2. Analiza stanu gospodarki odpadami
2.2 Odpady niebezpieczne
2.2.5 Odpady medyczne i weterynaryjne
Instalacja zlokalizowana w Zgierzu, ul. Barwnikowa 7
odpadów w całości lub części – R14 Obróbka fizyczno‐
chemiczna – D9
16 06 06*
Firmy zajmujące się recyklingiem akumulatorów kwasowo – ołowiowych posiadają własną sieć zbierania akumulatorów obejmującą teren całego kraju. Ponadto w jednostkach handlu detalicznego przy zakupie nowego akumulatora kwasowo – ołowiowego wprowadzono tzw. opłatę depozytową.
System zbierania pozostałych typów baterii jest tworzony i obejmuje swoim zasięgiem ograniczony obszar województwa łódzkiego. Na terenie powiatów, w których funkcjonuje selektywne zbieranie tych odpadów z gospodarstw domowych, obejmująca również jednostki handlu detalicznego, system ten jest mało efektywny i dotyczy przeważnie jednej lub dwóch gmin. Podobnie przedstawia się system zbierania tych odpadów z małych i średnich przedsiębiorstw.
2.2.5 Odpady medyczne i weterynaryjne
Zgodnie z ustawą o odpadach odpady medyczne są to „odpady powstające w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych oraz prowadzeniu badań oraz doświadczeń naukowych w zakresie medycyny”, zaś „odpady weterynaryjne powstają w wyniku badania i leczenia zwierząt lub świadczenia usług weterynaryjnych, a także w związku z prowadzeniem badań naukowych i doświadczeń na zwierzętach”.
Odpady medyczne są generowane przez: szpitale, ośrodki służby zdrowia, ośrodki badawcze, laboratoria, zakłady: farmakologiczne, opiekuńczo – lecznicze, leczniczo – wychowawcze i pielęgnacyjno – opiekuńcze oraz hospicja. Odpady medyczne powstają również w prywatnych gabinetach lekarskich i stomatologicznych, ambulatoriach, instytutach i laboratoriach badawczych i analitycznych. Do tej grupy zalicza się również pozostałości z domowego leczenia (dializy, podawanie insuliny, opatrunki i farmaceutyki oraz przeterminowane lekarstwa). Odpady weterynaryjne powstają głównie w gabinetach weterynaryjnych oraz w wyniku prowadzenia doświadczeń i badań naukowych na zwierzętach.
Odpady medyczne i weterynaryjne klasyfikowane są zgodnie z obowiązującym katalogiem odpadów i rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 23 sierpnia 2007r. w sprawie szczegółowego postępowania z odpadami medycznymi następujący sposób:
• odpady zakaźne – odpady medyczne o kodach 18 01 02*, 18 01 03*, 18 01 80* i 18 01 82*, są to odpady niebezpieczne, które zawierają żywe mikroorganizmy lub ich toksyny, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do przyjęcia, że wywołują choroby zakaźne u ludzi lub innych żywych organizmów,
• odpady specjalne – odpady o kodach 18 01 06*, 18 01 08* i 18 01 10*, są to odpady niebezpieczne, które zawierają substancje chemiczne, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, że wywołują choroby niezakaźne u ludzi lub innych żywych organizmów albo mogą być źródłem skażenia środowiska,
• odpady pozostałe – odpady medyczne o kodach 18 01 01, 18 01 04, 18 01 07, 18 01 09 i 18 01 81 nieposiadające właściwości niebezpiecznych.
Odpady powstające w sektorze medycznym dzielimy na trzy grupy:
1) odpady bytowo‐gospodarcze (zmiotki, szmaty, makulatura, resztki pokonsumpcyjne) – niestanowiące zagrożenia;
2) odpady specyficzne, które ze względu na zanieczyszczenie drobnoustrojami mogą stwarzać zagrożenie dla ludzi i środowiska (zużyte materiały opatrunkowe, sprzęt jednorazowego użytku, szczątki pooperacyjne, materiał biologiczne i inne odpady ze szpitali i oddziałów zakaźnych) – podlegające selektywnemu zbieraniu;
3) odpady specjalne (substancje radioaktywne, pozostałości cytostatyków i cytotoksyków, przeterminowane środki farmaceutyczne, uszkodzone termometry, świetlówki).
Odpady z grupy pierwszej nie stwarzają zagrożenia dla środowiska i mogą być zaliczone do odpadów komunalnych, natomiast odpady z grupy drugiej i trzeciej wymagają oddzielnych technik unieszkodliwiania (druga grupa wymaga unieszkodliwiania w wyniku termicznego przekształcania) i zaliczamy je do odpadów niebezpiecznych.
Odpady powstające w sektorze weterynaryjnym dzielimy na pięć grup:
1) odpady zakaźne (padłe zwierzęta);
2) zużyte igły, strzykawki i inny sprzęt jednorazowego użytku;
3) materiał biologiczny (organy z operacji, narodzin i laboratoriów patologicznych);
4) zwierzęta poddane eutanazji;
5) przeterminowane lekarstwa.
W roku 2006 na terenie województwa łódzkiego wytworzono 1,531 tys. Mg odpadów medycznych i weterynaryjnych, przy czym 96,85% masy tych odpadów stanowiły odpady medyczne.
Tabela 16. Ilość odpadów niebezpiecznych (medycznych) z grup 18 wytworzonych przez podmioty gospodarcze z terenu Piotrkowa Tryb w roku 2008 (dane z WBD).
Kod odpadu Rodzaj odpadu Ilość
[Mg]
18 01 02* Części ciała i organy oraz pojemniki na krew i konserwanty służące do jej przechowywania
(z wyłączeniem 18 01 03) 1,660
18 01 03*
Inne odpady, które zawierają żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich
toksyny oraz inne formy zdolne do przeniesienia materiału genetycznego, o których wiadomo lub co do których istnieją
wiarygodne podstawy do sądzenia, że wywołują choroby u ludzi i zwierząt (np.
zainfekowane rtkowcaajtki, podpaski, podkłady), z wyłączeniem 18 01 80 i 18 01 82
84,199
18 01 06* Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne,
zawierające substancje niebezpieczne 0,047 18 01 08* Leki cytotoksyczne i cytostatyczne 0,157 Razem: 100,45
Zgodnie z art. 42 ust. 1 i 1a ustawy o odpadach zakazuje się poddawania odzyskowi określonych rodzajów odpadów medycznych i weterynaryjnych oraz zakazuje się unieszkodliwiania zakaźnych odpadów medycznych i zakaźnych odpadów weterynaryjnych w inny sposób niż spalanie w spalarniach odpadów. Odzysk dotyczy głównie leków (innych niż cytotoksyczne i cytostatyczne) i chemikaliów, dlatego w latach 2004 – 2006 na terenie województwa łódzkiego odzyskano niewielkie ilości tych odpadów.
Procentowo w stosunku do masy wytworzonej odpadów medycznych i weterynaryjnych kształtuje się to następująco:
w 2005 roku – 0,60 %,
w 2006 roku – 0 %.
Odpady medyczne i weterynaryjne są zbierane selektywnie w miejscu ich powstawania i gromadzone w specjalistycznych pojemnikach, zgodnie z wewnętrznym regulaminem placówki, następnie są przekazywane do unieszkodliwienia w specjalistycznych instalacjach. W 2006 roku odpady te były odbierane przez firmy i unieszkodliwiane głównie przez termiczne przekształcenie (D10), dezynfekcję termiczną (D9).
Najbardziej popularnym sposobem unieszkodliwiania odpadów medycznych i weterynaryjnych jest ich termiczne przekształcenie czyli spalanie w spalarni odpadów medycznych. Na terenie województwa łódzkiego funkcjonuje obecnie tylko jedna ogólnodostępna spalarnia odpadów medycznych – Zakład Termicznej Utylizacji Medycznej ECO ABC Sp. z o. o., zlokalizowana w Bełchatowie przy ulicy Przemysłowej 7, o mocy przerobowej 4100 Mg/rok (500 kg/h).
Termicznie przekształcane muszą być odpady: 18 01 02*, 18 01 08* i 18 02 07*, a inne odpady z tej grupy mogą być unieszkodliwiane innymi metodami.
Pozostałe odpady mogą być unieszkodliwiane innymi metodami, w wyniku, których powstaje odpad oznaczony kodem 19 80 01, który nie jest odpadem niebezpiecznym.
Analiza stanu istniejącego w zakresie gospodarki odpadami medycznymi i weterynaryjnymi wskazuje na następujące problemy:
• mało efektywny nadzór nad prawidłowością postępowania z odpadami medycznymi i weterynaryjnymi, szczególnie w małych placówkach służby zdrowia;
• brak sprawnych systemów gospodarowania odpadami medycznymi weterynaryjnymi, w tym systemu selektywnej zbiórki przeterminowanych lekarstw;
• nie wywiązywanie się z ustawowego obowiązku sprawozdawczości dotyczącej ilości wytworzonej oraz sposobu zagospodarowania tych odpadów.
Na terenie miasta Piotrkowa Trybunalskiego nie ma instalacji do prowadzenia odzysku odpadów medycznych i weterynaryjnych.