• Nie Znaleziono Wyników

Dział II STAN I OCHRONA ŚRODOWISKA

Stem 1 ochrona środowiska 163

we dla środowiska. Zabronione jest fizyczne 1 ohealosne zanieczyszczanie środo­

wiska.

Pomnik przyrody jest wyróżniającym się tworem przyrody lub skupiskiem tworów przyrody żywej 1 nieożywionej, o szczególnej wartości pod względem prsyrodnlosym, naukowym, klatoryosnym, pamiątkowym lub krajobrasowym.

Lasy ochronne są to obesary leśne, których głównym nadaniom jest saehowanie na danym terenie 1 w jego otoczeniu nie «mienionych stosunków glebowych, kllmatyes- nych, wodnych, a także estetyesno-kraJobrasowyoh.

12. Dane o nakładach i efektach rzeczowych Inwestycji ochrony środowiska doty- osąi schrony wód, ochrony powietrza atmosferyosnego, unieszkodliwiania i zagos­

podarowania odpadów przemy#łowych oraz rekultywacji terenów ich akładowańla, a ponadto od 1967 r. pozostałych kierunków działalności inwestycyjnej np. ochrony przed hałasem, inwestycji związanych z ochroną przyrody, budowy urządzeń, la­

boratoriów i stacji kontrolno-pomiarowych.

Do inwestycji związanych z ochroną wód zalicza się urządzenia do oczyszczania ścieków przemysłowych, komunalnych, wód opadowych oraz zanleczyczczonych wód ko­

palnianych odprowadzanych bezpośrednio do wód powierzchniowych. Obejmują one:

oczyszczalnio ścieków lub ich elementy, urządzenia do rolniczego /leśnego/ wyko­

rzystania ścieków, do utylizacji, gromadzenia 1 transportu wód -zasolonych, do gromadzenia ścieków, jak również wyposażenie oczyszczalni ścieków w urządzenia 1 aparaturę kontrolno-pomiarową w przypadkach, gdy nie jest ono ujęte w kosztach budowy oczyszczalni ścieków.

Do inwestycji związanych z ochroną powietrza atmosferycznego zalicza się in­

stalacje z zastosowaniem reakcji prsemian chemicznych do substancji mniej uciąż­

liwych dla środowiska wraz z kompletnym wyposażeniem i zespołem koniecznych urzą­

dzeń pomocniczych zapewniających prawidłową ich eksploatację. Ponadto zalicza się urządzenia i aparaturę zapewniające zmniejszenie ilości bądź stężeń powstających oraz emitowanych zanieczyszczeń, zadania związane z urządzeniem stref ochronnych oraz wyposażenie w aparaturę kontrolno-pomiarową zanieczyszczeń powietrza.

Ile ujmuje się urządzeń redukujących zanieczyszczenia, a stanowiących integral­

ną część procesu technologicznego zapewniającą odpowiednią jakość surowców 1 pół­

produktów dla kolejnych etapów produkcji. Dotyczy to również instalowania wszel­

kiego rodzaju urządzeń pomocniczych niezbędnych ze względów technologicznych ozy naukowych zakładu produkcyjnego.

Do Inwestycji związanych z unieszkodliwieniem 1 zagospodarowaniem odpadów za­

licza się:

- gospodarcze wykorzystanie odpadów, tj. metody 1 sposoby, w wyniku których nas­

tępuje wyraźna redukcja ilościowa odpadów wytwarzanych bądź nagromadzonych na składowiskach, np. wykorzystanie odpadów do budowy nasypów drogowych, kolejo­

wych, do podsadzania wyrobisk kopalnianych oraz wykorzystani# i przeróbkę od­

padów przez zakłady przemysłowe,

- unieszkodliwianie odpadów, tj. metody i sposoby, w wyniku których następuje redukaeja jakościowa szkodliwości odpadów dla środowiska, czyli zmniejszenie ładunku zanieczyszczeń wprowadzanych z odpadami do powierzchniowych warstw

zle-164 Usiał II,

we stawów eeadowyeh, «bierników betonowych, urządzanie «tref ochronnyeh wokół składowisk,

- rekultywacje składowisk, hałd, wysypisk 1 stawów osadowych obejmując* etap za­

kończonej rekultywacji biologiosnoj bądi prsekasanie «rekultywowanej powiers­

ehn! do sagespodarowania.

Do inwestycji związanych s gospodarką wodną saliosonoi ujęcia słutąoe do pobo­

ru wody pewierschnlowej, podziemnej 1 kopalnianej, łącsnio s ursądseniami usdat- niająoyml i doprowadsającymi wodę do nakładu lub do budynków niesśkalnyoh, «bier­

niki wodne retencyjne, regulację reek, eabudowę potoków górskich, obwałowania prseciwpowodslowe, stacje pomp na sawalaoh 1 na obssaraoh depresyjnych.

13. Dane o poborse wody, ściekach, sanleesyssosenlaoh powietrwa atmosferyc«na­

go eras o odpadach prsemysłowych uoląiliwyoh dla środowiska mają charakter ssa- ounkowy.

Opłaty sa korzystanie se środowiska i wprowadzenie w nim zmian pobiera się za:

szczególne korzystanie z wód, wprowadzanie zanieczyszczeń do powietrza atmosfe­

rycznego, usuwanie drzew, wykorzystanie gruntów rolnych i leśnych na inne cele, składowanie odpadów.

Kary plenięino za naruszenie wymagań ochrany środowiska są formą odpowiedzial­

ności za naruszanie przepisów 1 wymierzane aą za: odprowadzanie ścieków nie od­

powiadających wymaganym warunkom, wprowadzanie do powietrza atmosferycznego za­

nieczyszczeń o przekroczonych normach, przekroczenie dopuszczalnego poziomu ha­

łasu, snlssozenle terenów zieleni, usuwanie drzew, gromadsonie odpadów w miejs­

cach nie prsesnaosonyeh na ten cel.

fundusze ekologiczne są te fundusse tworsone s opłat sa gospodarcze korzysta­

nie ze środowiska 1 sprowadzenie w nim zmian oraz z kar za nieprzestrzeganie wy­

magań ochrony środowiska, a takte innych kwot ustalonych przez terenowe organa administracji państwowej.

Środki funduszów przeznaczone są na finansowanie w całości lub w osęśol działal­

ności związanej z ochroną środowiska 1 gospodarką wodną.

fundusz gospodarki wodnej jest tworzony 1 opłat aa szczególne korzystanie z wód 1 urządzeń wodnych stanowiących własność państwa.

Środki tego funduszu przeznacza się na pokrycie kosztów lub dofinansowanie inwes­

tycji związanych bezpośrednio z gospodarką wodną 1 ochroną wód.

fundusz ochrony gruntów Jest tworsony: s opłat sa wyłączanie gruntów z produk­

cji, ze »przedaty próchniczej warstwy gleby i innych rodzajów opłat 1 kar prze­

widzianych w ustawie o ochronie gruntów rolnych 1 leśnych.

Środki funduszu przeznacza aię na ochronę, rekultywację 1 poprawę Jakości grun­

tów rolnych oraz na wypłatę odszkodowań przewidzianych ustawą o ochronie grun­

tów.

3tea i ochrona środowiska 165

IA3Ł. 1/54/. S1AJI HfÖBIOXJBX I BätASX 8 KIRSOTKACH raOKZTSUklA POKIKBZCBEf WWmOMMi

1980 1988

HXSZCaBOÖMIKm

stan ewidencyjny /w końcu roku/

przyrost /+/ lub ubytek /-/ ■ hek­

tarach w stosunku do roku

w b&

V od*

set­

kach na 1 ttlfftfS- kańoa

w ha w ha

w _ od­

set­

kach na 1 miese- kańoa

w ha

1980 1985 1987

POflERZCHHIA

OGOLBA. # * * * 416845 100,0 0,58 416845 100,0 0,56 - -Użytki rolne . . 252455 60,6 0,35 249218 59,8 0,34 -3237 -1084 -305 Lasy i zadrze­

wienia .... 122836 29.5 0,17 123841 29,7 0,17 1005 295 70 Wody... 3856 0,9 0,01 4249 1.0 0,01 393 135 84

Użytki kopalne 1547 0,4 0 1881 0,4 0 334 162 71

Tereny: komunika­

cyjne 17407 4,2 0,02 17766 4,3 0,02 359 122 20

0*1*41o-wa 14248 3,4 0,02 15677 3,8 0,02 1429 547 200

Nieużytki ... 1794 0,4 0 1695 0,4 0 -99 -32 -30

Tereny różne • . . • . 1736 0,4 0 . -49 -1

Powierzchnia wy­

równawcza . . * +782 0,2 0 -96 -109

ł r 6 4 1 oi dane Min. Gospodarki Preewtrsennej i Budownictwa.

TA.BL. 2/55/. G80ITZ BOMB I LEŹKS WYUCZOHB HA CELE HIEROLHICZE I HIELKMB

WISZCZEGÖlHIHtlX

1980 1985 1987 1988 w hektarach Ubytki /-/ lub przyrost /+/ użytków rolnych

w stosunku do roku poprzedniego według

ewidencji geodezyjnej ... -532 -271 -461 -305 Grunty rolne 1 leśne wyłączone w trybie obowią­

zujących przepisów prawnych o ochronie

213 141 164 171

grunty rolne ... ... 204 131 158 152 według klas bonitacyjnych:

1 - III ... 116 52 89 62 17 - V . ... 86 75 66 83 VI - VI RZ 1 PsZ... ... 2 4

3

7

grunty leśne wyłączone na cele nieleśne. . 9 10 6 19 a/ W lasach państwowych i niepaństwowych. W lasach pod zarządem Min.

Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej agregacja danych według siedziby nadleśnict . Ż r 6 d ł o i dane Min. Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa oraz Min. Sol­

nie twa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej.

IABL. 2/55/. 6ROTTI BOLES I USŹBS EB-4CZOEB U. MLI HXBOLHCZB I WI5LB3HB /dok./

166 ______ ______________________________Dala* XI.

WYSZCZEGÓLNIENIE

1980 1985 1987 | 1988 w hektarach

Kierunki wyłączenia gruntów rolnych i leśnych:

pod użytki kopalne ... .. 72 61 8 39 pod drogi 1 szlaki komunikacyjne ... 6 19 12 13

na tereny osiedlowe ... 62 11 39 18

na tereny przemysłowe ... 35 27 2 17

pod zbiorniki i urządzenia wodne ... 13 4 52 51

na inne cele ... 25 19 51 33

Źródło: dane Min. Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa oraz Min. Rolnic­

twa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej.

TAEL. 3/56/. GRUHTY ZD EWAS TOW ARE I ZDEGRADOWANE ORAZ ICH REKULTYWACJA I ZAGOSPODAROWANIE

WYSZCZEGÓLNIENIE

1980 1985 1987 1988 w hektarach

Grunty zdewastowane i zdegradowane^

wymagające rekultywacji i zagospodarowania . . 4322 3669 3043 3072

Grunty zrekultywowane^ ... 43 29 400 78

w tym przeznaczone na cele:

rolnicze ... 22 23 214 35

leśne ... 17 6 40 17

komunalne #••••••«••••••••• 3 - 8

-Grunty zagos podarowane ^ ... 25 20 352 79

w tym przeznaczone na cele:

rolnicze ... 12 20 187 39

leśne ... 9 - 44 17

komunalne ***,****.*$.**.*, 3 - 8

-a/ Zaewidencjonowane w oparciu o kryteria określone w ustawie o ochronie grun­

tów rolnych i leśnych z dnia 26 III 1982 r. /Di. U. Hr 11, poz. 79/. 6/ W ciągu roku.

Źródło: dane Min. Rolnictwa, Leśnictwa 1 Gospodarki Żywnościowej.

Steca i ochrona środowiska 167

1ABL. 4/57/. POBÓR SODY HA POTRZEBY GOSPODARKI HAROBOWBJ

1980 1985 1987 1988

WYSZCZEGÓLNIENIE

w hektometrach sześciennych

w od­

set­

kach

OGÓŁEM... .. 112 104 108 107 100,0

na cele:

Produkcyjne /poza rolnictwem i

leź-nletwem/ z ujęć własnych ... 40 31 30 30 28,0

w tym wody:

powierzchniowe ... 22 15 15 14 13,1

4 4 4 4 3,7

Rolnictwa i leśnictwa*/ ... - 1 1 0 0

Gospodarki komunalnej'*/ ... 72 72 77 77 72,0

wody:

powierzchniowe ... 16 36 24 26 24,3

podziemne ... ... ... 56 36 53 51 47,7

a/ Wody powierzchniowe /bez ścieków/ użyte do nawadniania gruntów i eksploatacji stawów rybnych - bez poboru wody na zaopatrzenie ludności wsi i potrzeby hodowli zwierząt gospodarskich, b/ Pobór wody na ujęciach, przed wtłoczeniem do sieci.

IABL. 5/58/. Ścieki przemysłowe i komohame odprowadzohe do wód POWIERZCHHIOWYCH

1980 1985 1987 1988 WYSZCZEGÓLNIENIE

w hektometrach sześciennych

w od­

set­

kach OGÓŁEM... 94,2 85,2 86,2 84,6 100,0

odprowadzone:

bezpośrednio z zakładów przemysło-

wych ... .. 34,5 27,5 25,7 24,4 28,8 w tym wody chłodnicze /umownie

czyste/... ... 0,2 0,2 0,6 0,9 1,1 siecią kanalizacji miejskiej ... 59,7 57,7 60,5 60,2 71,2 Ścieki wymagające oczyszczania .... 94,0 85,0 85,6 83,7 98,9

oczyszczane*^ ... 73,7 73,5 75,5 75,9 89,7

mechanicznie ... 33,2 29,5 32,9 33,5 39,6

chemicznie ... 3,8 2,8 3,1 3,4 4,0

biologicznie ... 36,7 41,2 39,5 39,0 46,1 nie oczyszczane... .. 20,3 11,5 10,1 7,8 9,2

odprowadzone:

bezpośrednio z zakładów przemysło-

wych... 12,4 6,6 5,4 3,6 4,2 siecią kanalizacji miejskiej ... 7,9 4,9 4,7 4,2 5,0

a/ W oczyszczalniach zakładów przemysłowych 1 hej.

jednostek gospodarki

komunał-168 Dsiał II.

TIBI. 6/59/. KOMM A!BE OCZYSZCZA INIE ŚCIEKÓW OBA Z &CIEKI ODPROWADZOB2 KAHALIZACJA MIEJSKA

1988 WYSZCZBGÖLHI3HIB 1980 1985 1987

ogó­

łem

w tym miasta o liczbie ludności

5000--9999 10000--19999

20000--49999

50000--99999

100000--199999

Liczba oczysz­

czalni .... 19 21 20 21 5 5 5 1 3

mechanic znych 2 3 2 2 1 1 - -

-

mechaniczno-biologicznych 17 18 18 19 4 4 5 1 3

Miasta ... 31 31 31 31 12 7 5 1 1

obsługiwane przez oczysz­

czalnie

ścieków . • . 16 19 20 20 7 6 5 1 1

mechaniczne 2 4 3 2 1 1 - -

-

mechaniczno-biologiczne 14 15 17 18 6 5 5 1 1

nie obsługiwa­

ne przez oczyszczalnie

ścieków ... 15 12 11 11 5 1

Ścieki odprowa­

dzone siecią kanalizacji ,

miejskiej w hnr 59,7 57,7 60,5 60,2 7,8 7,0 19,3 7,4 17,1

oczyszczane**^ 51,8 52,8 55,8 56,0 6,5 6,2 17,8 7,4 17,1

mechanicznie 15,8 12,2 17,1 17,8 0.9 2,0 2,9 6,5 5,2 mechaniczno-

biologicz­

nie aa* a 36,0 40,6 38,7 38,2 5,6 4,2 14,9 0,9 11,9

nie oczyszczane 7,9 4,9 4,7 4,2 1,3 0,8 1,5 - .

a/' w oczyszczalniach zakładów przemysłowych i Jednostek gospodarki komunalnej

Stan i ochrona środowiska 169

ÜABL. 7/60/, ZAKŁADY OBPBOfADŁAJACE DO WÓD P09IBHZ0HHI09YGH 8AJWIJCBJ ŚCIEKÓW HIB OCZYSZCZANYCH W 1988 8,

HA ZW A ZAKŁADU

Ścieki odprowadzona

ogółem

w tym śoiafci odprowadzona do wód powierz­

chniowych wymagające oczyszczania*

razem

oczyszczane

nie oczysz­

czane razem

mecha­

nicz­

nie che­

micz­

nie

bio­

logicz­

nie w das>"'

OGÓŁEM 38023 23495 19847 15725i 3365 m 3648

w tju 10 z&kładćsi ,3 których koacentroważo się 90,2 % ścieków presayałowyek odprowadzonych do wód powierzchniowych

hex oczyszczania

BUBK 6083 5438 2207 882 1325

-Kopalnia Węgle Kamiennego

"Tborez” w Wałbrzychu 3422 3173 882 882 -

-Zakłady Chemiczne •Orga­

nika" a Żarowi® 1628 1628 1325 - 1325

-Kopalnie Skalnych Surow­

ców Drogowych - Zakład

w Gniewkowie 194 189 _ -

-Zakłady Przemysłu Lniare- kiegc "Lech” w Ołdrzy-

chowicach 136 136 - - -

-Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Bystrzy­

cy Kłodzkiej 93 93 - - -

-Chemiczna Spółdzielnia Pracy "Syntetyka” w

Szelejewie Dolny* 60 80 - - -

-Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska Oddział

w Żarowie 59 59 - - -

-Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska Oddział

w Świebodzicach 49 49 - - -

-Zakłady Piwowarskie Bro­

war w Bogus sowie-Gor-

cach 44 44

-Kopalnie Skalnych Surow­

ców Drogowych - Zakład

w Borowie 378 41 _

3291

2297

303

189

136

93

80

59

49

44

41

no

Dział XI, TABL. 8/61/. STAB OZYSTOäCI BZ2K KOBTBOLOWAKYCH

LATA

Kryterium fizykochemiczne Kryterium biologiczne wody o klasie

w % długości kontrolowanego odcinka

Biała 1986 24,3 75,3 24,7 7,0 9.5 83,5

lądecka 1987 24,3 58,4 41,6 - 18,1 81,9

1988 24,3 100,0 - • 7,8 79,0 13,2

Bystrzyca 1986 44,4 0.9 15,7 27,0 56,4 2,4 97,6

1987 44,4 41.4 7,0 1,4 50,2 100,0

1988 44,4 2.9 45,5 3,4 48,2 37,0 63,0

Bystrzyca 1986 19,8 4.0 96,0 3,5 3,0 93,5

Dusznicka 1987 19,8 30,8 69,2 - 4,5 95,5

1988 19,8 11,6 88,4 - 4,5 81,8 13,7

Nysa Kłodz- 1986 68,1 43,3 47.8 8,9

_

2,7 47,2 50,1

ka 1987 63,1 16,2 81,8 16,0 84,0

1988 68,1 7,1 92,9 3,8 65,1 31,1

Oława 1986 23,4 1987

Pełcznica 1986 32,0

_ .

100,0 _ 100,0

1987 32,0 2,5 0,6 4.7 92,2 .

1988 32,0 0,9 1,3 2,5 95,3 * * •

Piława 1986 34,4 _

100,0

1987 34,4 4,0 10,8 2,6 82,6 .

1988 34,4 16,3 83,7 *

#

Strzegoaka 1986 46,0 5.5 12,8 29,8 51.9 18,7 31,3 50,0 1987 46,0 25,6 21.3 1,7 51,4 8,4 14,6 77,0 1988 46.0 34,8 11,7 1,7 51,8 41,7 7,0 51,3

Scinawka 1986 27,5 100,0 _ 100,0

1987 27,5 12,3 87,7 100,0

1938 27,5 97,8 2,2 100,0

Slęza 1986 19,2

1987 19,2 85,9 U,i 100,ó

1988 19,2 - 83,3 16,7 - - - 100,0

a/ Ha terenie województwa.

źródło: dane Wydziału Ochrony Środowiska, Gospodarki Wodnej 1 Geologii Urzędu Wojewódzkiego.

3tea i ochrona środowiska U1

TIBI,. 9/62/. OCKHJl SJUnSAHU WÓDZ POBIBHAMJ PRZEZ MJDHOäö

Miasta Wieś

obiek- w tym skontrolowane obiek- w tym skontrolowane WXSZCZBGÖIHIBKIB ty

ocena wody w 86 ra­

publietne 1980 29 29 100,0 55 55 90,9 5,5 3,6

1985 29 29 93,1 6,9 61 61 93,5 4,9 1,6

1987 29 29 93,1 6,9 63 63 92,1 7,9

1968 29 29 93,1 “ 6,9 64 64 84,4 - 15,6

»okładowe I960 23 28 85,7 3,6 10,7 12,5

33 33 81,8 6,1 12,1

1385 2* 24 66,7 20,8 31 31 71,0 3,2 25,6

1967 24 24 95,8 4,2 29 29 79,3 20,7

1988 23 23 87,0 13.0 29 29 79,3 - 20,7 lokalne 1980 as 85 77,7 9,4 12,9 645 645 73,4 13,0 13,6

1985 70 70 74,3 7,1 18,6 599 599 76,2 8,6

<0,0 30,0 12 5 eakładowe 1960 28 28 53.6 7-1 39,3 154 154 64,3 20,1 15,6

1985 7

7

7 100,0 106 106 78,7

78,0

1.9 19,4

1987 7 100,0 100 100 22.0

1988 7 7 100,0 - - 76 76 89,5 - 10,5

przydomowe 1980 723 237 73,4 26,6 116*2 1871 41,0 0,4 58,6

1965 39

11:1

2.2 116 36,2 5.2 58,6

1987 150 1-30 1302 1302

38.1

45,3

1968 160 160 76,9 23,1 1551 1538 - 61,6

i r 6 d ł o: das« 11a, Zdrowia i Opieki Spełeescej.

IASI. 10/63/. EMISJA I BXDOKCJA PRZSKYSMÄYCH ZASIBCZYSZCZSS POWIETRZA ATMOSPBRYCZBEGO

WYSZCZEGdifllEFIB 1989 1965 1937 1968

łakłady^ezczególnie uciążliwe die czystości powietrza atmosferycznego /stan w dniu

31 III/... o . . . 29 34 45 51 w tym wyposażone w urządzenia do redukcji

zanieczyszczeń:

25 31 36 39

3 3 5 4

w tym posiadające zagospodarowaną stref®

- 1 2 3

w tym nie posiadające:

określonej emisji dopuszczalnej ... 5 5 12 8

wyników pomiarów emisji: pyłów ... U 18 24 30

gazów... .. 13 18 26 33

18 23 38 44

aJ Zakłady emitujące pyły, gazy lub równocześnie pyły i gazy.

172 »«iii XI

TA Bl.» 10/63/. EMISJA I REDUKCJA PRZEMYSŁOWYCH UHIJSCZYSZCZEä POWIETRZA ATMO3PERYCZJIEG0 /dok./

razCZEGÓLHIENIB 1980 1985 1987 1988

Bai»je zanieczyszczeń powietrza

atmosferycznego w ty«, t ... ... 89,3 69,1 74.0 76,9 równoważna pyłów 1 gazów /wyrażono 302/ ... * . 181,0 205,2 rzeczywista:

pyłów... . 55.8 38,6 33,5 35,3 w tym: popiół lotny ... 30,1 26,6 25,9 28,6

pyły metalurgiozne ... 6,6 0,6 0,2 0

33,5 30,5 40,5 41,6 w tym: dwutlenek siarki ... 21,3 16,6 19,6 18,8

tl onek węgla ... 3,7 5,5 9,3 9,9

tlenek azotu ... 1,8 4,9 6,0 6.0

węglowodory ... ... • 1,7 3.6 4,5 Zanleczyezczenie zatrzymana w urządzeniach

do redukcji w tya, t:

192,9 148,2 167.7 187.5

2,3 0,4 2,4 1,6

Stopień redukcji wytworzonych zanleczyezoseń w %

pyłowych ... ... . ... 77,6 79,3 34.8 84,2 gazowych ... ... ... 6,4 1,3 5,7 3,7 Zwiększenie /+/ lub zonie Jazenle /-/ zanie­

czyszczeń®/ w tye.t:

pyłowych ... , -12,2 +6,2 -1,6 + 1,8 gazowych ... ... -2.1 -1,2 -4,5 + 1,1

w tym dwutlenek siarki *••»•••••• • +0,7 -1,7 -0,8 a/ W warunkach porównywalny ch i roki we poprzednim, tj. dl*, tych aornych zakła­

dów 1 rodzajów zanieczyszczeń obliczonych według tych »ornych metod.

TABL. 11/64/. WYPOSAŻENIE ZAKŁADÓW PRZEMYSŁOWYCH I GOSPODARKI CIEPLNEJ W PODSTAWOWE URZĄDZENIA DO REDUKCJI ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO

Stan w dniu 31 XII

uuynzKNiA

Ogółem

Skuteczność

niska średnia wysoka

1985 1988 1965 1988 1985 1988 1985 1938

Cyklony ... 100 133 21 14 63 49 24 70

Multicyklony . . 21 29 10 7 4 15 7 7

PIItry tkaninowe 119 149 68 40 33 53 18 56

Elektrofiltry . , . 1 1 - - 1 1 -

-Urządzenia mokre 71 37 14 24 50 12 7 1

Inne... 10 11 X X Z X X X

Sten 1 oobroms środoelsks 173

$A3L. 12/65/. ZAKŁADY PRZEMYSŁOWB I GOSPODARKI CIEPLNEJ DECYDUJĄCE O ZAGROŻENIU POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO 9 1988 R.

Emisja

pyłów gagów wytworzonych

z&nieczyez-

OGÓŁEM, i'. . . . 205214 35269 28592 41635 18833 9874 187485 1600 a tym

17

sakłsdów, w których koncentrowało alg 84» 6 %

emisji równoważnej ogółem

RAZEM 173557 30701- 24900 31608 14205 7188 178478 153 Kopalnia Węgla Kamienne­

go "Victoria” a Wał-

brzychu ... 65745 20342 20342 5564 4890 181 93990 Zakłady Koksownica«

^Wałbrzych" w Wał-

brzychu ... 60583 3220 12945 2155 3661 Jaroszewskie Zakłady

Materiałów Ogniotrwa­

łych w Jaroszowie . . 6884 2048 781 316 437 53160 Bielawskie Zakłady

Przemysłu Bawełniane­

go "Bielbaw" w Bi®-

lawie ... 6125 1158 1135 2166 1388 676 292 Wojewódzkie Przedsię­

biorstwo Energetyki

Cieplnej w Wałbrzychu 5067 597 597 1820 1028 79 3973 Zakłady Przemysłu Ba­

wełnianego "Piast"

w Głuszycy ... 3959 • 688 887 628 510 126 168 Zakład Gazowniczy

w Wałbrzychu ... * 2874 56 56 170 20 33 -

-Zakłady Farb i Tworzyw

w Złotym Stoku • • • 2840 163 118 313 181 59 2374 -Bielawskie Zakłady

Przemysłu Bawełniane­

go "Bieltex" w Bie-

lewie ... 2640 332 315 1032 377 207 441

Kopalnia Węgla Kamien­

nego "Nowa Ruda"

w Nowej Rudzie • - • 2308 441 441 766 391 314 2499 Dolnośląski» Zakłady

Chemiczne "Organika"

w Żarowi* ... 2358 74 61 1822 1599 149 1130 153 Huta Szkła "Wałbrzych"

w Wałbrzychu • « • • 2354 243 139 277 41 107 -

-Cukrownia "Świdnica"

e Pszennie ... 2113 287 287 779 481 113 808

-174 Dział IX

tÄBT- 12/65/. ZAKŁADY PRZEMYSŁOWE I GOSPODARKI CIBPLEBJ DECYDUJĄCE O ZAGROŻETO! POWIETRZA ATUOSPERYCZHEGO W 1988 R. /dok./

Emisja

Redukcja

równo-- pyłów gazów wytworzonych

w tonach /rok

w tym 17 zakładów, w których koncentrowało eię 84,6 % erniaji równoważnej ogółem /dok./

Zakłady Maszyn Ceramicz­

nych 1 Kamionki w

Ziębicach ... 2091 241 236 476 105 279 83

Dzierżeniowakie Zakłady Przemysłu Bawełniane­

go "Siieslana" w

Dzierżoniowie .... 2068 116 103 628 282 253 428 Zakłady Górniczo-Hutni­

cze "Szklary" w Szklą-

rach ... 1763 302 20 543 37 397 18022

Świdnicka Fabryka Urzą­

dzeń Przemysłowych

w Świdnicy ... 1700 193 163 678 404 117 1110

TABLo 13/66/. ODPADY PRZEMYSŁOWE UCIĄŻLIWE DLA ŚRODOWISKA

WSZCZEGÖLHIEHIS 1985 1987 1988

Odpady nagromadzone na torenach zakładów /stan w końca roku/ w tys. t

w tym:

115548 109217 112641 odpady górnicze i skalne z kopalń

oraz zakładów przeróbczych 99721 92894 95898

szlamy poflotacyjne i odpady przemysłu

węglowego, barytowego i siarkowego 10032 10306 10435 popioły lotne i żużle z elektrowni

i elektrociepłowni zawodowych, prze­

mysłowych i ciepłownictwa oraz pyły

mineralne 4412 4695 4793

żużle hutnictwa metali nieżelaznych ... 1059 1059 1059 Odpady wytworzone w ciągu roku w tys, t „ . . . . 5781 5723 5945 wykorzystane gospodarczo ... 1403 2430 2411

unieszkodliwione ... • 109 116

składowane8^« 4378 3184 3418

w tym na wysypiskach:

zakładowych ... 2832 3003

komunalnych ... . 38 117

Odpady wykorzystane gospodarczo z nagromadzonych

do 1 stycznia roku sprawozdawczego ... 100 436 126 Powierzchnia terenów składowania odpadów*1/ w ha:

nie zrekultywowanych /stan w końcu roku/ ... 388,2 399,4 406,5 zrekultywowanych w ciągu roku ... 18,4 15,0 22,2 a/ Ha terenach własnych zakładów i terenach obcych, b/ Składowisk, hałd, wysy­

pisk i stawów osadowych.

Stan i ochrona środowiska 175

IAB1. 14/67/. ZAKŁADY PRZEMYSŁOWE O NAJWIĘKSZEJ ILOŚCI ODPADÓW BAGBOUADZOHYCH DO KOŃCA 1988 R.

Odpady w tya. ton Powierz-nagrana- wytworzone w ciągu roku zrekulty-

wowafia składo- wiat.hałd, wysypisk 1 stawów

terenach w tya

zakładów

OGÓŁEM. ... 112641 5945 2411 116 3418 407

w tym 10 zakładów, « których koncentrowało się 95.2 % odpadów przemysłowych nagromadzonych ogółem w środowisku

RAZEM ... 107189 4463 1329 112 3022 300

Kopalnia Węgla Kamiennego

"Victoria" w Wałbrzychu 37426 869 284 - 585 63

Kopalnia Węgla Kamiennego

"Thorez* w Wałbrzychu 25103 611 133 - 476 51

Kopalnia Węgla Kamiennego

•Wałbrzych" w Wałbrzychu 19309 823 107 - 716 49 Kopalnia Węgla Kamiennego

"Sowa Ruda" w Iowej

Rudzie ... 14622 1481 429 112 940 65

Dolnośląskie Zakłady Mag­

nezytowe w Świdnicy -

Grochów ... 4977 239 39 - 200 28

Kopalnie Skalnych Surow­

ców Drogowych w Dorowie 1352 78 71 - 7 22

Kopalnie Skalnych Surow­

ców Drogowych w Gra*-

dach ... 1209 202 146 - 56 2

Kopalnie Skalnych Surow­

ców Drogowych w Czer-

nicy ... 1126 67 27 - 40 9

Zakłady Górniczo-Hutni­

cze "Szklary" w

Szklą-1059 2 2 - - 9

Kopalnie Skalnych Surow­

ców Drogowych w Borów-

nie ... 1006 91 91 2

176 Dział II

IABL. 15/68/. MIASEA O DUŻEJ SKALI ZAGHOŻESIA

Ścieki przemysłowe i komunalne wymagające oczyszczania odprowadzone do wód powierz­

chniowych

ogdłeei oczyszczane emisja

nie gs

w dekametrach sześciennych

w tym MIASTA O DUŻEJ SKALI

Wałbrzych • 1387 29795 350,5 26626 11793 3169 20921 20363 1988 27884 328,0 25565 11836 2319 24692 21659

Bielawa . „ 1987 8414 227,4 8414 6215 995 3231

1988 8002 216.3 8002 5721 - 1591 3616

Boguszów-Gorce 1987 706 26,1 651 308 55 143 272

1988 828 30,7 783 382 45 126 237

Dzierżoniów 1987 3705 185,3 3705 3695 546 1735

1988 3474 173,7 3467 3467 - 377 1381

Głuszyca . . 1987 1371 85.7 79.8

1371 1330 1000 876

1988 1277 1277 1252 888 828

Jaworzyna Śląska 1937 1006 251,5 193 90 813

1988 1033 258,3 273 99 760 -

-Mieroszów . 1987 55 5,5 41 15

H

186 429

1988 49 4,9 42 15 7 163 340

Sowa Ruda . 1987 3640 98,4 3558 1780 82 797 1351

1988 3999 108,1 3999 1750 - 490 1265

Świdnica • . 1987 7225 328,4 7225 881 887 2242

1988 7356 334,4 7356 695 - 74 1630

Ziębice . . 1967 1207 80,5 1207 1207

532

1444

1988 1196 79,7 1196 1196

463

1075

Złoty Stok . 1987 370 46,3 50,1

183 187

215

158 268

1988 401 186 163

313

1987 2213 442,6

1321

392 606 1844

1988 2320 464,0 1374

946

521 1936

Stan i ochrona środowiska

177

Środowiska cienia powietrza nego przez zakłady i gospodarki Inej

Odpady przemys­

łowe uciążliwe dla środowiska nagromadzone na terenach

zakładów /stan w końcu

roku/

rzeczywista zatrzymane w urządzeniach do redukcji zanieczysz­

ZAGRożmiA Środowiska

9347 485,7 81,3 8396 545,3 79,9 1280 114,2 68,1 2000 140,7 44,9 178 15,4 79,7 157 13,4 79,6 1013 114,1 77,7 678 87,9 81,3 541 117,3 12,7 510 107,3 15,9

243 595 58,1 72.3 503 47,4 83,6 1365 142,2 78,9 925 77,5 83,4 693 131,7 44,8 447 102,5 57,8 127 53,3 93,6 181 59,9 93,6 1495 490,0 70,1 1623 491,4 79,5

9,8 80224 943,8 6,1 82100 965.9

150 4,1

. 13695 370,1 - 14633 395,5

0,8 1 0

178 Dilti: II

łABL. 16/69/. DZIAZALHOäd SŁUŻB OCHBOBY SfiODOWISKl I PliSTWOWBJ 33ISPBKCJI SMIIABBEJ

WYSZ-CZEGÓLNIKSIB 1980 1985 1987 1988

OCHEOBA WÖD Zakłady w ewidencji zanieczyszczające wody

powierzchniowe /stan w dniu 31 III/. ... 472 534 553 502 w tym posiadające określona warunki odpro-

wadgania ścieków ••••••••«••• 299 253 282 283

Zakłady skontrolowane ... 290 217 305 287

w tym o stwierdzonych przekroczeniach usta­

lonych warunków odprowadzania śoieków 83 131 181 101

w tym ukarane ... 57 66 61 56

Przeprowadzone kontrole ... 505 355 393 404

o tym z poborem prób ścieków ... 173 169 151 154 OCHROM POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO

Zakłady w ewidencji zanieczyszczające powie­

trze atmosferyczne /stan w dniu 31 III/. . 325 328 365 365 w tym posiadające określoną emisje

dopusz-, 172 222

Zakłady skontrolowane ... 73 109 115 149

w tym ukarane ... - • 11 11

Przeprowadzone kontrole ... 139 130 157 180

Pomiary kontrolne emisji - wykonane .... 417 101 169 184 w tym wskazujące przekroczenia dopuszczał-

nej emisji... ... - 30 38 19 ODPAD!

Obiekty w ewidencji /stan w dniu 31 III/ . . zakłady wytwarzające i składujące odpady . składowiska odpadów przemysłowych . . . . wysypiska komunalne ...

i poza Zakłady skontrolowane /w ewidencji

ewidencją/ ...

Przeprowadzone kontrole Polecenia pokontrolne .

107 139 5 JAKOäÖ SIEETÖRYCH ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH

348

Zdyskwalifikowane przez służby sanitarne próby niektórych artykułów spożywczych w % ogółu zbadanych prób

mleko ... .. • 27,1 18,5 11,9

masło • 22,0 9.5 16,5

mięso... .. 21,8 19,3 20,9 tłuszcze: roślinne ...

zwierzęce ... 11:2

U,6 14,2

9,1 88,9 pieczywo... ... 8,7 8,2 0,1 owoce, warzywa, grzyby i przetwory /bez

konserw/ .. ... ... 38,3 7,7 0,1 aj Łącznie ze zwałowiskami odpadów skalnych.

Źródło: dane Wydziału Ochrony Środowiska, Gospodarki Wodnej i Geologii Urzędu Wojewódzkiego, a a zakresie jakości artykułów spożywczych - Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej.

Stan i ochrona ś rodowi* ka 179

TAB1.

17/70/.

POWIERZCHHIA

0

SZCZEGÖLÄYCH »1X0S1CH PHZYBOMICZYCH PSAeSIB CHSOSIOHA«/

1980 | 1965 1987 1988

KATEGORIE

ocHRomrosci w tysiącach

hektarów

w od­

setkach w * wierz­Po­

chni geogra­

fie z- nej woje­

wódz­

twa

na 1 miesz­

kańca w mS

OGÓŁEM... 90,6 90,6 90,6 90,6 100,0 21,7 1227,4

Rezerwaty przyrody ... 0,8 0,8 0,8 0,8 0,9 0,2 11,0

Parki krajobrazowe. . 31,8 31,8 31,8 31,8 35,1 7,6 430,5

Obszary obronionego

58,0 56,0 58,0 58,0 64,0 13,9 785,9 ej Część rezerwatów przyrody zlokalizowanych na terenie parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu została policzona dwukrotnie, b/ Bez strefy ochronnej.

Źródło: dane Min. Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych.

TAEL. 18/71/. BABKI KRAJOBRAZOWE®/ W 1988 B.

Stan w dniu 31 III

Powierzchnia w hektarach lasy

użytki rolne ogółem

razem

w tym

och-wody

31770 30290 12598 1408 72

18320 17*78 8240 800 42

W Górach Stołowych ... 9650 936* 4128 268 18

Książański ... ... 3800 3*48 230 340 12

a/ Bez strefy ochronnej.

Źródło: dane Min. Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych.

180

Usiał II

TABL. 19/72/. REZERWATY PRZYRODY Stan w dniu 31 III

REZERWATY

Obiekty Powierzchnia w 1ia 1980 1985 1987 1988 1980 1985 1987 1988

OGÓŁEM... 15 15 15 15 807 808 808 808

Faunistyczne ... 1 1 1 1 2 2 2 2

Krajobrazowe ... 3 5 5 5 288 289 289 289

Leśne ••»•••••• 8 6 6 6 232 232 232 231

Torfowiskowe ... 1 1 1 1 39 39 39 40

Plorystyczne ... 1 1 1 1 157 157 157 157

Przyrody nieożywionej 1 1 1 1 89 89 89 89

Źródło: dane Min. Ochrony Środowiska 1 Zasobów Naturalnych.

TABL. 20/73/. OBSZARY CHRONIONEGO KRAJOBRAZU WEDŁUG KATEGORII GRUNTÓW W 1988 R.

Stan w dniu 31 KII

NAZWA OBSZARU CHRONIONEGO KRAJOBRAZU

Powierzchnia w ha ogółem lasy użytki

rolne wody OGÓŁEM... 57999 52483 5496 20 Góry Bystrzyckie 1 Orllckle ... 19000 15336 3650 14 Wzgórza Blemczańsko-Strzellńakle

i Kiełczyńskie ... 15158 14934 221 3

Góry Bardzkie i Sowie ... 15136 14531 604 1

Góry Kamienne «••••••••••••••• 5920 5020 900

-Kopuły Chełmca, Trójgarbu i Krzyżowej Góry

k/Strzegomia ... .. ... 2785 2662 121 2 Źródło; dane Min. Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych.

TABL. 21/74/. POMNIKI PRZYRODY Stan w dniu 31 XII

POMNIKI PRZYRODY 1980 1985 1987 1988

OGÓŁEM.... ... 157 652 664 664

Pojedyncze drzewa ... 119 536 515 515

Grupy drzew ... 27 82 94 94 Aleje... . - 25 24 24

Głazy narzutowe ... 2 2 7 7

Skałki, groty, jaskinie .... ... 9 7 24 24

Źródło; dane Min. Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych,

Sten 1 ochron» środowi»*»

181

TAEL. 22/75/. fOtUEZCHEU I lAlMOHIl LASÓW OCHHOmCHe/

X1TBG0HIK LASÓW

1980 1985 1987 1988

w hektarach

OGÓŁEM... 65035 65316 65392 65412 Glebockronne ... 10334 10333 10332 10323 Wodochronne ... 21472 21464 21465 21465 Strefy górnej granicy występowania lean 850 845 845 845 Uzdrowiekowo-klimatyczne ... 20629 20920 20994 21028 Masowego wypoczynku ludności ... 7804 7808 7810 7805 Strefy cieleni wysokiej ... 3156 3156 3156 3156 Krajobrazowe . ... 790 790 790 790 Lasy znajdujące się w strofie oddziały­

wania przemysłu w poszczególnych

kategoriach ... 5562 5607

aj Pod loriądea Min. Rolnictwo, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej - według eledmiby nadleśnictwa.

TABL. 23/76/. 1AXLADY OTSSTYCYJ1B BA OCHEOB* SfiODOIISKA I GOSPODABKt IODHA /ceny bielące/

mrszczBodiBizHiB

1980 1985 | 1967 | 1988

■ Bilionach ełotyeh OCBBOXA Środowiska

OGÓŁEM....«... 62,4 435.0 1300,0 2147,4*/

w % nakładów inwestycyjnych w ges-

pedaroe uspołecznionej ... 0,8 1.5 2,4 2.3

40,5 337,6 1094,4 1825,2 w tym komunalne oczyszczalnie

ścieków ... 11.4 256.5 803,5 1540,9

ochrona powietrza atmosferycznego . . 17,5 71,2 74.0 279,7 unieszkodliwienie i zagospodarowanie

odpadów przemysłowych oraz rekul­

tywacja terenów Ich składowania . . 4.4 26,2 131,6 42.5 GOSPODARKA. WODKA

OGÓŁEM... 218,9 1447,7 2383,4 w % nakładów inwestycyjnych w ges-

podarce uspołecznionej ... 2,9 5,1 4,3 ujęcia i doprowadzenie wody ... 91,4 792,4 1742,6 zbiorniki i stopnie wodne ... 119,4 415,6 406,6 regulacja i zabudowa rzek 1 potoków 6,6 157,1 205,8 obwałowania przeciwpowodziowe i

stacje pomp ... ... 1,5 82,6 28,4

3793,1

4,1 2558,7 882,5 311.7 40,1

a/ Ponadto nakłady na kierunki nie ujęte w Centralny» Planie Roc^y» 1 Rarode- wyu Planie Społeczno-Gospodarczy» /». In. na budowę zaakniętych obiegów wody, urządzenia do neutralizacji odpadów, ltpy wynosiły 74,4 »ln **•

Diiał XI.

«EL. 24/77/. BPBKTY RZECZOWE UZYSKANE W WYNIKU PRZEKAZANIA DO UŻYTKU INWESTYCJI OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ

WYSZCZEGÖLHIEKIE 1980 I 1*5 1987 1988

ochrona Środowiska

Przemysłowe 1 komunalne oczyszczalnio ścieków:

obiekty ... - 2 6 7

przepustowość oczyszczalni ścieków /przemysłowych 1 komunalnych/

- 173 591 15280

mechanicznych ••••••••••• - 123 200 230

biologicznych ... - 50 371 13154

chemicznych ... - - 20 1896

Zdolność redukcji zanieczyszczeń pyłowych przez przekazane do eksploatacji urządzenia ochrony

powietrza w tys. t/r... .. . 1,0 2,1 0,6 22,1

Zagospodarowanie odpadów przemysło­

wych uciążliwych dla środowiska

w tys. t/r ... 4072,4 1502,8 2865,9 2537,0

Rekultywacja terenów składowania

odpadów przemysłowych w ha ... 5,2 18,4 15,0 22,2

GOSPODARKA WODKA

Wydajność ujęć wodnych*'' w daa^/d . . . - 23,9 6,8

Sieć wodociągowa*^ w ka ... - 22,1 47,2

Pojemność zbiorników wodnych w dan^ „ , - - 0,7

Uregulowane rzeki 1 potoki w ko ... 2.0 0,4 4,0

Wybudowane i odbudowane obwałowania

przeciwpowodziowe w km ... 0,6

4,2

36,2

4.5

3.6

2,5

a/ Bez ujęć w energetyce zawodowej, b/ Łącznie z siecią wodociągową budowaną na terenie wal.

Sten i ochrona środowiska 183

TJlBL. 25/78/. WPŁYWY Z OPŁAT I KAR 1A CELOWE KWDUSZE EKOLOGICZNE

1985 1987 1988

WYSZCZEGÓLNIENIE wymie­

rzono

wpły­

nęło

wymię-rzono

wpły­

nęło

wymie­

rzono ■pły­

nęło w milionach złotych

FUNDUSZ OCHRONY ŚRODOWISKA

RAZEM... 382,2 252,2 889,1 742,8 945,4 1513,9

Opłaty ... 258,9 204.1 716,1 569,5 891,2 980,5

Kary... 123,3 23,6 173,0 68,7 54,2 104,1

w tym za przekro­

czenie norm za­

nieczyszczeń:

w odprowadzanych

ściekach • • • • 120,3 20,7 166,0 60,4 46,5 96,2

powietrza atmosfe­

rycznego • e • • 0,8 0,7 2,2 2,0 2,8 3.1

Inne wpływy ... - 24,5 - 104,6 - 429,3

FUNDUSZ GOSPODARKI WODNEJ

RAZEM ... 129,0 130,2 390,2 400,9 461,8 459,2

129,0 128,5 390,2 355,6 461,8 422,8

Inne wpływy ... - 1,7 _ - 45,3 - 36,4

PUB DUSZ OCHRONY GRUNTÓW

RAZEM OPŁATY I 270,9 | 435,6 | 434,7 I 579,2 | 654,4 I 096,1

i r ó d ł o; dane Urzędu Wojewódzkiego; w zakresie - Funduszów

wiska i Gospodarki Wodnej - Wydziału Ochrony Środowiska, Gospodarki Wodnej i ologll; w zakresie Funduszu Ochrony Gruntów - Wydziału Geodezji 1 Gospodar Gruntami.

.184 Dela* U

TJlBL. 26/79/. WYKOBZYSUHIB CELOWYCH TOHDUSZÓW EKOLOGICZNYCH BUDŻETU TERENOWEGO

-WYSZCZEGÓLNIENIE

1985 1987 1988

w milionach złotych OGÓŁ S M

środki: dyspozycyjne ... 1379.4 | 2779,4 2803,9 wykorzystane ... ... 488,3 1111,7 2613,0

FUNDUSZ OCHRONY ŚRODOWISKA

środki: dypozycyjne ... ... 414,2 1346,2 1235,0 wykorzystane razem . . ... 140,8 268,4 1116,1

w tym na:

budowg, rozbudowę i modernizację:

oczyszczalni ścieków ... 32,0 116,0 544,1 urządzeń do ochrony powietrza 43,3 19,6 88,0 wysypisk 1 składowisk odpadów 33.9 70.0 44,3

rekultywacje ... - 5,0 30,5

aparaturę kontrolno-pomiarową . . - 4,3 5,5

FUNDUSZ GOSPODARKI WODNEJ

Środki: dyspozycyjne .... ... 286,5 455,4 470,6 wykorzystane razem ... 123.7 217,6 402,4

w tym na:

budowę, rozbudowę i modernizację

oczyszczalni ścieków ... 7,0 43,0 129,9

pomoc w budowie urządzeń zaopa­

trzenia w wodę 1 kanalizację

wsi... ... 51,2 31,0 30,0 regulację rzek i potoków, budowę

zbiorników wodnych oraz Innyoh

urządzeń hydrotechnicznych ... 61,9 77,6 192,0 ochronę przed powodzią oraz na

urządzeń hydrotechnicznych ... 61,9 77,6 192,0 ochronę przed powodzią oraz na

Powiązane dokumenty