Słowa kluczowe: edukacja ekologiczna, promocja zdrowia, zagrożenia ekologiczno-biologiczne
Streszczenie: W rozdziale podjęto zagadnienia globalnych problemów współczesnej ekologii oraz kwestie dotyczące ochrony zdrowia, szczególnie dotyczące wchodzących wżycie pokoleń.
Edukacja ekologiczna i zdrowotna wymaga współpracy wszystkich ogniw szeroko
rozumiane-go środowiska edukacyjnerozumiane-go, ze szczególną rolą rodziny i szkoły. Konieczne jest więc podjęcie działań prowadzących do zmniejszenia lub likwidacji różnego rodzaju zagrożeń zdrowia oraz środowiska, gdzie degradacja środowiska jest
...Niewątpliwie jednym z najważniejszych problemów współczesności jest walka o za-chowanie i ochronę naturalnego środowiska, ponieważ dotyczy fundamentalnych problemów egzystencji człowieka....
...Z uwagi na to, że zagrożenia ekologiczne mają globalny charakter, można o nich mówić w wymiarze ogólnoświatowym. Zagrożenia te - jak stwierdzają Mac Arthur i Connell - to dramat rozgrywający się na scenie ekologicznej. W dramacie tym toczy się gra o przetrwanie życia na Ziemi. Głównym aktorem w tej grze jest człowiek. Powstaje jednak pytanie, jak rola ta zostanie zagrana oraz w jaki sposób zostanie on do tej roli przygotowany? Wyzwań w tym zakresie jest wiele....
...Do głównych globalnych problemów współczesnej ekologii L. Domka zalicza: rabunkową eksploatację bogactw naturalnych; emisję szkodliwych gazów do atmosfery, w tym zwłaszcza freonów, prowadzących do efektu cieplarnianego i powstawania dziury ozonowej;
przemysłowe zanieczyszczenie środowiska przyrodniczego metalami ciężkimi i radioaktywnymi; odprowadzanie ścieków do rzek, jezior i degradację zasobów wodnych;
nadmierną produkcję odpadów, które nie są w dostatecznym stopniu utylizowane; emisję do atmosfery dymów i pyłów; degradację gleby; niszczenie lasów oraz zachwianie równowagi ekologicznej....
...Obecnie wyróżnić można trzy typy zagrożeń współczesnej cywilizacji: ekologiczno-biologiczne, cywilizacyjno-techniczne oraz społeczno-psychologiczne...
...Źródłem zagrożeń ekologiczno-biologicznych są zaburzenia spowodowane naruszeniem przez człowieka równowagi szeroko pojętego ekosystemu oraz zatruciem środowiska przyrodniczego. Zagrożenia cywilizacyjno-techniczne związane chorób, dysfunkcją kontaktów interpersonalnych w rodzinie, szkole, miejscu pracy, nasileniem zachowań neurotycznych wśród dzieci i młodzieży, nastawieniem na osiąganie wartości materialnych i konsumpcyjnych.
Zagrożenia społeczno-psychologiczne wynikają z niewłaściwego organizowania kontaktów społecznych, w tym wychowania młodzieży, zaniku uczuć wyższych, kierowania się zasadą przyjemności, a nie powinności...
...Konieczne jest więc podjęcie działań prowadzących do zmniejszenia bądź likwidacji wyróżnionych tu typów zagrożeń. Jednym ze sposobów zmiany w tym względzie jest postulat przestrzegania wspólnych ogólnoświatowych zasad postępowania dla ekorozwoju. Szczególnie chodzi o przestrzeganie Światowej Karty Przyrody, przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 1982 roku...
...Istotne wydaje się też odwołanie się do ośmiu zasad głębokiej ekologii, które stanowią dzisiaj podstawę tzw radykalnej edukacji ekologicznej. Zostały sformułowane przez amerykańskich ekologów A. Naessa i G. Serssionsa. Zawierają nie tylko wskazanie co do sposobów relacji człowiek - środowisko, ale są wykładnią pewnej filozofii w tym względzie, stąd też warto je tutaj przywołać. Eksponują następujące problemy: 1) wszelkie formy życia posiadają wartość samą w sobie, niezależnie od ich użyteczności dla człowieka; 2) bogactwo i różnorodność życia przyczyniają się do urzeczywistnienia tych wartości i same w sobie też są wartością; 3) ludzie nie mają prawa ograniczać tego bogactwa i różnorodności, z wyjątkiem sytuacji związanych z zaspokajaniem potrzeb życiowych; 4) rozwój pozaludzkich form życia wymaga zahamowania wzrostu populacji ludzkiej; 5) oddziaływanie człowieka na inne formy życia jest zbyt duże, a sytuacja stale się pogarsza; 6) zmiana obecnej sytuacji wymaga przemian na poziomie ekonomicznym, technologicznym i ideologicznym; 7) w sferze ideologicznej chodzi o
zastąpienie dążenia do wzrostu materialnego standardu życia wzrostem jakości życia; 8) ci, którzy zgadzają się z powyższymi zasadami, powinni starać się je realizować w codziennym życiu....
...Przestrzeganie powyższych zasad ekologii ma służyć osiąganiu zrównoważonego i trwałego rozwoju, który ma polegać na zaspokajaniu bieżących potrzeb, bez ponoszenia ryzyka, że przyszłe pokolenia nie będą mogły zaspokoić swoich potrzeb. Ideę zrównoważonego rozwoju próbuje się przenieść do edukacji szkolnej. Wydaje się to wręcz koniecznością, biorąc pod uwagę, iż kryzys ekologiczny stał się zatrważającym faktem, wymagającym podjęcia zdecydowanych kroków zaradczych ze strony wszystkich państw i narodów...
...Raporty Klubu Rzymskiego i inne dokumenty opracowane z udziałem międzynarodowych ekspertów wskazują, że ludzkość znalazła się w zagrożeniu, w pewnym punkcie zwrotnym.
„Degradacja środowiska jest bowiem degradacją człowieka. Rozwój, który za swój główny cel przyjmuje jakość życia (zachowanie zdrowia, co według definicji Światowej Organizacji Zdrowia nie oznacza tylko nieistnienie choroby lub niedomagania, lecz dobre samopoczucie fizyczne, psychiczne i społeczne),są z rozwojem promowania zdrowia, zapobiegające jego deprecjacji to: działania zmierzające do utrzymania zdrowia i jego doskonalenia; kształtowania środowiska życia w taki sposób, aby nie zagrażało zdrowiu; maksymalnego wykorzystania środków służących jego promowaniu; kształtowania pozytywnego nastawienia do edukacji zdrowotnej; zwiększania wiedzy dotyczącej zdrowia; zintegrowania poczynań różnych środowisk w zakresie ochrony zdrowia; zobowiązywania do podejmowania politycznych dzia-łań na rzecz jego ochrony; rozwijania szeroko rozumianego dialogu społecznego dotyczącego kultury zdrowotnej; tworzenia sieci informacyjnych w tym zakresie oraz aktywizowania społecznego w zakresie przeciwdziałania zagrożeniom zdrowia.
...Ochrona środowiska, w tym również ochrona zdrowia, to jeden z najbardziej fun-damentalnych problemów dla dalszego rozwoju życia, również w naszym kraju. Przyszłość Polski zależy w dużej mierze od tego, czy zdążymy wykształcić i nauczyć jej mieszkańców żyć w zgodzie z wymogami ekologii i ideą zrównoważonego rozwoju.
Do podjęcia rzetelnej problematyki ekologicznej nie są w pełni przygotowani nauczyciele, a nawet w większości ci, którzy ich kształcą. Istotną sprawą dla edukacji ekologicznej jest kształcenie pedagogów z tego zakresu. Nauczyciele przygotowani pod względem merytorycznym, metodycznym i organizacyjnym z zakresu ekologii będą w szkole i poza nią bardziej dbać o wrażliwość uczniów na ochronę naturalnego środowiska.
...Edukację ekologiczną z racji jej interdyscyplinarnego charakteru trzeba realizować systematycznie. Efektywność jej uzależniona jest od bezpośredniego kontaktu uczestników edukacji ekologicznej ze środowiskiem naturalnym. Kształcenie w tym zakresie przede wszystkim wymaga nieskrępowanego obcowania z naturą. Mniej też edukacja ta podatna jest na słowo. Szczególne walory i efektywność kształcenia można osiągnąć w tym względzie odwołując się do deweyowskiej koncepcji uczenia się przez działanie...
...Zainteresowanie zagadnieniami zdrowia przestało być domeną lekarzy. W społeczeństwie daje się zauważyć coraz szersze zainteresowanie własnym zdrowiem, coraz wyższy poziom świadomości co do jego funkcji oraz powszechniej uznaje się je jako wartość, dzięki której jednostka i grupa mogą realizować swoje aspiracje i radzić sobie ze środowiskiem. Stąd też powstaje przekonanie, że nad zdrowiem należy pracować i to wielokierunkowo, także pedagogicznie. Dzisiaj związek pomiędzy zdrowiem a edukacją wydaje się oczywisty. Stąd też zdrowia można i trzeba nauczać, do zdrowia należy wychowywać. Rodzi się też przekonanie, że szkoła winna stać się najważniejszą instytucją intencjonalnej edukacji zdrowotne.
Zagadnienia zdrowego odżywania, aktywności fizycznej, higieny osobistej, promowania życia
bez nałogów, dbałości o środowisko, organizacji czasu wolnego czy profilaktyki zdrowotnej mieszczą się w tym spektrum zagadnień. Niezwykle ważne jest, aby szkoła wspólnie z rodziną środkami masowej informacji podejmowała działania uświadamiające dzieciom i młodzieży skalę zagrożeń zdrowia, takich jak narkomania, nikotynizm, alkoholizm, zakażenia przenoszone drogą płciową, degradacja środowiska, niewłaściwe odżywianie, brak higieny, hipokinezja, przemoc fizyczna i psychiczna oraz innych...