Metody nauczania – wskazówki ogólne.
Przedmiot wymaga stosowania zarówno teoretycznych, jak i praktycznych metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania oraz metod praktycznych, których celem jest nabycie umiejętności osobistych oraz działania w grupie. W dydaktyce brak jest jednolitej klasyfikacji metod nauczania, w zależności od autorów publikacji jest on różny. Dobór metod nauczania jest jednym z zadań nauczyciela, nie może on być schematyczny, metoda powinna być dobrana z zastosowaniem co najmniej kryteriów takich jak: rodzaj zajęć – teoretyczne czy praktyczne, poziomu ogólnej wiedzy uczniów i poziomu wiedzy z danego przedmiotu, struktury grupy (ilość osób z SPE), liczebności grupy, dostępnej bazy szkoleniowej, dostępnych pomocy dydaktycznych, dostępności zewnętrznych podmiotów
mogących wesprzeć proces edukacji. Zgodnie z zasadami konstruktywizmu przyjętymi w programie nauczyciel powinien dobierać metody uwzględniające zdobywanie wiedzy i zdobytą wiedzę z różnych źródeł.
Przegląd metod nauczania (za A. Szlosek)
W programie zaproponowano przy poszczególnych lekcjach oraz w załączonych wzorcach scenariuszy przykładowe metody nauczania.
Opis wybranych metod nauczania.
Metody aktywizujące Metoda przypadków
Metoda polegająca na analizie, a następnie dyskusji nad przedstawionym przez nauczyciela opisie zdarzeń (opis przypadku), odnoszącego się do działalności człowieka. Przedstawia się sytuację problemową w taki sposób, aby można było wykorzystać zdobytą wiedzę i doświadczenie.
Metoda sytuacyjna
Metoda polegająca na analizie, a następnie dyskusji nad przedstawionym ciągiem zdarzeń. Analiza opisu sytuacji dokonywana jest przez słuchacza z odpowiednim wyprzedzeniem czasowym, a następnie prowadzona jest dyskusja nad zawartymi w opisie problemami.
Metoda gier dydaktycznych
Działanie w formie ćwiczenia z elementami zabawy, w której przestrzega się ściśle określonych zasad.
gry symulacyjne oraz gry decyzyjne.
Dyskusja dydaktyczna to jedna z aktywizujących metod nauczania – uczenia się, której istota polega na zorganizowanej wymianie myśli i poglądów uczestników grupy na dany temat. Ale każda dyskusja to także sztuka wyrażania swojego zdania, argumentacji i trening szacunku dla przekonań innych.
Dyskusja, tak jak i każda inna metoda, powinna być w przemyślany sposób dobrana do celu, który chcemy osiągnąć. Jako metodę szkoleniową należałoby ją polecić, gdy chcemy:
zaznajomić z zagadnieniami nie posiadającymi jednoznacznego rozwiązania – dyskusja pozwala skonfrontować rozmaite stanowiska i ukazać możliwości różnych rozwiązań lub podejmowania różnych decyzji w zależności od tego, co chcemy osiągnąć;
zaznajomić uczestników szkolenia z zagadnieniami szczególnie trudnymi
i złożonymi, a które w dyskusji uzyskują rozmaite naświetlenie – dyskusja pozwala wówczas ujawnić w czym tkwią te trudności;
zaznajomić ze szczególnie trudnymi przypadkami praktycznymi, wywołującymi kontrowersyjne sądy i opinie – ma to na celu przygotowanie do działania w takich właśnie sytuacjach.
Burza mózgów (ang. brainstorming)
Jedna z odmian dyskusji polegająca na umożliwieniu uczniom szybkiego
zgromadzenia wielu konkurencyjnych lub uzupełniających się hipotez rozwiązania problemu, któremu poświęcona jest dana jednostka metodyczna lub jej fragment.
Można zgłaszać wszystkie najbardziej śmiałe lub niedorzeczne pomysły rozwiązania, choćby nietypowe, ryzykowne i nierealne, w obojętnej formie, żeby nawet chwila namysłu nad poprawnością językową nie zmniejszyła pomysłowości. Pomysły te nie mogą być oceniane ani komentowane, a z tytułu ich wypowiedzenia na autorów nie spływają żadne obowiązki ani odpowiedzialność. Cała konstrukcja burzy mózgów jest tak pomyślana, aby przerwać komunikację między fazą produkcji pomysłów i ocenianiem pomysłów. Metoda ta opisywana jest w literaturze pod wieloma nazwami: giełda pomysłów, sesja odroczonego wartościowania, metoda Osborna – brainstorming, konferencja dobrych pomysłów, jarmark pomysłów, sesja odroczonej oceny.
Dyskusja związana z wykładem
Jest to odmiana dyskusji odnosząca się do wykładu, mająca na celu wyjaśnienie wątpliwości uczących się co do tez i sformułowań zawartych w wykładzie oraz uzyskiwanie od nich informacji zwrotnej dotyczącej zrozumienia zrealizowanych treści.
WYBRANE METODY PODAJĄCE
Prezentacja jest to wystąpienie publiczne, zwykle skierowane do małych, specyficznych audytoriów. Prezenter używa sprzętu i pomocy wizualnych, by zilustrować słowa i wzmocnić tym samym informację. Prezentacja jest mniej oficjalna i zwykle zawiera czas na pytania i odpowiedzi. Prezentacja to ten rodzaj wystąpienia publicznego, na temat którego poświęca się bardzo wiele uwagi w różnego rodzaju publikacjach.
Prelekcja to wykład o treści zazwyczaj popularnonaukowej. Po wystąpieniu prelegenta zawsze w drugiej części odbywa się dyskusja nad zaprezentowanym materiałem. Podczas prelekcji materiał dydaktyczny najczęściej jest przygotowany w formie tez, a nie pełnego wystąpienia.
Wykład jest słownym przekazem określonych informacji ułożonych w pewną strukturę. Celem wykładu jest przekazanie wiedzy, która następnie jest absorbowana przez grupę.
Wykład, w swojej najbardziej popularnej formie, jest ustną prezentacją określonych informacji ułożonych w pewną strukturę.
Metody praktyczne Pokaz z objaśnieniem
Metoda nauczania praktycznego, polegająca na demonstracji czynności, ich kolejności i prawidłowości wykonania. W przypadku czynności złożonych pokaz powinien
obejmować demonstrację kolejnych faz tych czynności.
Towarzyszący pokazowi komentarz słowny ma charakter objaśnienia (wyjaśnienia).
Wynika z tego, że objaśnienie wskazuje na „sens” i „znaczenie”, wyjaśnia pewne relacje i związki, ukazuje strukturę. Oznacza to, że metoda pokazu z objaśnieniem może być stosowana raczej w po czątkowej fazie zajęć o charakterze praktycznym.
Pokaz z instruktażem
Komentarz słowny wspierający pokaz jest swego rodzaju werbalną instrukcją, w skrócie zwaną instruktażem.
Ćwiczenia praktyczne
Umożliwiają kształtowanie umiejętności zastosowania przyswojonej wiedzy w praktyce.
Zaproponowane metody dydaktyczne są przydatne z punktu widzenia rynku pracy, ponieważ nauczają: konstruktywnego myślenia przy rozwiązywaniu problemów, podejmowania decyzji i jej uzasadniania, racjonalnego działania w sytuacji zagrożenia oraz – co jest szczególnie przydatne – umiejętności pierwszej pomocy i samopomocy.
Metody połączone z edukacją przez wyspecjalizowane służby sprzyjają zainteresowaniu uczniów zawodami, które ich przedstawiciele reprezentują.
Wykorzystanie technik informatycznych
W procesie konstruktywistycznego nauczania należy wykorzystywać wszelkie
dostępne i rzetelne źródła wiedzy, w tym oparte o technikę komputerową. Komputer, w oparciu o programy biurowe może zastępować tradycyjne pomoce papierowe zarówno w procesie nauczania, jak i oceniania (testy, wzorce, schematy, instrukcje, procedury itp.). Techniki informatyczne pozwalają również na uzyskiwanie informacji ze źródeł pozaszkolnych, głównie za pośrednictwem Internetu. Wiedza uzyskana z platform internetowych może być stosowana zarówno w czasie lekcji, jak również może być poleceniem pracy domowej, np. wyszukanie informacji na określony temat. Istotne jest w tym przypadku, aby nauczyciel dokonał analizy dostępności uczniów do sieci internetowych. W przypadku korzystania ze źródeł internetowych, np. dotyczących zagrożeń czy zdrowego odżywiania ważne jest, aby nauczyciel nadzorował rzetelność stron, z jakich pobierana jest informacja. Zaleca się, aby były to oficjalne strony służb państwowych lub organizacji – przykładowe adresy stron zawarte są w części X Programu.
Kształtowanie umiejętności interdyscyplinarnych
Dobór metod nauczania powinien uwzględniać kształtowanie umiejętności interdyscyplinarnych, takich jak:
nawiązywania kontaktu z innymi,
komunikacyjne: umiejętności uważnego słuchania, nadawania, przemawiania,
zarządzania przekazem niewerbalnym i werbalnym,
negocjacyjne,
Warunki realizacji – miejsce prowadzenia zajęć
1. Zajęcia lekcyjne winny być prowadzone w pracowni przedmiotowej lub sali lekcyjnej, która winna spełniać minimalne wymogi określone w podstawie programowej.
2. Zajęcia praktyczne (blokowe) powinny być prowadzone w sali o powierzchni umożliwiającej zorganizowanie 3 podgrup szkoleniowych w sposób wzajemnie się nie zakłócający.
Sposoby realizacji kształcenia w oparciu o wyspecjalizowane podmioty zewnętrzne Nauczyciel przed rozpoczęciem kolejnego etapu nauczania winien dokonać analizy możliwości wykorzystania podmiotów zewnętrznych w prowadzonych zajęciach stosownie do środowiska, w którym funkcjonuje szkoła. W zależności od tego, czy jest to duże miasto czy mała miejscowość możliwości są różne, w jednych będzie można wykorzystać istniejącą służbę, np. Straż Miejską, natomiast w innych zorganizować spotkanie z ciekawą osobą, np. ze strażakiem z ochotniczej Straży Pożarnej. Jako dobrą praktykę zaleca się stworzenie bazy podmiotów, które można wykorzystać jako dodatkowe źródło wiedzy i informacji oraz uzgodnienie z ich przedstawicielami zakresu współpracy, która może polegać na zaprezentowaniu procedur działania, np. Centrum Zarządzania Kryzysowego lub na wdrażaniu postaw prospołecznych i popularyzację zawodu lub pasji, np. spotkanie z ratownikiem medycznym czy strażakiem.
Według autora opracowania (Tomczak, Andrzej, 2018:47, PARADYGMATY KSZTAŁCENIA NAUCZYCIELI EDUKACJI DLA BEZPIECZEŃSTWA (PROOBRONNEJ)) przykładowe możliwości współpracy szkoły z różnymi instytucjami mogą być realizowane na zasadzie:
1. Współpraca szkoły z Wojskiem Polskim polegać może na:
realizowaniu wycieczek do jednostek wojskowych w celu obejrzenia sprzętu wojskowego,
pomocy wojska przy realizacji zawodów, czy obozów sportowo-obronnych (instruktorzy, sprzęt, baza),
patronowaniu imprezom związanym z obronnością.
Można zastosować następujące metody: opowiadanie, wykład, pogadanka, metoda zajęć praktycznych.
Współpraca szkoły z Policją może polegać na:
spotkaniach z pedagogami w celu omawiania problematyki dot. zagrożeń przestępczością oraz demoralizacją młodzieży,
informowaniu policji o występujących na terenie szkoły zdarzeniach mających znamiona przestępstw oraz o zdarzeniach zagrażających zdrowiu i życiu uczniów i nauczycieli,
współpracy w celu rozwiązywania problemów mających miejsce w szkole i poza nią, mogących mieć podłoże przestępcze,
organizowaniu spotkań tematycznych dla uczniów, nauczycieli i rodziców, m.in.
w celu omawiania metod postępowania w sytuacjach zagrożenia dzieci i młodzieży przestępczością i demoralizacją, a w szczególności narkomanią, alkoholizmem i prostytucją,
opracowywaniu i wprowadzaniu programów profilaktycznych związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom oraz zapobiegania demoralizacji i przestępczości nieletnich.
Stosuje się następujące metody: pogadankę, dyskusję, metodę zajęć praktycznych, metodę inscenizacji, metodę sytuacyjną, giełdę pomysłów.
2. Współpraca ze Strażą Pożarną będzie polegała na:
spotkaniach ze środowiskiem szkolnym w celu omówienia zagrożeń pożarowych,
demonstrowaniu sprzętu gaśniczego,
nauczaniu obsługiwania podręcznego sprzętu gaśniczego,
prowadzeniu praktycznych treningów z pozorowanym pożarem i ewakuacją.
Zastosowane mogą być takie metody jak: opowiadanie, pogadanka, pokaz, metoda zajęć praktycznych, metoda inscenizacji.
3. Współpraca ze Strażą Miejską może obejmować:
spotkania z dziećmi, młodzieżą szkolną i rodzicami na temat odpowiedzialności prawnej oraz zachowań w sytuacjach zagrożeń,
prowadzenie akcji typu: bezpieczna droga do szkoły, przemoc i agresja w szkole, bezpieczne wakacje, bezpieczne ferie, cyberprzemoc, zagrożenia wynikające z uzależnień.
Zastosowane mogą zostać następujące metody: opowiadanie, wykład, pogadanka, metoda zajęć praktycznych.
4. Współpraca z Polskim Czerwonym Krzyżem może przybierać formy:
szkoleń z udzielania pierwszej pomocy, przeciwdziałania uzależnieniom, udostępniania materiałów edukacyjnych, ulotek itp.,
pomocy w pracach komisji konkursowych.
Można stosować metody np.: wykład, zajęcia praktyczne, metodę sytuacyjną.
5. Współpraca z Wodnym Ochotniczym Pogotowiem Ratowniczym może zaś przybierać formy:
pokazu ratownictwa wodnego,
przeprowadzania lekcji pływania z elementami ratownictwa,
propagowania form aktywnego i bezpiecznego spędzania czasu.
Stosowane mogą być następujące metody: pokaz, wykłady, pogadanki, zajęcia praktyczne.
Środki dydaktyczne do przedmiotu.
Zgodnie z Podstawą programową zalecane są poniższe warunki bazowe:
pracownia lub klasa do prowadzenia zajęć́ z przedmiotu edukacja
dla bezpieczeństwa o wielkości umożliwiającej aranżację̨ do ćwiczeń́ praktycznych,
zaplecze lub zabezpieczone miejsce umożliwiające przechowywanie pomocy, podstawowych materiałów i przyborów nauczyciela niezbędnych do prowadzenia zajęć́ oraz ewentualnych prac uczniów,
sprzęt audiowizualny i prezentacyjny – komputer, rzutnik – zamontowany na stałe lub przenośny,
dostęp do Internetu.
W celu nauki pierwszej pomocy niezbędne jest posiadanie na wyposażeniu pracowni lub winien być zapewniony dostęp do zasobów podmiotu zewnętrznego (Pogotowie Ratunkowe, Straż Miejska, Policja, WOPR itp.), w ilości zależnej od organizacji zajęć (ilość podgrup szkoleniowych), następujących pomocy szkoleniowych:
torby ratownicze z Zestawem Pierwszej Pomocy typu A, B, C;
plecaki ratownicze z zestawem ratownictwa medycznego;
fantom treningowy;
defibrylator szkoleniowy;
ciśnieniomierz;
zestawy do unieruchamiania kończyn (szyny, chusty itp.);
środki opatrunkowe do opatrywania zranień;
apteczki samochodowe;
apteczki domowe.
Formy organizacyjne.
Zajęcia powinny być prowadzone w grupach szkoleniowych (klasach) o liczebności do 30 osób, a w zajęciach praktycznych w grupach lub podgrupach do 15 osób.
Zajęcia lekcyjne powinny być prowadzone w różnych formach organizacyjnych, w tym z wykorzystaniem podmiotów zewnętrznych. Ustalając formę organizacyjną nauczyciel powinien brać pod uwagę ograniczenia z tytułu uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych.
Przykładowe formy organizacyjne:
a) praca w grupach
W przypadku, gdy podczas lekcji trzeba będzie analizować bądź rozwiązywać
określone problemy, najlepsze efekty uzyskuje się pracując w małych grupach. Praca w małych grupach polegająca na wykonaniu konkretnych zadań (ćwiczeń) zleconych przez nauczyciela, aktywizuje wszystkich uczniów, gdyż muszą oni wspólnie dokonać analizy otrzymanego zadania, dyskutować, ustalać metody rozwiązania problemu, uporządkować wiedzę w twórczy sposób, po czym przedstawić innym efekt pracy swojej grupy. Praca w małych zespołach ma wiele zalet, ale by spełniła swoje zadanie, musi być dobrze zaplanowana i zorganizowana.
b) zajęcia blokowe Założenia:
liczba uczniów ogółem – do 30
liczba uczniów w grupie głównej – do 15
liczba uczniów w podgrupie 1 i 2 – łącznie do 15
liczba uczniów w grupie z SPE – według potrzeb (jak najmniejsza liczebnie)
czas zajęć – 2 x 45’
Wprowadzenie do zajęć – czas 15’
podział na grupy szkoleniowe
omówienie przebiegu zajęć,
instruktaż bhp
Podsumowanie zajęć – czas 15’
zmiana po 30’
Grupa główna – czas 30’
Temat zasadniczy – wprowadzenie nowych treści (umiejętności) zgodnie z programem.
Grupa doskonaląca Podgrupa 1 – czas 15’
Doskonalenie wybranych
umiejętności lub elementów wiedzy nabytych w toku nauki
zmiana w podgrupach po 15’
Podgrupa 2 – czas 15’
Doskonalenie wybranych
umiejętności lub elementów wiedzy nabytych w toku nauki
Wydzielona w miarę potrzeb podgrupa uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi – czas – do 30’
– doskonalenie podstawowych, najsłabiej opanowanych elementów praktycznych i elementów wiedzy teoretycznej
Formy indywidualizacji kształcenia uczniów – EDUKACJA WŁĄCZAJĄCA.
Edukacja włączająca polega na wspólnej edukacji uczniów ze specjalnymi potrzebami z ich zdrowymi rówieśnikami. W przedmiocie edukacja dla bezpieczeństwa, w którym wiele celów kształcenia ukierunkowane jest na praktyczny efekt w postaci określonej umiejętności, nauczyciel stanie przed problemem:
doboru właściwych metod i sposobów nauczania teoretycznego, np. o strukturach państwa związanych z bezpieczeństwem,
doboru praktycznych metod i sposobów nauczania umiejętności takich jak sztuczne oddychanie.
W zakresie zajęć teoretycznych nauczyciel w stosunku do uczniów o specyficznych trudnościach w uczeniu się powinien skoncentrować się na treściach podstawowych
przekazywanych z zastosowaniem takich sposobów przekazywania wiedzy, jak:
wielokrotne (w tym powolne) powtarzanie podstawowych definicji, wyjaśnianie, stymulowanie, pobudzanie i zainteresowanie uczniów tematyką zajęć.
W przypadku zajęć praktycznych nauczyciel będzie musiał dokonać oceny w jaki sposób może przekazywać umiejętności uczniom o czasowych ograniczeniach (np.
po skręceniu nogi), uczniom o stałych ograniczeniach z tytułu niepełnosprawności ruchowej oraz uczniom o niepełnosprawności fizycznej i specyficznych trudnościach w uczeniu się. Może się zdarzyć tak, że część czynności będzie poza możliwościami uczniów z SPE, np. ułożenie osoby w pozycji bezpiecznej, gdzie trzeba użyć siły fizycznej. Należy wówczas koncentrować się na umiejętnościach pracy zespołowej, np. uczeń pełnosprawny wykonuje czynności wymagające siły fizycznej, a uczeń z SPE pomocnicze (np. udrażnia drogi oddechowe). W czasie zajęć praktycznych można również zastosować pomoc stałą lub doraźną innych uczniów dla uczniów z SPE w drodze planowego budowania zespołów uczniowskich lub wyznaczania liderów do współpracy przy wykonywaniu określonego zadania. Ważnym elementem jest też odpowiednie wykorzystanie w zajęciach praktycznych asystentów osoby niepełnosprawnej, jeżeli tacy są ustanowieni. W tym przypadku należy dążyć do przeszkolenia asystentów z zasad pomocy osobom niepełnosprawnym w sytuacjach zagrożenia np. poruszanie się w czasie ewakuacji.
Tworzenie prawidłowych warunków edukacyjnych dla ucznia z SPE – dobór metod i form pracy.
Pomoc dydaktyczno-wychowawcza dla uczniów z SPE wyraża się w stosowaniu w toku lekcji takich metod czy sposobów oceniania, czy takich metod wychowawczych, które ułatwiają uczniowi naukę i społeczne przystosowanie.
Ogólne wskazania do pracy z uczniem zSPE w przedmiocie edukacja
dla bezpieczeństwa (za Jolanta Rafał-Łuniewska – Wydział Specjalnych Potrzeb Edukacyjnych ORE – file:///Users/LL/Downloads/mat.-dodatkowymodul-v-zal.-2uczen-ze-spe-wspomaganie-3%20(3).pdf).
Nauczyciel powinien dostosować metody i formy pracy z uczniem do jego możliwości, uwarunkowanych dysfunkcjami czy sytuacją społeczną. Wiąże się to na przykład z następującymi działaniami:
dostosowaniem sposobu komunikowania się z uczniem;
zachowaniem właściwego dystansu;
wydłużeniem czasu pracy;
zmianą form aktywności;
dzieleniem materiału nauczania na mniejsze partie, zmniejszeniem liczby zadań do wykonania, zwiększeniem liczby ćwiczeń i powtórzeń materiału;
częstym odwoływaniem się do konkretu;
stosowaniem metody poglądowości – umożliwieniem poznawania wielozmysłowego;
dostosowaniem liczby bodźców związanych z procesem nauczania;
zastosowaniem dodatkowych środków dydaktycznych i środków technicznych;
stosowaniem zróżnicowanych kart zadań do samodzielnego rozwiązania;
powtarzaniem reguł obowiązujących w klasie oraz jasnym wyznaczaniem granic i egzekwowaniem ich przestrzegania.
Proponowane metody sprawdzania osiągnięć edukacyjnych ucznia.
Zgodnie z Ustawą o systemie oświaty w III etapie edukacyjnym ocenianiu podlegają:
1) osiągnięcia edukacyjne ucznia;
2) zachowanie ucznia.
Ocena klasyfikacyjna z zachowania nie ma wpływu na oceny klasyfikacyjne z zajęć edukacyjnych.
Ocenianie w przedmiocie Edukacja dla bezpieczeństwa dokonywane jest na poziomie:
1. bieżącym (cząstkowym) – wiedza i umiejętności ucznia w danym momencie nauczania,
2. śródrocznym – wiedza i umiejętności ucznia na koniec śródrocznego okresu nauki, 3. końcowym – wiedza i umiejętności ucznia na koniec nauki przedmiotu (roczne).
Oceny śródroczne i końcowe z przedmiotu ustalane są przez nauczyciela przedmiotu zgodnie ze statutem szkoły.
Zasady udostępniania ocen, informowania rodziców i klasyfikowania z przedmiotu powinny być spójne z normami wewnątrzszkolnymi opartymi o przepisy oświatowe.
Nauczyciele na początku każdego roku szkolnego mają obowiązek poinformowania uczniów oraz ich rodziców o:
wymaganiach edukacyjnych niezbędnych do otrzymania
przez ucznia poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z zajęć edukacyjnych, wynikających z realizowanego przez siebie programu nauczania;
sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów;
warunkach i trybie otrzymania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych.
Szczegółowe warunki i sposób oceniania wewnątrzszkolnego określa statut szkoły.
Zasada konstruktywizmu, zgodnie z którą proces dydaktyczny polega
na nabudowywaniu nowej wiedzy na wiedzy już posiadanej, skłania do stosowania w procesie dydaktycznym oceniania kształtującego polegającego na pozyskiwaniu przez nauczyciela i ucznia w trakcie nauczania informacji, które pozwolą rozpoznać, jak przebiega proces uczenia się, tak aby:
nauczyciel modyfikował dalsze nauczanie,
uczeń otrzymywał informację zwrotną pomagającą mu się uczyć.
Zasady oceniania kształtującego przedstawia poniższy model (O. Rożewicz. Ocenianie kształtujące w praktyce, https://o-rozewicz.pl/2018/02/26/ocenianie-ksztaltujace/)
Ocenianie kształtujące wymaga rozróżniania funkcji oceny sumującej i kształtującej.
Ocenianie sumujące.
Ocena sumująca to podsumowanie wiedzy nabytej przez ucznia wyrażone stopniem (1–6).
Ocenianie bieżące z zajęć edukacyjnych ma na celu monitorowanie pracy ucznia oraz przekazywanie uczniowi informacji o jego osiągnięciach edukacyjnych pomagających w uczeniu się, poprzez wskazanie, co uczeń robi dobrze, co i jak wymaga poprawy oraz jak powinien dalej się uczyć.
Ocenianie bieżące jest podstawą do monitorowania postępów w nauczaniu i uczeniu się każdego z uczniów. Obiektywne ocenianie, stymulujące chęć uczenia się, jest jednym z podstawowych zadań nauczyciela w procesie nauki szkolnej.
Oceny cząstkowe, śródroczne i końcową ocenę klasyfikacyjną z zajęć edukacyjnych ustala się w stopniach według następującej skali:
• stopień celujący – 6 • stopień dostateczny – 3
• stopień bardzo dobry – 5 • stopień dopuszczający – 2
• stopień dobry – 4 • stopień niedostateczny – 1 Negatywną oceną klasyfikacyjną jest ocena niedostateczna.
Przy ocenie uczniów nauczyciel powinien brać pod uwagę wszelkie przejawy aktywności uczniów związane z procesem uczenia się – zarówno jego wiedzę teoretyczną, jak i wiedzę praktyczną i umiejętność jej wykorzystania w praktyce.
Wymaga to stosowania przez nauczyciela, oprócz kryteriów zawartych w zasadach ogólnoszkolnych, własnych, możliwie obiektywnych kryteriów oceny.
Proponuje się przyjęcie poniższych, opisowych, kryteriów oceniania:
1. ocena celująca a) wiedza – uczeń:
wykazał się wiedzą wykraczającą̨ poza materiał programowy;
b) umiejętności – uczeń:
współpracując z grupą systematycznie poszerza własną wiedzę i umiejętności;
przedstawia racjonalne koncepcje własnych rozwiązań́, działań́ i przedsięwzięć́;
nawiązuje dyskusję, argumentuje w obronie swoich poglądów;
wskazuje analogie oraz określa zagrożenia i szanse proponowanych rozwiązań́, działań i przedsięwzięć;
przedstawia własny, twórczy stosunek do poznawanych zagadnień́;
przedstawia własny, twórczy stosunek do poznawanych zagadnień́;