1.
U C H W A Ł A
Ogólnopolskiego Zjazdu Adwokatów w Poznaniu z dnia 4 stycznia 1981 r.
Od lat w naszym kraju narastał kryzys moralny, społeczny, polityczny i gospo darczy, któremu tamę postawił historyczny protest klasy robotniczej.
Kryzys ten nie ominął także prawa, jego stosowania i stosowania również w wymiarze sprawiedliwości.
Adwokatura polska zdecydowanie łączy vsię z nurtem przebudowy moralnc- -politycznej kraju oraz zasadami kształtowania stosunków społecznych na warun kach określonych w Porozumieniach: Gdańskim, Szczecińskim i z Jastrzębia. Jedynie środki politycznego porozumienia mogą być formą rozwiązywania różnicy poglądów między społeczeństwem i władzą. Jest to forma korzystna dla narodu, jego socjalistycznego rozwoju i nawiązująca do postępowych tradycji polskiej myśli politycznej.
Przyjęcie metody dialogu i kompromisu społecznego zobowiązuje (io nieustannego, zarówno dziś jak i w przyszłości, ujawniania sprzeczności między praktyką życia polityczno-społecznego a zasadami ustroju i przeciwdziałania narastaniu przyczyn grożących konfliktami społecznymi.
I
1. Adwokatura, stojąc na gruncie zasad ustroju socjalistycznego wyrażonych w Konstytucji PRL, wskazuje na obowiązek pełnego dostosowania prawa polskiego do norm Międzynarodowych Paktów Praw Obywatelskich i Politycznych oraz raty fikowanych przez Polską Rzeczpospolitą Ludową konwencji międzynarodowych. Wymaga to przestrzegania w praktyce życia społecznego i politycznego prawa do wolności myśli, sumienia, wyznania, swobodnego posiadania i wyrażania własnych opinii i poglądów.
Obywatel nie powinien być pozbawiony pracy i możliwości awansu z tytułu swych przekonań, poglądów i przynależności organizacyjnej. Należy zaniechać dotychczasowej polityki kadrowej, a jedyne kryterium dla pełnienia stanowisk i funkcji państwowych i społecznych stanowić może wiedza, umiejętności i postawa moralna.
Adwokatura polska zawsze czuła się najściślej związana z całym narodem, a w szczególności w okresie ciężkich przejść służyła mu najszerszą i pełną od dania pomocą. Dziś też ma poczucie tego obowiązku.
2. Demokracja może rozwijać się tylko w ramach praworządności. Porządek prawny, jednakowo obowiązujący wszystkich obywateli, a także aparat pań stwowy przy spełnianiu jego funkcji, jest jedną z barier zapobiegających pow
U chw ały Z ja zd u oraz in n e m a te ria ły z tego Z ja zd u 197
N r 3-4 (279-280)
stawaniu kryzysów politycznych, a jego przestrzeganie jest niezbędne dla stabili zacji społecznej.
Prawo musi zabezpieczać wolności obywatelskie, gwarantować poczucie ładu i spokoju, wzmacniać stan obywatelskiej odpowiedzialności za wspólne sprawy, kształtować kulturę polityczną społeczeństwa.
Po ciężkich doświadczeniach naród domaga się realnych gwarancji praworząd ności i nie zadowoli się deklaracjami. Jedną z podstawowych gwarancji jest niezawisłe sądownictwo.
Przestrzegana musi być zasada, aby nikt nie był aresztowany ani zatrzyma ny za swoje poglądy i by życie prywatne każdego obywatela i jego korespon dencje nie były narażane na ingerencję władz.
3. Zachodzi konieczność ujawnienia wszystkich okoliczności związanych z nad użyciem władzy, a w szczególności ujawnienia i pociągnięcia do odpowiedzialności osób winnych tragicznych wydarzeń w Poznaniu w czerwcu 1956 r., w marcu 1968 r., na Wybrzeżu w grudniu 1970 r. oraz w Radomiu i Ursusie w czerwcu 1976 r.
4. Przyznana prokuraturze rola strażnika praworządności nie spełnia społecznych oczekiwań.
Znalazło to w szczególności wyraz w licznych przypadkach nieuzasadnionego stosowania aresztu tymczasowego i nadużywania instytucji zatrzymania.
Stwierdzamy również brak dostatecznego nadzoru nad pracą organów milicji obywatelskiej i służby więziennictwa.
5. Obowiązywać musi jawność życia politycznego, społecznego i gospodarczego z jednoczesnym ograniczaniem cenzury.
6. Uprawnienia Sejmu jako najwyższego organu władzy oraz rad narodowych powinny być urealnione. Trzeba domagać się z jednej strony od posłów rzetel ności w wystąpieniach, a z drugiej właściwego stosunku rządu do Sejmu.
Ordynacja wyborcza powinna być oparta na pełnej demokratyczności i gwaranto wać przebieg wyborów zgodny z wolą narodu.
7. Nauka powinna być zorganizowana na zasadach samorządności i pracowni kom naukowym musi być zabezpieczona całkowita swoboda wypowiadania się. W naukach prawnych należy rozszerzyć zakres kształcenia w dyscyplinach spo łecznych, wychowywać młodzież prawniczą w głębokim szacunku dla prawa i gotowości obrony praworządności oraz wzajemnego zrozumienia między różnymi zawodami prawniczymi.
8. Istotny czynnik demokratycznej ewolucji stosunków społecznych stanowi automatyczna i samorządna działalność związków zawodowych, w pełni reprezen tujących interesy świata pracy i chroniących jego prawa. Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „SOLIDARNOŚĆ” ma historyczne‘zasługi w powstaniu i reali zacji tych praw.
9. Pilna potrzeba naprawy złej sytuacji gospodarczej kraju nie zwalnia od obowiązku realizacji znajdujących pełne społeczne poparcie postulatów w zakresie praworządności, demokratyzacji i swobody działania związków zawodowych.
Wymaga stosownej przebudowy organizacja gospodarki narodowej, w czym powinni spełnić poważną rolę specjaliści z zakresu ekonomii, administracji i prawa.
Do podstawowych reform społeczno-gospodarczych zaliczyć należy stabilizację indywidualnej własności gruntów rolnych i ustanowienie wyodrębnionej włas ności przedsiębiorstw państwowych.
Dopiero spełnienie tych warunków może przywrócić pracy należną jej godność, a przez to w zasadniczy sposób wzmocnić wydajność pracy i satysfakcję z jej wykonywania.
id a O góln o p o itki Z ja zd A d w o ka tó w w P óznaniu f ł r 8-4 (2ł#-280)
10. Dotychczasowe traktowanie zawodu adwokata i adwokatury jaiko instytucji prawnopublicznej nie służyło należycie pełnieniu przez nią właściwej funkcji społecznej i publicznej.
W pełni samorządna adwokatura jest ważną gwarancją praw obywatelskich oraz autorytetu państwa, opartego na sprawiedliwości i skuteczności prawa w za rządzaniu państwem i wymierzaniu sprawiedliwości.
Obdarzona szerokim społecznym zaufaniem, adwokatura ma znaczne możliwości poznania rzeczywistych- nastrojów społeczeństwa. Ta wiedza społeczna adwokatury nie jest ani doceniana, ani wykorzystywana.
11. Samorząd zawodowy adwokatury jest niezbędnym warunkiem normalnej jej pracy i jedyną formą organizacyjną, zapewniającą prawidłowość funkcjono wania. Nadzór nad adwokaturą powinien mieć charakter ogólny i należeć do Rady Państwa.
Uważamy za konieczne przedłożenie w najkrótszym czasie Sejmowi projektu nowego prawa o ustroju adwokatury, opartego na pogłębionej samorządności i demokratyzacji zawodu.
12. Adwokat jest niezbędny jako fachowy i społeczny doradca we wszystkich sprawach jednostek i grup społecznych, gdy sprawy te mają być rozstrzygane w oparciu o przepisy prawne.
Dlatego stanowczo należy postulować zniesienie ograniczeń przy występowaniu adwokatów, m.in. w sprawach pracowniczych, w postępowaniu arbitrażowym, ad ministracyjnym, karno-administracyjnym, podatkowym, w opartych na publiczno prawnych podstawach postępowaniach dyscyplinarnych.
13. Adwokatura widząc konieczność szerszego uporządkowania obowiązującego prawa, wysuwała już w tej mierze określone projekty, które zostały przez właś ciwe władze przemilczane. Adwokatura» wyraża gotowość w najszerszej mierze uczestniczenia w pracach nad porządkowaniem i doskonaleniem prawa.
14. Adwokatura postuluje w szczególności.
— powołanie Trybunału Konstytucyjnego dla badania zgodności z Konstytucją norm niższego rzędu,
— powołanie Trybunału Stanu dla ochrony praworządności przed godzącym w nią działaniem ze strony członków Rządu i posłów.
II
Wnioski i postulaty Zjazdu w zakresie zagadnień samorządowych oraz w zakre sie prawa i wymiaru sprawiedliwości — jako stanowisko adwokatury pilskiej — stanowią integralną część uchwały (załącznik nr 1*).
III
Wnioski i postulaty jednostkowe bądź zbiorowe nie zamieszczone w załączniku do uchwały** stanowią materiały Zjazdu i Zjazd zobowiązuje Prezydium
Naczed-* Załącznik ten umieszczony jest zaraz po tej uchwale na str. 200—204 niniejszego nu meru „Palestry”.
** Wnioski te i postulaty ujęte są w zestawieniu stanowiącym zał. nr 2 do uchwały Zjazdu (dat. tegoż pkt III) i zamieszczanym niżej na str. 205—(207 niniejszego numeru „Palestry”.
N r 3-4 (279-286) U chw ały Z ja zd u oraz In n e m a teria ły z tego Z ja zd u 199
nej Rady Adwokackiej do ich załatwienia. Zjazd zobowiązuje także Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej do przedłożenia Naczelnej Radzie Adwokackiej spra wozdań z bieżącego stanu realizacji wniosków z części II uchwały, a także wniosków z materiałów Zjazdu przyjętych do realizacji ciągłej w terminach ao trzy miesiące, oraz do publikacji w „Palestrze” tych sprawozdań.
IV
Zjazd wyraża zrozumienie i poparcie dla wniosków złożonych przez adwokatów radców prawnych-delegatów izb adwokackich oraz Stowarzyszenia Radców Praw nych w Polsce z siedzibą w Krakowie i przekazuje je Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej do wnikliwej analizy i realizacji.
V
Zjazd zwraca się do posłów-adwokatów, a także do członków Komisji Zjaz dowej d/s projektu prawa o adwokaturze oraz adwokatów-członków Komisji Ko dyfikacyjnej Prawa Karnego i wszystkich Kolegów-adwokatów, którzy na jakim kolwiek forum prezentować będą postulaty i wnioski adwokatury, aby bieżąco informowali Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej o podjętych przez siebie w tym kierunku działaniach i osiągniętych wynikach.
VI
Zjazd zaleca Naczelnej Radzie Adwokackiej uchylenie regulaminu z dnia 19 paź dziernika 1975 r. w sprawie zasad wykonywania zawodu w zespołach adwokackich przez adwokatów emerytów i rencistów oraz adwokatów w wieku emerytalnym, zmianę regulaminu działania naczelnych i wojewódzkich organów adwokatury
z dnia 14 stycznia 1973 r. w kierunku możliwości zgłaszania przez delegatów
nieograniczonej liczby kandydatów do organów samorządu, a także zapewnienia jak największej liczby delegatów na zgromadzeniach.
Zjazd zaleca również uchylenie w § 2 ust. 1 lit. b Regulaminu Funduszu Samo pomocy Koleżeńskiej przy Naczelnej Radzie Adwokackiej z dnia 30.III.1972 r. (z późniejszymi zmianami) w przedmiocie określenia górnego pułapu zarobków adwokatów-członków zespołów adwokackich.
VII
Zjazd zaleca powołanie komisji interwencyjnych przy Naczelnej Radzie Adwo kackiej oraz radach adwokackich, mających za zadanie badanie i podejmowanie właściwych działań w przypadkach naruszeń praworządności i zasad gospodarności, ujawnionych w czasie wykonywania czynności zawodowych przez adwokatów.