Zgodnie z art. 4. ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2017 r. poz. 2187 z późn. zm.) ochrona zabytków polega, w szczególności, na podejmowaniu przez organy administracji publicznej działań mających na celu:
− zapewnienie warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych umożliwiających trwałe zachowanie zabytków oraz ich zagospodarowanie i utrzymanie,
45 granicę,
− kontrolę stanu zachowania i przeznaczenia zabytków,
− uwzględnianie zadań ochronnych w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz przy kształtowaniu środowiska.
Na terenie gminy Suchy Las ochronie podlegają następujące obiekty i obszary:
− zabytki wpisane do rejestru zabytków nieruchomych,
− zabytki wpisane do wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków,
− stanowiska archeologiczne – ujęte w rejestrze zabytków (1 stanowisko archeologiczne) oraz wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków – zlokalizowane w trakcie badań powierzchniowych w ramach Archeologicznego Zdjęcia Polski,
− strefa ochrony konserwatorskiej obejmująca zabudowę w miejscowościach: Złotniki i Golęczewo.
Należy dążyć do maksymalnej ochrony zachowanych zasobów dziedzictwa kulturowego i tworzenia warunków sprzyjających wprowadzaniu nowej zabudowy w harmonii z otoczeniem kulturowym i przyrodniczym. W szczególności wymagana jest ochrona obiektów i zespołów zabytkowych prawnie chronionych i ich otoczenia przed zmianami mogącym spowodować degradację ich wartości historycznych i architektonicznych.
11. Zasady ochrony obiektów i obszarów wpisanych do rejestru zabytków i ujętych w wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków
Na rysunku Studium oraz w załączniku nr 1 „Gmina Suchy Las. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego część A. Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego 2021 r.”, w rozdziale nr IX wskazano obszary i obiekty chronione w gminie Suchy Las. Ochrona obiektów i obszarów wpisanych do rejestru zabytków i ujętych w ewidencji zabytków (gminnej i wojewódzkiej) odbywać się powinna na podstawie przepisów odrębnych, w tym Ustawy o ochronie i opiece nad zabytkami.
W celu ochrony obiektów i obszarów zabytkowych należy uwzględnić ustalenia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami, który wskazuje poniżej wyszczególnione główne kierunki działań.
A) Dla obiektów i zespołów wpisanych do rejestru zabytków:
46 wyglądu obiektów i zespołów budowlanych, a także osi widokowych na te obiekty i zespoły, które również mogą silnie ingerować w krajobraz kulturowy oraz których funkcja nie jest dostosowana do charakteru otoczenia zabytkowego ze szczególnym uwzględnieniem inwestycji typu: wiatraki, stacje bazowe telefonii komórkowej, reklamy wielkoformatowe;
c) wszelkie prace sanacyjno-porządkowe i wycinki drzew na terenach zabytkowych parków, a także wydzielenie działek i lokalizacja nowych obiektów wymagają postępowania zgodnie z przepisami odrębnymi.
B) Dla obiektów ujętych w gminnej ewidencji zabytków:
a) nakaz zachowania bryły budynku i kształtu dachu;
b) w przypadku budynków z elewacjami ceglanymi lub dekoracją architektoniczną zakaz zastosowania zewnętrznego ocieplenia ścian;
c) w zakresie wyglądu elewacji zewnętrznych (szczególnie elewacji frontowej) nakaz zachowania lub odtworzenia na podstawie zachowanych elementów bądź ikonografii detalu architektonicznego, także układu i kształtu okien;
d) zakaz zastosowania blachy dachówkopodobnej lub gontu papowego, jako pokrycia dachu;
e) odnośnie kolorystyki elewacji nakaz nawiązywania do historycznych tendencji kolorystycznych występujących na danym terenie;
f) zakaz instalowania reklam wielkoformatowych w sposób zakłócający wygląd budynku oraz osie widokowe na obiekty zabytkowe;
g) wszelkie prace budowlane, konserwatorsko-restauratorskie mające wpływ na zmianę wyglądu zewnętrznego obiektów ujętych w gminnej ewidencji zabytków należy uzgodnić z właściwym miejscowo konserwatorem zabytków.
C) Odnośnie inwestycji związanych z nową zabudową pośród obiektów wpisanych do rejestru zabytków oraz ujętych w Gminnej Ewidencji Zabytków zaleca się:
a) konieczność dostosowania nowej zabudowy do kompozycji przestrzennej w zakresie usytuowania skali i bryły, kompozycji stylistycznej fasad, geometrii dachów, wysokości gzymsów i kalenic oraz nawiązanie formami współczesnymi do lokalnej tradycji architektonicznej;
b) utrzymanie istniejących podziałów nieruchomości;
47 dominant wysokościowych mających wpływ na wygląd całego zespołu budowlanego oraz jego fragmentów, ze szczególnym uwzględnieniem osi widokowych na obiekty podlegające ścisłej ochronie konserwatorskiej, wyróżniające się charakterystycznymi cechami godnymi wyeksponowania.
Wszelkie prace budowlane, konserwatorskie, restauratorskie przy obiektach wpisanych do rejestru zabytków bądź ujętych w gminnej i wojewódzkiej ewidencji zabytków, mogące mieć wpływ na otoczenie wymagają uzyskania pozwolenia konserwatorskiego, wydanego przez właściwego miejscowo konserwatora zabytków, zgodnie z obowiązującymi przepisami.
12. Zasady ochrony stanowisk archeologicznych
Na rysunku Studium oraz w załączniku nr 1 „Gmina Suchy Las. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego część A. Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego 2021 r.”, w rozdziale nr 20 wskazano lokalizację terenów ochrony konserwatorskiej stanowisk archeologicznych wpisanych do rejestru zabytków i ujętych w ewidencji zabytków.
W granicach ochrony konserwatorskiej stanowiska archeologicznego wpisanego do rejestru zabytków pod numerem 2265/A - grodziska średniowiecznego w obrębie geodezyjnym Biedrusko (w granicach wojskowego terenu zamkniętego), decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu z dnia 16 grudnia 1992 r. obowiązuje ochrona ścisła.
Dla terenu ochrony konserwatorskiej stanowiska archeologicznego wpisanego do rejestru zabytków ustala się:
− zakaz zabudowy,
− zakaz nasadzeń,
− zakaz niwelacji terenu,
− nakaz uzyskania pozwolenia konserwatora zabytków na prace porządkowe prowadzone w obrębie stanowiska.
Dla ochrony archeologicznego dziedzictwa kulturowego w granicach terenów ochrony konserwatorskiej stanowisk archeologicznych, obiektów i zespołów wpisanych do rejestru zabytków podczas prac ziemnych związanych z zabudowaniem bądź
48
zabytków i dóbr kultury współczesnej
Dla ochrony pozostałych zasobów dziedzictwa kulturowego zaleca się w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego dążyć do zachowania historycznych założeń ruralistycznych Chludowa, Golęczewa, Zielątkowa i Suchego Lasu oraz do utrzymania cech i charakteru jednostek osadniczych, w tym tradycyjnego budownictwa i architektury regionalnej. Zaleca się również ochronę i utrzymanie pomników, miejsc pamięci, figurek, kapliczek, krzyży przydrożnych i innych obiektów małej architektury sakralnej (o cechach zabytkowych).
W miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego zaleca się uwzględnianie stref, osi i punktów widokowych w celu zachowania lub przywrócenia historycznej panoramy lub ekspozycji obiektów i obszarów zabytkowych oraz charakterystycznych elementów krajobrazu kulturowego, w tym osi widokowych założenia pałacowo-parkowego w Owińskach, widoku na krawędź doliny Samicy z drogi powiatowej nr 2061 Golęczewo – Zielątkowo.
W przypadku stwierdzenia potrzeby ustalenia stref ochrony konserwatorskiej istnieje możliwość wprowadzenia ich w trybie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z obowiązującymi przepisami.