W literaturze Kotarbiński T. określił metodę jako system postępowania, czyli sposób wykonywania czynu złoŜonego, polegającego na określonym doborze i układzie jego działań składowych, a przy tym uplanowionym i nadającym się do wielokrotnego stosowania [105].
W takim sensie opracowana w pracy procedura w podrozdziale 5.1-5.3 jest metodą. Metoda zaprezentowana w pracy jest sposobem wykonania złoŜonego zadania, jakim jest ocena uŜyteczności serwisów internetowych uwzględniając preferencję uŜytkowników. Metoda ma charakter proceduralny, jest działaniem zaplanowanym i moŜliwym do wielokrotnego stosowania. MoŜna w niej zastosować dowolny plan badania grup serwisów internetowych róŜnego rodzaju jak zbadać pod względem uŜyteczności jeden serwis. Dodatkowo takie elementy jak moŜliwość utworzenia rankingu uŜytecznych serwisów internetowych, moŜliwość zastosowania w przebudowie infrastruktury serwisu. Metoda ta moŜe być uŜyta w dowolnym rodzaju grup serwisów internetowych jak równieŜ w dowolnej ilości. Ilość serwisów internetowych zaleŜna będzie od postawionego problemu oceny uŜyteczności badanych serwisów. Dodatkowo metoda pozwala w czasie rzeczywistym na:
1. Gromadzenie danych z dzienników logów, czyli stworzenie swoistej bazy wiedzy do oceny uŜyteczności;
2. Gromadzenie danych do oceny preferencji uŜytkowników w badanych serwisach internetowych.
Dodatkowo metoda omówiona w pracy ma takŜe następujące właściwości:
1. UmoŜliwia tworzenie scenariuszy biznesowych dla badanego serwisu internetowego, 2. MoŜe być zastosowana do badania uŜyteczności na dowolnym serwisie internetowym,
3. Uwzględnia ewolucje badanych serwisów internetowych i preferencję uŜytkowników, 4. Uwzględnia nie tylko potrzeby uŜytkowników, ale równieŜ dopasowanie otoczenia Internetu.
RóŜnica między opracowaną metodą a istniejącymi juŜ metodami zawartymi w literaturze bierze pod uwagę wyłącznie statystyczny charakter potrzeb uŜytkowników jak równieŜ strukturę danych, występujących w wewnętrznej bazie danych badanego serwisu internatowego. Metoda ta uwzględnia czas jak równieŜ trendy panujące w danym momencie w Internecie. Uwzględnione aspekty, które zostały opisane i zastosowane w metodzie wnoszą nową jakość w ocenie uŜyteczności serwisów internetowych uwzględniając potrzeby uŜytkowników Internetu.
NaleŜy zauwaŜyć, Ŝe szeroki aspekt zmienności preferencji uŜytkowników, uwzględniony w opracowanej metodzie, ma dodatkowo adaptacyjny a nie sztywny (jednokrotnie realizowany) charakter. Adaptacja polega tu na moŜliwości dopasowania zmian w preferencjach uŜytkowników, gdzie zdefiniowanie przez eksperta kryteria, wyraŜają odpowiednią funkcję przynaleŜności do serwisu internetowego w danej grupie badawczej.
Przy badaniu oceny cząstkowej moŜna indywidualnie zbadać preferencje uŜytkowników dla kaŜdego z badanych serwisów internetowych. Indywidualna ocena uŜyteczności serwisów internetowych wynika z przyjętych załoŜeń z projektu tego serwisu, czyli in. uŜyteczność projektowana. Metoda oceny uŜyteczności serwisów internetowych uwzględniając preferencje uŜytkowników oparta jest na bieŜącym pomiarze, odróŜnia to tę metodę w sposób istotny od innych rozwiązań. NaleŜy zaznaczyć, Ŝe zastosowanie metody oceny uŜyteczności serwisów internetowych usprawnień zmianę reorganizacji serwisów internetowych w trakcie przeprowadzania badań oraz po przeprowadzeniu badań oceny uŜyteczności. Pozwoli to ocenić nie tylko dopasowanie serwisów internetowych do preferencji uŜytkowników, serwisów internetowych do otoczenia i trendów panujących w Internecie czy stopnia realizacji
strategii biznesowych serwisów, ale takŜe wprowadzenia skutków zmian (usprawnień) w danym momencie. Te cechy, które zostały wymienione w niniejszym rozdziale przedstawionej metody mają innowacyjny charakter.
Metoda wymaga weryfikacji i oceny, wyróŜniamy dwa moŜliwie główne sposoby weryfikacji i dowodu słuszności metody. NaleŜą do nich:
– weryfikacja empiryczna z uŜyciem eksperymentu weryfikacji;
– dowód słuszności metody oparty na podstawach teoretycznych dziedziny lub wielu dziedzin, do których się metoda odnosi (np. inŜynieria systemów działania, ekonometria, inŜynieria wymagań, metodologia projektowania, teoria identyfikacji);
– moŜliwa jest równieŜ weryfikacja, która łączy oba sposoby, w której odpowiednie aspekty metody dowodzi się wywodem teoretycznym, a inne praktycznym.
W przeprowadzonych badaniach na potwierdzenie słuszności metody oceny uŜyteczności serwisów internetowych zaistniały sytuacje, w których nie byłoby moŜliwe przeprowadzenie weryfikacji empirycznej opracowanej w niniejszej pracy metody dla serwisów internetowych:
1. Serwis internetowy nie został do końca opracowany i wdroŜony na serwer, który umoŜliwia ocenę tego serwisu internetowego;
2. Blokada serwisów internetowych z róŜnych badanych grup nie wyraŜa zgody lub nie udostępnia strukturę danych statystycznych lub logów WWW.
W pierwszym przypadku nie istnieje moŜliwość zbadania preferencji uŜytkowników bez udostępnienia oraz skorzystania z badanego serwisu przez uŜytkowników Internetu. Ocena takiego serwisu jest nie realna a udostępnienie nie licznej grupie uŜytkowników empirycznej weryfikacji serwisu internetowego nie oceni jej pod względem preferencji uŜytkowników, co w przedstawionej metodzie jest jednym z załoŜonych celów. W drugim przypadku brak dostępu do danych z logów WWW z zewnętrznej struktury badanego serwisu internetowego nie umoŜliwi przedstawienie odpowiednich danych rzeczywistych, które umoŜliwiają interpretację uŜytecznych serwisów internetowych pod kątem jej uŜyteczności.
Realizacja wymienionych zadań wymagałaby ingerencji eksperta w aspekty działalności firm posiadającej serwisy internetowe, tzw. klauzulą poufności. Jest to główna bariera uniemoŜliwiająca przeprowadzenie takiego eksperymentu. W przypadku braku danych (stosowanie klauzuli poufności) dla wybranych grup serwisów internetowych stosując
zaproponowaną metodę uŜyteczności moŜna skorzystać z baz danych, które udostępniają firmy tworzące swoistą bazę wiedzy. Bazę wiedzy jest zbiorem informacji logów, Cookiem i ścieŜek sesyjnych tylko tych serwisów, które posiadają audyt i są zarejestrowane.
Metodę zweryfikowano w pracy praktycznie na podstawie studium przypadku (rozdział VI) oraz dowodu teoretycznego następujących aspektów metody:
– wieloaspektowego określenia preferencji uŜytkowników;
– wykorzystania znanych metod oceny uŜyteczności oraz wielokryterialnych.