LITERATURA POLSKA

Polska literatura górnicza nie może się oczywiście wykazać podobną ruchliwością jak niemiecka, niemniej jednakże zrobiono również już też i u nas początki, aczkolwiek jak dotychczas jeszcze dość skromne, a mianowicie:

1. Krupiński Bolesław: Wyznaczanie filarów ochronnych — Przegląd Górniczo-Hutniczy 1924 r. zeszyt 8 i 9. W pracy tej

pró-bu je autor udowodnić, iż granice skutków robót górniczych przebie­

gają ku powierzchni pod kątami, uzależnionymi od nachylenia szcze­

lin uskokowych danej okolicy. W podobnym sensie wypowiedzieli się już także i inni fachowcy, ale zdaje się, że powyższe przypuszczenie tylko przypadkowo może gdzieś odpowiadać rzeczywistości. Uskoki bowiem mają często bardzo zmienne kąty upadu, miejscami upady te posiadają nawet przeciwne kierunki, jak np. niemal zawsze przy horstach i rowrach tektonicznych.

2. Urban Jan: Ciśnienia zachodzące przy odbudowie pola gór­

niczego w sąsiedztwie starych niepodsadzonych wyrobisk — w zeszy­

tach 19 i 20 Przeglądu Górniczo-Hutniczego 1929 r. Aczkolwiek pra­

ca ta nie porusza bezpośrednio wpływów górniczych na powierzchnię, to tym mniej stanowi ona cenny przyczynek do wyjaśnienia tej kwe­

stii, ponieważ przedstawia nam wyniki praktycznych doświadczeń w sprawie zasięgu zwiększonego ciśnienia górotworu przy brzegach odbudowy w kopalni, umożliwiając w ten sposób wyciągnięcie odpo­

wiednich wniosków co do rozszerzenia skutków górnictwa na samej powierzchni. Praca Urbana stanowi pod tym względem poniekąd praktyczne potwierdzenie omówionych już teoretycznych wywodów Dr. Eckardta.

3. Klenczar Tomasz: O konieczności urządzenia stacyj sejsmicz­

nych w polskim zagłębiu węglowym — w zeszycie nr. 20 czasopisma Technik 1930 r. W artykule tym, napisanym z inicjatywy Wyższego Urzędu Górniczego w Katowicach, są omówione często u nas obser­

wowane wstrząsy terenowe, co do których dopiero stacje sejsmiczne mogłyby przynieść wy jaśnienie, czy chodzi tutaj o nadzwyczajne skutki górnictwa, czy też o zjawiska tektoniczne, polegające na pro­

cesie dalszego przekształcenia skorupy ziemskiej.

4. Klenczar Tomasz: Ustalenie udziału poszczególnych kopalń w wspólnych szkodach górniczych— w zeszycie 5 Przeglądu Górniczo- Hutniczego 1931 r. Głównym zadaniem pracy jest oczywiście omó­

wienie tematu objętego nagłówkiem; niemniej jednakże omówiono przy tej sposobności krótko całokształt zagadnienia skutków odbu­

dowy.

5. Kochmański Tadeusz: Wielkość osiadania terenu pod wpły­

wem odbudowy górniczej (Przegląd Górn.-Hutn. 1931 r. Nr. 11).

Artykuł ten stanowi odpowiednio zmodyfikowana część pracy dyplo­

mowej autora, w której tenże zajmuje się głównie problemem zwię­

kszenia objętości górotworu nadkładowego wskutek odbudowy gór­

134

niczej, próbując wynaleźć odpowiednią matematyczną formułkę dla obliczenia wielkości osiadań terenowych.

6. Weber Gustaw: Przyczynek do zagadnienia wstrząsów ziemi i szkód górniczych — w czasopiśmie Technik 1931 r. zeszyt 20 i 1932 r. zeszyt 3. W artykule tym są przedstawione wyniki badań sejsmicznych, przeprowadzonych przez Dr. Róllensmanna, byłego asystenta prof. Mintropa Politechniki Wrocławskiej. Badania odno­

szą się do siły i rodzaju wstrząsów, wywołanych zwyczajną kopal­

nianą robotą strzelniczą, w porównaniu z takimi samymi wstrzą­

sami, spowodowanymi ruchem ulicznym.

7. Blitek Jan: Odbudowa pokładów węgla pod wortościowymi obiektami — w Przeglądzie Górniczo-Hutniczym 1932 r. Głównym celem pi*acy jest wyjaśnienie kwestii, czy w pewnym dokładnie określonym wypadku, odbudowa pod czułymi na ruchy górnicze budynkami fabrycznymi jest możliwa i w jaki sposób należałoby ją przeprowadzić, by nieuniknione ruchy były jaknajmniej szkodliwe.

Przy tym jednakże autor omawia dość szeroko również i wszystkie inne zagadnienia, połączone z całokształtem problemu skutków gór­

nictwa. Chociaż wnioski, wyciągnięte przez autora, nie są oparte na jego własnych doświadczeniach, lecz jedynie na znanych już z litera­

tury badaniach różnych fachowców, co do których autor tylko na podstawie własnych rozumowań zajmuje częściowo mniej częściowo zaś więcej krytyczne stanowisko, to tym niemniej — artykuł inż.

Blitka zasługuje na specjalne wyróżnienie, ponieważ stanowi pier­

wszą pracę w języku polskim, omawiającą obszernie najważniejsze dotychczasowe zdobycze w kwestii skutków górnictwa na powierz­

chni i udostępnia je w ten sposób również i tym, którzy nie znają języków obcych.

8. Sukiennik Emunuel opublikował w roku 1932 nakładem bezrobotnych inżynierów górniczych w Królewskiej Hucie broszurkę o szkodach górniczych, napisaną w sposób popularny i dającą i nie­

fachowcowi możliwość ogólnego zorientowania się w tej kwestii.

9. Sukiennik Emanuel: Dotychczasowy stan wiedzy o ruchach terenowych, spowodowanych robotami górniczymi, i co w tym kie­

runku na przyszłość do zrobienia zostało (Przegląd Górniczo-Hutni­

czy 1933 r. nr. 5). Autor streszcza w sposób systematyczny wyniki dotychczasowych badań, teoretycznych i praktycznych, dochodząc do wniosku, że zagadnienie skutków odbudowy należy już uważać za ogólnikowo rozwiązane. Mimo wszystko istnieje cały szereg szcze­

gółów, które jeszcze są mało znane, a do wyjaśnienia tych konieczne jest dalsze zbieranie ścisłych materiałów mierniczych.

10. Budryk Witold: Zapadliska na terenie miasta Inowrocławia

— Przegląd Górniczo-Hutniczy 1933 r. nr. 8. W pracy tej zapoznaje nas autor z uszkodzeniami, występującemi na terenie miasta Ino­

wrocławia w związku z górnictwem solnym w tym mieście.

11. Klenczar Tomasz napisał dla Kalendarza Górniczo-Hutni­

czego w roku 1934 krótki artykuł popularny pod tytułem: Szkody Górnicze.

12. Kornacewicz Witold w napisanej przez siebie części

„Technicznego Kalendarza Górniczego“ z roku 1936, zatytułowanej

„Miernictwo Górnicze“ omawia dość szeroko praktykowane w róż­

nych centrach górniczych sposoby wyznaczania filarów ochronnych, jak również całokształt kwestii szkód górniczych.

13. Znański Józej: Zjawiska dynamiczne i statyczne w sferze zruszania p( wstającej w górotworze podczas popędu wyrobisk i zna­

czenie ich w technice odbudowy — Przegląd Górniczo-Hutniczy, listopad 1938 r. W pracy tej nawiązuje autor do swych rozważań, opublikowanych v tym przedmiocie już w grudniowym zeszycie 1935 r. tego samego czasopisma, poruszając przy tym ważną dla skutków odbudowy górniczej na powierzchni kwestję t. zw. tąpań górniczych.

136

I

CZĘSC IV.