Dla oblatów z Prowincji Najświętszej Maryi Panny kończył się powoli okres, który można określić „czasem wędrownych misjonarzy”. Rozpoczynał się okres duszpasterstwa miejskiego, gdyż tam przenosiło się życie Polonii.
Nowe migracje przynosiły też zmiany w strukturze duszpasterskiej prowin-cji, ponieważ duża liczba nowych imigrantów była Polakami. Polska część Prowincji Najświętszej Maryi Panny proporcjonalnie się powiększała.
18 Dane za: J. Plewko, Kanada. D. Polonia, hasło w: Encyklopedia Katolicka, t. 8, Lublin 2000, kol. 523-524. Por. A. Reczyńska, Polonia kanadyjska: dzieje i problemy współczesne, dz. cyt., s. 14-15.
W 1935 r. polscy oblaci objęli istniejącą już parafię Świętego Stanisława Kostki w → Toronto (ON). Parafia Świętego Stanisława Kostki była pierwszą polską parafią w Toronto i okolicach, erygowaną w 1911 roku. Odgrywała ważną rolę w życiu Polonii. Pierwszym oblatem w Toronto był o. Stanisław → Puchniak. Przybył on do parafii 29 czerwca 1935 roku. Dwa tygodnie później dołączył do niego o. Thomas → Schnerch OMI, którego wkrótce zastąpił o.
Jan → Bednarz OMI. Parafia była bardzo zróżnicowana i pełna podziałów, dlatego ojcowie postanowili odwiedzić każdą polską rodzinę. W 1937 r.
przybyły z USA do par. Świętego Stanisława Kostki siostry felicjanki, które prowadziły w niej przedszkole, uczyły katechizmu dzieci ze szkół publicz-nych, języka polskiego, a także posługiwały wśród chorych19. Pod kierunkiem oblatów parafia stała się bardzo prężnym ośrodkiem życia religijnego oraz działalności charytatywnej i patriotycznej. Umacnianiu ducha patriotycznego służyły organizacje powoływane przy prowadzonych przez oblatów para-fiach, a nawiązujące do organizacji i stowarzyszeń znanych i działających na terenach odrodzonej Polski. Do tych organizacji zaliczyć należy: Sodalicję Mariańską, Stowarzyszenie Świętego Stanisława, Akcję Katolicką, chóry parafialne pw. św. Cecylii, a także Stowarzyszenie Sportowe „Sokół”20.
W 1915 r. w Toronto erygowana została druga polska parafia pw. Naro-dzenia Najświętszej Maryi Panny, zwana powszechnie parafią Matki Bożej (Narodzenia Matki Bożej). Powstała w miarę rozrastania się osadnictwa Polaków w zachodnich dzielnicach miasta (West Toronto). W 1940 r. w tra-gicznym wypadku samochodowym zginął jej proboszcz ks. Władysław Gul-czyński. Wówczas abp McGuigan zwrócił się do misjonarzy oblatów z prośbą
19 Zgromadzenie Sióstr Świętego Feliksa z Kantalicjo założone zostało w Warsza-wie przez bł. Marię Angelę Truszkowską w celu wychowywania dzieci i młodzieży oraz opieki nad chorymi i ubogimi. W 1874 r. siostry udały się do Stanów Zjednoczonych.
W 1900 r. powstały prowincje zakonne w Detroit (MI) oraz w Buffalo (NY). W 1937 r.
felicjańska prowincja zakonna w Buffalo pw. Niepokalanego Serca Maryi otworzyła placówkę w Toronto. W 1953 r. powstała wiceprowincja zakonna (dawniej: komisa-riat) pw. Najświętszego Imienia Maryi z siedzibą w Mississauga (ON).
20 Por. Złote pokłosie. Szkic historyczny parafii św. Stanisława Kostki w Toronto, Ontario, Canada. 1911-1961, Toronto 1961; L. Głowacki, Świętując 75-lecie parafii św. Stanisława Kostki, Toronto 1986; W. Tkaczyk, Parafia św. Stanisława Kostki (St. Stanislaus Kostka Parish), w: E. Walewander (red.), Leksykon geograficzno-his-toryczny parafii i kościołów polskich w Kanadzie, t. 1, Prowincje: Nowa Szkocja, Quebec, Ontario, Lublin 1992, s. 260-274; J. Boekenfhoer, Report of St. Mary’s Province (Re-gina) to the General Chapter of May 1947, „Missions de la Congrégation des Oblats de Marie Immaculée” t. 75 (1948), s. 68-69; M. McCarthy, The Missionary, St. Mary’s Province, dz. cyt., s. 106-107.
o objęcie opieki duszpasterskiej nad parafią. Pierwszym proboszczem był o. Peter → Klita OMI. Po wybuchu II wojny światowej parafia zaangażowała się w znaczącą pomoc finansową Polsce i rodzinom żołnierzy przynależącym do parafii i walczącym na frontach tej wojny21.
Ze względu na rosnącą polską imigrację już w 1944 r. polscy oblaci zaczęli dostrzegać potrzebę założenia nowej, trzeciej oblackiej parafii w Toronto.
Wielu z polskich imigrantów osiedlało się bardziej na zachód od dotychcza-sowego największego skupiska polskiego, czyli rejonu Queen Street i Bathurst Street, w pobliżu kościoła Świętego Stanisława. Polacy wypierani byli także z obszaru par. Narodzenia Matki Bożej. W 1948 r. o. Stanisław Puchniak OMI poświęcił grunt pod budowę budynku parafialnego. Odpowiedzialnym za zorganizowanie parafii był o. Michael → Smith OMI. W 1949 r. wybudowa-no trzypoziomową salę parafialną, która służyła za kościół, miejsce spotkań oraz miejsce nauki dla dzieci. 23 maja 1954 r. konsekrowano nowy kościół pw. Świętego Kazimierza. Parafia ta przez długie lata pod względem liczby wiernych, roli i aktywności zajmowała wyjątkową pozycję wśród wszystkich parafii polonijnych w Kanadzie22.
Osadnictwo polskie w Ontario nie obejmowało tylko miasta Toronto.
Polacy zamieszkali m.in. w Welland, Fenwick i St. Catharines na półwyspie Niagara. Początki parafii w Welland miały charakter wieloetniczny (Polacy, Włosi, Francuzi, Słowacy, Chorwaci, Ukraińcy), chociaż od początku pro-wadzona była przez księży polskiego pochodzenia. W 1913 r. wybudowano kościół. W 1920 r. założony został cmentarz parafialny. W 1947 r. parafię Świętych Piotra i Pawła w → Welland (ON) objęli polscy oblaci. Rok wcześniej przybyły do niedalekiego St. Catharines pierwsze grupy zdemobilizowanych polskich żołnierzy. W 1949 r. abp James McGuigan z Toronto powierzył
21 Por. Pamiętnik 40-lecia parafii M. Boskiej West Toronto 1915-1955, Toronto 1955; Złoty Jubileusz parafii Matki Boskiej West Toronto 1915-1965, Toronto 1965;
A. Hałas, Parafia Matki Boskiej (St. Mary’s Parish), w: E. Walewander (red.), Leksykon ge ograficzno-historyczny parafii i kościołów polskich w Kanadzie, t. 1, Prowincje: Nowa Szkocja, Quebec, Ontario, Lublin 1992, s. 302-308; J. Błażejak (red.), Misjonarze Oblaci Maryi Niepokalanej. Prowincja Wniebowzięcia NMP w Kanadzie 1956-2006, dz. cyt., s. 69-71.
22 Potomności na pamiątkę. Ojcowie oblaci duszpasterze parafii św. Kazimierza, Toronto 1975; Parafia św. Kazimierza w Toronto, w: Silver Jubilee Oblate Fathers As-sumption Province 1935-1960, Toronto 1960; Złote pokłosie. Szkic historyczny parafii św. Stanisława Kostki w Toronto, Ontario, Canada. 1911-1961, Toronto 1961; J. Plew-ko, Parafia św. Kazimierza (St. Casimir’s Parish), w: E. Walewander (red.), Leksykon geograficzno-historyczny parafii i kościołów polskich w Kanadzie, t. 1, Prowincje: Nowa Szkocja, Quebec, Ontario, Lublin 1992, s. 275-301.
duszpasterstwo parafii Matki Bożej Nieustającej Pomocy w → St. Catharines (ON) Zgromadzeniu Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej. Pierwszym duszpasterzem oblackim dla Polaków został o. Leon → Caliński OMI. Od 1947 r. oblaci z Toronto opiekowali się misją Świętej Anny w → Fenwick (ON). W latach 1954-1958 opiekę nad misją katolicką objął o. Mieczysław
→ Węcki OMI, który został jej pierwszym proboszczem.
Od 1947 r. Polaków w → Kirkland Lake (ON) odwiedzali polscy oblaci, m.in. o. Jan → Chwist OMI z Toronto. W 1951 r. bp Louis Rheaume OMI powierzył polskim oblatom duszpasterstwo polskie na tym terenie. Pierw-szym polskim proboszczem został mianowany o. Wojciech → Golus OMI.
Jego opiece duszpasterskiej zostali powierzeni również Polacy w → Rouyn--Noranda (QC).
W 1952 r. polscy oblaci objęli także posługą duszpasterską rodaków w par. Świętej Jadwigi w → Oshawie (ON), mieście oddalonym o ok. 30 mil na wschód od aglomeracji Toronto. Był to ważny ośrodek przemysłu samo-chodowego w Kanadzie i zarazem miasto przemysłowe. Polacy chcieli mieć tam własną parafię. We wrześniu 1952 r. przybył do Oshawy o. Peter Klita OMI, pierwszy proboszcz nowo powstałej parafii. Zamieszkał początkowo w kapelanii koło klasztoru sióstr felicjanek, spełniając również funkcję kapelana klasztornego. Pierwsza msza w nowej parafii została odprawiona 12 października 1952 roku.
Polacy osiedlali się także w → Ottawie (ON), stolicy Kanady. W 1936 r.
utworzyli oni w mieście Klub Polsko-Kanadyjski. W 1941 r. powołali do życia Stowarzyszenie Techników Inżynierów, a w 1947 r. – Stowarzyszenie Pol-skich Kombatantów, Koło nr 8. W 1948 r. na prośbę abpa Alexandre Vachon, ordynariusza Ottawy, duszpasterstwo Polaków rozpoczęli polscy oblaci.
W grudniu 1951 r. abp Vachon ustanowił stałe duszpasterstwo dla Polaków, powierzając je o. Janowi → Sajewiczowi OMI. W 1954 r. erygowana została personalna parafia dla wierzących polskiego pochodzenia. Zakupiono też ziemię pod budowę kościoła Świętego Jacka Odrowąża, przy którym skupi się życie religijno-kulturalne Polonii ottawskiej23.
23 J. Błażejak (red.), Misjonarze Oblaci Maryi Niepokalanej. Prowincja Wnie-bowzięcia NMP w Kanadzie 1956-2006, dz. cyt., s. 82-84; J. Błażejak, Współczesne zaangażowanie duszpasterskie Prowincji Wniebowzięcia NMP w Kanadzie, w: W. Kluj, J. Różański (red.), Polscy oblaci w służbie Polonii kanadyjskiej, Pelplin 2007, s. 78;
E. Walewander, Ottawa, Ont., w: E. Walewander (red.), Leksykon geograficzno--historyczny parafii i kościołów polskich w Kanadzie, t. 1, Prowincje: Nowa Szkocja, Quebec, Ontario, Lublin 1992, s. 185-199.
Toronto oferowało polskim oblatom nowe pole pracy na wschodzie Kanady i możliwość głoszenia Ewangelii w języku polskim w Ontario i we wschodniej części USA. Umożliwiło to także oblatom kontakt z miejską ludnością polską, co niebawem głęboko zmieniło perspektywy odrębnej polskiej prowincji.