Narzędzia wspierania rozwoju rynku biopaliw w Polsce

Pomimo dość restrykcyjnego charakteru ustawy wobec indywidualnych producentów biopaliwa, ostatni artykuł ustawy zapowiada działania, mające na celu wsparcie sektora biopaliw w postaci przyjęcia Wieloletniego Programu Promocji Biopaliw lub innych paliw odnawialnych na lata 2008-2014, stanowiącego mechanizm wsparcia, oferujący m.in. szereg ulg akcyzowych oraz inne formy pomocy publicznej. Dokument taki został przyjęty przez Radę Ministrów 24 lipca 2007 roku [19]. Najważniejsze postanowienia Programu to:

1. Wieloletnie zwolnienia i obniżki stawek podatku akcyzowego dla biokomponentów, biopaliw lub innych paliw odnawialnych;

2. Wsparcie finansowe ze środków publicznych, w tym środków funduszy Unii Europejskiej w ramach Narodowej Strategii Spójności, wsparcie finansowe inwestycji w zakresie wytwarzania biokomponentów, biopaliw ciekłych lub innych paliw odnawialnych;

3. Wsparcie finansowe dla upraw roślin energetycznych, wykorzystywanych na produkcję biopaliw;

4. Działania mające na celu zwiększanie popytu na biopaliwa poprzez wparcie dla transportu publicznego, działającego w aglomeracjach miejskich, w uzdrowiskach, na obszarach chroniących środowisko naturalne, wykorzystującego biopaliwa ciekłe lub inne paliwa odnawialne;

20 5. Wsparcie badań związanych z opracowywaniem nowych rodzajów biopaliw ciekłych lub innych paliw odnawialnych, związanych z tym nowych rozwiązań konstrukcyjnych, jak również wdrożeń eksploatacyjnych;

6. Wsparcie programów edukacyjnych promujących szerokie wykorzystanie biopaliw ciekłych lub innych paliw odnawialnych.

Innym aktem prawnym, stwarzającym udogodnienia dla indywidualnych producentów biopaliwa rzepakowego jest Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 stycznia 2008 r.

w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy publicznej na przedsięwzięcia, będące inwestycjami, związanymi z odnawialnymi źródłami energii [20], które określa warunki udzielania pomocy publicznej przeznaczonej na przedsięwzięcia, związane z odnawialnymi źródłami energii, polegające między innymi na:

• budowie lub przebudowie instalacji do wytwarzania biopaliw ciekłych, stałych lub gazowych;

• budowie lub przebudowie instalacji do wytwarzania biokomponentów stosowanych w paliwach ciekłych i biopaliwach ciekłych.

Pomoc może być udzielana w postaci dotacji, pożyczek preferencyjnych lub preferencyjnych kredytów bankowych, dopłat do oprocentowania kredytów oraz częściowych umorzeń pożyczek lub kredytów.

Istnieją dodatkowo akty prawne, wspierające rozwój sektora biopaliw w zakresie regulacji podatkowych:

1. Ustawa z dnia 26 stycznia 2007 r. o płatnościach do gruntów rolnych i płatności cukrowej, wraz z pakietem rozporządzeń wykonawczych, umożliwiająca prowadzenie dopłat do upraw energetycznych;

2. Ustawa z dnia 11 maja 2007 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz zmianie niektórych innych ustaw zmieniająca zasady z rozporządzenia MF na ustawowe określenie sposobu i wysokości naliczanych ulg z tytułu stosowania biokomponentów.

Ponadto wprowadzono zwolnienie z opłaty paliwowej biopaliw stanowiących samoistne paliwa oraz zagwarantowano dopłaty z budżetu krajowego w wysokości 176 zł/ha uprawy rzepaku przeznaczanego na cele energetyczne.

3. Ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

21 Istotne znaczenie ma, znajdująca się obecnie w fazie projektowej ustawa o odnawialnych źródłach energii, zaplanowana do wprowadzenia w życie w połowie 2013 roku, będąca częścią tzw. ustawowego trójpaku energetycznego, w skład którego, obok ustawy o OZE, wchodzą ustawy: prawo energetyczne oraz prawo gazowe. Założenia ustawy określają m.in. wzrost udziału energii odnawialnej w całkowitym zużyciu energii w Polsce do poziomu 15,5% do roku 2020. Filarami, na których ma opierać się zaplanowany wzrost mają być systemy wsparcia nowoczesnych technologii, rozwój mikroźródeł oraz poprawa efektywności wykorzystania biomasy. Dokument wprowadza m.in. różnicowanie poziomów dopłat do energetyki odnawialnej na podstawie współczynników korekcyjnych, specyficznych dla danej metody produkcji energii. W praktyce oznacza to większe zróżnicowanie wsparcia różnych metod produkcji energii ze źródeł odnawialnych - również, a może przede wszystkim, wśród małych producentów, którzy wcześniej, ze względu na stałą wielkość dopłat decydowali się z reguły na możliwie tanie oraz efektywne energetycznie systemy produkcyjne OZE. Realnym skutkiem takiego zróżnicowania może być impuls dla szybszego rozwoju nowoczesnych metod pozyskiwania energii odnawialnej. Ustawa proponuje również powiązanie wysokości wsparcia ze średnią ceną energii elektrycznej w kraju, co znacznie umacnia stabilność finansową produkcji OZE, zarówno dla producentów jak i odbiorców. Oba powyższe założenia są niezwykle ważne z punktu widzenia indywidualnego producenta biopaliw - wpływają nie tylko na poprawę bilansu finansowego, ale również ograniczają ryzyko inwestycji, związanej z produkcją RME na własne potrzeby [21].

Warto również wspomnieć o indywidualnych inicjatywach ośrodków miejskich, mających na celu promocję wykorzystania biopaliw w transporcie drogowym. Jedną z takich inicjatyw jest program CIVITAS MIMOSA PLUS, realizowany w kilku dużych miastach europejskich (m.in. Gdańsk, Utrecht, Bolonia, Tallinn), mający na celu usprawnienie transportu miejskiego w uczestniczących w programie ośrodkach. W ramach działalności związanej z programem Civitas Mimosa Plus w Polsce, w 2011 r. powstał raport pt.

„Możliwości szerokiego wykorzystania biopaliw w transporcie drogowym na terenie miasta Gdańska”, przygotowany na potrzeby działania 1.1 Paliwa Alternatywne w ramach projektu CIVITAS MIMOSA PLUS, realizowanego przez Urząd Miejski w Gdańsku, przy współfinansowaniu Unii Europejskiej. Raport, będący analizą zarówno strony ekologicznej, energetycznej jak i ekonomicznej zagadnienia, w połączeniu z pozytywnym odzewem mieszkańców regionu, wskazuje na szerokie możliwości wykorzystania biopaliw w regionalnym transporcie drogowym [22].

22 Czynnikiem warunkującym dalszy wzrost tempa rozwoju indywidualnej produkcji biopaliw w Polsce jest zmiana podejścia organów ustawodawczych do kwestii restrykcyjności norm jakościowych oraz wymogów prawnych, stawianych rolnikom produkującym biopaliwa na zaspokojenie własnych potrzeb energetycznych. Działania takie jak: ograniczenie liczby procedur prawnych związanych z uruchomieniem indywidualnej produkcji, upowszechnienie systemów wspierania inwestycji, związanych z ochroną środowiska czy też zapewnienie rolnikom dogodniejszych wymogów jakościowych na produkowane paliwo, mogą przyczynić się zarówno do zwiększenia atrakcyjności ekonomicznej inwestycji związanych z biopaliwami, jak i do dalszego wzrostu zainteresowania odnawialnymi źródłami energii wśród społeczeństwa [15].

23