Mieszkające stale (osoby z reguły zameldowane na pobyt stały w danym miejscu), które:

a) były obecne w momencie spisu,

b) były nieobecne w momencie spisu, ale ich nieobecność trwała mniej niż 2 miesiące, c) były nieobecne w momencie spisu przez okres dłuższy niż 2 miesiące, ale ich

nieobecność wynikała z następujących powodów:

– odbywanie zasadniczej służby wojskowej lub innej w systemie skoszarowanym, – przebywanie w zakładzie karnym lub śledczym,

– pobyt za granicą.

2. Przebywające czasowo przez okres powyżej 2 miesięcy. Dotyczy to osób, które mieszkają na stałe w innym miejscu (są tam zameldowane na pobyt stały), natomiast w miejscu spisania przebywają czasowo z następujących powodów: nauka, praca, warunki rodzinne lub mieszkaniowe (w miejscu stałego zamieszkania), leczenie lub rehabilitacja, przebywanie w domu opieki.

Jako czas okresowej nieobecności lub przebywania został przyjęty czas faktyczny, a nie zamierzony.

Kategoria ludności faktycznie zamieszkałej nie uwzględnia osób przybyłych z zagranicy na pobyt czasowy, tj. osób, które nie posiadają pozwolenia na osiedlenie się w Polsce.

Tytuł prawny zajmowania mieszkania przez gospodarstwo domowe

Informacje na ten temat dotyczą tytułu prawnego do mieszkania, jaki posiadała w momencie spisu jedna lub więcej osób wchodzących w skład gospodarstwa zamieszkującego w danym mieszkaniu. I tak rozróżniono następujące tytuły:

■ własność – dotyczy gospodarstwa, którego członkowie mieszkają we własnym domu lub własnym mieszkaniu (w tym też gospodarstwa, które wcześniej zamieszkiwało mieszkanie z tytułu spółdzielczego prawa do lokalu własnościowego lub lokatorskiego, ale po wejściu w życie ustawy z dnia 12 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych, zostało ustanowione na rzecz jednej lub kilku osób z gospodarstwa – prawo odrębnej własności tego lokalu – z wpisem do księgi wieczystej),

■ spółdzielcze prawo do mieszkania – dotyczy gospodarstwa, w skład którego wchodzi członek spółdzielni mieszkaniowej, posiadający spółdzielcze prawo do mieszkania z dalszym rozróżnieniem czy do mieszkania lokatorskiego, czy własnościowego,

■ najem – dotyczy gospodarstwa, które zamieszkuje na podstawie umowy najmu lokalu mieszkalnego, zawartej z właścicielem lub zarządcą budynku, w którym znajduje się lokal (w tym lokalu zamiennego lub socjalnego). Forma ta występuje we wszystkich rodzajach własności mieszkania, tj.: w mieszkaniach stanowiących własność spółdzielni mieszkaniowych, gmin, Skarbu Państwa, zakładów pracy, towarzystw budownictwa społecznego oraz osób fizycznych,

■ podnajem – dotyczy z reguły drugiego lub trzeciego gospodarstwa zamieszkującego w charakterze sublokatora, tj. osoby podnajmującej odpłatnie izbę(y) w mieszkaniu, w którym jako pierwsze spisano gospodarstwo głównego lokatora – najemcy, członka spółdzielni lub właściciela mieszkania,

■ pokrewieństwo – z właścicielem lub głównym lokatorem mieszkania, jak również z tytułu dożywocia,

■ inny tytuł – do tej kategorii zaliczono gospodarstwa zamieszkujące:

– w budynkach stanowiących własność instytucji wyznaniowych,

– za pomoc w gospodarstwie domowym, np. za opiekę nad chorym lub dziećmi, za korepetycje,

– za świadczenie pracy w gospodarstwie rolnym lub w innej działalności gospodarczej prowadzonej przez właściciela mieszkania lub domu,

– jako pomoc charytatywna dla osoby (rodziny), która znalazła się w trudnej sytuacji mieszkaniowej, za opiekę nad mieszkaniem,

– bez tytułu prawnego jako tzw. dzicy lokatorzy.

Powszechny Spis Rolny 2002

W opracowaniu podano podstawowe informacje z wyników Powszechnego Spisu Rolnego 2002 r. dla rolnictwa ogółem, w tym dla gospodarstw indywidualnych według grup obszarowych powierzchni użytków rolnych.

Grupowania powierzchni użytków rolnych dokonano w oparciu o przedziały domknięte lewostronnie z wyjątkiem przedziału „1-5 ha”, do którego nie zaliczono gospodarstw o powierzchni użytków rolnych 1,00 ha (gospodarstwa te znajdują się w przedziale „do 1 ha”).

Gospodarstwa indywidualne spisywano w miejscu przebywania użytkownika i tam ujmowano całkowitą, ogólną powierzchnię, niezależnie od miejsca położenia gruntów.

Prezentowane wyniki dla gminy dotyczą gospodarstw rolnych, których siedziba (siedlisko) znajduje się na jej terenie. W tablicy charakteryzującej gospodarstwa rolne podano także gospodarstwa rolne i ich powierzchnię według siedziby użytkownika, czyli te gospodarstwa rolne, których użytkownicy zamieszkują na terenie danej gminy.

Ważniejsze definicje, pojęcia spisowe i zasady spisywania

Za gospodarstwo rolne uważa się grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą oraz prawami i obowiązkami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego.

Za gospodarstwo indywidualne uważa się gospodarstwo będące własnością lub znajdujące się w użytkowaniu osoby fizycznej lub grupy osób.

Za właściciela zwierząt gospodarskich uważa się osobę nie posiadającą użytków rolnych lub posiadającą użytki rolne o powierzchni mniejszej niż 0,10 ha, która ma co najmniej: 1 sztukę bydła lub (i) 5 sztuk trzody chlewnej albo 1 lochę lub (i) 3 sztuki owiec bądź kóz lub (i) 1 konia lub (i) 30 sztuk drobiu lub (i) 5 sztuk samic zwierząt futerkowych (w tym królików) lub (i) 1 pień pszczeli.

Za użytkownika gospodarstwa indywidualnego uważa się osobę fizyczną lub grupę osób, które faktycznie użytkują grunty, niezależnie od tego, czy są właścicielami, dzierżawcami, czy użytkują je z innego tytułu i niezależnie od tego, czy grunty te są zlokalizowane w jednej, czy w kilku gminach.

Za gospodarstwo domowe użytkownika gospodarstwa rolnego (właściciela zwierząt gospodarskich) uważa się zespół osób mieszkających i utrzymujących się wspólnie, jeżeli wśród nich jest osoba prowadząca gospodarstwo indywidualne (właściciel zwierząt gospodarskich).

Użytkowanie gruntów

W tablicach dotyczących użytkowania gruntów w gminie nie uwzględniono nieużytkowanych gruntów przyjętych przez Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa.

Do ogólnej powierzchni gruntów gospodarstwa rolnego zaliczono wszystkie bez wyjątku grunty wchodzące w skład tego gospodarstwa, a więc wszystkie grunty użytkowane rolniczo (grunty orne, sady, łąki i pastwiska), wszystkie grunty użytkowane nierolniczo, jak lasy, podwórza, grunty pod zabudowaniami lub przeznaczone pod zabudowę, ogrody ozdobne, grunty pod wodami, drogi, torfowiska, kamieniołomy, żwirownie itp. oraz nieużytki, niezależnie od tytułu władania (własne, dzierżawione na podstawie umowy i bezumownie lub użytkowane z innego tytułu).

Do gruntów ornych zalicza się grunty w uprawie, tj. pod zasiewami wraz z ogrodami przydomowymi oraz odłogi i ugory. Za grunty orne w uprawie uważa się grunty zasiane lub zasadzone ziemiopłodami rolnymi lub ogrodniczymi, plantacje wikliny i chmielu, powierzchnię szklarni, inspektów, namiotów foliowych oraz powierzchnię mniejszą od 10 arów zasadzoną drzewami owocowymi i krzewami owocowymi.

Do odłogów zalicza się powierzchnię gruntów ornych nie dających plonów, które co najmniej przez dwa lata nie były uprawiane, natomiast do ugorów – powierzchnię gruntów ornych, które w danym roku były przejściowo nieobsiane (nieużytkowane rolniczo).

Do sadów zalicza się grunty o powierzchni nie mniejszej niż 10 arów, zasadzone drzewami i krzewami owocowymi.

Do łąk i pastwisk trwałych zalicza się grunty pokryte trwale trawami, natomiast nie zalicza się gruntów ornych obsianych trawami w ramach płodozmianu. Łąki trwałe są to grunty pokryte trwale trawami, z zasady koszone, a w rejonach górskich również powierzchnię koszonych hal i połonin. Pastwiska trwałe są to grunty pokryte trwale trawami, które z zasady nie są koszone, lecz wypasane, a w rejonach górskich również powierzchnię wypasanych hal i połonin.

Do lasów i gruntów leśnych zalicza się powierzchnię zalesioną oraz powierzchnię przejściowo pozbawioną drzewostanu. Do powierzchni zalesionej zalicza się grunty pokryte uprawami leśnymi, młodnikami i drzewostanami starszymi oraz plantacjami topoli i innymi gatunkami drzew szybko rosnących prowadzonymi na gruntach leśnych. Do powierzchni przejściowo pozbawionej drzewostanu zalicza się zręby, halizny, płazowiny i plantacje choinkowe prowadzone na gruntach leśnych oraz wylesienia powstałe na skutek oddziaływania emisji przemysłowych i górnictwa (zalewiska, zapadliska).

Do powierzchni pozostałych gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego wlicza się grunty będące pod zabudowaniami, podwórzami, placami i ogrodami ozdobnymi, pod drogami i liniami podziału powierzchniowego w lasach, powierzchnię wód śródlądowych, rowów melioracyjnych, plantacji leśnych prowadzonych na gruntach nieleśnych, powierzchnię porośniętą wikliną w stanie naturalnym, powierzchnię innych gruntów użytkowych (torfowiska, żwirownie) oraz nieużytków.

Powierzchnia zasiewów

Dane o powierzchni zasiewów ujęte w Powszechnym Spisie Rolnym 2002 dotyczą powierzchni upraw poszczególnych ziemiopłodów uprawianych w plonie głównym.

W powierzchni zasiewów uwzględnia się również powierzchnię zasiewów w sadach.

Do grupy zbóż podstawowych zalicza się powierzchnię uprawy poszczególnych zbóż (pszenicy, żyta, jęczmienia, owsa, pszenżyta) z podziałem na formy jare i ozime przeznaczone do zbioru ziarna.

Do grupy przemysłowych zalicza się powierzchnię uprawy buraków cukrowych, rzepaku i rzepiku, lnu i konopi oraz tytoniu. Nie zalicza się tu maku, słonecznika, chmielu, ziół leczniczych, wikliny i innych przemysłowych. Uprawy te w niniejszej publikacji zaliczono do grupy ”pozostałe uprawy”.

Do grupy pastewnych zalicza się uprawy okopowych pastewnych, strączkowych pastewnych, kukurydzy na zielonkę, motylkowych drobnonasiennych, innych pastewnych i traw.

Grupa pozostałe uprawy obejmuje dane o powierzchni uprawy warzyw, truskawek, wysadków roślin okopowych, łubinu gorzkiego, roślin ozdobnych oraz pozostałych przemysłowych, tj. maku, słonecznika, chmielu, ziół leczniczych, wikliny i innych przemysłowych, a także szklarni i tuneli foliowych oraz ogrodów przydomowych.

Zwierzęta gospodarskie

Spisowi podlegały zwierzęta gospodarskie (bydło, trzoda chlewna, owce, drób, konie, kozy, króliki – samice, zwierzęta futerkowe – samice oraz pnie pszczele) znajdujące się w gospodarstwie rolnym oraz zwierzęta wysłane na redyki, wypasy i do bacówek, a w przypadku pni pszczelich – pnie znajdujące się na pożytkach poza gospodarstwem, stanowiące własność użytkownika gospodarstwa indywidualnego lub członków jego gospodarstwa domowego, jak również zwierzęta przetrzymywane czasowo lub stale w gospodarstwie, tj. przyjęte na wychów, opas itp., niezależnie od tego, czy przyjęto je z gospodarstw indywidualnych, czy od gospodarstw państwowych, spółdzielczych i innych.

W celu przeliczenia pogłowia zwierząt w sztukach fizycznych na sztuki przeliczeniowe duże (dotyczy 4 podstawowych gatunków zwierząt gospodarskich – bydła, trzody chlewnej, owiec i koni) wykorzystano następujące współczynniki:

– bydło – 0,8,

– trzoda chlewna – 0,15, – owce – 0,08,

– konie – 1,0.

Budynki, budowle

Spisowi podległy wszystkie budynki i pomieszczenia inwentarskie (obory, chlewnie, kurniki) oraz gospodarcze (stodoły), a także budynki i budowle przeznaczone do przechowywania technicznych środków produkcji (wiaty, garaże), budynki wielofunkcyjne i inne pomieszczenia użytkowane w gospodarstwach, niezależnie od formy własności, tj. własne i dzierżawione.

W publikacji zaprezentowano następujące rodzaje budynków i budowli:

■ obory – wszystkie budynki dla bydła z cielętnikami, jałownikami, bukaciarniami, porodówkami,

■ chlewnie – wszystkie budynki dla trzody chlewnej łącznie z tuczarniami i warchlakarniami,

■ kurniki – wszystkie budynki, w których przetrzymywany jest drób, tj. kury, kaczki, gęsi, indyki, perliczki itp. (niezależnie czy w budynku jest tylko jeden gatunek drobiu, czy więcej),

■ stodoły – budynki służące do przechowywania zboża, siana, słomy itp., posiadające cztery ściany i dach,

■ budynki wielofunkcyjne – wszystkie budynki wielofunkcyjne, których powierzchnia wykorzystana jest dla różnych celów, np. w części budynku znajdują się zwierzęta, w innej magazynowane jest zboże lub inne produkty rolne, a jeszcze inna część budynku służy do przechowywania maszyn rolniczych lub jako magazyn dla działalności pozarolniczej.

O zakwalifikowaniu budynku czy budowli do określonej kategorii decydowało pierwotne przeznaczenie oraz zainstalowane stałe wyposażenie, niezależnie od aktualnego wykorzystania budynku.

Techniczne środki produkcji

Spisem zostały objęte samochody, ciągniki, wybrane maszyny i urządzenia rolnicze użytkowane w gospodarstwie, zarówno własne (stanowiące wyłączną własność użytkownika gospodarstwa lub członka jego rodziny), jak i wspólne (będące własnością kilku rolników i użytkowane przez więcej niż jedno gospodarstwo). W przypadku, gdy samochody, ciągniki, maszyny i urządzenia rolnicze należały do kilku rolników, spisywano je u tego rolnika, u którego znajdowały się o północy w dniu 20 maja 2002 r.

Spisem objęto sprzęt sprawny technicznie oraz chwilowo niesprawny, tj. znajdujący się w remoncie lub przeznaczony do naprawy. Nie spisywano sprzętu, który był niesprawny dłużej niż jeden rok oraz tego, który został skasowany lub przeznaczony do kasacji.

Dane o ciągnikach i środkach transportu w spisie dotyczą:

■ ciągników – dwuosiowych, kołowych i gąsienicowych,

■ samochodów ciężarowych – tj. samochodów ciężarowych i ciągników siodłowych.

W publikacji przedstawiono ponadto wybrane informacje o maszynach i urządzeniach:

■ kombajny zbożowe – samobieżne i przyczepiane,

■ kombajny ziemniaczane – jedno- i dwurzędowe, samobieżne i przyczepiane,

■ kombajny buraczane – łącznie z samobieżnymi wyorywaczami buraków i zestawami do sprzętu buraków,

■ silosokombajny samobieżne – przeznaczone do zbioru zielonek i jednoczesnego cięcia zielonek na pasze,

■ silosokombajny pozostałe – łącznie z sieczkarniami polowymi (zawieszanymi i przyczepianymi) do zbioru zielonek niskołodygowych i wysokołodygowych, a także ze wszystkimi ścinaczami zielonek do sprzętu zielonek niskołodygowych,

■ rozsiewacze nawozów i wapna – ciągnikowe (przyczepiane i zawieszane) przeznaczone zarówno do rozsiewania nawozów sztucznych, jak i wapniowych,

■ rozrzutniki obornika – jedno- i dwuosiowe,

■ kosiarki ciągnikowe,

■ kopaczki do ziemniaków – wszystkie kopaczki ciągnikowe, zawieszane i półzawieszane (w tym wibracyjne), które przeznaczone są do kopania ziemniaków z jednego lub dwóch rzędów,

■ sadzarki do ziemniaków – wszystkie rodzaje sadzarek do ziemniaków, zarówno zawieszane jak i półzawieszane, dwu- i wielorzędowe,

■ polowe opryskiwacze ciągnikowe – zawieszane i przyczepiane, a także samobieżne,

■ dojarki bańkowe – dojarki mechaniczne bańkowe, w których mleko przepływa z aparatu udojowego do bańki udojowej podłączonej do układu pod ciśnieniem,

■ dojarki rurociągowe – dojarki mechaniczne rurociągowe, w których mleko przepływa z aparatu udojowego do rurociągu mlecznego wytwarzającego podciśnienie udojowe oraz transportującego mleko do odbieracza mleka, do temperatury 4°C i przechowywania go w tej temperaturze.

Wybrane wydatki na cele inwestycyjne i bieżącą produkcje rolniczą

Zaprezentowane informacje na podstawie danych z Powszechnego Spisu Rolnego 2002 r. o poniesionych wybranych wydatkach w gospodarstwach rolnych dotyczą okresu od 21 maja 2001 r. do 20 maja 2002 r.