Polecenia:
Odszukaj strony internetowe, na których znajdziesz informacje o zwyczaju zwanym turkami.
1.
Przygotuj notatkę (w punktach) o genezie tego zwyczaju. Uwzględnij dwie wersje historii 2.
turków.
Którą wersję genezy turków opisał dziennikarz Gazety Wyborczej, prezentując ten niezwykły 3.
zwyczaj?
Z czego składał się dawniej strój turków, a jak wgląda dziś?
4.
Opisz skład drużyny turków.
5.
Kim są małe turki?
6.
Gdzie kończą defiladę turki? Co się tam znajduje?
7.
Pamiętaj! Nazwy obrzędów, zabaw i zwyczajów piszemy małą literą!
Jeśli nie udało Ci się znaleźć wszystkich informacji, zajrzyj na te strony:
http://www.radomysl.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&sub=4&menu=35&strona=1 http://www.wspolnota-polska.org.pl/index.php?id=tob13
http://podroze.gazeta.pl/podroze/1,114158,2617994.html
Na pewno udało Ci się znaleźć te i mnóstwo innych poświęconych turkom stron.
A może przygotujesz prezentację multimedialną o tym zwyczaju. Nie zapomnij umieścić na ostatnim slajdzie adresów bibliograficznych wykorzystanych źródeł.
Romantyczna miłość (1)
I. Romantycy nie tylko pisali o miłości, ale przede wszystkim nią żyli. Johann Wolfgang Goethe, Juliusz Słowacki, Adam Mickiewicz znani byli z gorących, często niemożliwych do
zrealizowania się uczuć.
Korzystając z dostępnych źródeł (encyklopedia internetowa, Słownik pisarzy polskich), połącz w odpowiednie pary nazwiska twórców i ich ukochanych.
FRYDERYK CHOPIN MARIA KALERGIS
JULIUSZ SŁOWACKI GEORGE SAND
ADAM MICKIEWICZ DELFINA POTOCKA
ZYGMUNT KRASIŃSKI MARYLA WERESZCZAKÓWNA
CYPRIAN KAMIL NORWID JOANNA BOBROWA
II. Miłość stała się jednym z dominujących tematów na początku XIX wieku. Jako pierwszy o jego realizację pokusił się Johann Wolfgang Goethe w powieści epistolarnej (w formie listów) Cierpienia młodego Wertera. Tytułowy bohater, nieszczęśliwie zakochany w pięknej Lotcie na długo pozostał wzorcem, który naśladowali młodzi ludzie. Mężczyźni ubierali się w błękitne fraki i żółte kamizelki, otaczali pamiątkami przypominającymi chwile spędzone z ukochaną. Podobnie i polska literatura nie pozostała obojętna na opisy romantycznego uczucia.
Jednym z utworów podejmujących ten motyw jest wiersz Adama Mickiewicza zatytułowany Do M***.
[Maryla
Wereszczakówna]
Do M***
Adam Mickiewicz
Precz z moich oczu!... posłucham od razu, Precz z mego serca!... i serce posłucha, Precz z mej pamięci!... nie…tego rozkazu Moja i twoja pamięć nie posłucha.
Jak cień tym dłuższy, gdy padnie z daleka, Tym szerzej koło żałobne roztoczy…
Tak moja postać, im dalej ucieka,
Tym grubszym kirem twą pamięć pomroczy.
Na każdym miejscu i o każdej dobie,
Gdziem z tobą płakał, gdziem się z tobą bawił, Wszędzie i zawsze będę ja przy tobie,
Bom wszędzie cząstkę mej duszy zostawił.
Czy zadumana w samotnej komorze Do ary zbliżysz nieumyślną rękę, Przypomnisz sobie: właśnie o tej porze Śpiewałam jemu tę samą piosenkę.
Czy grając w szachy, gdy pierwszymi ściegi Śmiertelna złowi króla twego matnia, Pomyślisz sobie: tak stały szeregi, Gdy się skończyła nasza gra ostatnia.
Czy to na balu w chwilach odpoczynku Siędziesz, nim muzyk tańce zapowiedział, Obaczysz próżne miejsce przy kominku, Pomyślisz sobie: on tam ze mną siedział.
Czy książkę weźmiesz, gdzie smutnym wyrokiem Stargane ujrzysz kochanków nadzieje,
Złożywszy książkę z westchnieniem głębokiem Pomyślisz sobie: ach! to nasze dzieje…
A jeśli autor po zawiłej próbie Parę miłośną na ostatek złączył Zagasisz świecę i pomyślisz sobie:
Czemu nasz romans tak się nie zakończył?...
Wtem błyskawica nocna zamigoce:
Sucha w ogrodzie zaszeleszczy grusza I puszczyk z jękiem w okno zatrzepoce…
Pomyślisz sobie, że to moja dusza.
Tak w każdym miejscu i o każdej dobie,
Gdziem z Toba płakał, gdziem się z tobą bawił.
Wszędzie i zawsze będę ja przy tobie, Bom wszędzie cząstkę mej duszy zostawił.
[autograf Adama Mickiewicza]
Polecenia:
1. Kim jest podmiot liryczny, który wypowiada się w wierszu? Do kogo adresuje swoje słowa?
Scharakteryzuj adresata wypowiedzi, odwołując się do tekstu.
2. Określ formę gramatyczną czasowników zastosowanych w drugiej, trzeciej i czwartej strofie.
Nazwij płaszczyzny czasowe, które są sygnalizowane przez te formy.
3. Jaką wizję dalszych losów pary kochanków przedstawia podmiot liryczny w pierwszej strofie?
4. Zrekonstruuj porównanie zastosowane w drugiej strofie. Jaką pełni funkcję?
5. Wskaż strofę, która powtarza się w wierszu. Jaką funkcję pełni w tekście to powtórzenie?
Jakie znaczenie ma wprowadzona w tej strofie zmiana?
6. Co obiecuje podmiot liryczny ukochanej?
7. Wymień sytuacje, w których kobieta będzie wspominać swego ukochanego. Co łączy te sytuacje?
8. W jakiej postaci i w jakich okolicznościach ukaże się ukochanej podmiot liryczny? Jakie znaczenie dla interpretacji utworu może mieć takie ujawnienie się ukochanego?
9. Opisane przez podmiot uczucie realizuje jeden z typów miłości. Spośród zgromadzonych zdań wybierz dwa, które najlepiej oddają jego istotę.
a) W wierszu Mickiewicza pojawia się opis miłości platonicznej; to zjednoczenie, komunia dwóch dusz.
b) W wierszu Mickiewicza pojawia się opis miłości zmysłowej.
c) Zaprezentowane uczucie jest stanem na zawsze, nie można się od niego uwolnić.
d) Wspomnienie przywraca intensywność opisywanemu uczuciu.
Romantyczna miłość (2)
Polecenia:
Wykonaj polecenia, odwołując się do podanych fragmentów artykułu słownikowego autorstwa Marty Piwińskiej ze Słownika literatury polskiej XIX wieku lub poznanych tekstów literackich.
1. Jakie trzy znaczenia terminu miłość pojawiły się w epoce romantyzmu? Odpowiedz własnymi słowami, nie cytując tekstu.
MIŁOŚĆ – w romantyzmie jest 1) jednym z uprzywilejowanych tematów literackich; 2) częścią romantycznej filozofii życia;
3) dziedziną eksperymentów obyczajowych i słynnych w epoce skandali.
Romantyzm bowiem programowo oddziela miłość od tradycyjnie wiązanych z nią pojęć szczęścia, powodzenia życiowego, realizacji planów „ułożenia sobie życia” i satysfakcji erotycznej. […] Brak doświadczenia miłości w życiu jest nieszczęściem – nie jest nim natomiast miłość nieszczęśliwa. Romantyczna miłość zresztą powinna być nieszczęśliwa, to znaczy prowadzić do katastrofy: rozstania na wieki, obłędu lub śmierci, ponieważ jest wyrazem buntu przeciw wszelkim dotychczasowym stylom życia ludzkiego i nie ma dla niej „miejsca na ziemi”.
4. Wyjaśnij, dlaczego nie ma miejsca na ziemi na romantyczną miłość?
5. Co charakteryzuje miłość romantyczną? Podaj trzy określenia przypisywane romantycznej miłości.
Jest „szalona” nie dlatego, że nie liczy się z przeszkodami i rozsądkiem, lecz że stanowi jeden z głównych argumentów w romantycznej polemice z racjonalistyczną filozofią życia. Jest „nieszczęśliwa”, choć wzajemna. […] Jest zwykle platoniczna, choć zmysłowa, „niewinna”, „jedyna”.
6. Odszukaj w odpowiednim słowniku znaczenie pojęć: psyche, manowce, ekstaza, absolut.
7. Co według romantyków umożliwia człowiekowi miłość?
Przez uczucie – jak pisał Adam Mickiewicz, „czucie” – ludzka psyche odbiera sygnały rzeczywistości wyższej, duchowej wprost, drogą zmysłów oraz intuicji, omijając
„ślepy”, abstrakcyjny i prowadzący na manowce rozum. Dzięki miłości dla wszystkich ludzi staje się możliwe uczestniczenie w wyższej rzeczywistości, którą „czują” tylko wybrani, geniusze i święci, przez wielkie czyny, ekstazę i sztukę obcujący z absolutem.
8. Zdefiniuj, czym jest miłość-fatum, a czym miłość-eros.
Romantyków bardziej interesuje w miłości znak losu niż tajemnica wzajemnego pociągu oraz psychologia uczucia. Raczej miłość-fatum, niż miłość-eros.
9. Do którego ze zdefiniowanych rodzajów miłości można zaliczyć miłość romantyczną?
Uzasadnij swój wybór.