ochrona środowiska 103 jako surowe• wtórne, a także Ilości odpadów wykorzystywanych na osie nieprzemy

słowe /do niwelacji terenu,podsadzania wyrobisk pokopalnianych podziemnych, wy­

pełniania wyrobisk odkrywkowych, niecek,osiadań itp.oalów rekultywacyjnych/, co wiązało sif z ich umiejscowieniem w środowisku.

Przez odpady unieszkodliwione należy rozumień llośó odpadów poddanych zabie­

gom technologicznym, polegającym na neutralizacji chemicznej.spaleniu,komposto­

waniu itp. z ogólnej ilośoi odpadów wytworzonych w okresie sprawozdawczym Przez odpady składowane należy rozumień llośó odpadów odprowadzonych na na­

ziemne lub podziemne wysypiska,hałdy lub stawy osadowe własne lub innych jedno­

stek /np.na wysypiska komunalne/, z ogólnej ilości odpadów wytworzonych w roku sprawozdawczym.

Przez zrekultywowane tereny składowania odpadów należy rozumień tereny,któ­

rych eksploatacja została zakończona i na których zostały przeprowadzone prace polegające na nadaniu lub przywróceniu im wartości użytkowych poprzez m.in. wła­

ściwe ukształtowanie rzeźby terenu, poprawienie właściwości fizycznych i chemicz­

nych, uregulowanie stosunków wodnych.

11. Dane z zakresu ochrony przyrody i krajobrazu /tabl.13/57-18/62/informują 0 podstawowych formach i przedsięwzięciach związanych z zachowaniem,restytuowa­

niem i właściwym wykorzystaniem zasobów oraz obiektów przyrody żywej 1 nieoży­

wionej, których istnienie leży w interesie publicznym, m.in. ze względu na ich szczególną rolę ekologiczną, rzadkość występowania albo znaczenie naukowe, his­

toryczne, wychowawcze, estetyczne lub Inne wartości społeczne. Ochrona przyrody 1 krajobrazu polega na tworzeniu parków narodowych i rezerwatów przyrody,uzna­

niu za pomniki przyrody osobnych tworów przyrody i lob skupień,wprowadzeniu ochrony gatunkowej roślin 1 zwierząt zagrożonych w swym bycie lub rzadko wystę­

pujących, tworzeniu parków krajobrazowych 1 wyznaczaniu obszarów obronionego krajobrazu.

Park narodowy jest obszarem obronionym o naturalnych wartościach przyrodni­

czych wyjątkowo cennyoh ze względów naukowych,dydaktycznych,społecznych,kultu­

rowych i wychowawczych. Parki narodowe obejsmją zwykle większe obszary,mająoe znaczenie dla nauki i reprezentują określone Jednostki fizjograficzne kraju, na terenie których ochronie podlega całość przyrody, a realizacja celów tej ochrony 1 zasad Jej prowadzenia następuje z pierwszeństwem przed wszelkimi in­

nymi działaniami.

Park krajobrazowy jest przestrzennie wydzielonym obszarem o ściśle okreś­

lonych granicach, poddanym ochronie ze względu na nieprzeciętne właściwości naturalne środowiska przyrodniczego oraz wysokie walory estetyczne i

turya-104 Stan 1 ochrona środowiska

tyczne krajobrazu. So terenie parki obowiązuje zakaz lokalizacji inweetyoji, któ­

re powodują degradacje walorów środowiska przez zanieczyszczenie wody,powietrza, gleby /np.zakłady przemysłowe, formy hodowlane, kopalnie podziemne i odkrywkowe/.

Znaczne ograniczania wprowadzone oą w zakresie prowadzenia robót wodno-meliora oyjnyoh, inweetyoji turystycznych,budownictwa i rozbudowy infrastruktury tech­

nicznej .Ograniczenie dotyczące gospodarki rolnej i leśnej sprowadzają się do przestrzegania zasad racjonalnego prowadzenia tej działalności w sposób nie po­

wodujący degradacji naturalnych walorów przyrodniczych. Na uwagę zasługuje np.

ograniozenie chemizacji środowiska.

Rezerwaty przyrody chronią fragmenty przyrody mało zmienionej przez człowie­

ka. Wyróżnia się rezerwaty częściowe i ścisłe.W rezerwatach ścisłych chroniona jest cala przyroda 1 zakazane są wszelkie czynności gospodarcze.ff rezerwatach częściowych obroni one są tylko niektóre składniki przyrody, a czynności gospo­

darcze aą w odpowiedni sposób ograniczone.

Obszar chronionego krajobrazu jest przestrzennie wydzieloną Jednostką o ściele określonych greniosoh poddaną ochronie ze względu na mato zniekształcone środowisko przyrodnicze, zachowujące zdolności równowagi biologicznej.Na obsza­

rach chronionego krajobrazu nie powinny byó lokalizowane zakłady przemysłowe uciążliwe dla środowiska.Zabronione jest fizyczne 1 chemiczne zanieczyszczanie środowiska.

Pomnik przyrody Jest wyróżniającym się tworem przyrody lub skuplekiem two­

rów przyrody żywej 1 nieożywionej, o szczególnej wartości pod względem przyrod­

niczym, naukowym, historycznym, pamiątkowym lub krajobrazowym.

Lasy ochronne są to obszary leśne, których głównym zadaniem jest zachowanie na danym terenie i w jego otoczeniu nie zmienionych stosunków glebowych,klima­

tycznych, wodnych, a także estetyczno-krajobrazowych.

' 12. Dane o nakładach 1 efektach rzeczowych inwestycji ochrony środowiska /tabl. 19/63}20/64/dot.;oohrony wód, ochrony powietrza atmosferycznego,unieszko­

dliwi on la i zagospodarowania odpadów przemysłowych oraz rekultywacji terenów ioh składowania, a ponadto od 1987 r.pozostałych kierunków działalności inwes­

tycyjnej np.ochrony przed hałasem,inwestycji związanych z ochroną przyrody,bu­

dowy urządzeń, laboratoriów i stacji kontrolno-pomiarowych.

Do inwestycji związanych z ochroną wód zalloza się urządzenia do oczyszcza­

nia ścieków przemysłowyoh,komunalnych,wód opadowych oraz zanieczyszczonych wód kopalnianych odprowadzanych bezpośrednio do wóC powierzchniowych.Obejmują one:

oczyszczalnie ścieków lub ich elementy,urządzenia do rolniczego /leśnego/ wy­

korzystania ścieków, do utylizacji,gromadzenia i transportu wód zasolonych,do gromadzenia ścieków,jak również wyposażenie oczyszczalni ścieków w urządzenia i aparaturę kontrolno-pomiarową w przypadkach, gdy nie jest ono ujęte w kosz­

tach budowy oo•’"•zożalni ścieków.

Do inwestycji związanych z ochroną powietrza atmosferycznego zalicza się instalacje z zastosowaniem reakcji przemian chemicznych do substancji mniej uciążliwych dla środowiska wraz z kompletnym wyposażaniem 1 zespołem koniecz­

nych urządzeń pomocniczych zapewniających prawidłową ich eksploatację.Ponadto zalloza alę urządzenia i aparaturę zapewniające zmniejszenie ilości bądś stę- ż«5 powstających oraz emitowanych zanieczyszczeń,zadania związane z urządze­

niem stref ochronnych oraz wyporażenie w aparaturę kontrolno-pomiarową zanie­

czyszczeń powietrza.

Nie ujmuje się urządzał redukujących zanieczyszczania,a stanowiących ' Integralną ozęśó procesu technologicznego zapewniająoą odpowiednią jakośó

Stan 1 ochrona środowiska 105 surowców i półproduktów dla kolejnych etapów produkcji.Dotyczy to również insta­

lowania wszelkiego rodzaju urządzeń pomocniczych niezbędny oh ze względów techno­

logicznych ozy naukowych zakładu produkcyjnego.

Do Inwestycji związanych z unieszkodliwieniem i zagospodarowani<sa odpadów zalicza siei

- gospodarcze wykorzystanie odpadów,tj.metody 1 sposoby, w wyniku których nastę­

puję wyraźna redukcja ilościowe odpadów wytwarzanych bądź nagromadzonych na składowiskach,np. wykorzystanie odpadów do budowy nasypów drogowych,kolej owych do podsadzania wyrobisk kopalnianych oraz wykorzystanie 1 przeróbkę odpadów przez zakłady przemysłowe,

- unieszkodliwianie odpadów,tj.metody i sposoby, w wyniku których następuję re­

dukcja jakościowa szkodliwości odpadów dla środowiska, czyli zmniejszenie ła­

dunku zanieczyszczeń wprowadzanych z odpadami do powierzchniowych warstw ziemi - uporządkowanie składowisk odpadów w powierzchniowych warstwach ziemi,tj.budo­

wa stawów osadowych,zbiorników betonowych,urządzanie stref ochronnych wokół składowisk,

- rekultywacje składowisk,hałd,wysypisk i stawów osadowych obejmującą etap za­

kończonej rekultywacji biologicznej bądź przekazanie zrekultywowanej powierz­

chni do zagospodarowania.

Do inwestycji związanych z gospodarką wodną zaliczono:ujęcia służące do po­

boru wody powierzchniowej.podziemnej 1 kopalnianej,łącznie z urządzeniami uzdat­

niającymi 1 doprowadzającymi wodą do zakładu lub do budynków mieszkalnych,zbio­

rniki wodne retencyjne,regulację rzek,zabudową potoków góreld.oh,obwałowańla przeciwpowodziowe,ataoje pomp na zawałach i na obszarach depresyjnych.

13. Dane o poborze wody,ściekach,zanieczyszczeńlach powietrza atmosferycz­

nego oraz o odpadach przemysłowych uciążliwych dla środowiska mają charakter szacunkowy.

Opłaty za korzystanie ze środowiska i wprowadzenie w nim zmian /tabl. 22/55/

pobiera się za:szczególne korzystanie z wód,wprowadzanie zanieczyszczeń do po­

wietrza atmosferycznego,usuwanie drzew,wykorzystanie gruntów rolnych 1 leśnych na Inne cele, składowanie odpadów.

Kary pieniężne za naruszenie wymagań ochrony środowiska są formą odpowie­

dzialności za naruszanie przepisów 1 wymierzane są ze:odprowadzanie ścieków nie odpowiadających wymaganym warunkom,wprowadzanie do powietrza atmosfery^:, e- go zanieczyszczeń o przekroczonych normaoh,przekroczenie dopuszczalnego poziomu hałasu,zniszczenie terenów zieleni,usuwanie ^rzew,gromadzenie odpadów w miej­

scach nie przeznaczonych na ten oel.

Fundusze ekologiczne /tabl.21/65/ są to fundusze tworzone z opłat za gos­

podarcze korzystanie ze środowiska i wprowadzenie w nim zmień oraz z kar za nieprzestrzegania wymagań ochrony środowiska,a także innych kwot ustalonych przez terenowe organa administracji państwowej. Środki funduszów przeznaczone są na finansowanie w całości lub w części działalności związanej z ochroną środowiska i gospodarką wodną.

Fundusz gospodarki wodnej jest tworzony z opłat ta szczególne korzystanie z wód 1 urządzeń wodnych stanowiących własność państwa.Środki tego funduszu przeznacza się na pokrycie kosztów lub dofinansowanie inwestycji związanych bezpośrednio z gospodarką wodną I ochroną wód.

Fundusz ochrony gruntów jest tworzony:z opłat za wyłączanie gruntów z pro­

dukcji, ze sprzedaży próchniczej warstwy globy i innych rodzajów opłat 1 kar przewidzianych w ustawie o ochronie gruntów rolnych i leśnych.Środki funduszu przeznacza oię na ochronę.rekultywację 1 poprawę jakości gruntów rolnych oraz na wypłatę odszkodowań przewidzianych ustawą o ochronie gruntów.

106 Stan 1 ochrona środowiska

?A3L.1/45/. STAN EWIDENCYJNY I ZMIANY W KIERUNKACH WYKORZYSTANIA POWIERZCHNI WOJEWÓDZTWA

WYSZCZEGÓLNIENIE

acasasaissasMixasBs ixesesa*

POWIERZCHNIA OGÓLNA Użytki rolne...

Lasy i zadrzewienia Wody...

Użytki kopalne...

Tereny:

komunikacyjne....

osiedlowe...»....

Nieużytki i tereny różne...

Powierzchnia wyrów­

nawcza. ...

i r ó 4 ł

w ha tarach kach 100,0 0,85 437840 100,0

46,3 0,39 202413 46,2 39,5' 0,34 173146 39,5

1,4 0,01 5893 1,3

0,9 o,of 3804 0,9

3,9 0,03 13774 3,1

3.6 0,03 16056 3,7

4,4 0,04 19284 4,4

- - 31

-19156

— 66

dane Ministerstwa Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa 0,03 0,03 0,04

przyrost /V lub ubytek /-/ w he­

ktarach w stosun­

ku do

TABL.2/46/. GRUNTY ROLNE I LEŚNE WYŁĄCZONE NA CELE NIEROLNICZE I NIELEŚNE

WYSZCZEGÓLNIENIE 1987

T

¹⁹⁸⁸

w hektarach Ubytki I-I lub przyrost /+/ użytków rol­

nych w stosunku do roku poprzedniego według ewidencji geodezyjnej...

GrAty rolne 1 leśne wyłączone w trybie obowiązujących przepisów prawnych o ochronie gruntów... ... ...

użytki rolne...

według klas bonitacyjnych:

I - III ...

IV - V ...

VI - VI HZ 1 PsZ...

grunty leśngywyłączone na cele Kierunki wyłączenia gruntów rolnych

i leśnych:

pod użytki kopalne ...

pod drogi 1 szlaki komunikacyjne..

na tereny osiedlowe;...

na tereny przemysłowe ...

pod zbiorniki 1 urządzenia wodne..

na inne cele ... ti/W lasach państwowych i niepaństwowych.W lasach pod zarządem Ministerstwa Rol­

nic twa, Leśnictwa 1 Gospodarki Żywnościowej agregacja draych ng siedzib nadleśnictw.

u r ó d ł o: dane Ministerstwa Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa oraz Mini

• teratwa Rolnic twa,Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej.

Sten i ochrona środowiska 107 TABL. 3/47/. GRUNTY ZDEWASTOWANE I ZDEGRADOWANE

W dokumencie Rocznik Statystyczny Województwa Jeleniogórskiego, 1989, R. 12 (Stron 92-96)