Tworzenie struktur samorządowych w Lesznie rozpoczęło się 27 maja 1990 roku, w dniu wybo-rów do Rady Miejskiej. Kolejne, drugie wybory samorządowe odbyły się 19 czerwca 1994 roku, trzecie 11 października 1998 roku, czwarte 27 października 2002 roku, piąte 12 listopada 2006 roku i najnowsze szóste 21 listopada 2010 roku.
Leszno jest miastem na prawach powiatu położonym w zachodniej części Polski, w południowo--zachodniej części województwa wielkopolskiego. W latach 1975–1998 było stolicą województwa leszczyńskiego. Powierzchnia całkowita miasta wynosi 31,9 km2. Miasto na prawach powiatu oto-czone jest powiatem leszczyńskim, który graniczy z powiatami kościańskim, gostyńskim, rawickim, górowskim, wschowskim i wolsztyńskim. Leszno jest dobrze wykształconym ośrodkiem pod względem urbanistycznym, ma wyraźnie zaznaczone wewnętrzne strefy, bez większych konfliktów przestrzennych. Leszno przyłączono ponownie do Polski na mocy traktatu wersalskiego 28 czerwca 1919 r. W okresie międzywojennym miasto stało się ważnym i dobrze skomunikowanym ośrod-kiem gospodarczym z rozwiniętym handlem i przemysłem (młyny, browary, tartaki, garbarnie, fabryka produktów chemicznych, wyroby włókiennicze, maszyny, wagi i fortepiany, cukier, kreda). Powrócono także do rozwoju oświaty. Po II wojnie światowej ranga Leszna bardzo wzrosła i w 1975 roku stało się ono stolicą nowego województwa leszczyńskiego. Powstało wiele zakładów przemysłowych, a miasto silnie powiększyło swoją powierzchnię i liczbę ludności (Strategia rozwoju…, 2008).
Ukształtowanie terenu miasta jest korzystne i stwarza dobre warunki rozwoju przestrzennego Leszna. Południowa część miasta to część płaskiej i monotonnej przestrzeni Wysoczyzny Lesz-czyńskiej o idealnych warunkach prowadzenia intensywnej rozbudowy, natomiast część północna leży na Pojezierzu Leszczyńskim, ukształtowanym podczas ostatniego zlodowacenia w fazie jego najdalszego zasięgu. Obie formy geomorfologiczne oddzielone są od siebie moreną czołową. Część północna jest wyniesiona w stosunku do części południowej około 40 metrów. Lasy i grunty leśne zajmują 248 hektarów – jest to głównie wschodnia część miasta, łącząca się z większym komplek-sem leśnym poza jego granicami.
Ponad połowa lokali komunalnych została wybudowana co najmniej 100 lat temu, a 27% zasobu gminnego ma między 61 a 100 lat. Łączny udział lokalnie najmłodszych, do 30 lat, to zaledwie 5% całości zasobu komunalnego, przy 83% najstarszych. Oznacza to nie tylko konieczność przezna-czania na ich utrzymanie i remonty bardzo dużych nakładów finansowych, ale także coraz
gwał-Liczba podmiotów gospodarki narodowej funkcjonujących na terenie miasta obejmuje podmioty zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Urzędowym Podmiotów Gospodarki Narodowej. W Lesznie obserwuje się korzystną sytuację, w której ogólna liczba podmiotów utrzymuje się na stałym po-ziomie, około 8500, z czego 116 to podmioty z udziałem kapitału zagranicznego. Największą ich liczbę zanotowano w roku 2004. W zdecydowanej większości są to małe firmy usługowe, zatrud-niające do 9 osób (93% wszystkich zarejestrowanych podmiotów). W strukturze własnościowej dominują podmioty z sektora prywatnego, lecz sektor ten doświadcza od roku 2004 regresu wi-docznego w spadku liczebności firm. Rejestruje się wiele nowych podmiotów, jednakże jeszcze więcej jest z rejestru usuwanych. Pomimo to sama dynamika tych procesów świadczy o rosnącej aktywności gospodarczej mieszkańców.
Miasto jak i najbliższa okolica, stanowią bardzo atrakcyjne tereny dla rozwoju turystyki, jednak nie są one w pełni wykorzystane. Leszno może stanowić bazę dla dalszych podróży, ponieważ w jego pobliżu znajdują się liczne atrakcje – zamki, pałace, dworki, zabytkowe kościoły, wiatraki, dwa parki krajobrazowe, kilkanaście rezerwatów przyrody oraz ścieżek dydaktycznych, jeziora z plażami i kąpieliskami, liczne i dobrze oznakowane ścieżki rowerowe, stadniny koni, obiekty agroturystyczne itp. Potencjał ten nie jest jednak w pełni wykorzystany, problemem miasta jest bo-wiem nadal niedostatecznie rozbudowana infrastruktura hotelowa i gastronomiczna. Sytuacja jed-nak ciągle się poprawia; baza sportowa jest dobrze rozwinięta i bardzo różnorodna; jest to z pewno-ścią obszar funkcjonowania miasta, który jest dużym atutem Leszna.
Leszczyńskie lotnisko sportowe jest największym w Europie i jednym z najdogodniejszych dla szybownictwa miejsc na całym świecie. Zajęte jest przez Centralną Szkołę Szybowcową Aeroklubu Polskiego w Lesznie. Jest to 126-hektarowe trawiaste lotnisko, z wolną od przeszkód przestrzenią i sprzyjającymi warunkami pogodowymi. Dzięki temu Leszno jest jedynym miastem, które trzy-krotnie organizowało imprezę szybowcową rangi mistrzostw świata (Strategia rozwoju…, 2007).
Rola szkół wyższych we wspieraniu innowacyjności i rozwoju gospodarczego gospodarki lokal-nej Leszna jest kluczową kwestią. Rosnące od lat dziewięćdziesiątych XX wieku zainteresowanie młodych ludzi wykształceniem wyższym, szczególnie na kierunkach ekonomicznych, było bodź-cem do powołania nowych szkół prywatnych działających równoległe z renomowanymi państwo-wymi szkołami wyższymi. W Lesznie funkcjonują obecnie trzy szkoły wyższe: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Jana Amosa Komeńskiego, Wyższa Szkoła Humanistyczna im. Stanisława Leszczyńskiego oraz Wyższa Szkoła Marketingu i Zarządzania. Liczba studentów w Lesznie w roku akademickim 2009/2010 wynosiła 6217. Liczba ta od 3 lat spada, ze względu na skutki niżu demograficznego z początku lat dziewięćdziesiątych XX w. W porównaniu z innymi miastami Wielkopolski o podobnej wielkości, Leszno może pochwalić się największą liczbą studentów w stosunku do liczby mieszkańców. Bliskość znaczących ośrodków akademickich w Poznaniu i Wrocławiu zapewnia bezpośredni kontakt z ich potencjałem naukowym i zapleczem akademic-kim. Jednak wielu absolwentów po skończeniu studiów w dużych miastach nie wraca do Leszna. Absolwenci uzyskują tytuł licencjata lub inżyniera, co umożliwia im rozpoczęcie kariery w danym zawodzie lub kontynuowanie studiów magisterskich poza Lesznem. Istniejące w Lesznie szkoły
Ryc. 15. Stadion sportowy w Lesznie
lokalnej gospodarki. W żadnej ze szkół nie ma mechanizmów, które zachęcałyby do nawiązania współpracy naukowców z przedsiębiorcami, np. dodatkowe granty, stypendia itp. Studentom nie oferuje się dodatkowych zajęć z przedsiębiorczości, poza studiami ekonomicznymi. Osoby zainte-resowane otwarciem własnej działalności gospodarczej nie mogą liczyć na wsparcie merytoryczne czy finansowe ze strony uczelni. Dotyczy to zarówno studentów, jak i kadry naukowo-dydaktycznej (Rola szkół wyższych…, 2011).
Ryc. 17. Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Jana Amosa Komeńskiego w Lesznie
Nowe realia, jakie powstały po 1989 roku, dały wielkie możliwości prowadzenia polityki lokal-nej, ale jednocześnie uwidoczniły skalę problemów, z jakimi musiały poradzić sobie polskie miasta w tym także Leszno. Istotę tych problemów zawarł Prezydent Miasta Leszna Tomasz Malepszy w przedmowie do dokumentu stworzonego w 2011 roku i zatytułowanego „Rola szkół wyższych w rozwoju gospodarczym miast – RUnUP Lokalny Plan Działania”. Miasto Leszno, poszukując skutecznych mechanizmów wspierających wzrost lokalnej gospodarki i jej transformację w
kierun-ny w latach 2008–2011, we współpracy z miastami średniej wielkości z Wielkiej Brytanii, Niemiec, Francji, Hiszpanii, Portugalii, Włoch, Szwecji i Grecji. Liderem projektu było miasto Gateshead. Uczestnictwo w projekcie umożliwiło utworzenie Lokalnej Grupy Wsparcia i dzięki regularnym spotkaniom roboczym, wizytom studyjnym i konferencjom tematycznym, dało możliwość zapo-znania się z dobrymi praktykami wielu miast europejskich o podobnej wielkości. Plan ten zawiera zestaw zadań, które realizowane obecnie i w przyszłości zagwarantują osiągnięcie pożądanych zmian w gospodarce miasta. Wiele działań zapisanych w Lokalnym Planie Działania jest już w trakcie realizacji, a ich finansowanie odbywa się z udziałem środków unijnych. Zakończenie projektu i wypracowanie Lokalnego Planu Działań dla Leszna nie oznacza końca współpracy. Prace Lokalnej Grupy Wsparcia mają trwać nadal, bo tylko dzięki dalszej wymianie informacji, doświad-czeń i twórczej dyskusji możliwe jest zapewnienie zrównoważonego rozwoju miasta (Rola szkół wyższych…, 2011).