OPROGRAMOWANIE BIBLIOTECZNE

Bałuty 29,2 0,19 0,05 Górna 27,8 0,17 0,04 Polesie 28,3 0,13 0,02 Śródmieście 28,8 0,34 0,03 Widzew 27,8 0,1 0,02 ŚREDNIA/ RAZEM 28,4 0,19 0,16

Źródło: Opracowanie własne.

OPROGRAMOWANIE BIBLIOTECZNE

Każda MBP dokonywała wyboru oprogramowania oddzielnie, co w konsekwencji spowo dowało, że w bibliotekach publicznych w Łodzi funkcjonują różne programy. Na Bałutach korzysta się z pro-gramu MAK BN, choć od 2015 r. rozpoczęto wdrażanie w niektórych fi liach systemu Mateusz. Po zakończeniu procesu nastąpi centralizacja udostępniania w dzielnicy. MBP Łódź-Górna korzysta z oprogramowania Sowa2, a od 2014 r. ma w pełni zintegrowany Centralny Katalog Zbiorów z me-tawyszukiwarką portalu w.bibliotece.pl5. Na Polesiu i Widzewie funkcjonują systemy firmy MOL, a w Śródmieściu Mateusz. Wadą widzewskiego katalogu OPAC jest to, że dostęp do niego jest moż-liwy wyłącznie w godzinach otwarcia bibliotek. Znacząca większość łódzkich filii jest skomputery-zowana. Wdrożenia modułu wypożyczeń należy jeszcze dokonać w dwóch bibliotekach na Górnej. Planuje się, że proces zostanie zakończony w 2016 r.

PODSUMOWANIE

Łódź może pochwalić się drugą co do wielkości siecią MBP (więcej filii bibliotecznych jest tylko w Warszawie – 172). Nie jest ona jednak scalona, ale zarządzana przez pięć odręb nych dyrekcji, czym przypomina krakowskie rozwiązanie (cztery MBP z 56 filiami). W mia stach takich jak Poznań (42 filie), Wrocław (37 filii), Szczecin (34 filie) czy Gdańsk (30 filii), działalność bibliotek publicznych jest koordynowana przez jedną bibliotekę główną. Decentralizacja powoduje, że funkcjonowanie poszczególnych instytucji nieco różni się od siebie, choć zasad-nicze funkcje muszą być realizowane podobnie, zgodnie z Ustawą o bibliotekach6.

Konsekwencją braku jednej sieci jest niemożność (bądź znaczące utrudnienie) utworze nia wspól-nych dla całego miasta działów, np. gromadzenia czy opracowania zbiorów, wdrożenia tego samego systemu bibliotecznego, a także prężnie działającego systemu promowania działalności. Oferta kulturalna i edukacyjna każdego dużego miasta jest sze roka i biblioteki muszą walczyć o to, by ich codzienna praca była zauważana przez spo łeczność lokalną.

Niewątpliwą zaletą decentralizacji jest to, że poszczególne dyrekcje mogą nawiązywać bliższe relacje z kierownikami filii czy zatrudnianymi bibliotekarzami. W przypadku mniej szej instytucji łatwiej kontaktować się ze wszystkimi pracownikami, przez co istnieje także możliwość bycia „bliżej czytel-nika”, szybkiego reagowania na potrzeby społeczności lo kalnej i np. łatwiejszej zmiany procedur. Przedstawiona w tekście działalność łódzkich MBP oczywiście nie oddaje całości sytu acji. Warto zauważyć, że niektóre działania np. na rzecz osób z niepełnosprawnościami (tj. gromadzenie od-powiednich zbiorów czy usługa dostarczania książek do domu) są re alizowane we wszystkich dziel-nicach. Także współpraca z Fundacją Edukacji i Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego czy reali-zowanie zadań przewidzianych w Miejskim Pro gramie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, gromadzenie regionaliów to działania obecne w całej Łodzi.

Realizatorów projektu bardzo cieszą sygnały o nadchodzących zmianach. Planuje się m.in. ujed-nolicenie najważniejszych dla czytelników zapisów pięciu regulami nów udostępniania zbiorów. Dotychczasowe dość znacząco różniły się między sobą, co mogło być problematyczne dla użytkow-ników aktywnych w obszarze całego miasta.

Coraz bliższe realizacji są też plany wprowadzenia Łódzkiej karty miejskiej7, która mia łaby szero-kie zastosowanie, w tym także mogłaby służyć jako karta biblioteczna. Ułatwie niem we wdrażaniu tej funkcjonalności mogłoby być wprowadzenie wspólnego dla wszystkich MBP oprogramowania bibliotecznego. Możliwym rozwiązaniom w tej sprawie zaczął przyglądać się Wydział Kultury Urzędu Miasta Łodzi przy wsparciu realizatorów projektu Biblioskan.

6 Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach. Dz.U. [on-line] 1997, nr 85, poz. 539 z późn. zm. [dostęp 17.07.2015]. Dostępny w: http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19970850539

7 KWINTKIEWICZ, M. Karta miejska nadchodzi. W: Wyborcza.pl Łódź [on-line] 11.05.2015 [dostęp 12.12.2015]. Dostępny w: http://lodz.wyborcza.pl/lodz/1,35153,2702915.html.

BIBLIOGRAFIA:

1. Biblioskan – kontrola obywatelska bibliotek publicznych w Łodzi [on-line], [dostęp 17.07.2015]. Dostępny w: http://www.fundacjafenomen.pl/biblioskan.

2. GWIZDAŁA, A. „Jest ciężko, ledwo wystarcza do pierwszego”. Pracownicy biblioteki skarżą się na swoje pensje [on-line], [dostęp 9.09.2015]. Dostępny w: https://www.radiolodz.pl/posts/15875-jest-ciezko--ledwo-wystarcza-do-pierwszego-pracownicy-biblioteki-skarza-sie-na-swoje-pensje.

3. KACZYŃSKI, Ł. Bibliotekarze z Łodzi żądają podwyżek. W rok zarabiają mniej niż koszt dwóch drze-wek w woonerfie. Dziennik Łódzki [on-line] z dn. 27.08.2014 [dostęp 6.09.2015]. Dostępny w: http:// www.dzienniklodzki.pl/artykul/3553455,bibliotekarze-z-lodzi-zadaja-podwyzek-w-rok--zarabiaja-mniej-niz-koszt-dwoch-drzewek-w-woonerfie,id,t.html.

4. KRASNODĘBSKI, B. W 2015 roku będzie więcej pieniędzy dla pracowników bibliotek. Dzień Dobry Łódź [on-line] z dn. 23.12.2014 [dostęp 6.09.2015]. Dostępny w: http://ddlodz. pl/w-2015-roku-bedzie-wiecej-pieniedzy-dla-pracownikow-bibliotek/.

5. KWINTKIEWICZ, M. Karta miejska nadchodzi. W: Wyborcza.pl Łódź [on-line] 11.05.2015 [dostęp 12.12.2015]. Dostępny w: http://lodz.wyborcza.pl/lodz/1,35153,2702915.html.

6. MILEWSKA, P., KOKOSIŃSKA, M., MARCINIAK, A. Jedno miasto - jedna biblioteka. Wizyta studyjna w Gdańsku w ramach projektu Biblioskan. Biuletyn EBIB [on-line] 2015, nr 5 (158) [dostęp 17.10.2015]. Dostępny w: http://open.ebib.pl/ojs/index.php/ebib/article/view/358/527.

7. MILEWSKA, P., KOKOSIŃSKA, M., MARCINIAK, A. Jedno miasto - jedna MBP. Relacja z wizyty stu-dyjnej w Miejskiej Bibliotece Publicznej we Wrocławiu. Biuletyn EBIB [on-line] 2015, nr 7 160 [dostęp 17.07.2015]. Dostępny w: http://open.ebib.pl/ojs/index.php/ebib/issue/view/115.

8. MORAWIEC, B. M. Krakowscy bibliotekarze mówią DOŚĆ! [on-line], [dostęp 9.09.2015]. Dostępny w: http://www.lustrobiblioteki.pl/2015/02/krakowscy-bibliotekarze-mowia-dosc.html.

9. PŁOSKONKA, J. Pojęcie kontroli w ujęciu zarządczym. Kontrola Państwowa 2006, nr 2, s. 8. ISSN 0452-5027.

10. Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach. Dz.U. [on-line] 1997, nr 85, poz. 539 z późn. zm. [dostęp 17.07.2015]. Dostępny w: http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19970850539 11. w.bibliotece.pl [on-line], [dostęp 2.01.2016]. Dostępny w: http://w.bibliotece.pl/.

ORGANIZACJA MIEJSKIEJ SIECI BIBLIOTEK

MBP jest instytucją kultury powołaną przez Radę Miejską Wrocławia. Działalność prowadzi na podstawie aktu o jej utworzeniu1 i statu tu2 nadanego przez radę. Do lat 90. XX w. miejskie biblioteki Wrocławia działały jako pięć odrębnie zarządzanych instytucji – w 1991 r. sieć li-czyła 91 filii. Silne rozdrobnienie powo dowało ogromne zróżnicowanie poszczególnych placó-wek w zakresie form pracy, świad czonych usług bibliotecznych, oferty zbiorów oraz warunków lokalowych. Umiejscowienie filii w licznych lokalach powodowało rosnące koszty utrzymania i przerost zatrudnienia, co przyczyniało się do ograniczania środków na zakup zbiorów. Ważną zmianą było zredukowanie w 1993 r. liczby bibliotek rejonowych z pięciu do trzech, co pozwoliło na efektywniejsze zarządzanie i zmniejszenie kosztów administracyjnych. W 1999 r. zdecydowano się na centralizację sieci bibliotek miejskich, co znacząco ułatwiła re forma administracyjna w Polsce. Proces zakończył się 1 stycznia 2000 r., kiedy utworzono Miejską Bibliotekę Publiczną liczącą 67 filii. Posunięcie to pozytywnie wpłynęło na plano-wanie sieci placówek, dysponoplano-wanie środkami publicznymi i bardziej efektywne zarządza nie zasobami ludzkimi, np. dzięki utworzeniu wspólnych dla wszystkich bibliotek działów gro-madzenia i opracowania zbiorów oraz zmian w strukturze zatrudnienia. Przykładowo w księ-gowości w 2000 r. pracowało 9 osób, a w 2015 r. – 5. Dbano przy tym, by proces nie wiązał się

1 Uchwała Nr XII/403/99 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 23 września 1999 r. w sprawie połączenia Rejono-wych Bibliotek Publicznych w celu utworzenia Miejskiej Biblioteki Publicznej. Biuletyn Urzędowy Rady

Miej-skiej Wrocławia 1999 nr 8, poz. 361.

2 Statut Miejskiej Biblioteki Publicznej we Wrocławiu [on-line], [dostęp 17.07.2015]. Dostępny w: http://www. bi blioteka.wroc.pl/o-nas/statut.

Rozdział 2.2