Migracje międzywojewódzkie i wewnątrzwojewódzkie

Wśród migracji wewnętrznych w latach 2002-2011 przeważały zdecydowanie

migracje wewnątrzwojewódzkie – w granicach tego samego województwa migrowało

2 699 tys. osób. Tego typu migracje stanowiły zatem 78% wszystkich migracji

wewnętrznych.

13,9 13,4 9,9 12,9 10,9 8,7 11,8 9,7 7,6 9,2 15,2 11,1 8,9 11,5 13,7 13,6 13,6 do 15,2 (4) 12,1 do 13,6 (2) 10,6 do 12,1 (4) 9,1 do 10,6 (3) 7,6 do 9,1 (3) Polska 11,2%

35

Wykres. 5. Migracje międzywojewódzkie i wewnątrzwojewódzkie

w latach 2002-2011

Migracje wewnątrzwojewódzkie wyraźnie przeważały w każdym województwie –

chociaż w poszczególnych województwach proporcje były różne. Generalnie odległość

pomiędzy poprzednim i nowym miejscem zamieszkania w przypadku migracji wewnętrznych

odgrywa znaczną rolę – najczęstsze są migracje na niezbyt duże odległości.

Tabl. 2. Udział procentowy migracji międzywojewódzkich i wewnątrzwojewódzkich

w napływie ludności w latach 2002-2011 według województw obecnego zamieszkania

Województwa obecnego zamieszkania

Napływ migracyjny

ogółem ^{z tego samego} _{województwa województwa} ^{z innego}

POLSKA 100,0 78,0 22,0 Dolnośląskie 100,0 76,8 23,2 Kujawsko-pomorskie 100,0 81,6 18,4 Lubelskie 100,0 84,8 15,2 Lubuskie 100,0 75,8 24,2 Łódzkie 100,0 80,0 20,0 Małopolskie 100,0 71,8 28,2 Mazowieckie 100,0 70,7 29,3 Opolskie 100,0 76,0 24,0 Podkarpackie 100,0 83,7 16,3 Podlaskie 100,0 82,9 17,1 Pomorskie 100,0 76,6 23,4 Śląskie 100,0 81,8 18,2 Świętokrzyskie 100,0 78,5 21,5 Warmińsko-mazurskie 100,0 78,1 21,9 Wielkopolskie 100,0 82,6 17,4 Zachodniopomorskie 100,0 79,1 20,9 Migracje wewnątrz-wojewódzkie 78,0% Migracje między-wojewódzkie 22,0%

36

Największy udział migracji wewnątrzwojewódzkich w napływie ogółem odnotowano

– podobnie jak w 2002 r. – w woj. lubelskim (84,8%), najmniejszy w woj. mazowieckim

(70,7%). Dzieje się tak dlatego, że woj. mazowieckie – głównie Warszawa „przyciąga”

ludność praktycznie z całego kraju i udział migracji międzywojewódzkich w przypadku tego

województwa jest większy niż dla pozostałych.

W skali całej Polski w migracjach wewnątrzwojewódzkich dominował kierunek

z miast na wieś (w latach 1989-2002 – ze wsi do miast). Kierunek ten przeważał w pięciu

województwach (dolnośląskim, lubuskim, pomorskim, wielkopolskim i

zachodnio-pomorskim). Najwięcej osób z miast na wieś przemieściło się w woj. dolnośląskim – prawie

34% wszystkich migracji w ramach tego województwa. W woj. śląskim i mazowieckim

przeważał kierunek z miast do miast, w woj. podlaskim dominowały przemieszczenia ze wsi

do miast, w pozostałych województwach – ze wsi na wieś (w tym zmiana wsi w ramach tej

samej gminy).

Wykres 6. Kierunki migracji wewnątrzwojewódzkich w latach 2002-2011

W ruchu wewnątrzwojewódzkim dodatnie saldo dla miast wystąpiło jedynie w dwóch

województwach – podlaskim i warmińsko-mazurskim, w pozostałych było ujemne, czyli

wielkość odpływu z miast na wieś przewyższała wielkość napływu ze wsi do miast.

W ruchu międzywojewódzkim największe – co do wartości bezwzględnej – napływy

odnotowano dla województw: mazowieckiego, małopolskiego, wielkopolskiego

i dolnośląskiego, natomiast najmniejsze – dla podlaskiego, opolskiego i świętokrzyskiego.

Wielkości napływu zależą głównie od szeroko pojmowanej atrakcyjności danego obszaru,

w tym od możliwości zatrudnienia, podjęcia studiów (są to często województwa z dużymi

ośrodkami akademickimi), zależy także od obszaru danego województwa.

Największe odpływy zaobserwowano z województw: śląskiego, mazowieckiego

i lubelskiego, najmniejsze zaś z opolskiego, podlaskiego i lubuskiego. Wielkości odpływów

zależne są głównie od liczby ludności województwa, czyli potencjału migracyjnego danego

obszaru, jak i działania czynników „wypychających” – głównie trudności na rynku pracy.

Z miast do miast 24,1% Z miast na wieś 28,8% Ze wsi do miast 19,5% Ze wsi na wieś 27,6%

37

W przypadku województwa mazowieckiego, które ma zdecydowanie charakter

„przyciągający” znaczny odpływ jest m.in. wynikiem powrotu części osób, które po

ukończeniu studiów wracają do miejsc pochodzenia. Ma tu również znaczenie fakt, że

najczęstsze migracje na krótkie odległości, odbywające się bardzo często z przyczyn

rodzinnych, z miejscowości znajdujących się blisko granicy województw stają się migracjami

międzywojewódzkimi. Odnosi się to do wszystkich województw, ale im województwo

obszarowo jest większe, tym takich migracji jest więcej.

Mapka 5. Migracje międzywojewódzkie w latach 2002-2011 - napływ i odpływ

W latach 2002-2011 – biorąc pod uwagę ostatnią migrację osób – tylko pięć

województw miało dodatnie saldo migracji, czyli wielkość napływu migracyjnego do tych

województw przewyższała wielkość odpływu z ich terytoriów. Były to województwa:

mazowieckie – z największym saldem wynoszącym 89,4 tys. osób, a w następnej kolejności

małopolskie (29,2 tys.), pomorskie (20,9 tys.), wielkopolskie (13,3 tys.) i dolnośląskie

9,9 tys.). Najniższe saldo migracji w badanym okresie odnotowało woj. lubelskie (-29 tys.

osób) i śląskie (-24,8 tys.).

Interesujące są kierunki migracji międzywojewódzkich. Wyniki analizy województw

poprzedniego i obecnego zamieszkania pozwalają na wskazanie największych strumieni

migracyjnych. W dalszym ciągu (w latach 1989-2002 było podobnie) najwięcej

przemieszczeń odbywa się pomiędzy województwami sąsiadującymi ze sobą.

100 000

napływ odpływ

Tabl. 3. Województwa poprzedniego i obecnego zamieszkania ludności

w latach 2002-2011

Województwa obecnego

zamieszkania ^{Najczęstsze województwa poprzedniego zamieszkania}

a)

Dolnośląskie wielkopolskie, opolskie, śląskie, lubuskie

Kujawsko-pomorskie wielkopolskie, pomorskie, mazowieckie, warmińsko-mazurskie

Lubelskie mazowieckie, podkarpackie, śląskie, świętokrzyskie

Lubuskie dolnośląskie, wielkopolskie, zachodniopomorskie, śląskie

Łódzkie mazowieckie, śląskie, wielkopolskie, dolnośląskie

Małopolskie śląskie, podkarpackie, świętokrzyskie, mazowieckie

Mazowieckie lubelskie, łódzkie, warmińsko-mazurskie, podlaskie

Opolskie śląskie, dolnośląskie, łódzkie, wielkopolskie

Podkarpackie małopolskie, lubelskie, śląskie, świętokrzyskie

Podlaskie mazowieckie, warmińsko-mazurskie, lubelskie, śląskie

Pomorskie warmińsko-mazurskie, kujawsko-pomorskie, zachodniopomorskie,

mazowieckie

Śląskie małopolskie, łódzkie, dolnośląskie, opolskie

Świętokrzyskie śląskie, mazowieckie, małopolskie, podkarpackie

Warmińsko-mazurskie mazowieckie, pomorskie, podlaskie, kujawsko-pomorskie

Wielkopolskie kujawsko-pomorskie, zachodniopomorskie, dolnośląskie, lubuskie

Zachodniopomorskie wielkopolskie, pomorskie, lubuskie, dolnośląskie

a) Kolejność województw uszeregowano w zależności od wielkości strumienia migracyjnego pomiędzy województwem

poprzedniego i obecnego miejsca zamieszkania – malejąco. Podkreślono woj. niesąsiadujące.

Największy – co do bezwzględnej wartość „przepływ” ludności (strumień migracyjny)

w latach 2002-2011 zaobserwowano z województwa lubelskiego do mazowieckiego

(31,6 tys.), W odwrotnym kierunku – z woj. mazowieckiego do lubelskiego – odpłynęło

10,1 tys. osób; województwo mazowieckie zyskało zatem w tym przypadku ponad 21 tys.

osób.

Drugi co do wielkości strumień zaobserwowano z woj. śląskiego do małopolskiego

(24,9 tys. osób – wobec 15,4 tys. osób, którzy przemieścili się w kierunku przeciwnym).

Znaczne przepływy ludności występowały również z woj. łódzkiego

do mazowieckiego – 18,0 tys. osób (8,9 tys. w kierunku przeciwnym) i z woj. podkarpackiego

do małopolskiego – 17,2 tys. (6,7 tys. w kierunku przeciwnym).

Najmniejsze przepływy obserwowano zwykle w przypadku dużych odległości np.

pomiędzy woj. podlaskim a lubuskim lub opolskim. W tym przypadku, na wielkość strumieni

ma również wpływ – oprócz odległości – stosunkowo mała liczba ludności tych województw.

W ramach migracji międzywojewódzkich ludność najczęściej przemieszczała się

z miast do miast. Przemieszczenia te stanowiły prawie 59% wszystkich migracji

międzywojewódzkich. Przepływy ze wsi do miast uplasowały się na drugim miejscu

(prawie 19%) i były większe niż migracje w odwrotnym kierunku (z miast na wieś). Najmniej

migracji odnotowano ze wsi na wieś (ok. 7,5%). Tak więc w przypadku migracji

międzywojewódzkich widać większe zróżnicowanie częstości występowania poszczególnych

kierunków, niż w przypadku migracji wewnątrzwojewódzkich.

Wykres 7. Kierunki migracji międzywojewódzkich w latach 2002-2011

Inna jest przede wszystkim proporcja pomiędzy liczbami przemieszeń z miast na wieś

i ze wsi do miast w porównaniu z migracjami wewnątrzwojewódzkimi – w wyniku czego

dla migracji międzywojewódzkich saldo dla miast jest dodatnie (27,8 tys.), natomiast dla

migracji wewnątrzwojewódzkich jest ujemne (-251,4 tys.).

Ogólnie saldo migracji wewnętrznych dla miast było ujemne (-223,5 tys.), dodatnie

saldo wystąpiło jedynie dla województwa mazowieckiego (+50,7 tys.), gdzie znaczną rolę

odegrały migracje do/z Warszawy. Saldo dla wsi było dodatnie w większości województw

(w 11-tu), ujemne było w woj. lubelskim, podkarpackim, podlaskim, świętokrzyskim

i warmińsko-mazurskim – czyli w pięciu województwach Polski Wschodniej;

w województwach tych saldo migracji było zatem ujemne zarówno dla miast jak i dla wsi.

Interesująca jest analiza sald migracji dla miast i wsi w poszczególnych

województwach według płci – występuje tu znaczne zróżnicowanie pomiędzy

województwami. Ze zgromadzonych danych wynika np. że na wielkość dodatniego salda

w miastach województwa mazowieckiego znaczący wpływ miała migracja kobiet. Oznacza

to, że w wyniku migracji w miastach tego województwa przybyło więcej kobiet niż

mężczyzn. W woj. śląskim, w którym zaobserwowano najniższe saldo dla miast, saldo to

dla mężczyzn i kobiet było podobne – patrz wykres 8.

Z miast do miast 59,0% Z miast na wieś 14,9% Ze wsi do miast 18,6% Ze wsi na wieś 7,5%

40

Wykres 8. Saldo migracji wewnętrznych w latach 2002-2011 dla miast i wsi

w wybranych województwach według płci

Woj. mazowieckie Woj. śląskie

2.2.2. Migracje w latach 2002-2011 do/z miast liczących powyżej 200 tys.

W dokumencie Migracje wewnętrzne ludności - NSP 2011 (Stron 35-41)