leśnego w gminie Dębowa Kłoda

Oznaczenie Typ siedliskowy lasu Procentowy

udział

Bśw Bór świeży 38

BMśw Bór mieszany świeży 23

Bw Bór wilgotny 17

Lśw Las świeży 7

Źródło: Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Dębowa Kłoda 2003 r.

Ze względu na zróżnicowane warunki glebowe, klimatyczne i wodne panujące na terenie gminy, wytworzyły się tu różne typy siedliskowe lasów. Bór mieszany świeży, bór świeży i las mieszany zajmują łącznie ok. 80% powierzchni leśnej administrowanej przez Państwowe Gospodarstwo Leśne.¹⁷.

17Studium 2003, s. 67

Tabela 12. Zestawienie typów siedliskowych lasów prywatnych w gminie Dębowa Kłoda

Oznaczenie Typ siedliskowy lasu Procentowy

udział

Bśw Bór świeży 0,5

Bw Bór wilgotny 0,3

BMśw Bór mieszany świeży 48

BMw Bór mieszany wilgotny 1

LMśw Las mieszany świeży 45

LMw Las mieszany wilgotny 5

Inne siedliska 0,2

Źródło: Prognoza oddziaływania na środowisko Uproszczonych Planów Urządzenia Lasu dla lasów położonych na terenie gm. Dębowa Kłoda na okres od 01.01.2015 r. do 31.12.2024 r.

Lasy na terenie gminy znajdują się pod administracją Nadleśnictwa Parczew, podlegającemu Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Lublinie. Gmina przynależy do leśnictwa Białka¹⁸. Gospodarka leśna gminy prowadzona jest na odstawie planów urządzenia lasu (Lasy Państwowe) oraz uproszczonych planów urządzenia lasu (lasy niestanowiące własności Skarbu Państwa).

Obecnie obowiązującym dla Nadleśnictwa Parczew jest plan na lata 2008 - 2017. Plan Urządzenia Lasu został sporządzony przez Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Oddział w Lublinie. Obecnie w Nadleśnictwie Parczew prowadzone są prace nad nowym Planem Urządzania Lasu na lata 2018- 2027¹⁹.

Dla lasów niestanowiących własności Skarbu Państwa obowiązują Uproszczone Plany Urządzenia Lasu dla lasów położonych na terenie gm. Dębowa Kłoda na okres od 01.01.2015 r. do 31.12.2024 r. opracowane przez firmę Eko - Las Dariusz Chromiec.

Nadleśnictwo, w ramach zagospodarowania lasu, corocznie wykonuje odnowienia i zalesienia, poprawki i uzupełnienia oraz czyszczenia drzewostanu. Nadleśnictwo Parczew jest w pełni samowystarczalne jeżeli chodzi o produkcję własnego materiału sadzeniowego.

Na jego terenie istnieje 1 szkółka leśna o łącznej powierzchni produkcyjnej 490 arów. Łączna wielkość produkcji sadzonek w 2015 r. wyniosła 1 487 tys. sztuk.²⁰

Nadleśnictwo, oprócz hodowli lasu, zajmuje się także jego ochroną - monitoruje na bieżąco stan drzewostanów oraz dba o ich odpowiedni stan sanitarny (prowadzi zabiegi

18 www.parczew.lublin.lasy.gov.pl, dostęp: 18.07.2017

19 www.parczew.lublin.lasy.gov.pl, dostęp: 18.07.2017

20 www.parczew.lublin.lasy.gov.pl, dostęp: 18.07.2017

pielęgnacyjne, w tym gleby, zabezpiecza pnie). Prowadzi również profilaktykę i prognozowanie zagrożenia wynikającego z występowania szkodników.²¹

Z uwagi na wysoki stan pogłowia zwierzyny na obszarze Nadleśnictwa corocznie zabezpiecza się najbardziej narażone uprawy grodząc je, bądź smarując drzewka repelentami. W ostatnich latach maleje powierzchnia, na której rejestruje się szkody od zwierzyny. Świadczy to o odpowiednim zabezpieczeniu upraw oraz racjonalnie prowadzonej gospodarce łowieckiej.²²

Gospodarcze wykorzystanie lasów na terenie gminy Dębowa Kłoda ogranicza się do pełnienia przez nie funkcji ekologicznej, pozyskiwania drewna, produkcji sadzonek dla odbiorców indywidualnych²³ oraz zbierania grzybów i owoców leśnych.

Las spełnia różnorodne funkcje, zarówno w sposób naturalny jak i poprzez umiejętną gospodarkę człowieka, wykorzystującego przyrodę dla swych potrzeb. Oprócz wymienionych powyżej funkcji produkcyjnych i części pozaprodukcyjnych (jak ochrona gatunkowa roślin i zwierząt, zachowanie cennych przyrodniczo obszarów) pełni akże funkcje ochronne.

Zachowawcze i stabilizacyjne funkcje lasu, polegają przede wszystkim na świadczeniach niematerialnych gruntów, obejmujących istniejące lasy (grunt w szerokim tego słowa znaczeniu), polegających na tym, że grunty te wypełniają rolę świadectwa (także wzorca) zjawisk, procesów oraz efektów działania sił natury lub przeszłej działalności człowieka (rezerwatowe funkcje lasu; zachowawcze funkcje lasu), bądź skutkujące wypełnianiem przez te grunty zadania „stabilizacji” ekosystemów leśnych, funkcjonujących w warunkach mniej lub bardziej ekstremalnych, a także ekosystemów nieleśnych (stabilizacyjne funkcje lasu).

Identyfikowanie, wzmacnianie oraz zabezpieczanie zachowawczych funkcji lasu może następować metodami ochrony przyrody (według założeń teoretycznych - metodami ochrony przyrody identyfikuje się oraz zabezpiecza zachowawcze świadczenia gruntów, obejmujących lasy , w przypadkach, w których świadczenia te mają mieć charakter naturalny; w praktyce polega to na konstruowaniu oraz realizacji planów ochrony w parkach narodowych, w rezerwatach przyrody oraz w obrębie różnych innych obszarowych form ochrony przyrody) lub z użyciem metod gospodarki leśnej (m.in. w tym celu wyznacza się lasy ochronne oraz realizuje w nich szczególnie programy działalności leśnej, przy czym lasy ochronne wydziela się również wówczas, gdy grunty, obejmujące lasy, spełniają świadczenia ochrony stabilizacyjnej, a nawet świadczenia środowiskotwórcze).²⁴

21www.parczew.lublin.lasy.gov.pl, dostęp: 18.07.2017

22 www.parczew.lublin.lasy.gov.pl, dostęp: 18.07.2017

23 www.parczew.lublin.lasy.gov.pl, dostęp: 24.07.2017

24 http://www.encyklopedialesna.pl

Rysunek 5. Rozmieszczenie lasów wodochronnych na terenie gminy Dębowa Kłoda

Źródło: Interaktywna mapa ochrony przyrody RDLP Lublin

Część lasów położonych w gminie Dębowa Kłoda pełni rolę wodochronną, czyli polegająca na przechwytywaniu przez ekosystemy leśne zanieczyszczeń (łącznie z określonym ich unieszkodliwianiem), docierających do leśnego środowiska przyrodniczego wraz z nośnikiem w postaci wody (np. w postaci roztworów glebowych) lub w postaci pyłów i gazów atmosferycznych, stanowiących potencjalne składniki, powodujące zanieczyszczenie zasobów wodnych w określonej przestrzeni ekosystemu leśnego i poza nią. Omawiana funkcja powinna zawsze być utożsamiana z niematerialnymi pożytkami naturalnymi lasu, albowiem odpowiednia ochrona zasobów wodnych terenu stanowi permanentne, społecznie akceptowane świadczenie lasów na rzecz różnych zasobów ekonomicznych Kraju;

do omawianych świadczeń szczególnie predysponowane są jednak lasy, mające status lasów wodochronnych.²⁵

25http://www.encyklopedialesna.pl

Rysunek 6. Rozmieszczenie innych lasów ochronnych na terenie gminy Dębowa Kłoda

Źródło: Interaktywna mapa ochrony przyrody RDLP Lublin

Na obszarze gminy występują również lasy ochronne zakwalifikowane do kategorii inne, czyli nie pełniące roli glebochronnej, wodochronnej, nie będące trwale uszkodzone ani położone w granicach administracyjnych miast i w odległości do 10 km od granic administracyjnych miast liczących ponad 50 tys. mieszkańców. Zgodnie z ustawą z dnia 28 września 1991 r.

o lasach (Dz. U. z 2017 r., poz. 788) lasy te stanowią drzewostany nasienne lub ostoje zwierząt i stanowiska roślin podlegających ochronie gatunkowej lub mają szczególne znaczenie przyrodniczo - naukowe lub dla obronności i bezpieczeństwa Państwa, brak jednak na ten temat bliższych informacji.