Miasto stanowi strukturę̨, która stwarzając przestrzenne warunki do rozwijania się kon-taktów, oferuje miejsca do spędzania czasu w przestrzeniach publicznych. Kawiarnie stały
się zatem synonimem miejskości, społecznego trybu życia i otwartości na świat.
Dzisiejsze miasta oferują szeroki wybór lokali zachęcających tematyką, wystrojem czy loka-lizacją. Idąc przez ulice w większych miastach w Polsce, mijamy wiele kawiarni. Stało się społecznie i urbanistycznie przyjęte, że lokale gastronomiczne umieszcza się w głównych ciągach pieszych, np. przy ulicy Długiej w Gdańsku.
Przed mieszkańcami miasta stoją̨ otworem liczne możliwości w nawiązywaniu kontaktów społecznych, możemy je indywidualnie wybierać zgodnie ze swoimi potrzebami. Możemy zwiększać́ lub zmniejszać intensywność kontaktów społecznych. Wielki wybór związków sta-nowi kwintesencję miejskiego sposobu życia i jedną z przyczyn jego atrakcyjności oraz otwar-tości na różne formy spędzania czasu. Przestrzeń jest urządzona w ten sposób, aby stworzyć sieć powiązanych punktów, które układają się w sieć na planach miast. Najczęściej kawiar-nie są zlokalizowane w śródmieściu i centrach. To części miasta, które są stosunkowo łatwo dostępne dzięki dobrze rozwiniętej komunikacji (Pawłowska 2001: 69).
Centra handlowe składają się z licznych sklepów i punktów usługowych. Najczęściej wśród oferowanych usług dominują kina, restauracje i przede wszystkim kawiarnie. Lokale, w których przy kawie można odpocząć po wyczerpujących zakupach, stały się nieodłączną częścią galerii handlowych. W większości są to znane kawiarnie sieciowe, które są uloko-wane w strategicznych punktach, tak aby dotrzeć do jak największej liczby klientów. Dobrze zaprojektowana galeria handlowa zazwyczaj ma kawiarnie przy głównych wejściach oraz przy punktach gastronomicznych. Komercyjna przestrzeń zaczęła rywalizować z popularnymi do
tej pory miejscami spotkań czy zakupów. Społeczeństwo coraz częściej zamiast spaceru po parku w sobotnie popołudnie wybiera konsumpcyjną podróż przez miejskie galerie. Utwo-rzone przez architektów aleje handlowe są odpowiednikiem ulic – stąd strategiczne ulokowa-nie kawiarni. Klienci mają poczucie, że odbyli spacer i odwiedzili miejsce z ulubioną kawą (Bierwiaczonek 2015: 39).
Ryc. 1. Sztuka Wyboru, Gdańsk; fot. Sandra Wróbel
Kawiarnie powstają również na prestiżowych osiedlach w centrum miasta. Wybiera-jąc nieruchomość za ponadprzeciętną cenę za metr kwadratowy, kupujemy szybki dostęp do lokali ulokowanych na parterze. Często na popularnych osiedlach mamy szeroki wachlarz wielofunkcyjnych kawiarni z tematyczną kartą śniadaniową. Ten model osiedla, w którym wystarczy zjechać windą, aby napić się pysznej porannej kawy w osiedlowej kawiarence, jest chyba typowym przykładem miejskiego stylu życia i wygody. Tak powstające kwartały przyciągają mieszkańców z innych osiedli i zakątków miasta. W ten sposób tworzy się ideowa przestrzeń zachęcająca ludzi do spędzania czasu. Dobrze zaprojektowane osiedle stanie się przyjemnym zakątkiem dla mieszkańców, ale idealnie przemyślana przestrzeń będzie swoimi usługami zapraszać ludzi z zewnątrz. W tym procesie otwierania się na innych mieszkańców unika się zamykania osiedli, co tworzyło tzw. złote klatki.
Miejski styl życia wiąże się również z większym wachlarzem zawodów. W dużych metro-poliach ludzie coraz częściej pracują zdalnie lub są freelancerami, którzy nie wykonują swojej pracy w biurze. Dzięki transformacji zawodów i zmianie podejścia do działalności możemy zauważyć dużą liczbę osób w godzinach popołudniowych, którzy siedzą z laptopami w miej-skich kawiarniach. Ta rewolucja w zmianie sposobu pracy stworzyła nową funkcję dla lokali.
Obecnie w mieście kawiarnia jest nie tylko miejscem spędzania wolnego czasu, ale również przestrzenią do pracy czy do spotkań biznesowych.
W kawiarni najwięcej jest młodych ludzi. Popularne jest stwierdzenie, że lokale wypeł-niają hipsterzy. „Według Urban Dictionary hipsterzy to subkultura dwudziestolatków i trzy-dziestolatków ceniących niezależne myślenie, kontrkulturę, postępową politykę, interesują-cych się sztuką, sprzeciwiająinteresują-cych się produktom mainstreamu, nosząinteresują-cych ubrania vintage oraz niezależnych projektantów, ludzi często widzianych w obcisłych jeansach, dużych okularach oraz asymetrycznych, androgynicznych fryzurach. Definicja mówi o hipsteryzmie jako o «sta-nie umysłu» lub «wyraź«sta-niej wrażliwości wobec mody»” (Groyecka 2014: 79).
Według Aleksandry Litorowicz to właśnie kawiarnie wpływają na rozwój miejskich subkultur. W swojej książce dochodzi do wniosku, że hipsterski styl życia wymaga sporych nakładów finansowych: ubrania, gadżety, a także bywanie w kawiarniach i klubach (Litoro-wicz 2012: 72). Mimo ambiwalentnych uczuć przytoczonych autorów warto zaznaczyć, że ta tworząca się subkultura napędza gospodarkę miejskich lokali. Hipster jest nierozerwalnie związany z miastem. Duże miasto daje ludzi i miejsca, daje przestrzeń. Jest rynkiem zbytu, możliwością pokazania się (ibid. :105).
Subkulturę w większości tworzą ludzie młodzi, rządni nowości, świata i nowych znajomości. Dlatego kawiarnie w Berlinie, Paryżu są zlokalizowane blisko siebie i zawsze jest w nich pełno ludzi, którzy chcą być bliżej kultury (Litorowicz 2012: 105).
Nowe wartości kulturowe mają też negatywny wpływ na inne grupy społeczne. Miej-scami, którym grozi wyginięcie, są między innymi Eckkneipen, czyli bary, w których spoty-kają się przede wszystkim starsi mieszkańcy z okolicy, żeby pograć w karty czy obejrzeć mecz.
Z powodu gentryfikacji takie miejsca w Berlinie zanikają na rzecz nowych lokali, w których rzadko bywają starsze osoby (Groyecka 2014).
Kawiarnie jako przepustka do miejskiego stylu życia zachęcają młodych ludzi do bywa-nia na wystawach, koncertach, spotkabywa-niach poetyckich. To uwrażliwia młodzież na sztukę i kulturę, a także na przebywanie na zewnątrz. Genezą każdej subkultury jest pewna grupa społeczna, która tworzy się przez podobne zainteresowania, poglądy czy styl ubierania.
Kawiarnie były i są zapalnikiem każdej z takich tworzących się grup. Współcześnie mówimy o hipsterach. 40 lat temu w czasach PRL-u młodzież również wybierała tego typu lokale jako miejsca swoich spotkań. W Warszawie było wówczas ponad czterysta lokali, które można uznać za kawiarnie, wliczając również liczne wówczas bary kawowe. Nie wszystkie lokale zasługują na życzliwe wspomnienia, niemniej życie kawiarniane w Polsce stanowi ważny ele-ment obyczaju towarzyskiego (Prasek 2011: 104).
Tak jak zauważyła Małgorzata Dymnicka w swoim tekście, na rozwój miast w dużym stopniu ma wpływ turystyka. Miasto jako przestrzeń musi się dostosować do wymagań tłu-mów. Ciągłe zapotrzebowanie na nowe miejsca rozrywki, rekreacji oraz sportu uzupełniają strukturę miejską o nowe lokale oraz atrakcje turystyczne. Siła i urok danego miasta w dużym stopniu tkwi w przestrzeni publicznej, jaką oferuje mieszkańcom i turystom. Uzupełnieniem stref dostępnych dla ogółu są zazwyczaj restauracje oraz kawiarnie, które są kwintesencją miejskiego otwartego stylu życia (Dymnicka 2017:24).