Środowisko przyrodnicze ulega coraz większym wpływom ze strony człowie-ka, co jest związane z rozwojem cywilizacji. Wpływ człowieka na środowi-sko określamy mianem antropopresji, która może przybrać formę degradacji (obniżenie wartości elementów przyrodniczych), a także dewastacji (znisz-czenie środowiska przyrodniczego). W sytuacji wzrastającego zagrożenia za-sobów przyrody naszego kraju niezbędne jest podejmowanie wszelkich dzia-łań umożliwiających ochronę najcenniejszych pod względem przyrodniczym – a wielu przypadkach także kulturowym – terenów i obiektów. Muszą one obejmować nawet pojedyncze twory przyrody, w tym stare drzewa, które należy chronić między innymi jako pomniki przyrody.
Paweł Górny Specjalista ds. Techniczno-Branżowych
Wiele z nich stanowi dodatkowo cenne pa-miątki kultury, które wielu turystów chce oglądać i poznawać. Niezbędna jest ści-sła współpraca wszystkich ustawowo zobo-wiązanych do zachowania zasobów przyro-dy dla przyszłych pokoleń: zarówno osób prawnych, jak i fizycznych prowadzących działal-ność wpływającą na przyrodę; organów państwa i samorządu terytorialnego oraz wszystkich obywateli. Pomnik przyrody to objęty ochroną prawną twór przyrody żywej (pomnik przyrody ożywionej) lub nieożywionej (pomnik przyrody
nieożywionej), bądź ich zespoły, charakteryzują-ce się niepowtarzalnymi wartościami naukowymi, krajobrazowymi, historyczno-pamiątkowymi, kul-turowymi lub estetycznymi. Do pomników przy-rody zalicza się m.in.: okazałe, zabytkowe drzewa i ich skupiska, parki, aleje, głazy narzutowe, cie-kawe formy skalne, jaskinie, źródła, wywierzyska i wodospady. Spośród tworów przyrody ożywio-nej najczęściej ochroną pomnikową są obejmowa-ne drzewa wyróżniające się ze względu na sędzi-wy wiek i okazałe rozmiary.
Naturalnie
Wychodząc naprzeciw wzrastającemu zagro-żeniu degradacji środowiska Wojewódzki Fun-dusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie podejmuje konsekwentne dzia-łania na rzecz ochrony przyrody w wojewódz-twie zachodniopomorskim. Wśród projektów z zakresu ochrony przyrody, dofinansowywanych przez Fundusz w 2021 roku są między innymi:
realizacja programów czynnej ochrony przyrody, wspieranie zadań ochrony przyrody wykonywanych przez służby ochrony przyrody województwa zachodniopomorskiego, restytucja i reintrodukcja gatunków cennych i zagrożonych, usuwanie barszczu Sosnowskiego, rewitalizacja parków i pomników przyrody, a także działania ochronne w ramach obszarów Natura 2000.
Fundusz 7 stycznia 2021 roku uruchomił nabór wniosków na zadania z zakresu ochrony przyro-dy. Pula środków wynosiła milion złotych. Celem naboru było przekazanie środków finansowych na realizację najlepszych i najciekawszych zadań realizowanych na terenie naszego regionu. Nabór obejmował:
• wspieranie realizacji programów czynnej ochrony przyrody,
• restytucję i reintrodukcję gatunków cennych i zagrożonych,
• ochronę w ramach obszarów Natura 2000,
• wspieranie zadań służb ochrony przyrody z te-renu województwa zachodniopomorskiego,
• działania związane z utrzymaniem i zacho-waniem parków oraz ogrodów, będących przedmiotem ochrony na podstawie
przepi-sów o ochronie zabytków i opiece nad zabyt-kami, w tym rewitalizację obiektów zabytko-wych (np. parki podworskie, aleje zabytkowe, obiekty sakralne) i pomników przyrody,
• przedsięwzięcia związane z ochroną i przy-wracaniem chronionych gatunków roślin lub zwierząt,
• monitoring przyrodniczy obszarów Natura 2000, parków narodowych i rezerwatów przy-rody, wynikający z ustanowionych planów ochrony i planów zadań ochronnych,
• przedsięwzięcia związane z ochroną przyrody, w tym urządzanie i utrzymanie terenów zie-leni, zadrzewień, zakrzewień oraz parków (na obszarach objętych formami ochrony przy-rody, na terenie obiektów kultu religijnego, cmentarzy, lapidariów),
• tworzenie internetowych platform, portali i systemów elektronicznych do inwentaryza-cji i promoinwentaryza-cji form ochrony przyrody/walorów przyrodniczych,
• inne zadania służące ochronie środowiska i gospodarce wodnej, wynikające z zasady zrównoważonego rozwoju i zgodne z polity-ką ochrony środowiska,
• współfinansowanie projektów inwestycyj-nych, kosztów operacyjnych i działań realizo-wanych z udziałem środków bezzwrotnych pozyskiwanych w ramach współpracy z orga-nizacjami międzynarodowymi oraz współpra-cy dwustronnej.
Drzewa na Placu Janiny Szczerskiej w Szczecinie.
Naturalnie
Lipa Drobnolistna św. Ottona w Szczecinie /Tilia Cordata/
przed wykonaniem zabiegów pielęgnacyjnych.
Jednym z dofinansowanych zadań związanych z ochroną przyrody była Rewitalizacja dwóch za-bytkowych alei drzew w Chełmie Dolnym reali-zowana przez Gminę Trzcińsko-Zdrój. W ramach prac wykonano zabiegi wykaszania, cięć, usuwa-nia masy zielonej oraz pielęgnacyjne, cięcia sani-tarne, usługi pielęgnacji drzew w alejach zabytko-wych w Chełmie Dolnym.
W 2021 roku Fundusz udzielił również dofinan-sowania Gminie Miastu Szczecin na realizację za-dania: Utrzymanie pomników przyrody na tere-nie Gminy Miasto Szczecin - etap II. Beneficjent wykonał zabiegi pielęgnacyjne na 217 drzewach, polegające na przeprowadzeniu: cięć sanitar-nych, korekcyjnych i techniczsanitar-nych, wykonaniu oprysków, serwisu istniejących wiązań oraz sana-cji otoczenia.
Kolejnym zadaniem dofinansowanym przez Fun-dusz było Wykonanie zabiegów pielęgnacyjnych i konserwacyjnych na drzewach pomnikowych w Leśnictwie Szable realizowane przez Nadle-śnictwo Barlinek. Efekt ekologiczny został osią-gnięty poprzez wykonanie zabiegów pielęgnacyj-nych i konserwacyjpielęgnacyj-nych na 9 pomnikach przyrody (7 dębach szypułkowych, 1 klonie pospolitym i 1 jesionie wyniosłym). Zabiegi pielęgnacyjne po-legały na usunięciu posuszu konarowego w koro-nach drzew. Dla klonu pospolitego dodatkowo wykonano cięcia obrysowe korony oraz montaż wiązań elastycznych. Ponadto na wszystkich drze-wach zostały przeprowadzone badania metodą VTA rozszerzone o badania obciążeniowe. Wyko-nanie zabiegów pielęgnacyjnych i konserwacyj-nych wpłyneło na poprawę zdrowotności pomni-ków przyrody, a także zwiększyło bezpieczeństwo w zasięgu drzew.
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Go-spodarki Wodnej w Szczecinie udziela dofinanso-wania zarówno na realizację niewielkich projek-tów nieinwestycyjnych, jak i dużych projekprojek-tów inwestycyjnych z obszaru ochrony przyrody. Pod-sumowując, finansowanie ochrony przyrody to przede wszystkim wsparcie działań związanych z ochroną roślin, zwierząt oraz ich siedlisk. To także pomoc w utrzymaniu i rewitalizacji szcze-gólnie cennych obszarów chronionych, zwłasz-cza parków narodowych i obszarów Natura 2000.
Celem dofinansowania przez Fundusz przedsię-wzięć z zakresu ochrony przyrody i krajobrazu jest zatrzymanie procesu utraty różnorodno-ści biologicznej i krajobrazowej oraz odtworze-nie i wzbogaceodtworze-nie najcenodtworze-niejszych zasobów śro-dowiska przyrodniczego. Wszyscy powinniśmy mieć świadomość, że ochrona przyrody i kształ-towanie środowiska, w którym żyjemy, jest pod-stawowym obowiązkiem każdego człowieka.
Działania podejmowane przez Wojewódzki Fun-dusz Ochrony środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie były, są i będą realizowane zawsze w trosce o poprawę jakości środowiska ze szcze-gólnym uwzględnieniem zasad zrównoważone-go rozwoju.