Jakiego pracownika poszukują pracodawcy? Idealny pracownik, czyli jaki?
Czego współcześni menedżerowie oczekują od swoich pracowników? Co cenią sobie najbardziej u zatrudnionych? Posiadania jakich kompetencji oczekują?
Jakie są idealne cechy charakteru pracownika? Jakie wartości osobiste cenią sobie pracodawcy najbardziej? Te i inne pytania zadają sobie nie tylko badacze problematyki zatrudnienia, ale również osoby poszukujące pracy.
24 J. P e n c, Kreatywne kierowanie, Agencja Wydawnicza Placet, Warszawa 2000.
25 W. M i s i a k, Etniczność w biznesie, „Zarządzanie i Edukacja” 1997, nr 4–5.
26 T. L i s t w a n, Polski menedżer w perspektywie międzynarodowej, w: Psychologiczne wyznaczniki sukcesu w zarządzaniu, red. S. W i t k o w s k i, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław 1996.
27 K. A v e r d u n k, Przedsiębiorstwo jako ucząca się organizacja, „Zarządzanie na Świecie” 1997, nr 1.
28 K. Wa l i c k a - C h o w a n i e c, Rola współczesnego menedżera…, s. 204.
i bez wątpienia jest w tym sporo prawdy. Niemniej jednak można wskazać pew-ne typy osobowości, a co za tym idzie zbiory kompetencji i umiejętności, które charakteryzują osoby nazywane „idealnym pracownikiem”. Zdecydowana większość pracowników, również tych z działów logistyki, dąży do perfekcji.
Pragnie być co najmniej dobrym o ile nie bardzo dobrym pracownikiem, a za-razem fachowcem i specjalistą w zawodzie29.
Wydawałoby się, że kreatywność i innowacyjność to cechy powszechnie uznane i najbardziej pożądane przez pracodawców. Tymczasem liczne badania potwierdzają, że najważniejsza jest odpowiedzialność, sumienne wywiązy-wanie się ze swoich zadań i obowiązków oraz angażowywiązy-wanie się w powie-rzone obowiązki. Współcześni menedżerowie chcą polegać na zatrudnionych pracownikach30.
Wnioski z analizy przeprowadzonych w 2011 r. badań Bilansu Kapitału Ludz-kiego pozwalają na wskazanie kompetencji najbardziej oczekiwanych przez pra-codawców obecnie w Polsce. Natomiast w odniesieniu do przypuszczalnego rozwoju rynku pracy zarówno w Polsce, jak i na świecie, możliwe jest prognozo-wanie zapotrzebowania na kompetencje niezbędne pracownikom przyszłości.
Większość analiz dotyczących zapotrzebowania na pracowników koncen-truje się na dziedzinach gospodarki, które będą się w najbliższym czasie roz-wijać, w których popyt na pracowników będzie wzrastał, gdzie poszukuje się
„zawodów przyszłości”. Tymczasem, niestabilność i nieustanne pojawianie się nowych zawodów, tak charakterystyczne dla współczesnego rynku pracy, spra-wiają, że w krótkim odstępie czasu diametralnej zmianie ulegają prognozy dotyczące wzrostu zapotrzebowania na konkretnych pracowników. Nie sposób przewidzieć, jakich umiejętności zawodowych będą oczekiwali pracodawcy.
Wobec powyższego pracownik musi być nie tylko elastyczny, ale przygotowa-ny również na konieczność kilkukrotnego przekwalifikowywania się. Zatem, zamiast skupiać się na zawodach, które w przyszłości będzie można wykony-wać, bardziej zasadnym wydaje się wskazanie kompetencji coraz częściej ocze-kiwanych przez menedżerów. Warto więc wskazać przypuszczalne oczeki wania kompetencyjne pracodawców wobec pracowników zarówno obecnie, jak i w przy-szłości31.
Pojawiają się zatem pytania:
— Jakie kompetencje są poszukiwane na szybko zmieniającym się świato-wym rynku pracy?
29 K. K r y k, Pracownik idealny — jakie cechy cenią sobie pracodawcy?, www.okti.pl/zarzadzanie, [dostęp: 5 listopada 2017 r.].
30 Idealny pracownik? Jakich cech wypatrują pracodawcy u kandydatów?, „Poradnik Przedsiębiorcy”
19.12.2016 r., Zespół wfirma.pl — www.poradnikpracodawcy.pl, [dostęp: 24 października 2017 r.].
31 A. S o l a k, Oczekiwania kompetencyjne pracodawców wobec pracowników, artykuł z 13.11.2013 r.
— www.rynekpracy.pl, [dostęp: 10 listopada 2017 r.].
cowników za 5 czy 10 lat?
— Czy możliwe jest przypuszczalne określenie kierunku zmian rozwoju gospodarki, by już teraz zdobywać umiejętności mogące zagwarantować pra-cownikom zatrudnienie w przyszłości?
Zdaniem autorów raportu Future Work Skills 2020 jest to możliwe. W oparciu o czynniki wpływające na zmianę rynku pracy, takie jak: rosnąca oczekiwana długość życia, zwiększenie częstości użytkowania maszyn wykonujących po-wtarzające się rutynowe czynności, świat zmierzający w stronę systemu, który można zaprogramować, środowisko nowych mediów komunikacji, wzrost znaczenia dużych ustrukturyzowanych organizacji oraz postępująca globali-zacja, możliwe staje się zidentyfikowanie kompetencji niezbędnych pracow-nikom do odnalezienia się na rynku pracy przyszłości32.
Tymczasem autorzy raportu Foresight kadr nowoczesnej gospodarki, wy-korzystując metodę foresight, przygotowali możliwe scenariusze dla Polski.
Grupa niezależnych ekspertów zidentyfikowała 11 najważniejszych kompe-tencji.
Owe kompetencje w dużej mierze związane są ze zmianami zachodzącymi we współczesnym świecie. Coraz więcej firm działa bądź w niedalekiej przy-szłości będzie działać na arenie międzynarodowej, co wymusza na pracowni-kach umiejętność swobodnego poruszania się w międzynarodowych zespołach.
32 Tamże.
Wykres 1. Oczekiwania kompetencyjne wobec pracowników w Polsce
Źródło: A. S o l a k, Oczekiwania kompetencyjne pracodawców wobec pracowników, (13.11.2013 r.) — www.rynekpracy.pl; [dostęp: 10 listopada 2017 r.]
logii mobilnych wykorzystywanych w komunikacji. Ponieważ będziemy mieć do czynienia z niestabilnym rynkiem pracy, od pracownika wymaga się wielo-funkcyjności i zdolności do częstej zmiany obowiązków, a nawet stanowi-ska pracy.
Można to zaobserwować już teraz, szczególnie w małych przedsiębiorstwach, gdzie często zachodzi konieczność „przerzucania” pracownika od jednych zadań do drugich, zatem musi być on elastyczny w stosunku do powierzonych mu obowiązków33. Nic więc dziwnego, że w rankingu oczekiwań kompeten-cyjnych bardzo wysoko uplasowała się „przekwalifikowalność”. Niebawem otrzymywać będziemy coraz więcej informacji wymagających konieczności filtrowania, wobec powyższego współczesny pracownik będzie musiał wyka-zać się umiejętnością zarządzania wiedzą oraz znajomością technologii infor-matycznych34.
W roku 2014 w ramach projektu „Postawy Pracownicze” Biuro Karier Aka-demii Finansów i Biznesu „Vistula” przeprowadziło Badanie Potrzeb Pracodaw-ców. Badanie miało na celu stworzenie zestawu cech idealnego pracownika.
W ramach tychże badań poproszono respondentów o wskazanie cech, których poszukują u przyszłych pracowników. Wszystko uzależnione jest od stanowi-ska. Im wyższe i bardziej odpowiedzialne stanowisko, tym większą wagę pra-codawcy przywiązują do cech osobowościowych kandydatów. Ponadto wyni-ki przeprowadzonych badań wykazały, iż wprawdzie wiedza merytoryczna oraz znajomość języków obcych mają dla pracodawców ogromne znaczenie, to jednak aż 90% współczesnych menedżerów w procesie rekrutacji szczegól-ną uwagę zwraca na umiejętność zastosowania posiadanej wiedzy w praktyce35. 19 października 2016 r. na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdań-skiego odbyły się Akademickie Targi Pracy, podczas których przeprowadzono sondaż wśród 38 pracodawców. Poproszono ich o wskazanie najważniejszych cech/umiejętności, które powinni posiadać współcześni pracownicy. Zdecy-dowania większość respondentów wskazała znajomość języków obcych oraz posiadanie odpowiednich cech osobowościowych, np. kreatywność, otwartość, komunikatywność, elastyczność, sumienność, wytrwałość (24%). Ponadto w opi-nii pracodawców ogromne znaczenie mają posiadane kwalifikacje (17%)36.
33 U. S z t a n d a r - S z t a n d e r s k a, E. D r o g o s z - Z a b ł o c k a, B. M i n k i e w i c z, M. S t e c (red.), Kwalifikacje dla potrzeb pracodawców, Raport końcowy, http://konfederacjalewiatan.pl/wydaw-nictwa/_rukes/publikacje, [dostęp: 10 listopada 2017 r.].
34 A. S o l a k, Oczekiwania kompetencyjne pracodawców…
35 Tamże.
36 M. Ś r e d z i ń s k i, Jakiego pracownika szukają pracodawcy, czego oczekują kandydaci — wyniki sondażu przeprowadzonego w ramach trzeciej edycji Akademickich Targów Pracy Trójmiast, Pomorskie Obserwatorium Rynku Pracy, Gdańsk 23.11.2016 r.; www.porp.pl/artykul/jakiego-pracownika- -szukaja-pracodawcy-czego-oczekuja-kandydaci-wyniki-sondazu-przeprowadzonego-w-ramach--trzeciej-edycji-akademi.html, [dostęp: 10 listopada 2017 r.].
Pracodawców poproszono również o wskazanie obszarów, które w ich opi-nii powinni posiadać i rozwijać kandydaci do pracy. Aż 36% respondentów wska-zało na znajomość języków obcych. 28% pracodawców biorących udział w ba-daniu uważa, że nie bez znaczenia są również określone cechy osobowościowe pracownika (m.in. komunikatywność, umiejętności interpersonalne, asertyw-ność itp.). Tymczasem co piąty ankietowany wskazał na konieczasertyw-ność rozwoju wiedzy/umiejętności branżowych37 (wykres 2).
Przed rozpoczęciem rekrutacji pracodawcy tworzą tzw. sylwetkę pracow-nika, a następnie szukają odpowiedniego kandydata, który będzie „pasował”
do modelu. Jakie zatem cechy są najczęściej pożądane przez współczesnych me-nedżerów? Lista kompetencji pracownika idealnego oraz oczekiwań mene-dżerów wobec zatrudnionych okazuje się dość obszerna38:
— Uczciwość/prawość/moralność. Pracodawcy pożądają tych cech osobo-wości bardziej niż jakichkolwiek innych.
— Zdolność i łatwość przystosowania się/elastyczność. Zdolność zarów-no do skutecznej i produktywnej pracy w pojedynkę, jak i w grupie, plus umie-jętność pracy wielozadaniowej.
37 Tamże.
38 Cechy charakteru pracownika w pracy — czyli co pracodawcy cenią najbardziej?, www.rozmowa--kwalifikacyjna.edu.pl, [dostęp: 24 października 2017 r.].
Rycina 4. Oczekiwania pracodawców wobec kandydatów do pracy
Źródło: M. Ś r e d z i ń s k i, Jakiego pracownika szukają pracodawcy, czego oczekują kandydaci — wyni-ki sondażu przeprowadzonego w ramach trzeciej edycji Akademicwyni-kich Targów Pracy Trójmiast, Pomorswyni-kie Obserwatorium Rynku Pracy, Gdańsk 23.11.2016 r.; www.porp.pl/artykul/jakiego-pracownika- -szukaja-pracodawcy-czego-oczekuja-kandydaci-wyniki-sondazu-przeprowadzonego-w-ramach--trzeciej-edycji-akademi.html [dostęp: 10 listopada 2017 r.]
— Poświęcenie/ciężka praca/etyka pracy/wytrwałość. Krótko mówiąc, zdolność i chęci do wykonywania danego zadania do momentu, aż się je ukoń-czy, dodatkowo umiejętność rozwiązywania problemów (im się bardziej po-święcamy zadaniu, tym łatwiej można je rozwiązać).
— Niezawodność/solidność/odpowiedzialność. Dotarcie do miejsca pracy na czas lub przed czasem, przygotowanie, skuteczność w działaniu, dzialność za to, co się robi, pewność siebie, przekonanie. Pracownik odpowie-dzialny zagwarantuje, że każde zlecone zadanie zostanie wykonane na czas.
Znalezienie solidnego pracownika wcale nie jest łatwe.
— Lojalność. Uczciwość to podstawa. Idealny pracownik to taki, który bę-dzie w pełni oddany firmie, w której pracuje, i nie bębę-dzie działał na jej szkodę dla własnych korzyści. Pracodawcy oczekują, że pracownik będzie lojalny wobec firmy. Lojalność to postawa, postępowanie zgodne z przepisami prawa i zdrowego rozsądku, a także prawomyślność, praworządność, wierność, rze-telność w stosunkach z ludźmi i zasadami panującymi w firmie.
— Pozytywne nastawienie/motywacja/energia/pasja. W zależności od sta-nowiska, pokazywanie witalności, pasji, zaangażowania i entuzjazmu w sto-sunku do swojej pracy przybliża pracownika do awansu, a także etykiety czło-wieka czynu, człoczło-wieka odpowiedzialnego i godnego zaufania.
— Zawodowstwo/profesjonalizm. Współczesne organizacje (firmy) potrze-bują najlepszych. Nie niedouczonych amatorów, ale prawdziwych fachowców.
Wykres 2. Obszary, które zdaniem pracodawców powinni szczególnie rozwinąć kandydaci do pracy
Źródło: M. Ś r e d z i ń s k i, Jakiego pracownika szukają pracodawcy, czego oczekują kandydaci — wyni-ki sondażu przeprowadzonego w ramach trzeciej edycji Akademicwyni-kich Targów Pracy Trójmiast, Pomorswyni-kie Obserwatorium Rynku Pracy, Gdańsk 23.11.2016 r.; www.porp.pl/artykul/jakiego-pracownika- -szukaja-pracodawcy-czego-oczekuja-kandydaci-wyniki-sondazu-przeprowadzonego-w-ramach--trzeciej-edycji-akademi.html [dostęp: 10 listopada 2017 r.]
tencje i umiejętności. Potrzebuje ludzi ambitnych i profesjonalnie podcho dzących do pracy. Wielu pracowników zbyt mocno przywiązuje się do plotek zasłysza-nych w firmie, a także angażuje się w nie, co w rzeczywistości jest małostkowe i mało poważne. Współczesny menedżer oczekuje, by pracownik nie przywią-zywał uwagi do tego typu drobiazgów — ignorował je.
— Pewność siebie/tupet. Wysoka pewność siebie i poczucie własnej god-ności to bardzo doceniane cechy charakteru w środowisku pracy.
— Wewnętrzna motywacja/zdolność do pracy bez nadzoru czy prowa-dzenia przez innych. Pracodawca oczekuje, że pracownik sam będzie odpo-wiednio i racjonalnie zarządzał swoim czasem pracy i nie będzie potrzeby ciągłej kontroli i wskazywania, co należy zrobić. Im bardziej samodzielna jest osoba zatrudniona, tym przełożeni postrzegają ją jako bardziej skutecznego pracownika. Jest to również wysoce doceniana cecha.
Od swoich pracowników menedżerowie oczekują również39:
— Zaangażowania — szef chce widzieć, że pracownikowi faktycznie zale-ży na pracy, na rozwoju i na budowaniu pozycji firmy. Zaangażowany pra-cownik to prawdziwy skarb dla współczesnego menedżera.
— Kreatywności — praca odtwórcza jest łatwiejsza i wymaga mniejszego wysiłku, ale dużo więcej satysfakcji i pożytku przynosi firmie ktoś, kto jest pełen pomysłów i stara się kreować ciekawe idee.
— Odporności na stres (szczególnie istotna w dzisiejszych czasach) — za-zwyczaj im praca ciekawsza i bardziej wymagająca, tym bardziej jest też stre-sująca.
Pracodawcy oczekują również od pracowników dobrze rozwiniętych umie-jętności interpersonalnych oraz kompetencji osobistych, do których należą40:
— umiejętność rozwiązywania problemów,
— samodzielność w realizacji przedsięwzięć,
— przejawianie inicjatywy,
— umiejętność planowania i organizowania własnego czasu pracy.
Należy podkreślić, iż zaprezentowane kompetencje są uniwersalne, a zara-zem niezbędne na większości stanowisk. Eksperci są zgodni co do tego, że każ-dy pracownik powinien je posiadać. Dlatego należy zastanowić się nad tym, czy nie warto byłoby ich doskonalić po to, by bez większych problemów móc w przyszłości wejść w rolę idealnego pracownika.
39 M. O s z c z e p a l i ń s k a, 8 cech idealnego pracownika. Tego oczekują pracodawcy!, www.polki.
pl/praca-i-finanse/praca, [dostęp: 4 listopada 2017 r.].
40 Tamże.
Coraz częściej mówi się o „idealnym pracowniku”, używa się sformułowania „menedżer dosko-nały”. Idealny pracownik, czyli jaki? W artykule starano się udzielić odpowiedzi na tak sformu-łowane pytanie. Wskazano, jakich pracowników poszukują współcześni menedżerowie i jakie mają wobec nich oczekiwania. Omówiono również cechy i role współczesnego menedżera oraz wskazano, jakie umiejętności powinna posiadać osoba zajmująca stanowisko kierownicze. Zwró-cono również uwagę na logistykę personalną stanowiącą z jednej strony nowe podejście do za-rządzania zasobami ludzkimi we współczesnych organizacjach, z drugiej zaś będącą narzędziem wspomagającym budowanie konkurencyjności przedsiębiorstwa.
Summary
There is more and more talk about an ‘ideal employee’ and the phrase ‘perfect manager’ is used.
The perfect employee, or what? The article tried to answer the question formulated in this way.
Which employees are looking for contemporary managers and what expectations they have of them. The features and roles of a modern manager were also discussed, and skills that a person in a managerial position should possess. Attention was also paid to personnel logistics, which on the one hand is a new approach to human resource management in contemporary organizations, on the other hand, it is a tool supporting the building of enterprise competitiveness.
Literatura
Agor W.H., Jak rozwijać i wykorzystać intuicje w zarządzaniu, w: Intuicja w organizacji, red.
W.H. Agar, WSPB, Kraków 1998.
Armstrong M., Zarządzanie zasobami ludzkimi, WPSB, Kraków 1996.
Averdunk K., Przedsiębiorstwo jako ucząca się organizacja, „Zarządzanie na Świecie” 1997, nr 1.
Cechy charakteru pracownika w pracy — czyli co pracodawcy cenią najbardziej? — www.
rozmowa-kwalifikacyjna.edu.pl, [dostęp: 24 października 2017 r.].
De Bono E., Jak myśleć sprawniej, Medium, Warszawa 1999.
Drucker P.F., Menedżer skuteczny, Wyd. Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 1999.
Drucker P.F., Praktyka zarządzania, Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Kraków 1998.
Frąś J., Kompetencje menedżera przyszłości, „Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego” 2011, nr 25.
Fucks J., Stawiać na rozwój i samodzielność pracowników, „Zarządzanie na Świecie” 1998, nr 4.
Griffin Ricky W., Podstawy zarządzania organizacjami, PWN, Warszawa 1999.
Idealny pracownik? Jakich cech wypatrują pracodawcy u kandydatów?, „Poradnik Przedsię-biorcy” 19.12.2016 r., Zespół wfirma.pl — www.poradnikpracodawcy.pl, [dostęp:
24 października 2017 r.].
Kuc B.R., Żemigała M., Menedżer nowych czasów, najlepsze metody i narzędzia zarządzania, Helion, Gliwice 2010. Dostępny również w formie e-booka.
Kryk K., Pracownik idealny — jakie cechy cenią sobie pracodawcy?, www.okti.pl/zarzadzanie, [dostęp: 5 listopada 2017 r.].
Listwan T., Polski menedżer w perspektywie międzynarodowej, w: Psychologiczne wyznaczni-ki sukcesu w zarządzaniu, red. S. Witkowswyznaczni-ki, Uniwersytet Wrocławswyznaczni-ki, Wrocław 1996.
Oszczepalińska M., 8 cech idealnego pracownika. Tego oczekują pracodawcy!, www.polki.pl/
praca-i-finanse/praca, [dostęp: 4 listopada 2017 r.].
Penc J., Kreatywne kierowanie, Agencja Wydawnicza Placet, Warszawa 2000.
Penc J., Zarządzanie dla przyszłości, Wyd. Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 1998.
Pietraszko J. (5.01.2015.), Jaki musi być współczesny menedżer? Różne typy ról menedżerskich, www.okti.pl/zarzadzanie, [dostęp: 5 listopada 2017 r.].
Sadler Ph., Zarządzanie w społeczeństwie postindustrialnym, Wyd. Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 1997.
Solak A., Oczekiwania kompetencyjne pracodawców wobec pracowników, 13.11.2013 r., www.
rynekpracy.pl, [dostęp: 10 listopada 2017 r.].
Sztandar-Sztanderska U., Drogosz-Zabłocka E., Minkiewicz B., Stec M. (red.), Kwalifi-kacje dla potrzeb pracodawców. Raport końcowy, http://konfederacjalewiatan.pl/wydaw-nictwa/_rukes/publikacje, [dostęp: 10 listopada 2017 r.].
Średziński M., Jakiego pracownika szukają pracodawcy, czego oczekują kandydaci — wyniki sondażu przeprowadzonego w ramach trzeciej edycji Akademickich Targów Pracy Trójmiasta, Pomorskie Obserwatorium Rynku Pracy, Gdańsk 23.11.2016 r. - www.porp.pl/arty- kul/jakiego-pracownika-szukaja-pracodawcy-czego-oczekuja-kandydaci-wyniki--sondazu-przeprowadzonego-w-ramach-trzeciej-edycji-akademi.html, [dostęp: 10 li-stopada 2017 r.].
Walicka-Chowaniec K., Rola współczesnego menedżera i jego nowe koncepcje w zarządzaniu zasobami ludzkimi, „Logistyka” 2012, nr 5.
Żukowski P., Profesjonalna sylwetka współczesnego menedżera, „Problemy Profesjologii”
2008, nr 1.
Wpływ systemów telematycznych na realizację usług transportowych
Anna Dzioba
(Kujawska Szkoła Wyższa we Włocławku)