II OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA NAUKOWA

„KSIĄŻKA I JEJ CZYTELNIK – DOKĄD ZMIERZAMY?”

Biblioteka Główna Uniwersytetu Szczecińskiego zorganizowała w dniach 20–22 września 2007 roku drugą ogólnopolską konferencję naukową. Pierwsza odbyła się we wrześniu 2005 roku i poświęcona była „Wzorcom współpracy bibliotek naukowych w Polsce”. Temat ten spotkał się z dużym zainteresowaniem środowiska biblioteka-rzy w Polsce. Po konferencji z inicjatywy dyrektora Biblioteki Głównej Uniwersytetu Szczecińskiego — prof. Radosława Gazińskiego powołano do życia Szczecińskie Porozumienie Bibliotek (SPB). Porozumienie rozwija się i dziś nosi nazwę Zachod-niopomorskie Porozumienie Bibliotek (ZPB). Materiały pokonferencyjne ukazały się w serii materiałów „Bibliotekarza Zachodniopomorskiego”.

Tegoroczna konferencja poświęcona była czytelnikowi i książce i nosiła tytuł:

„Książka i jej czytelnik — dokąd zmierzamy?”. Zaproponowaliśmy uczestnikom spoj-rzenie na dzisiejsze biblioteki pod kątem książki i jej czytelnika. Temat był na tyle pojemny, że pozwolił zastanowić się zarówno nad przyszłością i losem tradycyjnej książki drukowanej, jak i ukazać przyszłość książki na nośnikach elektronicznych (e-książka, i-książka). Obecna była tematyka historyczna, dotycząca między in-nymi losów księgozbiorów w różnych regionach kraju. Interesujące były ponadto ekonomiczne aspekty metamorfozy książki. Próbowano wreszcie odpowiedzieć na pytanie, czy przechowywanie tradycyjnej książki ma jeszcze sens. Czy zbiory poddane digitalizacji i nowe materiały na nośnikach cyfrowych są na pewno tańsze w przechowywaniu? Istotnym wątkiem konferencji stała się problematyka oczekiwań i upodobań dzisiejszego czytelnika: czy woli on obcować z książką drukowaną czy też woli zbiory elektroniczne? W poszukiwaniach odpowiedzi oparciem była wiedza o preferencjach czytelników odwiedzających biblioteki zgromadzona na podstawie ankiet.

W konferencji wzięło udział blisko 90 osób, głównie bibliotekarzy wszystkich typów bibliotek — uczelnianych, państwowych i prywatnych oraz bibliotek miejskich. Na zaproszenie odpowiedziały skwapliwie Instytuty Bibliotekoznawstwa i Informacji Na-ukowej z całej Polski. Konferencję otworzyli rektor Uniwersytetu Szczecińskiego prof.

Andrzej Witkowski oraz dyrektor Biblioteki Głównej US prof. Radosław Gaziński.

Konferencja podzielona była na cztery sesje. Pierwszą poświęconą historii bi-bliotek i księgozbiorów oraz promocji książki tradycyjnej poprowadził prof. Mirosław Górny z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. W trakcie tej sesji mogliśmy wysłuchać następujących referatów:

• Wiesława Gmiterek „Historia Drukarni Akademii Zamojskiej, przegląd staro-druków znajdujących się w Bibliotece Głównej UMCS”

• Radosław Gaziński „Biblioteka Kościoła św. Mikołaja w Szczecinie w XVIII wieku”

• Agnieszka Chlebowska „Biblioteki szlachcianek pomorskich w XIX wieku”

• Grażyna Kwapisiewicz „Księgozbiór Gdańskiego Towarzystwa Przyrodniczego i jego zachowana część w zbiorach Biblioteki Głównej Politechniki Gdań-skiej”

• Piotr Pitala „Losy księgozbioru Biblioteki Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Zakopanem (1874–1939)”

• Anna Piechota „Najcenniejsze zbiory Biblioteki Parafi alnej św. Wojciecha w Mikołowie”

• Monika Krzywicka „W poszukiwaniu czytelnika. Targi książki jako forma pro-mocji literatury”

• Joanna Wróbel „Promocja książki katolickiej w Polsce na podstawie analizy zawartości prasy — prezentacja wyników badań”

• Marzena Kowalska „Seria wydawnicza jako propozycja lektury”

Sesję drugą, zatytułowaną „W poszukiwaniu równowagi między książką tradycyjną a elektroniczną”, poprowadziła dr Anna Łozowska z Biblioteki Politechniki Szczeciń-skiej. W tej części konferencji wygłoszono następujące referaty:

• Mariusz Polarczyk, Renata Tomaszewska „Drukowane i elektroniczne. Syner-gia czy wykluczenie?”

• Halina Ganińska „Książka techniczna w bibliotekach Poznania w okresie 1945–2004: próba zapisu”

• Urszula Ganakowska, Czesław Ślusarczyk „Książka dla niewidomych — wczo-raj, dziś i jutro”

• Ewa Cieślińska, Kinga Żmigrodzka „Czy na pewno zagrożenie? Książka cyfrowa jako alternatywa i ratunek dla książki drukowanej na przykładzie Dolnośląskiej Biblioteki Cyfrowej”

• Alicja Kruszyńska „Przedwojenny księgozbiór dotyczący kultury fi zycznej w zbiorach Biblioteki Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku — ocalić przeszłość dla przyszłości, czyli droga książki od formy tradycyjnej do elektronicznej”

• Agnieszka Biały „Formy opraw książkowych — dotyk skórzanej okładki czy wirtualna prezentacja?”

• Dagmara Budek, Edyta Rogowska, Marzena Taterczyńska „Współczesna książka medyczna”

• Małgorzata Furgał „Doświadczenia w korzystaniu z książki elektronicznej”

• Piotr G. Zieliński „Nielegalny obieg e-książek science fiction i fantasy w Polsce”

K

K

• Stanisława Kurek-Kokocińska „W świecie książek od dzieciństwa”

• Sesję trzecią poświęconą formom czytelnictwa oraz czytelnikowi i jego wy-borom poprowadził mgr inż. Błażej Feret z Biblioteki Politechniki Łódzkiej.

W sesji tej zaprezentowano referaty:

• Sebastian D. Kotuła, Jarosław Pacek „Czytelnik w drodze po...informacje”

• Sebastian D. Kotuła, Jarosław Pacek „Czytelnik wolny od książki”

• Elżbieta Czerwińska, Anna Jańdziak „Obcowanie z książką w XXI wieku

— potrzeby i oczekiwania użytkowników bibliotek akademickich”

• Beata Kurek „Papier czy ekran — losy czytelnictwa w dobie Internetu”

• Agnieszka Kowalczyk „Oferta czytelnicza płockich bibliotek akademickich i możliwości dostępu użytkowników do baz elektronicznych”

• Helena Olszewska, Alicja Spaleniak „E-print? Co wybiera czytelnik? Próba analizy preferencji czytelniczych użytkowników biblioteki akademickiej”

• Małgorzata Zmitrowicz „E-book do poduszki? Wyniki badań ankietowych przeprowadzonych wśród użytkowników Biblioteki Głównej Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy”

• Mirosława Różycka „Książka drukowana czy elektroniczna? Preferencje czytelników Biblioteki Głównej Uniwersytetu Szczecińskiego”

• Elżbieta Kochan „Goodbye Gutenberg! Czy pokochamy e-książki?”

• Elżbieta Skubała „Forma książki technicznej — oczekiwania środowiska naukowego Politechniki Łódzkiej w kontekście oferty i możliwości biblioteki”

• Paweł Pioterek, Janina Przybysz „Kilka refl eksji na temat książki elektronicz-nej”.

• Drugą część sesji poświęconej czytelnikowi i jego preferencjom poprowadził Radosław Gaziński z Biblioteki Głównej Uniwersytetu Szczecińskiego. Mieli-śmy okazję wysłuchać następujących referatów:

• Agnieszka Komorowska, Magdalena Rachwalska „Zainteresowanie literaturą marynistyczną studentów Akademii Morskiej w Szczecinie”

• Elżbieta Broda „Wpływ transformacji systemowej na rozwój czytelnictwa w bibliotekach publicznych Pomorza Środkowego po 1989 roku”

• Ewa Chuchro „Książkowe portale tematyczne — informacja, rozrywka czy nowy model kultury czytelniczej?”

• Lidia Mikołajuk „Dyskusyjne Kluby Książki — przenoszenie wzorów brytyjskich do Polski na przykładzie współpracy British Council i Instytut Książki”

• Dorota Gill-Tarnowska „Relacje książka — czytelnik, od lektury intensywnej do technik szybkiego czytania”

• Elżbieta Kałuża „Motyw czytania na znakach pocztowych”

• Grażyna Zielińska „William Hogarth — punkty widzenia wydawcy i moralizatora z XVII wieku oraz artysty-bibliotekarza z XXI wieku”

• W trakcie obrad zaprezentowały się ponadto fi rmy: Minerva, Ebsco, 3 M, Bibliofi l, IPS, Wako Forster, Max Elektronik.

Książka drukowana czy elektroniczna? Zdaniem uczestników konferencji w dzi-siejszych czasach trudno przewidzieć przyszłość książki. Wobec gwałtowności zmian we wszystkich sferach życia ludzkiego przewidywanie czegokolwiek wydaje się niemożliwe. Pewne tendencje ogólne nie tylko dają się jednak przewidzieć, ale wręcz wyraźnie się rysują. Naszym zdaniem przetrwa książka drukowana i rozwijać się będzie książka elektroniczna. Prawdopodobnie biblioteka zachowa swoją część tradycyjną w postaci zbiorów książek i czasopism papierowych łącznie z jej zwo-lennikami. Coraz większą rolę będzie jednak odgrywać zdigitalizowana biblioteka nowej generacji. Z zamiarem stworzenia biblioteki cyfrowej nosi się Biblioteka US we współpracy z partnerami Zachodniopomorskiego Porozumienia Bibliotek.

Organizatorzy zapowiedzieli kolejną konferencję, która odbędzie się w Szczecinie w 2009 roku.

Urszula Ganakowska

sekretarz naukowy Biblioteki Głównej Uniwersytetu Szczecińskiego

K

K

Małgorzata Zychowicz