Uwagi ogólne do dziale
1. De opracowania tablic, poza danymi Głównego Urzędu Statystycznego, wyko
rzystano dane Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Wydziału Ochrony środowiska. Gospodarki Wodnej 1 Geologii Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu, Wo
jewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej we Wrocławiu oraz Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody, Źródła danych pochodzęcych spoza GUS każdorazowo podano pod odpowiednie tablicę,
Czlał zawiera etatystyczne charakterystykę niektórych problemów zagrożenia i o- cbrony środowiska oraz gospodarki wodnej, o Ile było to możliwe do ujęcia w gra
nicach województwa. Dane dla województwa podano w aktualnym podziale administra
cyjny*.
2. Powierzchnia województwa, grunty. Dane o powierzchni ogólnej województwa przyjęto według wykazów opracowywanych na dzień 1 I każdego roku przez Wydział Geodezji 1 Gospodarki Gruntami Urzędu Wojewódzkiego.
Ochrona gruntów rolnych 1 leśnych polega na ograniczaniu Ich przeznaczania na ce
le nierolnicze 1 nieleśne, aa zapobieganiu obniżania lcb urodzajności 1 produk
tywności erez na przywracaniu wartości użytkowych gruntom, które utraciły cha
rakter gruntów rolnych czy leśnych na ekutek Innej działalności, niż to wynikało z leli pierwotnego przeznaczenie.
Done o gruntach rolnych 1 leśnych nabytych na cele nierolnicze 1 nieleśne doty
czę gruntów, za które pobrane należności i oploty według aktuelnle obowlęzuję- cycb przepisów. Nie umzględnlmję zetem ubytku gruntów rolnych nie zwlęzsnego ze zmianę właściciela, np. ubytku gruntów w reeech rozwoju budownictwa indywidual
nego ne gruntach sławnych gospodarstw rolnych, a także ich przeznaczenie ne cele nierolnicze z powinięciem ebowlęzujęcych przepisów prawnych.
Kiesy bonitacyjne użytków rolnych określaję Jakość użytku rolnego pod względem Jego przydatności de produkcji rolniczej. Klasa I określa najwyższe wartość rol
nicze, a klasa VI neJnlZezę. Grunty orne oraz pastwiska zaliczone do klasy VI z odpowiednia symbolem RZ /grunty orne/ lub PeZ /pastwiska/ aę to grunty, które ze względu ne nlekę Jakość zostały uznane w toku gleboznawczej klasyfikacji gruntów za nieprzydatne do uprawy 1 przeznaczone do zalesienie.
Rekultywacji 1 zagospodarowaniu podlegaję grunty, które utraciły charakter grun
tów rolnych lub leśnych, ne ekutek działalności nierolniczej lub nieleśnej. Re
kultywacje polega ne przywróceniu gruntom wartości użytkowej przez wykonanie właściwych zabiegów techniozaych, agrotechnicznych 1 biologicznych. Zagospodaro
wanie zrekultywowanych grantów pelage ne wykonaniu odpowiednich zabiegów umożli
wiających wykorzystania tych grantów dla celów gospodarki rolnej, leśnej.wodnej, komunalnej lub Innej.
3. Weda 1 gospodarka ściekami. Informacje a poborze wody dotyczę:
- w pozycji "na cele produkcyjne" - uspołecznionych zakładów przemysłowych oraz jedaoetek nieprzemysłowych zużywających ca najmniej 40 deW wody,
- w pezyejl "rolnictwo 1 leśnictwo" - jadawatek organizacyjnych rolnictwa 1
laś-Sten i ochrona środowi3kg 9W nictwa, zużywających wodę dla potrzeb nawadniania gruntów rolnych 1 leśnych o powierzchni od 2C ha oraz dla potrzeb eksploatacji etanów rybnych o powierz
chni od 10 ha,
• w pozycji “gospodarka komunalna" - przedsiębiorstw oraz zakładów wodociągów i kanalizacji gospodarki komunalnej.
Gana c ściekach ootyczę ścieków przemysłowych i komunalnych odprowadzonych do
»ód powierzchniowych. Oako ścieki wymagające oczyszczenia przyjęto wody odprowa
dzone siecią kanałów lub rowów otwartych bezpośrednio do wód powierzchniowych z
jednostek produkcyjnych 1 gospodarstw domowych.
Inforwmcja o miastach obsługiwanych przez oczyszczalnie ścieków dotyczy oiaat obsługiwanych przez komunalne oczyszczalnia ścieków, oczyszczalnie wspólae/zbior- cze/ będące w gestii spółek wodnych oraz oczyszczalnie przemysłowe. W przypadku oczyszczalni wspólnych /zbiorczych/ i przemysłowych dane o ilości ścieków «czy
szczonych dotyczę tylko ścieków dopływających na oczyszczalnie kanalizacją miej
ską. Dane te nie obejmują ścieków dopływających bezpośrednio kolektora» z zakła
dów przemysłowych.
Dane charakteryzujęce stan i zmiany etanu czystości wód badanych rzek podane na podstawie wyników badań sieci punktów kontroli Jakości wód. Podstawowy# kryte
rium kwalifikacji wód stanowi ich przydatność do różnych celów, przy czy»:
- klasa I obejmuje wody o najwyższym stopniu czystości, tj. nadające się do zao
patrywania ludności w wodę do picia, zaspakajania potrzeb produkcji wymagają
cej wody o Jakości wody do picia oraz hodowli ryb łososiowatych,
“ klasa II obejmuje wody nadające się do hodowli ryb /z wyjętkiea łososiowatych/, hodowli zwierząt gospodarskich i celów rekreacyjnych,
- klasa III obejmuje wody przydatne dla potrzeb przemysłu i rolnictwa.
Długość odcinków objętych kontrolą nlf obejmuje całej długości rzeki na terenie województwa.
Dane dotyczące oceny sanitarnej wody pobieranej przez ludność opracowano na pod
stawie wyników badań terenowo-laboratoryjnych,wykonanych przez stacja seniterno- -epideBiologiczne.
4. Powietrze atmosferyczne. Informacje o źródłach i wielkości emisji zanie
czyszczeń powietrza atmosferycznego dotyczą tzw. punktowych źródeł emisji zanie
czyszczeń, do których zaliczono zakłady przemysłowe /w tym również tzw. energe
tyki zawodowej/ uznane przez terenowe organa administracji państwowej stopnia wojewódzkiego za szczególnie uciążliwe dla środowiska.
Wielkość emisji zanieczyszczeń pyłowych dotyczy popiołu lotnego, pyłów metalur
gicznych . pyłów z cementowni, pyłów z produkcji nawozów sztucznych oraz innych rodzajów zanieczyszczeń pyłowych*
Dane o emisji gazów dotyczą dwutlenku miarki, tlenku węgla, tlenków szotu# siar
kowodoru, dwusiarczku węgla, kwasu siarkowego, związków fluoru oraz innych ro
dzajów zanieczyszczeń gazowych /bez dwutlenku węgla/.
Informacje o ilości zanieczyszczeń pyłowych i gazowych zatrzymanych obrazują ilo
ści zanieczyszczeń zredukowanych w poszczególnych rodzajach urządzeń do ochrony powietrza atmosferycznego, zainstalowanych w zakładach przemysłowych objętych ba
daniami.
»skalnik redukcji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych wyraża procentowy stosunek
100 Stin 1 ochrona środowiska
ilości zenie czyszczę ń zatrzymanych m urzęozeniach oczyszczających do ilości wyt
worzonych zanieczyszczeń w określonym przedzielę czasowym.
5. Odpady przemysłowe 1 komunalne. Informacje o ilości 1 rodzajach odpadów przemysłowych uciążliwych dla środowiska dotyczę zakładów przemysłowych, które wytworzyły rocznie powyżej 5 tys. ton odpadów.
Ze odpady przemysłowe uciążliwe dla środowiska uwaZs się powstające w procesach produkcyjnych stałe 1 ciekłe substancje oraz przedmioty pouZytkowe, nieużyteczne bez dodatkowych zabiegów technologicznych. Według takiej kwalifikacji nie eę od
padami kopaliny towarzyazęce, nadkłed w górnictwie odkrywkowym, produkty uboczne, substancje znejdujęce się w obiegu w procesach produkcyjnych, ścieki oraz pyły emitowane do atmosfery.
Dane o odpadach przemysłowych nagromadzonych dotyczę ilości odpadów zalegających na terenach zakładów w wyniku składowania w roku sprawozdawczym 1 w latach po
przednich.
6. Ekonomiczne aspekty ochrony środowiska 1 gospodarki wodnej. Dane o nak
ładach i efektach rzeczowych inwestycji ochrony środowiska dotyczę ochrony wód, powietrza atmosferycznego, unieszkodliwienia i zagospodarowanie odpadów przemys
łowych orez rekultywacji terenów ich składowania.
Do inwestycji związanych z ochronę wód zalicza się urzędzenla do oczyszczenia ścieków przemysłowych, komunalnych, wód opadowych i kopalnianych, odprowadzanych bezpośrednio do wód powierzchniowych.
Do inwestycji zwięzanych z ochronę powietrza atmosferycznego zalicza się insta
lacje z zastosowaniem reakcji przemian chemicznych do substancji mniej uclęZll- wych dla środowiska wraz z kompletnym wyposażeniem 1 zespołem koniecznych urzą
dzeń pomocniczych zapewniających prawidłowa eksploatację instalacji oraz urzą
dzenie 1 aparaturę zapewniające zmniejszenie ilości będZ stężeń powstających lub emitowanych zanieczyszczeń, zadanie zwlęzane z urządzeniem stref ochronnych 1 wy
posażenie w aparaturę kontrolno-pomiarowe zanieczyszczeń powietrza. 7
7. Ochrona przyrody 1 krajobrazu. Dane z zakresu ochrony przyrody i krajo
brazu informuję o podstawowych formach 1 przedsięwzięciach zwięzanych z zachowa
nie», restaurowaniem i właściwym wykorzystaniem zasobów oraz obiektów przyrody żywej i nieożywionej, których istnienie leży w interesie publicznym.
Rezerwaty przyrody chronię fragmenty przyrody mało zmienionej przez człowieka.
Wyróżnia się rezerwaty częściowe i ścisłe. W rezerwatach ścisłych chroniona Jest cale przyrodę i zakazane wszelkie czynności gospodarcza. W rezerwatach częścio
wych chronione eę tylko niektóre składniki przyrody, a czynności gospodarcze sę w odpowiedni sposób ograniczone.
Pomnik przyrody Jest wyróżniającym się tworem przyrody lub skupiskiem tworów przyrody żywej 1 nieożywionej, o szczególnej wartości pod względem przyrodniczym, naukowym historycznym, pamiątkowym lub krajobrazowym.
Lasy ochronne sę to obszary leśne, których głównym zadaniem Jest zachowanie na danym terenie i w Jego otoczeniu nie zmienionych stosunków glebowych, klimatycz
nych, wodnych e także estetyczno-krajobrazowych.
Stan 1 ochroni »rodowi»kn m TABL. 1/6/. STAN EWIDENCYJNY 1 ZMIANY W KIERUNKACH WYKORZYSTANIA
POWIERZCHNI WODEWÜOZTWA 4
WYSZCZEGÓLNIENIE
1975 1964
stan ewidencyjny /w kodem roku/
przyrost/*/ lub uby
tek/-/ w hektarach w stosunku do roku w he
kta
rach
na 1 miesz
kańca w be
w he
kta
rach
na 1 miesz
kańca a ha
1975 I960 1903
POWIERZCHNIA OGÓLNA ... 628862 0.61 628717 0.57 -145 - -w tym:
Użytki rolne ... 418396 0,40 411294 0.37 -7104 -2396 -421 Lasy i zadrzewienia ... 133211 0.13 136006 0.12 ♦ 2795 ♦ 1182 *521
Wody... 16672 0.02 17050 0.02 ♦ 178 ♦ 299 ♦58
Użytki kopalne ... 806 0,00 704 0.00 -104 *27 ♦ 28
Tereny: komunikacyjne ... 25933 0.04 25948 0.02 415 -29 -9
osiedlowe ... 21092 0.03 23535 0.02 *2443 ♦ 579 -263 Nieużytki ... 3539 0.00 4234 0.00 *695 *165 ♦ 19 Źródło: dane Wydziału Geodezji i Gospodarki Grunteei Urzędu Wojewódzkie
go we Wrocławiu.
TABL. 2/7/. GRUNTY ROLNE I LEŚNE WYŁĄCZONE NA CELE NIEROLNICZE I NIELEŚNE
WYSZCZEGÓLNIENIE
I960 1983 1984
hektarach
Ubytek /-/ lub przyrost /♦/ ulytków rolnych ■ stosunku
dó roku poprzedniego według ewidencji geodezyjnej ... * -66b -421 Grunty rolne wyleczone w trybie obowlezujecych
przepi-• 55 88
245 55 84
według klas bonitacyjnych:
I - III ... 168 22 35 IV - V... 67 10 47 VI. VI RZ 1 PeZ ... 10 13 2 Grunty leśne wyleczone na cele nieleśne*/ ... 26 4 4 Grunty rolne 1 leśne wyleczone na cele nierolnicze
1 nieleśne według kierunków przeznaczenie:
7 1 13
13 7 5
69 15 20
37 14 6
pod:zbiorniki 1 urządzenie wodne... ... 124 4 13
*
8 16 27
•/ w Ib«ich pod zsrzędeB Mlnleteret-e Leśnlet-e 1 Przeeyelu Orz..»»;* «.«dlue siedziby nadleśnictw.
źródło: dane Ministerstwa Rolnictwa 1 Geapoderkl Żywnościowej.
TABL.3/8/. GRUNTY ZDEWASTOWANE I ZDEGRADOWANE WYMAGAZfCE REKULTYWACJI I ZAGOSPODAROWANIA ORAZ GRUNTY ZREKULTYWOWANE X ZAGOSPODAROWANE
Start w dniu 31 XII «
102 Sten 1 ochrona środowl&ka
WYSZCZEGÓLNIENIE
1980 1983 1984
w he*tarach
Grunty zdewastowane 1 zdegradowane:
2064 1857 1648
2064 1357 1648 Grunty zdewastowane i zdegradowane w wyniku działalności
przemysłowej*/: zrekultywowane... 35 15 zagospodarowane... 13 5 a/ w ciągu roku.
Z r 6 d Jt o i dana Hlnleteratwa Rolnictwa 1 Goapodarkl Żywnościowej.
tabu. 4/e/. robe wodyma potrzeby gospodarki narodowej
WYSZCZEGÓLNIENIE
1980 1983 1984
w hektoeetrech sześciennych
w od
setkach
ogOłem... .. 321,1 352.0 341,4 100,0 na celet
Produkcyjne /poza rolnictwee i leśnietwe«/
69,5 68,9 172.0 111.1
65,2
161,3 169,5 49 ,6
Gospodarki koeunalneJ*>/' ... 90.3 106,7 31,3
•/ Do nawadnianie użytków rolnych i gruntów leśnych oraz do napełnianie sta
wów rybnych; bez ścieków oraz bez poboru wody na zaopatrzenie ludności wsi i po
trzeb Inwentarze żywego, b/ Na ujęciach, przed wtłoczenlea do sieci.
TABL. 5/10/. ŚCIEKI PRZEMYSŁC*rE i KOMUNALNE ODPROWADZONE 00 WÖO POWIERZCHNIOWYCH
WYSZCZEGÓLNIENIE
1980 1983 1984
w hektoeetrech sześciennych
w od
setkach
ogOłem... 131.0 135,4 139.3 100,0 odprowadzona i
bezpośrednio z zakładów przemy# łowy oh 45.6 45,7 47.7 34,2 w tym wody chłodnicze umownie
czyste ... ... 11.0 11.8 15.3 11.0 eleclf kanalizacji alejekleJ ... 85.4 89.7 91,6 65,8 Ścieki wymagające oczyszczenia... .. 120,0 123.6 124,0 100.0 oczyszczane... 108.9 109.2 111.4 89.8 eechenicznie... ... 27,6 24,2 22.1 19,8 1.0 chemicznie ... 1.4 1 .2 1.1
88,2 biologicznie ... 79.9 83,6 79.2 nie oczyszczane ... .. 11.1 14.4 12.6 10.2
odprowadzone:
bezpośrednio z zakładów przemysłowych elecla kanalizacji miejskiej ...
4,2 6,9 5,4 4.4
6.9 7.5 7.2 5,8
Sten 1 ochrona środowiska 103 TABU 6/11/. MIASTA OBSŁUGIWANE PRZEZ OCZYSZCZALNIE ŚCIEK&Y ORAZ ŚCIEKI
ODPROWADZONE SIECI* KANALIZAC3I MIE3SKIE3
WYSZCZEGÓLNIENIE 1980 1983 1984
1£> 16
obsługiwane przez oczyszczalnie ścieków ... 5 6 6 mechaniczne ... .. i i i mechaniczno-biologiczne ... 4 5 5 nie obsługiwane przez oczyszczalnie ścieków ... ii 10 10 ścieki odprowadzone sieci* kanalizacji aiejskiej w ha3.. 85,4 89.7 91.6 oczyszczane ... .. 78.6 82,2 84.4 mechanicznie ... 2,4 8.7 9,0 biologicznie... ... .. 76.2 73.5 75,4 nie oczyszczane ... 6.8 7.5 7.2
TABL. 7/12/. STAN CZYSTOŚCI RZEK KONTROLOWANYCH Długość*/
odcinków objętych kontrolę czystości
w ko
Wody o kiesie czys
tości
Wody nad
miernie zanieczy
szczone LATA
NAZWA RZEKI /POTOKU/ II III
W 56 długości kontrolowanego odcinka
0 G Ö Ł E M ... 1963 518 10 25 64
1984 505 14 14 72
Rzeki:
Odra ... 1983 100 100
1984 100 - 100
Oława ... 1983 82 12 88
1984 82 - 12 88
Barycz ... 1983 117 29 71
-1984 117 54 44 2
Slęte ... 1983 78 • 3 97
1984 , 78 • - 100
Widawa ... 1983 90 21 41 38
1984 90 11 9 80
Bystrzyca ... 1983 51 • - 100
1984 38 100
a/ Na taranie województwa.
TABL. 8/13/. OCENA SANITARNA WODY POBIERANE] PRZEZ LUDNOŚĆ
Obiekty w t ye «kontrolowane
WYSZCZEGÓLNIENIE cji /sten ocen# wody w %
3l"xil/ dobra j niepewne | złe MIASTA
Wodociągi:
publiczna ... 17 17 82.4 17.6 •
1983 17 17 70.6 29.4
1984 17 17 64.7 29.4 5.9
zakładowe ... 10 10 60.0 30.0 10.0
1963 13 13 76.9 15.4 7.7
1984 13 13 100,0 -
-lokalne ... 102 102 55.9 4.9 39.2
1983 82 82 50.0 14.6 35.4
1984 81 81 44.4 22.2 33.4
104 Sun i ochrona środowlmk#
TABL. 8/13/. OCENA SANITARNA WODY POBIERANEJ PRZEZ LUONOSt /dok./
WYSZCZEGÓLNIENIE
Obiekty w ewiden
cji /sten w dniu
31 XII/
W tym skontrolowene ocena wody w % dobre niepewne MIASTA /dok./
Studnie:
publiczne
zekłedowe
przydomowe
1980 314 294 12.9 8.2
1983 270 270 12.2 5.9
1984 247 247 11.8 10.5
1980 17 15 20,0 13.3
1983 12 12 8.3 25,0
1984 12 12 16.7
I960 2825 104 3.9 14.4
1993 61 21.3 6.6
1980 1251 1241 44,8 9.8
1983 1142 1142 49.9 11.4
1984 1123 1123 50,0 14,9
1980 67 64 45,3 14.1
1983 66 66 40.9
37.9
15.2
1984 66 66 15.2
1980 317 291 29.2 l6.5
1983 211 211 23.2 24.7
1984 191 191 28.3 22.0
1980 25458 3634 2.5 67.7
9.9 dane Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej we
Wrocłe-7ABL. 9/14/. WYPOSAŻENIE ZAKŁADtk.* PRZEMYSŁOWYCH .7 PODSTAWOWE URZĄDZENIA 00 REDUKCJI ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO W 1964 R.
Stan w dniu 31 XII
URZĄDZENIA Ogółem
Skuteczność Okresy precy n la
ke śred
nie
"V-• oke
•/ Dotyczy 55 zakładów