Ocena rozwoju miasta na podstawie analizy SWOT

Mocne strony (Strengths) Słabe strony (Weaknesses) S1. Miasto o znaczeniu ponadregionalnym.

Miasto pełniące wraz z Gorzowem Wlkp. rolę stolicy województwa. Siedziba

marszałka województwa i sejmiku

samorządowego województwa lubuskiego.

S2. Dogodne połączenia komunikacyjne –

droga ekspresowa S3, autostrada A2. Bliskość trasy kolejowej Berlin – Moskwa i rzeki Odry.

S3. Promienisty układ komunikacyjny

miasta. Korzystna topografia.

S4. Ośrodek akademicki.

S5. Centrum kulturalne – Filharmonia Zielonogórska, BWA, Teatr Lubuski.

S6. Brak deformacji układu

urbanistycznego miasta. Przemysł nie wywarł decydującego wpływu na strukturę przestrzenną miasta. S7. Lasy – ok. 40% powierzchni miasta. S8. Lasy – zaplecze rekreacyjne dla

mieszkańców miasta.

S9. Deptak o funkcji spacerowej, który jest osią średniowiecznego układu

urbanistycznego starego miasta. S10. Odradzanie się tradycji winiarskich

(obecnych od 1314 r.). S11. Miasto lubiane przez swoich

mieszkańców. Tradycja święta miasta – Winobranie, Festiwal Piosenki

Zjednoczonej Europy.

W1. Osłabiona rola miasta w związku

z podziałem zadań ośrodka

wojewódzkiego między Gorzów Wlkp. i Zieloną Górę.

W2. Brak zewnętrznego pełnego

pierścienia obwodnic połączonych w

system

z istniejącą komunikacją.

W3. Niewydolny układ komunikacyjny

miasta. Brak systemu parkowania

w centrum miasta.

W4. Ograniczone powiązania działalności

ośrodka akademickiego z aktywnością gospodarczą.

W5. Zmniejszająca się rola przemysłu

w gospodarce miasta. Wysokie koszty produkcji – relatywnie wysoki poziom zarobków.

W6. Niezagospodarowane tereny

poprzemysłowe w centrum miasta.

W7. Brak systemu zieleni urządzonej i przewietrzającej.

W8. Monokultura leśna - lasy słabej

jakości -sosna.

W9. Zmniejszanie się ilości drobnych

obiektów usługowych i

gastronomicznych w ramach „deptaka

zielonogórskiego”. Wysoki wskaźnik ilości powierzchni handlowych

sklepów wielkopowierzchniowych na mieszkańca.

W10. Upadek przemysłu związanego

z produkcją wina.

W11. Miasto nie związane z żadnym wydarzeniem historycznym o

znaczeniu regionalnym, czy lokalnym. Szanse (Opportunities) Zagrożenia (Threats)

O1. Możliwość wykreowania optymalnego

miasta średniej wielkości.

O2. Budowa drogi krajowej S3, jako korytarza transportowego północ – południe. Wytworzenie powiązań komunikacyjnych opartych o trasę kolejową Berlin – Moskwa i rzekę Odrę. O3. Rozbudowa systemu komunikacji –

zamknięcie obwodnic miejskich.

O4. Miejsce pracy dla około 1000 nauczycieli , w tym 200 profesorów. Zaplecze

wykwalifikowanej kadry.

O5. Programy kulturalne umożliwiające

wzmocnienie roli miasta, jako ośrodka usługowego o znaczeniu

T1. Brak zintegrowanych działań, mających na celu wykreowanie Zielonej Góry, jako ośrodka o randze wojewódzkiej – ponadregionalnej np. w strategicznych dokumentach począwszy od szczebla krajowego, brak wizji rozwoju miasta. T2. Brak porozumienia z gminami

sąsiednimi

w kwestii, wykorzystania potencjału położenia w pobliżu szlaków komunikacyjnych oraz rozwoju inwestycji

z nimi związanych.

T3. Brak układu komunikacyjnego

111

ponadregionalnym.

O6. Wykorzystanie terenów

poprzemysłowych w kreowaniu przestrzeni miejskiej, zwłaszcza w ramach dogęszczenia – rozwoju miasta do wewnątrz.

O7. Wykorzystanie istniejących lasów do

stworzenia systemu zieleni miejskiej.

O8. Zmiana funkcji lasów w bezpośrednim sąsiedztwie zabudowy na „laso – parki”. Program ochrony terenów leśnych. O9. Program aktywizacji „deptaka

zielonogórskiego”, przy wykorzystaniu

jego wizerunku jako symbolu miasta. Obostrzenia polityki przestrzennej dotyczące rozwoju sklepów wielko -powierzchniowych w mieście. O10. Rozwój winiarstwa – jako atrakcji

turystycznej.

O11. Programy promujące historię miasta,

w tym również symbole kultury niemieckiej (w obrębie zainteresowania mieszkańców przeszłością miasta).

z rozwoju miasta.

T4. Wysoki wskaźnik bezrobocia wśród

absolwentów szkół wyższych.

T5. Brak działań przeciwdziałających

zanikowi czynników miastotwórczych.

T6. Rozluźnienie tkanki miejskiej i degeneracja układu przestrzennego na

skutek braku strategii działania w

odniesieniu do terenów poprzemysłowych w centrum miasta.

T7. Wycinka lasów wodonośnych. Wycinka

lasów na rzecz pozyskiwania terenów

inwestycyjnych. Nowe inwestycje pozyskiwane kosztem zieleni leśnej,

odsuwają od centrum i terenów mieszkaniowych obszary rekreacyjne.

T8. Brak działań zmierzających do zmiany gatunkowej zasobów leśnych.

T9. Dalsza degradacja historycznego

śródmieścia. Przesunięcie środka ciężkości miasta w kierunku

wielkopowierzchniowych obiektów handlowych .

T10. Brak programów pomocy,

wzmacniania lokalnej wytwórczości winiarskiej.

T11. Zanik tradycji miejsca.

Tab. 8. Diagram analizy SWOT dla czynników wpływających na rozwój miasta Zielona

Tab. 9.Powiązania czynników wpływających na rozwój miasta poddanych analizie SWOT. Opracowanie: autor S2 2 2 1 1 0 0 0 0 1 0 0 2 2 1 0 1 0 0 0 0 0 0 S3 2 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 2 0 1 2 0 0 0 0 0 S4 2 1 1 2 2 1 2 0 2 1 1 2 0 1 2 1 2 0 1 0 1 1 S5 2 1 0 0 2 0 0 0 2 2 2 2 0 1 0 2 0 0 0 1 1 2 S6 2 1 2 0 1 2 1 1 2 0 2 1 0 2 0 1 2 0 0 2 0 0 S7 2 0 0 0 1 1 2 2 0 0 0 1 1 0 0 1 1 2 2 1 0 2 S8 2 0 1 1 1 1 2 2 0 0 0 1 0 1 0 1 1 2 2 0 0 1 S9 2 0 1 0 2 1 0 0 2 1 2 2 0 1 0 2 1 0 0 2 1 2 S10 1 0 0 1 1 0 0 0 1 2 2 0 0 0 1 1 0 0 0 0 2 2 S11 2 1 2 1 2 0 2 2 2 2 2 1 1 2 2 2 1 2 1 2 2 2 W1 2 2 0 2 1 0 0 0 0 0 0 2 2 0 1 1 0 0 0 0 0 0 W2 2 1 2 1 1 2 1 0 1 0 0 1 1 2 0 1 1 0 0 0 0 0 W3 2 1 2 1 0 2 0 1 2 0 1 2 1 2 0 2 1 2 0 1 0 1 W4 2 0 1 2 2 1 0 2 2 2 2 1 1 1 2 1 1 0 0 1 2 0 W5 2 1 1 1 2 0 0 0 2 0 2 2 2 1 2 2 0 0 0 0 2 1 W6 1 1 2 0 1 2 1 0 2 1 1 2 1 1 0 0 2 1 0 2 1 1 W7 2 0 0 1 0 2 2 2 1 0 1 1 0 0 0 2 1 2 2 1 0 1 W8 1 0 0 0 0 0 2 2 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1 2 0 0 1 W9 2 0 1 0 2 1 0 0 2 2 2 2 0 0 1 2 2 0 0 2 1 2 W10 1 2 1 1 2 1 0 0 0 2 2 1 2 1 1 2 1 0 0 1 2 1 W11 2 1 0 1 2 1 1 0 2 2 2 1 1 0 1 2 0 1 0 2 2 2

0 – brak oddziaływania 1 –słabe oddziaływanie 2 –silne oddziaływanie

113 Czynniki, wpływające na rozwój miasta, wyszczególnione w ramach rozdz. 3, rozdz. 4 i rozdz. 5 niniejszej pracy, zostały przez autorkę posegregowane i zapisane w czterodzielnej macierzy strategicznej. Celem tego działania jest ocena wyróżnionych elementów na podstawie ich wzajemnych związków korelacyjnych lub funkcjonalnych. Lewa połowa macierzy zawiera dwie kategorie czynników pozytywnych (mocne strony i szanse), prawa – dwie kategorie czynników negatywnych (słabe strony i zagrożenia). Na podstawie zbioru cech, tworzących diagram analizy SWOT¹⁹⁶ - Tab. 8, s. 110, w ramach Tab. 9, s. 112 wykazano ich współzależności, jak również scharakteryzowano wagę powiązań. Na tej podstawie pokazano powiązania czterech pozornie niezależnych grup czynników wpływających lub mogących wpłynąć na rozwój miasta. Opisane wyżej czynności pozwoliły na sprecyzowanie następujących wniosków:

1) Zielona Góra pełniąca rolę stolicy województwa, ma szansę na realizację polityki rozwoju opartej na podtrzymaniu wizerunku miasta średniej wielkości, przyjaznego swoim mieszkańców, zabezpieczającego ich podstawowe potrzeby (miasto optymalne),

2) rozbudowa i wzmocnienie roli Uniwersytetu Zielonogórskiego, wraz z działaniami, mającymi na celu wykorzystanie jego zasobów oraz możliwości w kierunku aktywizacji powiązania z gospodarką – aktywnością gospodarczą, ugruntowuje rolę miasta w sieci ośrodków usługowych o znaczeniu ponadregionalnym,

3) dogodne położenie topograficzne, walory naturalne oraz zaplecze kulturalne i naukowe wzmacniają wizerunek miasta, w rozumieniu symbolu i atrakcji turystycznej regionu,

4) odrodzenie tradycji winiarskich, wraz z całym przemysłem przetwórczym, daje możliwości aktywizacji gospodarczej w sektorze produkcji i przetwórstwa,

5) wykorzystując okalające miasto lasy, na potrzeby systemu zieleni, w tym rekreacyjnej, ugruntowany zostanie obraz „zielonej Zielonej Góry”,

196 Broszkiewicz R., Metody pomiaru społeczno – ekonomicznej efektywności przekształceń strukturalnych w układach przestrzenno – funkcjonalnych, w: Przekształcenia regionalnych struktur funkcjonalno – przestrzennych. Pod red. S. Ciok, D. Ilnicki, Uniwersytet Wrocławski, Instytut Geograficzny, Wrocław 2000, s. 23.

O C E N A R O Z W O J U S P O Ł E C Z N O - P R Z E S T R Z E N N E G O M I A S T A Z I E L O N A G Ó R A

114 nawiązując tym samym do cenionego przez mieszkańców wizerunku i tradycji miejsca (miasto położone na polanie leśnej),

6) nieumiejętne zarządzanie walorami miasta, w tym brak wizji rozwoju, doprowadzi do osłabienia jego rangi w regionie,

7) nieumiejętne zarządzanie lub wykorzystanie potencjału miasta przyczyni się do wzrostu bezrobocia i zaniku czynników miastotwórczych;