Klimatyzacja
Coraz więcej rolników przy zakupie ciągnika zwraca uwagę oprócz ceny i para-metrów technicznych na wyposażenie. Klimatyzacja do niedawna kojarzyła się z wy-posażeniem luksusowych samochodów. Rozwój technologiczny pozwolił jednak na jej montowanie również w ciągnikach rolniczych.
Co powoduje wzrastający wciąż popyt na tego typu urządzenie nawet w krajach, w których upalne lato wcale nie trwa długo? Czy tylko chęć podniesienia komfortu? Niekoniecznie, gdyż wiele badań udowad-nia, że odpowiednio użytkowana klimatyzacja przyczy-nia się w dużym stopniu do poprawy bezpieczeństwa pracy kierowcy.
Zalety klimatyzacji
Podstawowym zadaniem klimatyzacji jest ob-niżanie temperatury wewnątrz kabiny. Odpowiednia
temperatura w kabinie pozwala operatorowi skoncen-trować się na właściwej pracy. Duża powierzchnia szyb kabiny ciągnika sprzyja silnemu nagrzewaniu się wnę-trza, nawet do ponad 60oC.
Naukowe badania potwierdzają, że wraz ze wzrostem temperatury obniża się zdolność koncentra-cji, a organizm szybciej się męczy. Udowodniono, że po spędzeniu w kabinie bez klimatyzacji około 2,5-3 godzin w wysokiej temperaturze, kierowca może za-chowywać się podobnie jak osoba po spożyciu
alko-Panel sterowania klimatyzacją w ciągniku Kioti DK 904C
holu. Dlatego też klimatyzacja przez wielu ekspertów motoryzacyjnych uznawana jest za system podnoszą-cy poziom bezpieczeństwa czynnego (jest elementem konstrukcji zapobiegającym sytuacjom, które mogłyby doprowadzić do wypadku).
Jeżeli mamy klimatyzację w ciągniku, to nie musimy obniżać temperatury poprzez uchylanie szyb czy drzwi, co zapobiega dostaniu się pyłu i zmniejsza hałas wewnątrz kabiny.
Budowa ogólna
Na przestrzeni ostatnich lat nie zaszły istotne zmiany w budowie układu klimatyzacji, z wyjątkiem przejścia w 1994 r. na czynnik roboczy R 134a zamiast stosowanego wcześniej czynnika R12. Spowodowane było to wymogami ochrony środowiska, gdyż gaz R12 (w potocznej nazwie freon), jest uważany za jedną z przyczyn efektu cieplarnianego, ponieważ niszczy za-warty w atmosferze ozon.
Ogólna budowa układu klimatyzacji
1.
Sprężarka (kompresor) - wytwarza wysokie ciśnienie i zapewnia obieg czynnika roboczego w układzie. Napędzana jest za pomocą paska od silnika.2.
Skraplacz - umieszczony przed silnikiem, podczas pracy nagrzewa się, a ciepło to odbierane jest przez opływające go powietrze.3.
Filtr-osuszacz - wychwytuje zanieczyszczenia mechaniczne i wilgoć z czynnika roboczego.4.
Zawór rozprężający - zmniejsza ciśnienie i zmienia stan skupienia czynnika roboczego z ciekłego w gazowy, w wyniku czego powstaje znaczny spadek temperatury.5.
Parownik - wymiennik, przez który do wnętrza kabiny przepływa schłodzone w wyniku rozprężania powietrze.6.
Do układu klimatyzacji należy jeszcze zaliczyć przewody połączeniowe i panel sterowania.Jak to działa?
Poszczególne elementy układu są ze sobą po-łączone przewodami, tworząc zamknięty system. W układzie tym krąży przepompowywany przez sprężarkę czynnik roboczy. Jego obieg dzieli się na dwie strony:
część pomiędzy sprężarką i zaworem rozprężającym to strefa wysokiego ciśnienia, natomiast część za za-worem rozprężającym do sprężarki określana jest jako niskociśnieniowa.
W kompresorze czynnik w postaci gazowej zo-staje sprężony, a tym samym silnie nagrzany. Pod wy-sokim ciśnieniem zostaje przepchnięty przez skraplacz, gdzie oddaje do otoczenia uzyskane w wyniku spręża-nia ciepło. Schładzanie czynnika powoduje zmianę jego stanu skupienia z fazy gazowej w płynną.
Kolejnym elementem układu jest fi ltr-osuszacz. W nim następuje oddzielenie od czynnika roboczego zanie-czyszczeń mechanicznych, pary wodnej i cząstek po-wietrza. Filtr-osuszacz chroni cały układ także przed blokadą spowodowaną nagromadzeniem się opiłków metalu powstających na trących się elementach sprę-żarki.
Od osuszacza czynnik przechodzi do zawo-ru rozprężającego. Przed zaworem utrzymywane jest stałe i wysokie ciśnienie, natomiast za nim, w o wiele większej przestrzeni, czynnik ulega gwałtownemu roz-prężeniu. Ponieważ zawór umieszczony jest tuż przed parownikiem, rozprężenie czynnika następuje właśnie w parowniku.
Parownik jest wymiennikiem ciepła i dzięki du-żej powierzchni schładza przepływające wokół niego powietrze. Następnie schłodzone powietrze jest wtła-czane do kabiny poprzez wentylator nawiewu. Po roz-prężeniu czynnik w fazie gazowej jest zasysany przez sprężarkę i obieg rozpoczyna się na nowo.
Prawidłowe użytkowanie
Układ klimatyzacji w ciągnikach Pronaru jest trwałym elementem, ale tylko pod warunkiem prawi-dłowej eksploatacji. Warto zapoznać się z zaleceniami użytkowania klimatyzacji, zawartymi w instrukcji ob-sługi ciągnika.
Należy pamiętać, aby w trakcie jazdy nie usta-wiać klimatyzacji na najniższy poziom temperatury, bowiem w momencie wysiadania z kabiny w upalne dni może dojść do szoku termicznego. Komfort pracy poprawi się już przy obniżeniu temperatury wewnątrz kabiny o 5-6 oC (w stosunku do temperatury otoczenia).
Zbyt duża różnica temperatury może powodować też przeziębienie.
Skutki zaniedbań
Najpoważniejszym skutkiem zaniedbania może być zatarcie się sprężarki. Smaruje ją olej krążący w układzie wraz z czynnikiem roboczym, więc jeśli czyn-nika ubywa, smarowanie się pogarsza. Ubytek czynni-ka, w tempie dochodzącym nawet do 15 proc. rocznie, to zaś proces zupełnie normalny, który wynika z nie-szczelności przewodów gumowych i starzenia uszcze-lek. Niebezpieczne są również długie przerwy w pracy
Sprężarki układu klimatyzacji
Sprężarka jest najdroższym elementem w układzie klimatyzacji. Jeśli w układzie jest za mało czynnika, do sprężarki dociera zbyt mało oleju. Może to doprowadzić do kompletnego zatarcia sprężarki, w konsekwencji konieczna będzie jej wymiana lub gruntowna naprawa. Można takiej ewentualności uniknąć, poddając układ klimatyzacji corocznemu przeglądowi