I. Postępowanie przed Najw. Trybunałem Administracyjnym.
1. Orzeczenie lub zarządzenie władzy zgodne w swej treści z prośbą skarżącego, nie podlega zaskarżeniu do N. T. A.
jako niestanowiące orzeczenia względnie zarządzenia po my
śli art. 9 ustawy z dnia 3 sierpnia 1922 poz. 600 Dz. Ust. (18.
9. 1925 r. L. Rej. 13/25).
2. Decyzja Dematu przy Ministerstwie Przemysłu i Han
dlu w sprawie spornej o własność przedmiotów likwidacji jest jedynie oświadczeniem strony, nie podlegającem zaskarżeniu
do N. T. A. (art. 3 a ustawy w dnia 3. 8. 1922 poz. 600 Dz.
Ust.). (9. 6. 1925 r. L. Rej. 305/24).
3. Skargi na decyzje władz administracyjnych w sprawie dopuszczenia wnoszenia postępowania administracyjnego nie są wyłączone z pod właściwości N. T.. A. (1. 10. 1925 r. L.
Rej. 1854/23).
II. Postępowanie przed władzami administracyinemi.
4. Najwyższy Trybunał Administracyjny winien decyzję władzy administracyjnej, odmawiającą żądaniu strony z po
wołaniem się na to, że sprawa została już załatwioną inną pra
womocną decyzją, uznać za nielegalną, jeżeli do owego pier
wotnego załatwienia sprawy był właściwy sąd zwyczajny, a nie władza administracyjna. (9. 5. 1925 r. L. Rej. 517/24 i 484/24).
5. Jeżeli władza administracyjna pierwszej instancji orze
kła merytorycznie — mimo swej niewłaściwości do orzekania w danej sprawie — to uchylenie takiego orzeczenia przez drugą (ostatnią) instancję administracyjną, jest legalne — mimo nie
trafnego uzasadnienia tego ostatniego orzeczenia. (17. 9. 1925 r. L. Rej. 86/24).
Orzecznictwo Najwyższego Trybunału Administracyjnego 181
III. Sprawy podatków i opłat państwowych i samorządowych.
6. W doborze rzeczoznawców organy, obliczające poda
tek., są jedynie krepowane przepisami art. 75 L. 2, ustawy o państw, podatku przemysłowym z 14 maja 1923 poz. 412 Dz.
Ust., niezależnie od wniosków stron. (11. 9. 1925 r. L. Rej.
308/24).
7. Skup i cerowanie worków celem ich sprzedaży w od
dzielnym zakładzie handlowym tego samego przedsiębiorcy stanowi w myśl art. 1, 11 i 12 ustawy o państw, podatku przemysłowym z 14 maja 1923 poz. 412 Dz. Ust. samoistne przedsiębiorstwo przemysłowe i podlega jako takie w myśl art. 5 L. 1 i 8 ustawy podatkowi (9. 9. 1925 r. L. Rej. 156/24).
8. Kwestję, czy pomieszczenie składowe znajduje się przy zakładzie handlowym w rozumieniu art. 423 ros. ust. o pod.
bezpośred. wydanie z r. 1903, należy oceniać jedynie wedle kryterjów fizycznych. (7. 10. 1925 r. L. Rej. 341/24).
9. Protokóły posiedzeń rady nadzorczej towarzystwa akcyjnego, o ile zawierają upoważnienie udzielone przez radę nadzorczą dyrekcji danego towarzystwa dokonania nominacji i podwyżej płac funkcjonarjuszów towarzystwa nie są jeszcze udokumentowaniem tych nominacyj i podwyżek płac jako do
konanych aktów prawnych w rozumieniu § 1 A 3 ustawy na-leżytościowej z dnia 9 lutego 1850 Dz. U. P. austr. Nr. 50 oraz poz. 40 a) taryfy cytowanej ustawy w brzmieniu ustawy z dnia 13 grudnia 1862 Dz. U. P. austr. Nr. 89 — przyczem bez znaczenia jest okoliczność, że w myśl postanowień statutu to
warzystwa decyzje w przedmiocie wspomnianych nominacyj i podwyżek płac są wyłączną atrybucją rady nadzorczej oraz, że wzmiankowane upoważnienie wymienia i oznacza szcze
gółowe nominacje i podwyżki płac, na które się rozciąga. (12.
6. 1925 r. L. Rej. 258/24).
10. Do skarg, wnoszonych do N. T. A. na zasadzie § 28 pruskiej ustawy z 23/4 1906 o daninach powiatowych i prowin
cjonalnych nie ma zastosowania ustawa z 3. 8. 1922 Dz. U. p.
600 o N. T. A. a w szczególności jej art. 10, lecz przepis tegoż
§ 28 ustawy z 23/4 1906 oraz przepisy ustawy o ogólnym za
rządzie kraju z 30. 7. 1883. (8. 10. 1925 r. L. Rej. 1626/24).
IV. Sprawy urzędników i funkcjonarjuszów państwowych.
11. a) Pierwszy Prezes Najw. Trybunału .Administra-
cyjnego jest zgodnie z art. 7 ustawy z 3. b. 1922 r. Dz. Ust.
poz. 600 w zakresie mianowania urzędników N. T. A. zrówna
my z władzami naczelnemi w rozumieniu art. 17 ustawy z dnia 17 lutego 1922 r. Dz. Ust. poz. 164.
b) Przy mianowaniu urzędnika Najw. Trybunału Admin.
na piaty stopień służbowy winien Pierwszy Prezes tegoż Try
bunału uzyskać uprzednio zgodę Prezesa Rady Ministrów.
(8. 6. 1925 r. L. Rej. 1764/24).
12. Zwolnienie ze służby mianowanego za wypowiedze
niem pracownika kolei państwowych na obszarze b. dzielnicy pruskiej na zasadzie przepisów (niemieckiej) ustawy cywilnej przedstawia się jako nielegalne, gdyż wobec przepisów § 16 rozporządzenia administracyjnego dla kolei państwowych w brzmieniu obwieszczenia z dnia 10 maja 1907 (Zbiór Ustaw strona 81 i 82) posiada on charakter państwowego urzędnika bezpośredniego, pozostaje więc w stosunku prawno-publicz-nym do Państwa. (20. 6. 1925 r. L. Rej. 724/24).
13. Sędzia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w b.
dzielnicy pruskiej, pochodzący z wyborów Wydziału Krajo
wego winien obowiązki sędziowskie spełniać aż do zwolnienia go przez tenże Wydział względnie aż do upływu czasu, na któ
rego przeciąg został wybrany. (25. 6. 1925 r. L. Rej. 847/22).
14. Przy pierwszem zaliczeniu urzędników państwowych do grup uposażenia, ustanowionych ustawą z dnia 9. paździer
nika 1923 r. Dz. U. poz. 924 decyduje zgodnie z art. 98 tej usta-wy ostatnio przed jej wejściem w życie posiadany stopień służbowy a nie pobierane uposażenie wyższego stopnia służ
bowego. (8. 6. 1925 r. L. Rej. 1764/24).
15. Przy ustaleniu według przepisu art. 99 ustawy z dnia 9 października 1923 r. poz. 924 Dz. Ust. o uposażeniu funkcjo-narjuszów cywilnych i wojska terminu początkowego czasu, policzalnego w całości do oznaczenia szczeblu w obrębie grupy uposażenia, decydują daty nominacji i awansów, t. j. daty de
cyzyj nominacyjnych i awansowych, bądź też w razie poda
nia w osnowie tych decyzyj odrębnych dat ich skuteczności lub ważności, te ostatnie daty. (2. 6. 1925 r. L. Rej. 2120/24).
16. Przepisy objęte art. 16 § 1 ustawy z dnia 5 grudnia 1923 poz. 1107 Dz. U. (o uposażeniu sędziów w sądownictwie powszechnem oraz administracyjnem i prokuratorów) nie czy
nią żadnej różnicy między sędziami i prokuratorami, którzy wstępują do służby sądowej po raz pierwszy, a tymi którzy do służby tej wstępują ponownie. (20. 9. 1925 r. L. Rej.
2076/24).
Orzecznictwo Najwyższego Trybunału Administracyjnego 183
17. Czas służby państwowej w b. zaborze rosyjskim na stanowisku kandydata do posad sądowych, przed wydaniem ustaw z d. 3 czerwca 1885 r. (rosyj. Zb. Pr. i Rozp. za 1885 r.
N. 61) i z dnia 24 grudnia 1891 r. (ros. Zb. Pr. i Rozp. za 1892 r.
N. 3) nie był w b. państwie rosyjskiem zaliczalny do emery
tury. (28. 9. 1925 r. L. Pej. 1516/24).
18. Artykuł 44 ustawy emerytalne! z dnia 11. 12. 1923 r.
póz. Dz. Ust. 46/924 nie zmienia wcale postanowień artykułu 116 ustawy o państwowej służbie cywilnej z dnia 17. 2. 1922 r.
poz. Dz. Ust. 164, gdyż dotyczy tylko wypadku opuszczenia służby z powodu fizycznej niezdolności do jej pełnienia oraz wypadków zwolnienia ze służby na zasadzie art. 54 i 56 tejże ustawy. (29. 9. 1925 r. L. Rej. 1807/24).
V. Sprawy agrarne.
19. Decyzje władz niemieckich co do osad rentowych, obciążonych prawem niepodzielnego dziedziczenia w ramach ustawy z 8 czerwca 1896 S. 124 Zb. ust. niem., są orzeczeniami wchodzącemi w zakres administracji rządowej w rozumieniu
art. 1 ustawy z 3 sierpnia 1922 poz. 600 Dz. Ust., i jako takie podlegają orzecznictwu Najwyższego Trybunału Administra
cyjnego. (22. 6. 1925 r. L. Rej. 1835/23).
20. Nieuregulowanie serwitutów ciążących na nierucho
mości, której parcelacja jest zamierzona, jak i niezwolnienie tejże nieruchomości z pod ochrony leśnej, nie stanowią, same przez się, dostatecznej podstawy do odmowy zasadniczego zezwolenia na parcelację, przewidzianego w § 1 rozp. Prezesa Gł. Urz. Ziem. z 27 kwietnia 1921 poz. 264 Dz. Ust., przy wy
daniu którego decydujące są postanowienia art. 3 rozp. Tymcz.
Rady Ministrów z 1 września 1919 poz. 428 Dz. Ust. (17. 9.
1925 r. L. Rej. 1480/23).
21. Na podstawie art. 7 rozp. Ministra b. dzielnicy pru
skiej z 21. 6. 1921 Dz. Urzęd. tegoż Ministerstwa poz. 149 w przedmiocie zezwolenia na przewłaszczenie nieruchomości fabrycznych, oraz nieruchomości miejskich, Urzędy ziemskie nie są właściwe do orzekania o tych sprawach po dniu ogło
szenia tego rozporządzenia, t. j. po 30. 6. 1921 nawet wówczas, jeśli przed tym terminem zapadło'orzeczenie b. Urzędu Osad
niczego co do wyż powołanych nieruchomości. (17. 9. 1925 r.
L. Rej. 86/24).
22. Uzasadnienie odmowy przewłaszczenia osady rento
wej, podlegającej niepodzielnemu dziedziczeniu, względami na
konieczność wymagania od nabywcy specjalnych kwalifikacyj, bez żadnego jednak bliższego faktycznego i prawnego ich omówienia, jest niewystarczające i stanowi wadliwość postę
powania w rozumieniu art. 19. ustawy z 3 sierpnia 1922 poz.
600 Dz. Ust. (21. 9. 1925 r. L. Rej. 1658/24).
23. a) Ograniczenie maksymalnej przestrzeni nowotwo
rzonych jednostek gospodarczych do obszaru 45 ha odnosi się jedynie do parcelacji przymusowej, t. j. do gruntów, będących w rozporządzeniu Głównego Urzędu Ziemskiego (Ministerstwa Reform Rolnych), a nie do majątków, parcelowanych dobro
wolnie przez właścicieli.
b) Oparcie zarzutu spekulacji gruntami jedynie na tej okoliczności, że nabywca, kupując jednocześnie od jednego i tego samego sprzedawcy kilka działek parcelacyjnych, spo
rządził na każdą działkę osobny akt kupna, — stanowi wadli
wość postępowania w rozumieniu art. 19 ustawy o N. T. A.
z dnia 3. 8. 1922 r. Dz. Ust. poz. 600. (28. 9. 1925 r. L. Rej.
296/23).
24. Nie należą do właściwości Najw. Trybunału Admin.
skargi na decyzje władz ziemskich, odmawiające zezwolenia na przewłaszczenie w całości osad rentowych, jeżeli zakaz po
zbywania osady bez zgody strony drugiej (t. j. Państwa) mie
ści się w postanowieniach umowy o sprzedaży osady rento wej. (7. 5. 1925 r. L. Rej. 789/23).
25. Okoliczność, że nabywca gruntu z dobrowolnej par
celacji jest nieletni, nie może być same przez się powodem odmowy zezwolenia na przewłaszczenie. (14. 5. 1925 r. L.
Rej. 671/23).
26. Postanowienia art. 27 ust. z 15 lipca 1920 poz. 462 Dz.
Ust. co do obszaru gruntów sprzedawanych przy parcelacji poszczególnego rodzaju nabywcom odnoszą się tylko do par
celacji majątków będących w rozporządzeniu Głównego Urzę
du Ziemskiego (Ministerstwa Reform Rolnych) a nie mają za
stosowania do parcelacyj dobrowolnych, chociażby przepro
wadzonych przez instytucje do tego przez Ministerstwo Re
form Rolnych upoważnione. (14. 5. 1925 r. L. Rej. 738/24).
27. Zarzut spekulacji gruntów uzasadnia odmowę zezwo
lenia na przewłaszczenie nieruchomości ziemskiej na zasadzie art. 3 rozp. tymcz. Rady Ministrów z 1 września 1919 poz. 428 Dz. Nst. (12. 10. 1925 r. L. Rej. 1689/23).
28. Ogólne skutki, wywołane wojną, nie są równoznacz
ne ze zniszczeniem przez wypadki wojenne, o którem mówi
Orzecznictwo Najwyższego Trybunału Administracyjnego 185
art. 1 Część II. p. 8 ustawy z 15. 7. 1920 Dz. Ust. poz. 462 o wy
konaniu reformy rolnej. (10. 9. 1925 r. L. Rej. 1539/23).
29. a) Objęcie przez Okręgowy Urząd Ziemski w fi
zyczne posiadanie i rozporządzanie zgodnie z art. 18 ust. z 15 lipca 1920 poz. 462 Dz. Ust. nieruchomości, wykupionej przy
musowo na cele reformy rolnej, następuje dopiero po prawo-mocnem ukończeniu całego postępowania, unormowanego w art. 6—17 pow. ustawy.
b) Do przymusowego usunięcia właściciela majątku wy
kupionego na cele reformy rolnej i oddania go w fizyczne po
siadanie Okręgowego Urzędu Ziemskiego powołane są w dziel
nicy praustrjackiej nie władze administracyjne, lecz właściwe sądy. (5, 10. 1925 r. L. Rej. 756/23).
30. Przy zatwierdzeniu planu parcelacyjnego (art. 6 rozp.
tymcz. R. M. z 1 września 1919 poz. 428. Dz. Ust. i § 12 rozp.
Prez. G. U. Z. z 30 listopada 1922 poz. 1024 Dz. Ust.), odmowa zezwolenia na nabycie jednej z działek stanowiącej zakład przemysłowy z niezbędnym obszarem ziemi, nie może opierać, się na okolicznościach, że nabywcy nie posiadają odpowied
nich kwalifikacyj przemysłowych, że są inni oferenci, zodpo-wiedniejszemi kwalifikacjami lub że nabywca dopuścił do spół
ki inne osoby. (8. 10. 1925 r. L. Rej. 514/24).
31. Art. 6 przepisów przechodnich do ustawy postęp, sąd.
nie uchyla właściwości Okręgowej Komisji Ziemskiej w spra
wach, wynikłych przy regulacji serwitutów, a rozstrzyganych poprzednio w I instancji przez b. Komisje Gubernialne do spraw włościańskich. (21. 9. 1925 r. L. Rej. 1533/23).
32. Art. 6 przepisów przechodnich do U. P. C. nie zmienił właściwości Gł. Urzędu Ziemskiego (Gł. Komisji Ziemskiej) i Prezesa Gł. Urzędu Ziemskiego (Ministra Reform Rolnych), na których z mocy ustaw z 6. 7. 1920 Dz. Ust. poz. 461 i z 11.
8. 1923 Dz. Ust. poz. 706 przeszedł zakres właściwości b. Za
rządu dla spraw włościańskich Królestwa Polskiego przy Wy
dziale Ziemskim Ministerstwa spraw wewnętrznych, oraz b.
Ministra spraw wewnętrznych w b. cesarstwie rosyjskiem.
(24. 9. 1925 r. L. Rej. 1541/23).
VI. Sprawy przemysłowe i patentowe.
33. Ministerstwo Przemysłu i Handlu może na zasadzie
§ 146 ustęp 4 austr. ust. przem. w brzmieniu ustawy z dnia 5-go lutego 1907 Dz. u. p. Nr. 26 uchylić z urzędu prawomocną
de-cyzję wojewody w przedmiocie udzielenia koncesji na prowa-, dzenie przemysłu gospodnio-szynkarskiego, jeśli decyzja ta wydana została z naruszeniem obowiązujących przepisów prawnych, mających w danej sprawie zastosowanie. (27. 5.
1925 r. L.Rej. 1188/24).
34. Upływ opłaconego czasokresu ochrony modelu po
woduje w myśl art. 12 dekretu z 4 lutego 1919 r. (Dz. P. P. P.
poz. 138) zgaśniecie ochrony, jeżeli przedtem nie proszono o przedłużenie. Restytucja wygasłej ochrony nie jest w wy
mienionym dekrecie przewidziana. (17. 9. 1925 r. L. Rej.
1314/23).
35. Dla ustalenia wysokości odszkodowania, przewi
dzianego w art. 1 i 10 dekretu z dnia 7 lutego 1919 r. poz. 162 Dz. Praw, przewidzianą jest wartość wywłaszczonego przed
miotu w chwili zajęcia w wypadku wywłaszczenia na rzecz przebudowy węzła kolejowego warszawskiego (dekret z dnia 2 września 1919 r. poz. 439 Dz. Pr.) i (uchwała Zgromadzenia Ogólnego z dnia 31. 10. 1925 r. L. Rej. 1155/23, zmieniająca tezę Nr. 100 ogłoszoną w zeszycie na I. kwartał 1925).
VIII. Sprawy górnicze.
36. Główna Dyrekcja Państwowych Zakładów Górni
czych i Hutniczych, jako urząd gospodarczy powołany do za
rządu państwowemi zakładami górniczemi i hutniczemi, nie była władza w rozumieniu art. 1 ustawy z dnia 3 sierpnia 1922 poz. 600 Dz. U. (9. 6. 1925 r. L. Rej. 1753/23).
Dr. Włodzimierz O r s k i , Prezes Najw. Trybunału Adm.
B . I n n e s p r a w y s ą d o w e Jedno z zagadnień, poruszonych
w projekcie sędziowskiej pragmatyki służbowej.
Unormowania stosunków służbowych w sądownictwie wymaga przepis konstytucyjny (art. 80), który stanowi, iż od
rębne stanowisko sędziów, ich prawa i obowiązki oraz uposa
żenie określi osobna ustawa. Nakaz ten poczęści już jest wy
konany z chwilą ogłoszenia ustawy z 5. XII. 1923 r. o uposa
żeniu sędziów i prokuratorów (D. U. 134 poz. 1107) w związku z ustaw-ą o zaopatrzeniu emerytalnem z 11. XII. 1923 r. (D. U.
6 poz. 46 z 1924 r.).
Powstała jednak do załatwienia część ważniejsza, doty
cząca praw i obowiązków, co ma wielce doniosłe znaczenie dla utrwalenia niezawisłości sądów.
W tym przedmiocie opracowany został przez ministerstwo sprawiedliwości projekt „ustawy o sędziach i prokuratorach sądów ogólnych", który uzyskał aprobatę rady ministrów w dniu 16. IV. 1924 r. i następnie wniesiony został do sejmu, skąd po pierwszem czytaniu odesłany był do komisji prawni
czej i sejmu.
Po rocznej blizko pracy komisja złożyła sprawozdanie, datowane 23. VI. 1925 r. (druk sejmowy 2005).
W ten sposób znacznie zbliżyliśmy się do ostatecznego uchwalenia projektu.
Ze sprawozdania komisji prawniczej wynika, że na ogół projekt rządowy nie wywołał różnicy zdań i został w prze
ważnej części zaakceptowany. Wszakże zmiany, zaprojekto
wane przez komisję względnie przez jej mniejszość, dotyczą kwestji zasadniczych, a przedewszystkiem kwestji zakazu na
leżenia do partyj politycznych.
Co do tej kwestji projekt rządowy (art.4) zajął stanowisko, że sędziemu (poza czasem sprawowania funkcyj poselskich, albo pozostawania w stanie nieczynnym lub na emeryturze) nie wolno należeć do żadnej partji politycznej, ani też do stowa
rzyszeń, zrzeszeń lub związków o celach politycznych.