O PIS WARUNKÓW TECHNICZNYCH BADANIA , WSKAZUJĄCY NA JEGO PRAWIDŁOWOŚĆ I MIARODAJNOŚĆ

Prawidłowa realizacja techniczna badań w przedmiotowym zakresie wymagała podjęcia działań prowadzących w szczególności do:

• Zaprojektowania oraz wybudowania stanowiska badawczego wyposażonego, poza kotłem, we wszystkie niezbędne układy towarzyszące tj. układ wyprowadzania i rozpraszania ciepła wyposażony m.in. w pompę obiegową, układ stabilizacji ciśnienia oraz nagrzewnicę powietrza, jak również układ wyprowadzania spalin obejmujący głównie komin o wysokości i przekroju zgodnym z zaleceniami producenta kotła;

• Realizacji badań na stanowisku poprzez wykwalifikowany personel z wykorzystaniem adekwatnej do podejmowanych prac aparatury pomiarowej;

• Realizacji badań w kilku seriach pomiarowych oraz zapewnienia odpowiedniego czasu trwania każdej serii celem wyeliminowania z oceny stanów niestabilnej pracy układu.

W trakcie przygotowywania i realizacji badań stanowiskowych wszystkie powyższe warunki zostały wypełnione, tj.:

• Projekt oraz wykonanie stanowiska badawczego zrealizowały osoby posiadające stosowne uprawnienia w zakresie eksploatacji i dozoru urządzeń, instalacji i sieci cieplnych;

• Badania zostały zrealizowane przez wykwalifikowany personel – pracowników naukowych Politechniki Warszawskiej oraz Szkoły Głównej Służby Pożarniczej – posiadających wieloletnie, adekwatne doświadczenie oraz dysponujących niezbędną aparaturą pomiarową. Analizy składu paliwa oraz pozostałości stałej po procesie spalania, jak również analizy składu chemicznego pyłu wykonały profesjonalne laboratoria, posiadające stosowne akredytacje;

• W celu uniknięcia wpływu krótkotrwałych zmian stabilności pracy opomiarowanego układu na wyniki badań, zaplanowanych zostało 6 serii pomiarowych, których czas trwania wynosił minimum 90 minut.

Należy zatem uznać, że przeprowadzone badania w kontekście celu, jaki im przyświecał (oceny parametrów pracy kotła zasilanego dwoma typami ekogroszku w rzeczywistych warunkach eksploatacyjnych), zostały zrealizowane w sposób prawidłowy i miarodajny.

11.2. Objaśnienie możliwości technicznych zainstalowania kotła 5 klasy przez konsumenta zgodnie z instrukcją oraz wskazanie przykładów typowych i częstych nieprawidłowości pojawiających się przy instalacji

Co do zasady, zgodnie z instrukcją użytkowania kotła, który był wykorzystany w procesie badawczym, instalacja tego typu urządzenia powinna być wykonana przez osoby posiadające w tym zakresie odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie. Dotyczy to zarówno podłączenia do instalacji centralnego ogrzewania w budynku, jak również podłączenia do emitora (komina), odprowadzającego spaliny do powietrza atmosferycznego.

Z reguły podłączenie hydrauliczne kotła nie powinno być źródłem większych problemów i czynność taką potrafi wykonać większość hydraulików. Osoba nieposiadająca w tym zakresie żadnego doświadczenia nie powinna jednak wykonywać tych czynności.

Drugi aspekt, związany z odpowiednim połączeniem kotła z przewodem kominowym zdecydowanie powinien być wykonany przez wykwalifikowany personel, co jest nie tylko związane z zapewnieniem prawidłowej pracy kotła, ale również z późniejszym bezpieczeństwem jego użytkowników. Niewłaściwe połączenie kotła z emitorem lub zastosowanie niewłaściwego przewodu kominowego (materiał nieodporny na wysokie temperatury, zbyt krótki lub o zbyt wąskim przekroju przewód kominowy) może skutkować trudnością w wytworzeniu się odpowiedniego ciągu

kominowego, a co za tym idzie niewystarczająco skutecznym wyprowadzaniem spalin poza kotłownię i możliwość kumulowania się szkodliwych dla zdrowia substancji w otoczeniu paleniska, czy też ich przenikania do innych części budynku. Ogólnie przyjęta zasada związana z odpowiednim podłączeniem kotła do emitora dotyczy średnicy i wysokości przewodu kominowego. Średnica nie może być niższa, aniżeli średnica czopucha w kotle, bowiem w przeciwnym razie spaliny mogłyby się cofać do paleniska.

Odpowiednia musi być również wysokość emitora, zapewniająca wytworzenie się właściwego ciągu kominowego. W przypadku przedmiotowego kotła zapewniono, aby średnica komina była większa o 100 mm od średnicy czopucha. Producent kotła wymaga, aby długość przewodu kominowego wynosiła minimum 4,6 m, jednak w omawianym przypadku, m.in. ze względu na znaczną liczbę tzw.

zawirowywaczy spalin, znajdujących się powyżej paleniska, zapewniono wyraźnie większe wymiary przewodu kominowego (8 m).

Mając na uwadze, że prace instalacyjne powinny być wykonywane przez odpowiednich specjalistów, wydaje się, że większa uwaga powinna być zwrócona na kwestie związane z odpowiednią eksploatacją kotła węglowego, gdzie konsument jest już zdany na siebie (i ewentualnie instrukcję obsługi kotła). Kocioł węglowy wymaga odpowiedzialnego i świadomego sterowania. Niestety przeciętny użytkownik takiego kotła nie jest z reguły do tego przygotowany, o ile nie posiada wcześniejszego doświadczenia z korzystania z tego typu urządzenia. Mimo faktu, że kocioł, który został zastosowany w przedmiotowych badania jest kotłem z automatycznym podajnikiem paliwa, wyposażonym w możliwość elektronicznego jego sterowania, nie posiada on możliwości kontrolowania niektórych kluczowych parametrów, a tym bardziej możliwości sterowania tymi parametrami. Przykładowo, kocioł nie posiada wbudowanej sondy lambda, wskutek czego nie oferuje możliwości kontrolowania, ani mierzalnej przez konsumenta zmiany współczynnika nadmiaru powietrza. W efekcie, nawet mimo pewnego doświadczenia użytkownika, podejmowanie w pełni świadomych decyzji w zakresie sterowania kotłem, nie jest możliwe, bowiem algorytm sterowania kotłem nie uwzględnia niektórych parametrów. Z tego względu, w pewnym stopniu, sterowanie takim kotłem odbywa się niejednokrotnie na zasadzie prób i błędów, poprzez obserwowanie płomienia (jego barwy i wysokości w palenisku), spalin wydostających się u wylotu z komina, czy pozostałości stałych powstających w wyniku procesu spalania. Możliwość zautomatyzowanego sterowania temperaturą wody na wyjściu z kotła, mocą dmuchawy, czasem podawania paliwa, czy czasem przerw w podawaniu paliwa nie niweluje możliwości powstawania pewnych błędów, skutkujących ograniczoną sprawnością (przynajmniej czasowo) kotła i podwyższoną emisją zanieczyszczeń (nie wspominając o ograniczonej możliwości efektywnego podgrzania wody obiegowej). Na te problemy użytkowe związane z samym kotłem nakładają się dodatkowe możliwe mankamenty samego paliwa, jak np. zbyt duża zawartość części mineralnych (popiołu), czy tendencja do spiekania. Co prawda nie można jednoznacznie stwierdzić, że osiągnięcie parametrów emisyjnych, jak i operacyjnych na zadowalającym poziomie jest niemożliwe, ale ze względu na brak narzędzi po stronie konsumenta, które umożliwiałyby sterowanie wszystkimi kluczowymi parametrami kotła, w szczególności umożliwiającymi dostosowanie nastaw kotła do parametrów jakościowych węgla, wydaje się, że szanse na osiągnięcie właściwych warunków pracy w codziennej eksploatacji są nieznaczne.

Podczas eksploatacji kotła węglowego konsument powinien zwracać szczególną uwagę na następujące aspekty:

• Właściwe rozpalanie paleniska retortowego – przy niedostatecznym ciągu kominowym podczas rozpalania może dojść do znacznego zadymienia kotłowni, co stanowi dodatkowy czynnik narażający konsumenta na szkodliwe dla jego zdrowia zanieczyszczenia;

• Kocioł wymaga codziennej eksploatacji. Dotyczy to w szczególności należytego czyszczenia paleniska retortowego ze spieków, usuwania żużla z popielnika, czy usuwania nagromadzonego pyłu z sekcji zawirowywaczy spalin z nagromadzonego pyłu. W przypadku niedostatecznej uwagi przykładanej do tych aktywności, efektywność kotła będzie niska, co będzie powodować nie tylko zwiększoną emisję zanieczyszczeń do powietrza, ale również trudności eksploatacyjne związane z niedostateczną temperaturą wody obiegowej;

• Ze względu na wspomnianą powyżej konieczność okresowego czyszczenia (w warunkach eksploatacyjnych, w zależności od jakości stosowanego paliwa, powinno się to odbywać nie rzadziej niż raz na 2 tygodnie), niezbędne jest wyposażenie kotłowni w odpowiednio sprawną wentylację. Jest to związane zarówno z ograniczeniem możliwości pojawiania się zbyt dużych stężeń tlenku węgla (wskutek niewłaściwie pracującego kotła), jak również z faktem, że podczas czyszczenia kotła w pomieszczeniu kotłowni mogą pojawić się znaczne ilości pyłu;

• Ważne jest również zwracanie szczególnej uwagi na ilość paliwa w zasobniku, bowiem zbyt mała może spowodować cofnięcie się płomienia do podajnika, a tym samym wzrost zagrożenia pożarowego.