Opłaty pobierane na podstawie Pr.m. 2.1.
W ustawie z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach234 ustawodawca przyjął koncepcję, zgodnie z którą wspólnej regulacji poddane zostały opłaty za wszystkie czynności organów administracji miar i podległych im urzędów. Zgodnie z art. 10 Pr.m. organami administra-cji miar są: Prezes Głównego Urzędu Miar (centralny organ administraadministra-cji rządowej), dy-rektorzy okręgowych urzędów miar oraz naczelnicy obwodowych urzędów miar.
W Pr.m. wyodrębniony jest Rozdział 6 zatytułowany „Opłaty za czynności organów administracji miar i podległych im urzędów”. Ustawodawca wyraźnie więc umiejscawia opłaty za czynności urzędowe w kontekście kompetencji wyróżnionych organów i dów. Ponadto, art. 24 ust. 1 Pr.m. wyraża ogólną zasadę, zgodnie z którą czynności urzę-dowe wykonywane przez organy administracji miar i podległe im urzędy, określone w ustawie Pr.m. i jej przepisach wykonawczych oraz wynikające z wykonywania przez nie zadań przewidzianych w odrębnych ustawach, podlegają opłacie. Ta ogólna zasada wzmacnia kontekst podmiotowy, w którym osadzone są regulacje w przedmiocie odpłat-ności za czynodpłat-ności urzędowe. Poszerza bowiem ten kontekst również o inne niż Pr.m. akty prawne (omówione w dalszych punktach).
Zgodnie z art. 24 ust. 2 Pr.m. opłaty pobiera się między innymi za następujące czynności: wydanie, zmianę i odmowę wydania decyzji zatwierdzenia typu przyrządów pomiarowych; wydanie dowodu legalizacji; uznanie i odmowę uznania za równoważne prawnej kontroli metrologicznej w Rzeczypospolitej Polskiej odpowiedniej kontroli wy-konanej przez właściwe zagraniczne instytucje metrologiczne; udzielenie, odmowę udzie-lenia lub zmianę upoważnienia do legalizacji pierwotnej oraz ponownej; udzielenie lub zmianę zezwolenia do wykonywania napraw lub instalacji oraz sprawdzania przyrządów pomiarowych; wydanie, zmianę i odmowę wydania decyzji o utworzeniu punktu legali-zacyjnego; wzorcowanie zbiorników statków i inne (łącznie 12 punktów).
Wysokość opłat i zasady ich ustalania są zróżnicowane. Zgodnie z art. 24 ust. 2a–2c Pr.m. wysokość jednej opłaty (wskazanej w art. 24 ust. 2 pkt 12 Pr.m.) ustala Prezes
Rozdział IV
Głównego Urzędu Miar w drodze decyzji, biorąc pod uwagę zakres i czas trwania wyko-nanych czynności, stawki godzinowe za czas pracy pracowników Głównego Urzędu Miar oraz koszty badań wykonywanych w celu wydania decyzji. Wysokość tej opłaty ustala się na podstawie stawki za godzinę pracy pracowników Głównego Urzędu Miar i oblicza się według tej stawki, pomnożonej przez liczbę godzin przeznaczonych na wykonanie czyn-ności związanych z wydaniem albo odmową wydania potwierdzenia określonego w art. 111 ust. 6b ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług235. Wysokość stawki jest równa wysokości stawki godzinowej za czas pracy pracownika urzędu podległego organowi administracji miar, stanowiącej podstawę do ustalenia opłaty za czynności zwią-zane z wydaniem albo odmową wydania decyzji o zatwierdzeniu typu przyrządów pomia-rowych, o której mowa w art. 24 ust. 2 pkt 1 Pr.m. W innych przypadkach wysokość opłat (dotyczy to tych wymienionych w art. 24 ust. 2 pkt 1, 3 i 8−11 Pr.m.) ustala organ admini-stracji miar w drodze decyzji, biorąc pod uwagę charakter, zakres i czas trwania wykonanych czynności oraz obowiązujące stawki godzinowe za czas pracy pracowników administracji miar (art. 24a ust. 1 Pr.m). W jeszcze innych przypadkach (dotyczy opłat, o których mowa w art. 24 ust. 2 pkt 2 i 4−7 Pr.m.) wysokość opłat ustala we własnym zakresie wnioskodaw-ca na podstawie obowiązujących stawek (art. 24a ust. 2 Pr.m.).
W art. 24a ust. 4 Pr.m. minister właściwy do spraw finansów publicznych, uzyskał upoważnienie do tego, aby w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodar-ki, określić, w drodze rozporządzenia, wysokość i tryb pobierania opłat, o których mowa w art. 24 Pr.m., uwzględniając rodzaje przyrządów pomiarowych, charakter wykonywa-nych czynności, stopień skomplikowania i czas trwania przeprowadzawykonywa-nych badań i spraw-dzeń oraz ich uzasadnione koszty, a także wskaźniki wzrostu cen towarów i usług kon-sumpcyjnych oraz dodatkowo, mając na uwadze w przypadku opłat, o których mowa w art. 24 ust. 2 pkt 4 i 5 Pr.m.: zakres udzielanych upoważnień i zezwoleń oraz okres, na jaki upoważnienia i zezwolenia są wydawane. Na podstawie tego upoważnienia wydane zostało rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 14 czerwca 2013 r. w sprawie opłat za czynności urzędowe wykonywane przez organy administracji miar i podległe im urzędy236. Warto zwrócić uwagę na brzmienie tytułu tego rozporządzenia, w którym zaakcentowa-ny został charakter świadczeń podlegających opłatom – „czynności urzędowe”. Jest to dość obszerne rozporządzenie zawierające zróżnicowane regulacje w zakresie przesłanek decydujących o wysokości opłat. W § 1 tego rozporządzenia określone zostały stawki godzinowe za czas pracy pracownika administracji miar, stanowiące podstawę do usta-lenia opłat za czynności organów administracji miar i podległych im urzędów. Stawki te są zróżnicowane ze względu na rodzaj czynności podejmowanych przez te podmioty
235 T. j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1221 ze zm.
Opłaty wyodrębnione ze względu na organ dokonujący czynności urzędowych
i wynoszą od 132 do 330 zł. W § 5 do § 11 rozporządzenia uregulowane zostały zaś odrębnie dla poszczególnych kategorii czynności (np. wydanie świadectwa legalizacyj-nego, udzielenie upoważnienia do legalizacji, zezwoleń na wykonywanie instalacji, zmia-nę zezwolenia, wydanie decyzji na utworzenie punktu legalizacji) opłaty w wysokości zróżnicowanej ze względu na rodzaj czynności i np. zakres uprawnień z nich wynikających. Wysokość tych opłat mieści się w przedziale od 55 do 27 500 zł. W § 12 rozporządzenia przewidziana została również możliwość zwiększenia wysokości opłat uregulowanych w rozporządzeniu o dodatkowe koszty, które ewentualnie powstały podczas postępowania. Do kosztów tego typu zalicza się np. koszty związane z podróżami służbowymi pracowni-ków. Zgodnie z § 14 rozporządzenia opłaty wnosi się na rachunek bankowy właściwego urzędu podległego organowi administracji miar albo do kasy właściwego urzędu podległe-go organowi administracji miar. Wnioskodawca, uiszczając opłatę, wskazuje urząd podle-gły organowi administracji miar, w którym złożył wniosek, oraz rodzaj czynności, za które wnosi opłatę, a w przypadku legalizacji − jako identyfikację zobowiązania − znak wniosku o dokonanie legalizacji nadany we właściwym urzędzie podległym organowi administracji miar, zawarty w potwierdzeniu przyjęcia wniosku. Szczegółowe zestawienie wysokości opłat zawiera tabela zamieszczona w załączniku do rozporządzenia.
Zgodnie z art. 24a ust. 3 Pr.m. opłaty wnosi się w różnych terminach w zależności od przedmiotu opłaty: w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku (dotyczy opłat z art. 24 ust. 2 pkt 2 i 7 Pr.m.) (w tym przypadku nieuiszczenie opłaty w terminie skutkuje zgodnie z art. 24a ust. 3a Pr.m. pozostawieniem wniosku bez rozpatrzenia) lub w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji (dotyczy opłat z art. 24 ust. 2 pkt 4−6 i 12 Pr.m.).
Na podstawie art. 24 ust. 4 i 5 Pr.m. opłaty uiszcza wnioskodawca (dotyczy opłat, o których mowa w art. 24 ust. 2 pkt 1−7 i 12 Pr.m.) lub podmiot kontrolowany lub nad-zorowany (dotyczy opłaty, o których mowa w art. 24 ust. 2 pkt 8−11 Pr.m.).
Wszystkie wymienione opłaty zgodnie z art. 24 ust. 3 Pr.m. stanowią dochód budżetu państwa. Zgodnie z art. 24 ust. 6 Pr.m. do ponoszenia opłat stosuje się odpowiednio prze-pisy Działu III O.p., z tym że uprawnienia organów podatkowych przysługują organom administracji miar. Na podstawie art. 24 ust. 7 Pr.m. do opłat tych nie stosuje się przepisów O.p. dotyczących odraczania terminu płatności podatku lub zapłaty zaległości podatkowej, rozkładania na raty podatku lub zapłaty zaległości podatkowej, umarzania zaległości po-datkowej. Opłaty umarza się na zasadach art. 67d O.p. (art. 24 ust. 8 Pr.m.).
Co ważne, ustawodawca wyraźnie rozgraniczył opłaty pobierane za czynności or-ganów administracji miar od wynagrodzenia za inne świadczone przez nie czynności i usługi. Zgodnie z art. 25 Pr.m. za inne czynności wykonywane przez organy admini-stracji miar i podległe im urzędy w ramach umów cywilnoprawnych, związane z: badaniem przyrządów pomiarowych i wydawaniem certyfikatów zgodności w ramach systemu
Rozdział IV
Międzynarodowej Organizacji Metrologii Prawnej, wzorcowaniem i ekspertyzami przy-rządów pomiarowych, dostarczaniem odbiorcom wzorców miar i materiałów odniesienia, udzielaniem konsultacji i prowadzeniem doradztwa technicznego w zakresie doboru i sto-sowania przyrządów pomiarowych, szkoleniem specjalistycznym w dziedzinie miar na rzecz jednostek i podmiotów spoza administracji miar pobiera się wynagrodzenie okre-ślane w tych umowach.
Opłaty pobierane na podstawie Pr.p. 2.2.
Ustawa z dnia 1 kwietnia 2011 r. Prawo probiercze237 w odrębnym Rozdziale 5 – „Organy administracji probierczej” reguluje kompetencje oraz zasady działania admini-stracji probierczej. Zgodnie z art. 28 Pr.p. organami adminiadmini-stracji probierczej są Prezes Głównego Urzędu Miar oraz dyrektorzy okręgowych urzędów probierczych. Ustawo-dawca poświęcił w tym Rozdziale odrębny artykuł (art. 36 Pr.p.) opłatom pobieranym przez organy administracji probierczej. Przepisy dotyczące tych opłat zostały więc umiej-scowione w ustawie w wyraźnym kontekście podmiotowym, a opłaty te łączy wspólna cecha – kategoria organów, za których czynności są one pobierane. Wymienione tam opłaty mają różny charakter. Część z nich odpowiada teoretycznemu rozumieniu opłat administracyjnych (opłat za czynności urzędowe). Co do charakteru prawnego części z nich można zaś mieć istotne wątpliwości, czy są to opłaty za czynności urzędowe, czy świadczenia za inne usługi tych podmiotów lub stanowiące zwrot kosztów (np. przepro-wadzenie badań metali). Wśród opłat za czynności urzędowe wymienionych w art. 36 ust. 1 Pr.p. są m.in.: opłaty za wydanie świadectw badania na wniosek podmiotu zgłasza-jącego; dokonanie wpisu znaku imiennego do rejestru znaków imiennych; udostępnienie danych z rejestru znaków imiennych; wystawienie, na wniosek podmiotu zgłaszającego, zaświadczeń o przeprowadzonych czynnościach; wydanie decyzji o utworzeniu albo o odmowie utworzenia punktu probierczego.
Wszystkie opłaty wymienione w tym artykule stanowią dochód budżetu państwa (art. 36 ust. 2 Pr.p.). Opłaty za czynności probiercze są pobierane przy przyjmowaniu wniosku zgłoszenia znaku imiennego do rejestru znaków imiennych oraz wniosku o udo-stępnienie danych z rejestru znaków imiennych lub wniosku dotyczącego utworzenia punktu probierczego (art. 36 ust. 5 Pr.p.).
Na podstawie art. 36 ust. 8 Pr.p. minister właściwy do spraw finansów publicznych uzyskał upoważnienie do tego, aby po zasięgnięciu opinii Prezesa Głównego Urzędu Miar, określić, w drodze rozporządzenia, wysokość opłat i tryb ich pobierania, uwzględniając w szcze-gólności rodzaje wyrobów oraz rodzaje metali szlachetnych, z których je wykonano, a także koszty wykonywanych czynności. Na podstawie tego upoważnienia wydane zostało
Opłaty wyodrębnione ze względu na organ dokonujący czynności urzędowych
rządzenie Ministra Finansów z dnia 23 sierpnia 2012 r. w sprawie wysokości opłat za czyn-ności organów administracji probierczej oraz trybu ich pobierania238. Zgodnie z § 1 tego roz-porządzenia opłaty są pobierane w wysokości określonej szczegółowo w załączniku (od kilkudziesięciu groszy do 4000 zł w zależności od rodzaju czynności). Zgodnie z § 1 ust. 3–6 rozporządzenia za czynności organów administracji probierczej, co do zasady, opłaty pobie-ra się z góry. Organ administpobie-racji probierczej wystawia potwierdzenie uiszczenia opłaty o szczegółowo określonej w tym przepisie treści. Opłatę wnosi się na rachunek bankowy właściwego organu administracji probierczej albo do kasy urzędu.
Opłaty pobierane na podstawie u.s.t.c. 2.3.
Kolejną regulacją prawną dotyczącą odpłatności za czynności organów administra-cji miar jest ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o systemie tachografów cyfrowych239. Czyn-ności administracyjne związane z tachografami wykonuje m.in. Prezes Głównego Urzę-du Miar (dotyczy to spraw świadectw funkcjonalności oraz homologacji typu tachografu cyfrowego i karty – art. 3 u.s.t.c.). Zgodnie z art. 17 ust. 1 u.s.t.c. czynności wykonywa-ne przez Prezesa Główwykonywa-nego Urzędu Miar lub upoważniowykonywa-ne przez niego organy admini-stracji miar podlegają opłacie. Jest to więc kolejna ogólna zasada dotycząca odpłatności za czynności wyodrębnionych organów. Opłatę pobiera się za wymienione w art. 17 ust. 2 u.s.t.c. czynności. Z racji charakteru tych czynności, podobnie jak w przypadku Pr.p., tylko niektóre opłaty mogą zostać zakwalifikowane do opłat za czynności urzędowe. Pozostałe mają inny charakter, mogą być zakwalifikowane jako opłaty za usługi lub zwrot kosztów. Opłaty za czynności urzędowe tych organów pobierane są za: wydanie i zmianę świadectwa homologacji typu, wydanie i zmianę zezwolenia na prowadzenie warsztatu, wydanie uprawnienia dla technika warsztatu. Opłaty te uiszcza wnioskodawca (podmiot, na wniosek którego są przeprowadzane czynności urzędowe) w terminie 14 dni od dnia doręczenia odpowiednio decyzji lub zaświadczenia (art. 17 ust. 3 u.s.t.c.). Do analizowanych opłat stosuje się odpowiednio przepisy Działu III O.p., z tym że uprawnienia organów podatkowych przysługują organom administracji miar (art. 17 ust. 5 u.s.t.c.).
Zgodnie z art. 17 ust. 7 u.s.t.c. w przypadku umorzenia postępowania prowadzone-go przez Prezesa Główneprowadzone-go Urzędu Miar w sprawach, o których mowa np. w art. 6 ust. 2 u.s.t.c. (postępowanie w sprawie wydania zezwolenia), na skutek wycofania wniosku przez stronę, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, ponosi ona opłatę za czynności sprawdzające wykonane do momentu wycofania wniosku o wydanie zezwo-lenia. Zgodnie z art. 6 ust. 8 u.s.t.c., wysokość opłaty w tym przypadku ustala Prezes
238 Dz. U. poz. 998.
Rozdział IV
Głównego Urzędu Miar w trybie decyzji umarzającej postępowanie, biorąc pod uwagę zakres przeprowadzonych czynności sprawdzających.
W art. 17 ust. 11 u.s.t.c. wskazana została maksymalna wysokość opłat za czynno-ści urzędowe i zróżnicowana ze względu na ich rodzaj: wydanie lub zmianę wydania świadectwa homologacji typu, wydanie lub zmianę zezwolenia na prowadzenie warsz-tatu. Jest to wysokość od 2000 do 17 000 zł. Na podstawie art. 17 ust. 12 u.s.t.c. minister właściwy do spraw finansów publicznych uzyskał upoważnienie do tego, aby w porozu-mieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki, określić, w drodze rozporządzenia, m.in. wysokość opłat za czynności, o których mowa w art. 17 ust. 2 pkt 2–5 u.s.t.c., ma-jąc na uwadze strukturę kosztów poszczególnych czynności. Na podstawie tego upoważ-nienia zostało wydane rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 9 stycznia 2006 r. w spra-wie opłat za czynności organów administracji miar wykonywane w ramach systemu tachografów cyfrowych240. W § 2–§ 4 tego rozporządzenia określono wysokość opłaty za czynności urzędowe: za wydanie lub zmianę świadectwa homologacji, wydanie zezwolenia na prowadzenie warsztatu (np. w zakresie instalacji i napraw oraz sprawdzania tachografów cyfrowych), zmianę zezwolenia na prowadzenie warsztatu, wydanie zaświadczenia stwier-dzającego posiadanie uprawnienia technika warsztatu. Opłaty te wynoszą w zależności od rodzaju czynności od 100 do 15 000 zł.